<center><img
src="http://laodong.com.vn/Uploaded/dinhduchoang/2014_11_04/butchi-deponline_EVWX.jpg.ashx?width=660"
width="560" > </center>
Đỗ Hữu Chí (nghệ danh Bút Chì) theo học chuyên ngành Nghệ
thuật tiếp diễn (Sequential Art) tại Đại học Savannah (Mỹ)
theo học bổng Fulbright và quay trở về Việt Nam sáng lập một
tổ hợp học tập sáng tạo đang gây tiếng vang. Anh trao đổi
với Lao Động về ảnh khỏa thân, và sự vô nghĩa của những
đánh giá trong nghệ thuật.
<em>* Anh đã xem bộ ảnh của nghệ sỹ nhiếp ảnh Thái Phiên
nhận giải thưởng của Hội nghệ sỹ nhiếp ảnh chưa? Cảm
giác của anh, một người có căn bản mỹ thuật, là gì?</em>
- Anh nói tôi mới xem. Không có gì đặc biệt, tôi chẳng thấy
tí xúc động nào.
<em>* Thế với tư cách một người trẻ, một người trưởng
thành trong một xã hội nhiều định kiến kiểu Á đông, anh có
nghĩ rằng việc trao giải cho bộ ảnh ấy biểu hiện của một
bước tiến nào đó trong nhận thức?</em>
- Chuyển biến trong tiếp nhận và trao giải của Hội đồng
xét giải thì chắc là có? Vì thấy trước đây chưa được bao
giờ. Nhưng nhận thức của xã hội nói chung hay của thanh niên
nói riêng thì tôi thấy họ chỉ đang lẽo đẽo theo sau.
<em>* Về vấn đề "nhận thức" này, tôi nêu ra bởi sắp tới
đài truyền hình Việt Nam sẽ chiếu một bộ phim về đề tài
tính dục, và tôi lại phải hỏi anh một câu kinh điển: Giữa
nghệ thuật khỏa thân và khiêu dâm thì điểm khác biệt lớn
nhất là gì? </em>
- Không ai dạy tôi về thứ này. Nhưng tôi nghĩ khiêu dâm tức
là khiêu khích sự dâm dục, kích động bản năng tình dục.
Còn ảnh nude nghệ thuật, là để tôn vinh vẻ đẹp cơ thể.
Mục đích khác nhau. Chụp ảnh cũng là kể chuyện, nếu ông
muốn kể chuyện kích dục thì ngay từ đầu ông đã dàn dựng
để làm như thế.
Tôi không chuyên chụp ảnh, nhưng gần đây được nói chuyện
với một anh bạn là dân nhiếp ảnh kể chuyện (storytelling
photography), anh ấy nói nhiếp ảnh cần 3 thứ là vision (tầm
nhìn), thiết bị và hậu kỳ. Cái vision là quan trọng nhất, vì
chụp cùng 1 thứ nhưng góc nhìn/tầm nhìn khác nhau thì khác
hẳn nhau. Vậy cái phân biệt khiêu dâm/ nghệ thuật ở việc
chụp một đôi vú phụ nữ, chắc hẳn là cái tầm nhìn ấy.
<em>* Cái gọi là "tầm nhìn" đấy chắc là điều không thể
diễn tả chính xác bằng các lề luật?</em>
- Hẳn là thế. Chưa kể lại đến ông xem ảnh. Ông ấy mà
đang bí, thì lộ chút nào trở thành khiêu dâm chút đó. Ông
ấy mà là người có tâm hồn, thì góc nào cũng đẹp, cũng
thanh thoát được cả.
<em>* Tức là chỉ có thể trông vào khả năng tự nhận thức
của xã hội, không có lề luật nào, thế có rủi ro không?
</em>
- An toàn cho cái gì mà có rủi ro? Tại sao phải quản lý?
Đấy mới là câu hỏi của tôi. Chứ ko phải cởi hay đóng.
<em>* Xã hội nào chẳng cần phân biệt khiêu dâm và nghệ
thuật, cho dù đấy là Mỹ, người ta cũng phải đóng mác lên
bìa đĩa, hạn chế độ tuổi. </em>
- Cái đó không cần thiết. Ông cho trẻ con xem ảnh cởi
truồng không có nghĩa là làm hỏng nó. Ngược lại ông cấm
đoán thì đằng nào nó cũng xem, vì tò mò, vì đến tuổi, vì
bị kìm nén. Ông có đóng mác thế chứ đóng nữa cũng ko ăn
thua. Tôi nhớ có một ý của Osho thế này, mà tôi cho là rất
hay: Trẻ con nên được học làm quen với cơ thể của mình và
của người khác giới từ nhỏ.
<em>* Tôi có thể diễn đạt lại như thế này không: Trong khi
các nhà quản lý và các nghệ sỹ "kiểu cũ" loay hoay với việc
cái gì là đẹp, cái gì là khiêu dâm thì xã hội tự nó đã
tiến lên bằng động lực tự thân và bỏ xa các vị rồi?</em>
- Xã hội không quan tâm đến việc đánh giá của các vị.
Với Internet, tôi sẽ xem được điều tôi muốn xem, và tôi sẽ
chia sẻ được điều tôi muốn chia sẻ đến bạn bè thôi, và
nhận thức/ thẩm mỹ của chúng tôi hoàn toàn độc lập.
<em >* Hãy quay trở lại với Thái Phiên đi: rốt cục thì
người nghệ sỹ cũng cố gắng tiến lên trên con đường đó;
và như cách anh đang nói thì vì giới trẻ đã xem đủ ảnh
khỏa thân nghệ thuật nước ngoài nên chúng ta không cần ủng
hộ các bước tiến trong nước nữa? Thế có công bằng
không?</em>
- Không hẳn. Nhưng chúng ta ủng hộ bằng cách nào? Ông cứ
chụp đi, nếu ông triển lãm thì tôi xem, tôi có tiền tôi mua,
ko thì thôi tôi xem/mua cái khác. Tôi ủng hộ tự do xuất bản,
tự do sáng tác. Khiêu dâm hay nghệ thuật, đẹp hay xấu là
việc của tác giả và công chúng tự định đoạt lấy. Còn
ông được cái hội của ông đánh giá thế nào, không ai cần
bận tâm cả.
<em>* Những lời khen, những sự thừa nhận, cũng có thể tác
động đến các nhà quản lý và tiếp sức cho các nghệ sỹ
chứ?</em>
- Nghệ sỹ cần sự ủng hộ trực tiếp - ví dụ như người
đọc sách sẵn lòng mua sách, ko cần phải tác động thông qua
nhà quản lý - vốn đã "vô duyên" khi ở đấy từ đầu.
Khổ lắm, chúng ta lâu nay coi xã hội như đứa trẻ con. Cái gì
cũng phải mớm, phải kiểm, phải đánh giá mới cho nó ăn. Trao
giải là một hình thức "mớm" cho ăn đấy. Nó ăn tạp và nó
có ý thức của nó mà. Cái nó cần là sự tự do lựa chọn,
rồi nó khắc biết chọn cái hay cái đẹp.
<em>*Thế anh có mua sách của Thái Phiên không, để ông ấy và
những người như ông ấy tiếp tục sáng tác? Hay là anh chỉ
ghi nhận tinh thần chứ sản phẩm theo anh chưa tốt thì anh
cương quyết không ủng hộ?</em>
- Nếu chụp như những cái tôi đang xem đây, thì không. Nhưng
tôi ko đại diện cho ai cả. Biết đâu lại có người thích
mua, nếu sách ảnh được xuất bản.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/node/29024), một số đường liên kết và
hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận
để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn
tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt
tường lửa tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc
ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét