Hồi nhỏ tôi thường thắc mắc với bố tại sao lại cấm nghe
đài địch. Ông đưa ra rất nhiều giải thích khác nhau, nhưng
tôi vẫn không thỏa mãn. Tôi chỉ băn khoăn nếu "muốn bắt
cọp thì phải vào hang cọp" thì muốn thắng địch thì phải
hiểu địch chứ. Như vậy, thì phải nghiên cứu, phân tích
địch thì mới có giải pháp tốt để thắng địch, nếu không
biết gì về địch thì làm sao thắng được địch?
<div class="boxcenter500"><img
src="http://dienngon.vn/Content/Blog/Articles/1405/tai-sao-khong-duoc-nghe-dai-dich.jpg"
/><div class="textholder">Ảnh: Nghe đài địch để bị xuyên tạc
hay nghe đài địch để thêm thông tin? (Nguồn:
internet)</div></div>
Ngày nay câu hỏi này vẫn còn nguyên giá trị với tôi. Khi hỏi
các nhà nghiên cứu xã hội hàng đầu Việt Nam sao không nghiên
cứu các chủ đề nóng bỏng của xã hội, câu trả lời
thường có là "không được đâu nhạy cảm lắm".
Xã hội dân sự là một chủ đề được bàn thảo khá nhiều
trong các nhà trí thức và vận động xã hội. Vào thế kỷ 18
và 19 ở Châu Âu, xã hội dân sự xuất hiện trong bối cảnh
thương mại phát triển và sự hình thành của nhà nước hiện
đại. Được coi là không gian của các quan hệ thị trường,
xã hội dân sự là một sự phát triển tích cực. Tương tự
như vậy, khi Việt Nam chuyển từ nền kinh tế tập trung bao
cấp sang nền kinh tế thị trường, các quan hệ thương mại
phát triển làm nền tảng cho xã hội dân sự phát triển. Khi
con người tự do hơn về kinh tế, không phụ thuộc vào nhà
nước như "thời tem phiếu" thì con người tự tổ chức
cuộc sống dân sự của mình, hình thành nên xã hội dân sự.
Tuy nhiên, do khái niệm xã hội dân sự được mang đến cho các
lãnh đạo từ góc nhìn của các chiến sỹ an ninh nên nhuốm
màu "cách mạng lật đổ". Chính vì vậy, xã hội dân sự
trở thành một chủ đề nhạy cảm, không được nhắc đến
trên báo chí, và tất nhiên nghiên cứu đồng nghĩa với phạm
húy.
Gần đây báo chí đưa tin về nhiều vụ tự tử trong xã hội,
từ các đại gia vỡ nợ đến cộng đồng dân tộc thiểu số
ở Bình Định. Bản thân tôi cũng biết vài người đã phải
tự tử vì không trả được nợ khi cơn bão vay lãi càn quét
qua xã hội Việt Nam. Rõ ràng việc nhiều người tự tử là
một chỉ số quan trọng phản ánh sự bất thường của xã
hội. Cũng giống như một nghiên cứu của Viện iSEE về tỉ
lệ tự tử ở người đồng tính nữ cao gấp gần 30 lần tỉ
lệ tự tử ở lứa tuổi thanh niên chỉ ra hậu quả của kỳ
thị và phân biệt đối xử với nhóm người này. Nếu nghiên
cứu sâu về hiện trạng và nguyên nhân tự tử sẽ giúp chúng
ta định hướng phát triển xã hội tốt hơn, giải quyết
những bức bối đẩy người dân vào con đường lựa chọn cái
chết. Tôi hỏi một cán bộ nghiên cứu xã hội học hàng đầu
của một Viện nghiên cứu hàng đầu của nhà nước sao không
lấy đây làm đề tài nghiên cứu, tôi cũng nhận được một
câu trả lời quen thuộc "nhạy cảm lắm chú ạ, không làm
được đâu".
Tương tự như vậy, những vấn đề liên quan đến định kiến
kỳ thị với người dân tộc thiểu số cũng bị coi là nhạy
cảm nên các Viện khoa học nhà nước không dám nghiên cứu.
Nhiều người lý luận cho rằng pháp luật Việt Nam nghiêm cấm
mọi hình thức kỳ thị và phân biệt đối xử với người
dân tộc thiểu số, vì vậy nếu nghiên cứu thì giống như
"vạch áo cho người xem lưng". Nếu nghiên cứu chỉ ra ở
Việt Nam người dân tộc thiểu số vẫn bị định kiến kỳ
thị thì phản lại đường lối chính sách của Đảng và Nhà
Nước, đó là chưa kể có thể bị các thế lực thù địch
lợi dụng xuyên tạc, làm suy yếu khối đại đoàn kết dân
tộc. Tại sao một quốc gia có luật pháp cấm kỳ thị và phân
biệt đối xử? Câu trả lời đơn giản vì định kiến và kỳ
thị vẫn tồn tại trong xã hội và vì chúng ta muốn kiểm soát
và xóa bỏ nó. Có luật cấm kỳ thị không đồng nghĩa với
việc kỳ thị sẽ biến mất, giống như có luật hình sự
không có nghĩa tội phạm sẽ hết. Nếu thực sự muốn xóa bỏ
định kiền và kỳ thị, bảo vệ quyền bình đẳng cho người
dân tộc thiểu số thì chúng ta phải nghiên cứu, tìm hiểu
để đưa ra các giải pháp giải quyết vấn đề triệt để
chứ không phải vì "nhạy cảm" mà bỏ qua.
Một xã hội luôn vận động thì luôn có những vấn đề mới
nảy sinh. Nếu các nhà khoa học không đi tiên phong trong việc
nghiên cứu, phân tích và đề ra giải pháp đồng nghĩa họ tự
phủ nhận sự tồn tại của mình. Nếu "không được đâu
nhạy cảm lắm" trở thành bùa chú để né tránh những vấn
đề gai góc của xã hội thì xã hội sẽ tiếp tục bị méo mó
và nguyên nhân gốc rễ của khủng hoảng không được giải
quyết. Đã đến lúc Việt Nam cần thúc đẩy tự do học
thuật, các nhà nghiên cứu cần xông xáo đi đầu trong việc
bàn luận về các vấn đề bức xúc của xã hội. Khi đó,
chúng ta mới không bị bỏ lại phía sau xa hơn nữa với những
rào cản "nhạy cảm lắm" do chính mình tạo ra!
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141104/binh-le-tai-sao-khong-duoc-nghe-dai-dich),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét