<center><img src="http://www.danluan.org/files/u5311/vn_tut_hau.jpg"
width="400" height="250" alt="vn_tut_hau.jpg" /></center>
Một đất nước muốn phát triển cần thiết phải có
nền công nghệ quốc gia, mà nền tảng của nó là vốn
sở hữu trí tuệ của quốc gia đó. Đáng buồn khi ai
đó hỏi công nghệ là gì thì người có học cũng lúng
túng. Vì sao thế?
Thử tra cứu mục từ công nghệ học, kỹ nghệ học thì
sẽ thấy không hề có giáo trình nào ngoài những mục
công nghệ cụ thể như giáo trình công nghệ hóa học, sinh
học,... hay kỹ nghệ phần mềm này khác. Nhưng khi tra cứu
sang tiếng nước ngoài như technology (..gie) thì có vô số
giáo trình từ lớp 2, lớp 3 về đủ các thể loại cho
đến hậu đại học.
Giáo dục của nước ta nói rằng bãi bỏ lối từ
chương, nhưng thực tế vẫn duy trì cách học mà kém
hành, cho đến lớn vẫn kém thực hành nên nói lý
thuyết có thể khá giỏi nhưng không thể trở thành
người thạo việc.
Dạy chay - học chay là tệ nạn kéo dài ngót 70 năm qua,
đã khiến khoảng 4 thế hệ lệch lạc, giáo nghiệp chênh
vênh trước thời thế hoàn cầu chỉ như một làng
phẳng.
Trong khoa học kỹ thuật cũng rơi vào xu thế chộp giật,
không đầu tư cho phần cơ bản mà chỉ chăm vào ứng
dụng, mai hậu dễ làm thuê, dễ có tiền.
Tôi đã đề nghị bộ môn (khoa) Công nghệ sinh học nơi tôi
dạy rằng cần có một giáo trình công nghệ học đại
cương cho sinh viên, nhưng bao nhiêu năm rồi vẫn trơ khấc,
nên sinh viên lúng túng như gà mắc tóc khi va chạm với
thực tế. Giáo trình Các nguyên lý và quá trình sinh
học là căn bản nhất mà không nơi nào dạy, thì mở ra
công nghệ sinh học làm gì.
Đó cũng là nguyên do vì sao lắm bằng cấp mà chỉ ở
trên mây. Đi dạy, ngồi hội đồng, nhận chức sắc thì
được chứ ra trường đời là lơ mơ.
Ngoài xã hội chỉ thấy có các giáo sư,...theo học hàm -
nhà truyền thụ; các tiến sĩ, thạc sĩ,...theo học vị -
nhà nghiên cứu. Chẳng ai khen chê những nhà hoạt động
thực tiễn, những nhà sáng kiến, sáng chế, vì xã
hội ta chỉ có không gian phẳng với hai trục tung-hoành
nói trên, đâu có thiết kế cái trục thẳng đứng thứ
3 dành cho nhà phát minh - inventure.
Nên lâu lâu có ai đó làm ra được máy nọ máy kia là
hiện tương khó giải thích, báo chí lại rủa các loại
bằng cấp, các giáo các tiến này kia vì không ai hiểu
gì về hoạt động sáng tạo.
Sáng tạo không nhất thiết phải có học, có chức sắc
mà chỉ cần có thực tiễn với những vấn đề phải
giải quyết. Sáng ý hay sáng kiến đưa ra những giải
pháp hữu ích. Cao hơn là sáng chế, phát minh để giải
quyết những vấn đề lớn hơn, quy mô ứng dụng rộng
hơn, sâu hơn.
Tô-ma Ê-đi-xơn rồi Biu Ghết chẳng hạn, đâu phải học
nhiều.
Tại hội thảo về sở hữu trí tuệ (SHTT) vừa qua ở
Bạc Liêu, tôi thật buồn vì bao năm nay mới có một lần
họp toàn quốc trong chương trình 68, nhưng chẳng tải
được gì. Tôi nói rằng, sáng tạo là cơ sở cho mọi
hoạt động về sở hữu trí tuệ, nó đề ra cái mới,
có sức sống làm nền tảng cho quyền sở hữu ấy.
Nhưng muốn sáng tạo phải có tự do.
Khi nào còn hoạt động khoa học theo kiểu quốc doanh là
chủ yếu thì SHTT cũng nghèo nàn, vì khoa hoc và giáo dục
nước ta bị chính trị hóa, làm gì có sự tự do.
Chỉ từ 1981 đến 2013, nước ta chỉ có 3.671 người Việt
Nam nộp đơn xin bảo hộ sáng kiến sáng chế, thì
người nước ngoài nộp 37.583 đơn cho Cục SHTT Việt Nam.
Vì sao thế, vì họ được tự do để sáng tạo còn ta
thì không hề.
Tôi nói, Bộ trưởng VHH buồn cười, tưởng dễ làm ra
con vít cho Sam sung à. Có cái pa-tăng nào về luyện kim
loại màu của nước ta chưa ? Có cái pa-tăng nào về nén
hay đúc hay điện phân ra con vít của nước ta chưa ? Xin
mướn / nhượng quyền pa-tăng hay mua đều làm cho giá
thành tăng cao, bán cho ai ?
Việc khuyến khích phát triển SHTT thì như không. Có chăng
phải giải tán cái thể chế lạc hậu này mới là.
Nếu không, nền công nghệ quốc gia mãi mãi vẫn là con
số không.
Thứ đến là luật về SHTT của ta còn non trẻ lắm,
không dễ đối phó với những nước tiên tiến, nước
mạnh. Bao lần hội nghị vào WTO cũng chỉ vướng điều
này, rồi thì TRIPs, TRIPs+, đều không gỡ nổi. Nay lại
TPP, càng hết sức khó khăn.
Cả nước không đào đâu ra một luật sư thâm chiêu về
SHTT, trong khi nước họ sẵn cả liên đoàn. Thế mà cứ
cử các chính khách mù tít đi đàm phán, hỏi có ghê
răng không ?
Ra Cục SHTT mới biết từ thẩm định viên đến lãnh
đạo chỉ mới i tờ. Công việc chính là làm những
việc vặt như đăng ký kiểu dáng công nghiệp, nhãn
hiệu hàng hóa, chỉ dẫn địa lý,...Phần lớn do quan
hệ , 5C mò lên và vây cánh là những công ty dịch vụ
SHTT. Thế mà viết bản mô tả cứ bắt méo bắt tròn,
thuê dịch vụ thì vừa hầu vừa dạy chúng cũng chưa dễ
gì xong.
Nộp lên thấy có thông báo ngày ưu tiên nhận đơn là
mừng. Luật thì chỉ 43 tháng là xong bằng phát minh, tôi
yêu nước, nên nộp mấy cái, toàn 8 năm mới có. Hỏi
chỉ còn 12 năm ưu tiên, với bao chi phí quá khứ chưa kể
đôi ba lần từ chối, đôi ba lần thuyết minh,.. Chậm
trễ chủ yếu vì Cục thuê thẩm định mà nhà khoa học
thẩm định không nổi, đi hỏi loanh quanh đến hạn trả
về. Nhờ cả nước ngoài, nước lạ nữa thì thôi, rồi
đêm dài lắm mộng, cả quá trình ngộ nhỡ bộc lộ ra
đâu đó khiến có kẻ đăng ký loại hình tương tự là
vất. Luật ta đâu có khoản cá nhân kiện chủ thể nhà
nước, có mà muốn ra khoai.
SHTT là tài sản của cá nhân, tổ chức và của quốc gia,
thì việc tổ chức ra bộ máy tương thích để bảo
vệ, với hành lang luật pháp vững chắc, phù hợp thông
lệ quốc tế và trình độ nước ta là việc rất quan
trọng. Tôi đã phải thét lên, không làm tốt công việc
này là dẫn đất nước đến nô thuộc, nhân dân phải
làm nô lệ.
SHTT bảo đảm cho hoạt động sáng tạo trong văn học nghệ
thuật, khoa học, giáo dục và cả kinh thương phát triển.
Nếu kém cõi, ta chỉ giữ được và nhận được công
nghệ tầm tầm, lạc hậu khó khai thác. Nhưng đủ mạnh
thì sẽ thu hút được công nghệ cao, khai thác được lâu
dài hơn, mới mong kiến thiết được đất nước.
Tôi biết rằng tôi đã làm cho hội nghị nóng lên, cả
từ thứ trưởng bộ KHCN Trần minh Tùng, Cục trưởng SHTT
Tạ quang Minh, đến các sở ngành, viện trường trong
nước về dự. Nhưng đành thế, trung ngôn nghịch nhĩ.
Lần nữa, cần khẳng định, không được chính trị hóa
Khoa học, giáo dục,... Chỉ có tự do mới có sáng tạo.
Không có SHTT thì không có công nghệ quốc gia và không
giữ được SHTT là bán rẻ dân nước cho địch thù.
SÀI GÒN, 03/11/2014.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141104/doan-nam-sinh-viet-nam-vi-sao-tut-hau),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét