Dân Luận: Đinh Tấn Lực - Trông Người

<center><img
src="https://dinhtanluc.files.wordpress.com/2014/10/connguoikhongphaitaisan.jpg?w=501&h=376"
width="501"></center>

Tiếp theo bài trước: <a sl-processed="1"
href="https://www.danluan.org/tin-tuc/20141011/dinh-tan-luc-tai-tri-cua-thanh-thieu-nien-oclp-hong-kong">Tài
Trí của Thanh Thiếu Niên OCLP Hong Kong</a> 

(Với một hiệu đính dòng cuối: Carie Lam không đi Bắc Kinh,
mà đi Quảng Châu. CY Leong không đi cùng).

<center>* * *</center>

So sánh những tương ứng (về điều
kiện đấu tranh) giữa Hong Kong & VN:

Đó đây trên mạng đã có một số bài viết (và khá nhiều
đoạn status ngắn trên Facebook) so sánh hiện tượng Hong Kong
với hiện trạng Việt Nam. Đặc biệt là vào lúc quan chức Hà
Nội rộn ràng với dự án pháo hoa đầy chất béo. Tình cảm
đặt vào những bài viết, theo đó, cũng phân bố không đều
giữa hai đường biên hy vọng và thất vọng.

Phần này có lẽ chỉ gắng đề cập cô đọng tới những
điểm tương ứng căn bản giữa Hongkong &
VN, về điều kiện đấu tranh (ở mức
khách quan tương đối), và tất nhiên, giống như bài dẫn nói
trên, cũng rất cần nhiều ý kiến bổ túc.

<h3>Giống nhau: </h3>

<ol> <li>Đối thủ tàn ác – Tính từ gốc, thì
CY Leong chỉ là đối thủ trung chuyển của Hongkongers. Bắc Kinh
mới thật sự là đối tượng chính của yêu sách đòi hỏi
thực thi cho đúng lời giao ước "một quốc gia hai thể
chế". Bắc Kinh, với tham vọng bành trướng trong đầu và cây
gậy bạo lực trong tay, chỉ muốn ăn trùm và biến Hongkong
thành một thứ sân sau của lãnh đạo. Bắc Kinh là bậc thầy
của Hà Nội, lại cùng một giuộc độc tài còn sót lại từ
cái cỗ máy xay cộng sản ruỗng mục, nên cái quyết tâm giữ
ghế và cây dùi cui bạo lực của đôi bên không khác nhau mấy.
Cả hai đã từng thản nhiên hy sinh hàng triệu người dân của
họ để cướp quyền và giữ quyền. Hongkongers và người Việt
Nam đều là nạn nhân của sự tàn ác vô đối của hai hệ
thống tội ác có tổ chức đó.</li>

<li>Có cùng ý chí thoát cộng – Hongkongers, một
khi nhất quyết bảo vệ nền dân chủ xưa giờ của họ trước
định hướng nhuộm đỏ của Bắc Kinh, cũng gần như đồng
nghĩa với ý thức thoát cộng. Tức là phải vượt qua mọi rào
cản từng nhân danh một thứ chủ nghĩa không ai chọn để ngăn
chận sức phát triển đất nước. Nhu cầu (và khát vọng) này
của người VN còn cao hơn gấp bội, một khi Hoàng Trường Sa,
biển Đông, thác đồi biên giới, đất rừng đầu nguồn,
đặc khu chế xuất, thực phẩm/gia dụng, và cả nền thương
mại oặt ẹo của VN đã và đang bị Trung cộng xâm thực gần
trọn, bằng dã tâm chiếm đoạt hàng mấy nghìn năm nay, và
nhờ có một dàn thái thú chư hầu (cúi đầu cong lưng sẵn)
ngay tại Hà Nội. Muốn thoát Hán, VN cũng phải thoát cộng, ngay
trên đất nước này.</li>

<li>Đã nong xích khá rộng – 17 năm qua, Hongkongers
tự khẳng định là không phải, không muốn, và không để trở
thành Chinese. Họ cố gắng duy trì/bảo vệ một số sinh hoạt
dân chủ còn sót lại từ chính quyền Anh quốc, và từng ngày
đòi hỏi thêm những quyền làm người. Một trong những bích
chương cốt lõi trong lần chiếm đóng trung tâm này rất đáng
để suy ngẫm: "Người dân không phải là tài sản" (hay vốn
quý, của bất kỳ ai). Bên cạnh nhân quyền là dân quyền. Họ
tranh đấu cho quyền tự quyết, chí ít (hay bắt đầu) là ở
khâu chọn người đại diện điều hành chính quyền. Người VN
không khác. Một khi các thứ màn sắt màn tre đã sập, sự
thật được phơi bày từng mảng ra ánh sáng, dân Việt cũng
đã tự nong xích liên tục trong hai thập niên qua (lắm khi bằng
những giá cực đắt) để có thể có được một số mặt
nổi sinh hoạt xã hội dân sự (cho dù còn non trẻ) hiện giờ,
mà 10 năm trước đây không thể mơ.</li>

<li>Có lớp người trẻ – Hongkong có những lãnh
đạo trẻ tuyệt vời: Alex Chao của Liên Hội Sinh Viên Hongkong;
Joshua Wong của phong trào Scholarism. Họ là những người tài,
lại được sự khuyến khích, tạo thêm điều kiện phát huy
các tài năng sẵn có, từ những người đi trước (và đang đi
cùng), để trở thành những ngọn cờ đầu của phong trào
tuổi trẻ Hongkong. VN ta cũng không thiếu những người trẻ có
tài (với mức độ dũng cảm trong hoàn cảnh nghiệt ngã VN có
khi còn vượt hẳn) hai bạn trẻ Hongkong vừa nói. Chúng ta đã
từng rung động và hãnh diện khi nghe nhắc đến các bạn Paulus
Lê Sơn, Nông Hùng Anh, Nguyễn Văn Oai, Nguyễn Phương Uyên, Đỗ
Thị Minh Hạnh, Nguyễn Đặng Minh Mẫn, Trần Minh Nhật, Nguyễn
Tiến Trung, Lê Quốc Quân, Hồ Văn Oanh, Đinh Nguyên Kha, Nguyễn
Đình Cương, Nguyễn Xuân Anh, Hồ Đức Hoà, Đặng Xuân Diệu…
Và có khi đang tự nhắc chính mình rằng cần phải nỗ lực
nhiều hơn nữa để phát hiện & phát triển thêm người trẻ,
tạo điều kiện hoạt động nhiều hơn nữa cho người trẻ,
thay vì so bì những thanh niên đường phố VN với Joshua Wong và
tự chuốc lấy thất vọng.</li> </ol>

<h3>Khác nhau: (hoặc những yếu tố VN chưa đạt
được)</h3>

1. Cơ chế đảng – Với 17 năm cầm
quyền Hongkong trong tinh thần biểu diễn phần nào sự tôn
trọng lời giao ước "một quốc gia hai thể chế", Bắc Kinh
chưa thật sự giương hết nanh vuốt lên con người và mảnh
đất Hongkong. Cơ chế đảng, thông qua hệ thống đảng bộ
(từ phường khóm lên đến đặc khu hành chánh HKSAR) chưa đủ
chặt để thành một guồng máy kềm kẹp như Bắc Kinh mong
muốn. Hongkong có cảnh sát riêng nhưng không có quân đội
riêng.

Trong lúc ở VN, hệ thống đảng cực kỳ kiên cố trong quá
trình xiết chặt mọi ngõ ngách sinh hoạt xã hội suốt 84 năm
qua. Ở đây, 3 ngành lập pháp/hành pháp/tư pháp đều sinh hoạt
đồng nhất theo khuôn đảng bộ và các nghị quyết. Ở đây,
chính phủ và quốc hội chỉ là tổ chức ngoại vi của đảng.
Ở đây, quân đội không thực sự giữ chức năng quốc phòng,
mà gần như một thứ trừ bị sẵn sàng cho bộ phận công an
trong nhiệm vụ đàn áp nhân dân để lãnh đạo đảng níu giữ
quyền lực cai trị.

Vậy thì, nên chăng, yêu sách trước mắt của người Việt Nam
là tách rời hệ thống đảng ra khỏi công an/quân đội?

2. Thể chế cai trị – Hong Kong
còn giữ được một phần thể chế Pháp trị do người Anh
để lại. Tức là người dân còn dựa vào những ràng buộc
pháp lý khiến nhà cầm quyền không thể tuỳ tiện khạc nhổ
lên luật pháp. Trên sơ đồ tổ chức, bộ phận Tư Pháp ngang
hàng nhưng độc lập với hai bộ phận còn lại là Hành Chính &
Tài Chính. Trong ngành Tư pháp còn có một Uỷ ban Độc lập
Chống Tham Nhũng. Luật lệ Hongkong ít nhiều vẫn còn đủ sức
mạnh để gìn giữ tối đa cán cân công lý, giúp cho người
dân Hongkong khai thác được yếu tố pháp lý mà mạnh dạn
đấu tranh.

Ngược lại, ở VN là một thể chế côn đồ công an trị. Ở
đây, theo Carl Thayer, cứ 6 người VN đã có 1 người làm việc
cho bộ phận an ninh. Truyền thống "toàn quyền sinh sát" của
bộ phận an ninh, từ những chặng đầu của "đường kách
mệnh" ("Luật là tao") vẫn còn kéo dài suốt 8 thập niên
tới ngày nay ("Tự do cái CC"). Cung cách trị an vẫn còn là
thủ tiêu/bắt cóc/gây tai nạn/hành hung/ép ghe/chèn xe/đạp
mặt/quặt tay/kẹp cổ/bức cung/cáo trạng… thậm chí, canh
cửa/khoá trái bên ngoài/ném chất thải/gạch đá vào nhà dân.
Còn để biểu diễn luật pháp thì vẫn một số hình thức ti
tiện hạ đẳng để vu cáo nhân dân. Nói chung là những biện
pháp trả thù chí chết để gây sợ hãi. Chính cái thể chế
côn đồ công an trị này đã phần nào khiến cho số đông, dù
biết rằng đó là phản ứng cùng đường của nhà nước, hay
dù thấy việc phải làm, cần làm, nhưng vẫn còn dè dặt giữ
tính thầm lặng. Cao hơn một bậc, người ta chỉ có thể kể
đến những phản đối (chủ động và cả thụ động) của
số đông thầm lặng này (biểu hiện qua cuộc Triển lãm Cải
Cách Ruộng Đất, hay gần nhất là cuốn phim Sống Cùng Lịch
Sử). Số đông này không thể kéo dài vị trí thầm lặng.
Muốn thay đổi xã hội, số đông này cần có một số điều
kiện tối thiểu để phản ứng công khai và mạnh dạn hơn
(ngay cả cư dân mạng online thành offline).

Có phải VN ta đang rất cần một hiệp hội luật sư độc
lập, hoạt động song song với một vài tổ chức phi chính phủ
trên lãnh vực pháp lý, vừa cung cấp cho người dân kiến thức
luật pháp cơ bản để tránh bị bắt nạt, vừa làm giảm
thiểu (hay chùn tay) những công an vi luật?

3. Trách nhiệm công dân vs. Trách nhiệm "kẻ sĩ"
– Nếp sống văn minh của người Hongkong khá cao so
với người Hoa Lục, nhờ được hưởng một thế kỷ hấp
thụ nếp sinh hoạt của người Anh. Nền giáo dục của Hongkong
cũng khá vững chắc và tương đối cập nhật với thế giới
bên ngoài. Lợi tức đầu người, theo Wiki, tương đối cao trong
khu vực châu Á và một số quốc gia khác. Ý thức về quyền
lợi và trách nhiệm công dân khá quân bình. Qua đó, người sinh
viên xuống đường với tư cách một công dân. Vị giáo sư
đại học xuống đường cũng với tư cách một công dân. Thậm
chí, ngay cả vị doanh nhân tỷ phú truyền thông xuống đường
cũng chỉ với tư cách công dân. Tất cả ngang bằng nhau ở
đó. Động lực xuống đường không hẳn là (và cũng không
cần là) lòng yêu nước. Không cần cả cờ xí. Không cần cả
khiên chắn anh hùng. Đó chỉ thuần là động lực thôi thúc
bởi sự đòi hỏi thiết thực những quyền đương nhiên mà con
người phải có.

Trong lúc ở VN, một số truyền thống hủ nho vẫn còn được
đảng và nhà nước ở đây tận tình nuôi dưỡng và cật lực
phát huy, thông qua vài ba hình ảnh tô hồng chuốt lục cho thành
thần tượng các thứ. Bằng cái tương quan mất dạy: đảng là
cha mẹ, dân là con cái. Bằng thói quen ơn đảng, ơn chính phủ.
Bằng thông lệ xin-cho. Bằng thói quen ví von con kiến-củ khoai.
Thậm chí, bằng cả cái xác ướp cho tuyên giáo rỉa dần thành
khẩu hiệu. Truyền thống bỉ ổi đó, cộng thêm chính sách
giáo dục ngu dân và bưng bít thông tin trong gần một thế kỷ,
ít nhiều đã thôi miên một khối lượng dân Việt (không phân
biệt nông thôn hay thành thị) chấp nhận một thứ não trạng
tự kỷ thấp bé/hèn mọn, thậm chí chỉ là thân phận con giun
cái kiến.

Ở tầm thấp tự kỷ đó, người ta thấy việc thay đổi xã
hội là đội đá vá trời; thấy mình đơn độc trước những
quả núi ngáng chân dân tộc; thấy không dễ gì vươn lên hay
vùng lên mà không nguy hại đến bản thân hay gia đình; và sau
cùng, thấy ra dường như đây là trách nhiệm của những… ai
khác, dễ quy nhất, đó là trách nhiệm của… "kẻ sĩ". Hãy
chờ xem sao cái đã. Có khi, chờ xem các "kẻ sĩ" kia có chờ
nhau không đã. Trong lúc đảng và nhà nước tha hồ bôi
đen/nhận chìm những "kẻ sĩ".

Thói quen thần tượng còn khiến cho người ta đặt ra khá
nhiều tiêu chuẩn cho những "minh chủ" tương lai. Phần lớn
đều không giống như tiêu chuẩn về khả năng như các thanh
niên Hongkong đã liệt kê ở bài dẫn trước. Người ta chờ
đợi nhiều hơn thế, và thấp thoáng đâu đó cái tiêu chuẩn
rất riêng, là phải đúng ý mình. Thiếu minh chủ đã khó làm.
Thiếu minh chủ hợp ý lại càng khó làm gấp bội?

Phải chăng, cái gút tháo gỡ ở đây, về phía người dân, bao
gồm mọi thành phần/mọi lứa tuổi, chính là một ý thức
công dân, một trách nhiệm công dân, trước một xã hội cần
được thay đổi cho tốt hơn, trước khi nó rơi tận đáy diệt
vong?

4. Vốn dân chủ – Có lẽ đây mới là
yếu tố cần thiết nhất mà VN ta chưa đạt được.

Bề dày sinh hoạt dân chủ của Hongkong có từ khá lâu. Trong
lần sinh viên Bắc Kinh biểu tình đầy ắp Quảng trường Thiên
An Môn, Hongkong đã hình thành Liên Minh Hỗ Trợ những Phong
Trào Yêu Nước tại Trung Hoa, vào ngày 21/5/1989, tức là 2
tuần trước biến cố Tứ Lục, và 8 năm trước khi Hongkong
đến hạn giao lại cho Trung cộng. Liên Minh này đã đưa thành
viên vào đại lục để hỗ trợ sinh viên Bắc Kinh, trong biểu
tình và sau biểu tình. Họ đón nhận sinh viên Bắc Kinh chạy
về Hongkong sau trận đàn áp đẫm máu phi nhân ngày 4/6/1989,
vận động cho một số tỵ nạn ở nước thứ ba, và một số
lớn tỵ nạn chính trị ngay tại Hongkong.

Đến năm 2002, cùng với một số tổ chức khác, Liên Minh này
đã thành lập Mặt trận Dân quyền và Nhân quyền. với
2 đích nhắm:

Bên trong là thống nhất tiếng nói và sức mạnh của 48
tổ chức xã hội; 

Bên ngoài là bảo vệ nền dân chủ của Hongkong trong
hệ thống "Một Quốc Gia Hai Thể Chế"

Ngay trong 2 năm đầu thành lập, Mặt trận Dân quyền và
Nhân quyền đã huy động nửa triệu người tham gia biểu
tình đòi huỷ bỏ <a sl-processed="1"
href="http://www.article23.org.hk/english/links.htm">đạo luật số
23</a> "triệt phản động vì an ninh quốc gia", và đã góp
phần buộc Đặc khu trưởng Đổng Kiến Hoa bấy giờ phải từ
chức (2005).

Hàng năm, Mặt trận Dân quyền và Nhân quyền vẫn tổ
chức những cuộc xuống đường vào ngày 1 tháng 7: Có khoảng
400.000 người tham gia vào năm 2012, và 430.000 người vào năm
2013.

Trong cuộc Cách mạng Dù 2014, những thành phần mặt nổi
được công khai cho đến nay bao gồm:

- Occupy Central with Love and Peace: thành
phần trí thức, tôn giáo. Đứng đầu là GS Benny Tai
Yui-ting, PGS Chan Kin-man và Mục sư Chu Yiu-ming.

- Scholarism: học sinh trung học,
với số thành viên chủ lực gồm 300 người. Đứng đầu là
Joshua Wong.

- Liên hội Sinh viên Hongkong: một mạng
lưới rộng khắp 7 trường đại học lớn với thành phần
sinh viên. (Đánh số 18 trong 48 tổ chức xã hội dân sự
của Mặt trận Dân quyền và Nhân quyền). Người đứng
đầu hiện nay là Alex Chao.

Như thế, thành phần tiềm ẩn hỗ trợ bên trong có đến
những 45 đoàn thể. Mỗi đoàn thể có một mạng lưới nhân
sự riêng biệt không nhỏ. Tuy nhiên, không một tổ chức nào
tranh giành ảnh hưởng chi phối hai nhóm sinh viên học sinh. Ngay
cả ông Benny Tai Yiu-ting, trả lời phỏng vấn của tờ
Spiegel, cũng đã cho biết là ảnh hưởng của ông rất
hạn chế, đối với các sinh viên học sinh, và đối với kết
cục của cuộc biểu tình.

Họ tôn trọng tuổi trẻ.

Tuổi trẻ ấy xứng đáng được tôn trọng, với một bản
lãnh ứng xử tuyệt vời:

<blockquote>"Hong Kong là một xứ của tự do ngôn luận.
Chính quyền không cần phải cung cấp một giải pháp tức thời
– Nó có thể là đề nghị từng bước để giải quyết vấn
đề. Chính quyền HKSAR cần phải duyệt xét tình hình từ quan
điểm của người dân và sau đó tiếp cận Bắc Kinh" –
Alex Chow, Tổng thư ký Hội Sinh Viên Hongkong.

</blockquote> Với bề dày dân chủ vừa nói, và với sự hỗ
trợ tích cực của ngần đó tổ chức hợp nhất được tiếng
nói và sức mạnh, thanh thiếu niên Hongkong có đủ điều kiện
để huy động số đông xuống đường "làm lịch sử".

VN ta chưa hội đủ những điều kiện như trên, song cũng đang
trên một tiến trình khá thuận lợi: Khởi đầu là sự xuất
hiện của Khối 8406. Tiếp theo là rất nhiều đoàn thể/đảng
phái/tổ chức xã hội dân sự hoạt động minh danh mà không
cần sự đồng ý hay không của Mặt Trận Tổ Quốc.

Có lẽ mỗi người quan tâm đến tình hình Hongkong đều tự
ghi nhận được một số điểm để áp dụng bây giờ và sau
này. Tất nhiên không thể thiếu bài học liên hợp tiếng
nói/sở trường thành sức mạnh chung, và cùng đề ra một mục
tiêu dễ được nhiều tổ chức đồng thuận, cùng những công
tác chẻ nhỏ, dễ làm cho quần chúng, cả ngắn ngày lẫn dài
ngày.

13/10/2014 – Mừng sinh nhật Nguyễn
Phương Uyên & Joshua Wong.

Blogger Đinh Tấn Lực

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141013/dinh-tan-luc-trong-nguoi-xet-minh),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Dân Luận

Pages

Đinh Tấn Lực - Trông Người – Xét Mình

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Copyright Text