Khoảng hơn một tuần trở lại đây, người dân tại thành
phố Ferguson thuộc tiểu bang Missouri, Hoa Kỳ liên tục gây ra
các cuộc bạo động và biểu tình phản đối xung quanh việc
nhân viên cảnh sát địa phương đã bắn chết một thanh niên
18 tuổi người Mỹ gốc Phi với 6 phát súng, trong đó có 2 phát
ở đầu. Vậy thực hư vụ việc này là như thế nào?
<h2>Chuyện gì đã xảy ra vào ngày 9 tháng 8?</h2>
Thành phố Ferguson, với dân cư khoảng 22.000 người, đã trở
thành tâm điểm của giới truyền thông khi một nhân viên cảnh
sát da trắng, được xác định là Darren Wilson, 28 tuổi, đã
bắn chết Michael Brown, một thanh niên 18 tuổi khi người này
đang đi cùng bạn trên đường vào ngày 9/8 vừa qua.
Dorian Johnson, người đi cùng Michael Brown ngày hôm đó, kể rằng
khi họ đang đi bộ giữa lòng đường thì một viên cảnh sát
da trắng bất ngờ dừng xe trước mặt họ và quát họ phải
đi lên vỉa hè ("get the f*** on sidewalk"). Cả hai người đều
trả lời họ sẽ lập tức làm theo lời viên cảnh sát.
Người cảnh sát này lái xe rời đi nhưng sau đó dừng xe và
lùi lại, gần như đâm vào Johnson và Brown. "Cái xe ở rất
gần chúng tôi, chỉ cách có vài inch, anh ta mở cửa xe đầy
thô bạo khiến cánh cửa đập mạnh vào tôi và Brown," Johnson
nói.
Cánh cửa đập vào hai người rồi nảy bật lại vào Wilson
khiến viên cảnh sát tức giận. Wilson đã tóm lấy cổ của
Brown, và Brown cố trốn thoát. Wilson rút súng và bắn Brown. Lúc
này Johnson và người bạn của mình cố chạy thoát nhưng cảnh
sát (đã ra khỏi xe) vẫn tiếp tục nổ súng ngay cả khi Brown
đã quay người lại và giơ hai tay ra phía sau để chứng minh
rằng mình không hề có vũ khí.
Nhân chứng Tiffany Mitchell, người chứng kiến vụ việc cũng
đồng ý rằng Michael Brown đã giơ tay đầu hàng, "tuy nhiên
cảnh sát chỉ ngừng bắn khi thấy cậu thanh niên ấy ngã
xuống lòng đường." Nhân chứng Piaget Crenshaw cũng nói rằng
cô nhìn thấy Wilson cố gắng bắt Brown vào xe. Khi Brown bỏ
chạy, quay lưng lại viên cảnh sát, Wilson đã bắn vài phát vào
người Brown. Khi bị trúng đạn, Brown đã quay lại, đứng im và
đưa hai tay lên trời. Wilson tiếp tục bắn ngay cả khi cậu
thiếu niên đã đầu hàng, và Brown gục xuống.
<h2>Phía cảnh sát nói gì?</h2>
Ông Jon Belmar, cảnh sát trưởng hạt Saint Louis đã xác nhận
Michael Brown không hề mang vũ khí theo người. Tuy nhiên ông nói
rằng Wilson cố gắng bước ra khỏi xe, và Brown đã đẩy viên
cảnh sát trở lại trong xe. Sau đó Brown đã tấn công viên
cảnh sát và cố cướp súng của người này. Viên cảnh sát
đã bắn Brown, khiến Brown bỏ chạy. Nhưng sau đó Brown lại quay
lại và tiến về phía Wilson, khiến viên cảnh sát lo sợ tiếp
tục bị tấn công và đã bắn tiếp. Wilson bắn và giết chết
Brown ở khoảng cách 10 mét cách xe cảnh sát. Wilson được cho
là đã bị thương khi xô xát với Brown, một bên má trái bị
sưng.
Cũng theo ông Thomas Jackson, cảnh sát trưởng thành phố Ferguson,
thì Brown và Johnson đã cướp hộp thuốc lá (trị giá 48,99usd)
từ cửa hàng bách hóa trước vụ đụng độ với Wilson. Tuy
nhiên Wilson không biết điều này, mà chỉ dừng để nhắc nhở
Johnson và Brown đi lên vỉa hè. Sau đó Wilson để ý đến hộp
thuốc lá trên tay Brown và nghi ngờ anh ta là thủ phạm của vụ
cướp.
Hiện tại nhân viên cảnh sát Wilson, 28 tuổi, đã tạm thời
nghỉ việc, được canh giữ ở nơi an toàn và phải trải qua
hai bài đánh giá tâm lý sau khi vụ việc xảy ra.
<h2>Wilson có được phép bắn Brown?</h2>
Vào những năm 1980, có hai phán quyết của tòa án Tối Cao -
Tennessee vs. Garner và Graham vs. Connor – đã thiết lập một
khuôn khổ để xác định khi nào cảnh sát bắn chết người
là "hợp lý".
Theo hiến pháp, "cảnh sát được bắn trong hai trường
hợp", ông David Klinger, giáo sư trường Đại học Missouri-St.
Louis, chuyên nghiên cứu về sử dụng vũ lực của cảnh sát,
cho biết. Trường hợp thứ nhất là "để bảo vệ tính mạng
của người dân vô tội khác" – hay còn gọi là tiêu chuẩn
"bảo vệ tính mạng". Trường hợp thứ hai là để ngăn
cản đối tượng chạy trốn, và chỉ trong trường hợp viên
cảnh sát có lý do để nghi ngờ rằng đối tượng đã phạm
tội hình sự nghiêm trọng.
Vụ Tennessee vs Garner liên quan đến 2 viên cảnh sát bắn một
thiếu niên 15 tuổi khi cậu ta chạy trốn sau vụ ăn trộm (với
số tiền 10usd và một chiếc ví). Tòa đã phán xử rằng cảnh
sát không được phép bắn bất kỳ đối tượng nào đang tìm
cách trốn. Tuy nhiên David Klinger nói: "Họ đã nói rằng nhiệm
vụ của cảnh sát là bảo vệ người dân khỏi bạo lực, và
nếu một người có khả năng gây bạo lực chạy trốn, thì
cảnh sát có thể bắn để ngăn cản".
Khi xem xét trường hợp "bảo vệ tính mạng" và "đối
tượng nguy hiểm chạy trốn", quan tòa sẽ không cân nhắc
tới việc mối đe dọa dẫn tới phải sử dụng súng có thực
sự hiện hữu hay không, mà họ đánh giá niềm tin của người
cảnh sát rằng mối đe dọa là có thực có "khách quan và
hợp lý" hay không.
Niềm tin "khách quan và hợp lý" đó thay đổi theo thời gian
và theo diễn biến sự việc. "Khi đối tượng không còn khả
năng tạo ra nguy hiểm, thì cảnh sát phải ngừng bắn". Theo
lời của cảnh sát hạt St. Louis thì Wilson bắn 1 viên đạn từ
trong xe cảnh sát. Nhưng Brown bị bắn chết ở khoảng cách 10
mét cách xe cảnh sát bởi vài loạt đạn sau đó. Cảnh sát
Wilson sẽ phải giải thích lý do bắn những loạt đạn sau này:
Anh ta phải chứng minh được rằng cho tới viên đạn cuối
cùng, anh ta vẫn có niềm tin khách quan và hợp lý rằng Brown
tiếp tục là một mối đe dọa tới mạng sống của anh ta.
<h2>Bạo động nổ ra tại Ferguson</h2>
Vào ngày chủ nhật 10/8, hàng nghìn người dân ở thành phố
Ferguson đã xuống đường biểu tình đòi công lý cho Michael
Brown vì họ cho rằng đây là hành động mang tính phân biệt
chủng tộc khi Michael Brown là người da đen còn cảnh sát Darren
Wilson là người da trắng. Theo thống kê cho thấy sở cảnh sát
Ferguson có 53 nhân viên cảnh sát nhưng trong đó chỉ có 3 nhân
viên là người da đen.
Những người biểu tình vừa giơ tay lên cao vừa hét vang
"Chúng ta là Michael Brown". Những người khác cầm khẩu hiệu
và nói "Không có công lý, không có hòa bình". Một số
người quá khích thậm chí còn yêu cầu "Giết chết tên cảnh
sát đi!"
Cuộc biểu tình đã nhanh chóng trở thành bạo động lan ra toàn
thành phố. Một trạm xăng đã bị cướp phá và cảnh sát
buộc phải gọi thêm đơn vị hỗ trợ, Brian Schellman – phát
ngôn viên của sở cảnh sát hạt St.Louis cho biết.
Rất nhiều người trong đoàn biểu tình đã ném đá, chai lọ
và rượu về phía cảnh sát trong sự phẫn nộ khiến lực
lượng này phải sử dụng đạn cao su và hơi cay để trấn áp
những kẻ quá khích. Ít nhất 80 người đã bị bắt trong cuộc
bạo động.
Vào ngày thứ Bảy 16/8 vừa qua, thống đốc bang Missouri đã
phải áp đặt lệnh giới nghiêm đối với thành phố Ferguson,
theo đó giờ giới nghiêm được quy định là từ nửa đêm cho
đến 5h sáng hôm sau.
Cuộc bạo động bắt nguồn từ cái chết của Michael Brown,
nhưng đó chỉ là giọt nước cuối cùng làm tràn ly. Nguyên
nhân chủ yếu của nó là căng thẳng về chủng tộc đã diễn
ra nhiều năm giữa cộng đồng da đen (chiếm đa số) và chính
quyền và cảnh sát địa phương, vốn đa số là người da
trắng. Theo thống kê thì 67% dân thành phố Ferguson là người da
đen, tuy nhiên thị trưởng và cảnh sát trưởng là người da
trắng, chỉ có 1 trong số 6 thành viên hội đồng nhân dân
thành phố là người da đen, 3 trong số 53 cảnh sát viên của
thành phố là người da đen, và toàn bộ thành viên hội đồng
giáo dục thành phố là người da trắng. Khoảng 93% những vụ
bắt giữ trong năm 2013 là dành cho đối tượng người da đen.
Lý do để người da trắng chiếm đa số trong chính quyền địa
phương có thể là vì đa phần người da đen không đi bỏ
phiếu, vì số lượng người đi bỏ phiếu ở đây rất thấp,
chỉ khoảng 12,3%.
<h2>Những người ủng hộ Darren Wilson</h2>
Trong khi cả nước đang tập trung vào sự giận dữ của những
người đòi công lý cho Michael Brown thì một số khác lại lên
tiếng ủng hộ cảnh sát Darren Wilson, người đã nổ súng bắn
chết Michael Brown trong vụ xô xát.
Khoảng hơn 100 người đã tổ chức cuộc mít tinh tại hạt
St.Louis vào thứ Bảy vừa qua để bày tỏ sự ủng hộ Wilson.
Thậm chí có hai trang facebook đã thu hút rất nhiều sự chú ý
của truyền thông mặc dù mới lập được ít ngày. Lượt likes
ở hai trang này lên đến hàng chục nghìn người. Một bài
đăng gần đây nhất trên trang cũng nói họ đã chuẩn bị cho
các buổi mít tinh tiếp theo. Rất nhiều là vợ của các nhân
viên cảnh sát đã chia sẻ việc chồng họ thường xuyên phải
đối mặt với các tình huống tương tự khi thực thi pháp
luật và họ hoàn toàn thông cảm cho hành động của cảnh sát
Wilson.
Một chiến dịch quyên góp tiền để ủng hộ Wilson đã được
tiến hành thông qua các website. Trang web của chiến dịch này
gofundme.com đã gây quỹ được 10.000USD trong vòng 24 giờ và
hiện tại con số này đã lên đến hơn 100.000USD. Một chiến
dịch khác có tên Teespring đã bán được 1007 chiếc áo để
gây quỹ, phá kỷ lục 1000 chiếc trước đây của tổ chức
này.
<center><img src="https://www.danluan.org/files/u1/sub04/453575526.0.jpg"
width="600" height="414" alt="453575526.0.jpg" /></center>
<center><em>Cảnh sát được trang bị vũ khí đang quan sát đoàn
biểu tình</em></center>
<center><img src="https://www.danluan.org/files/u1/sub04/453575456.0.jpg"
width="600" height="400" alt="453575456.0.jpg" /></center>
<center><em>"Đầu hàng, đừng bắn" là biểu tượng của cuộc
biểu tình ở Ferguson</em></center>
<center><img src="https://www.danluan.org/files/u1/sub04/453681886.0.jpg"
width="600" height="400" alt="453681886.0.jpg" /></center>
<center><em>Những người biểu tình diễu hành phản đối với
hai tay giơ lên trời.</em></center>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140824/athena-bieu-tinh-va-bao-dong-o-ferguson-no-ra-nhu-the-nao),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét