Phạm Quang Tuấn - Có cần phải thông cảm cho ông Phạm Văn Đồng?

Là một người quan tâm tới vấn đề Biển Đông và đã từng
lên tiếng trên báo chí ngoại quốc để bảo vệ chủ quyền
của Việt Nam trên Biển Đông, tôi kinh ngạc khi đọc <a
href="http://www.tapchithoidai.org/ThoiDai31/201431_CaoHuyThuan.pdf">bài
biện hộ cho công hàm Phạm Văn Đồng của GS Cao Huy Thuần</a>.
(Phổ biến tại trang Tạp Chí Thời Đại).

Kinh ngạc không phải vì những lời biện hộ trong bài. Những
lý lẽ tương tự đã từng được đưa ra rất nhiều bởi
những báo trong nước và những dư luận viên trên mạng. Nhưng
kinh ngạc vì chúng xuất phát từ một vị giáo sư của một
đại học Pháp.

Xin miễn bàn về khía cạnh pháp lý của công hàm Phạm Văn
Đồng hay làm cách nào để hóa giải nó, vì đây là những
vấn đề vô cùng rắc rối và nhức nhối, cần thảo luận chi
tiết ở nơi khác. Tôi chỉ xin bàn về những lý lẽ GS Cao Huy
Thuần dùng để giải thích và biện hộ cho động cơ hay ý
định đằng sau công hàm này, nói trắng ra là để kêu gọi
sự thông cảm cho Phạm Văn Đồng.

<center><img src="http://www.danluan.org/files/u23/conghamphamvandong.jpg"
/></center>

<h2>Về những lý lẽ bào chữa cho công hàm Phạm Văn Đồng</h2>

Ông Cao Huy Thuần viết: <em>"Phải phân biệt cho rõ hai vấn đề
mà Trung Quốc muốn cột vào với nhau nhưng bối cảnh của năm
1958 về luật biển buộc phải tách riêng ra: vấn đề hải
phận và vấn đề chủ quyền. Vấn đề hải phận là pháp lý.
Vấn đề chủ quyền là chính trị. Tranh chấp không giải
quyết được tại Hội nghị Genève 1958 là tranh chấp trên vấn
đề hải phận. Bác bỏ hay tán thành tuyên bố của Trung Quốc
là bác bỏ hay tán thành cái chuyện 12 hải lý ấy, một chuyện
pháp lý nóng bỏng vào thời buổi ấy. Không phải vì bác bỏ
hay tán thành cái chuyện 12 hải lý là bắt buộc phải bao hàm
việc bác bỏ hay tán thành cái chuyện chủ quyền -- chuyện này
ở bên lề, hạ hồi phân giải."</em> Thật là một kiểu
<em>"diễn nghĩa"</em> kỳ quái! Nếu Trung Quốc muốn cột hai
vấn đề 12 hải lý và TS-HS vào với nhau thì trách nhiệm của
chính phủ Việt Nam là phải tách hai cái ra chứ tại sao lại
lờ đi? Công hàm PVĐ viết <em>"tán thành tuyên bố [của Trung
Quốc]"</em> chứ đâu có viết là <em>"tán thành phần tuyên bố
của Trung Quốc về 12 hải lý, nhưng không tán thành phần tuyên
bố của Trung Quốc về Hoàng sa-Trường sa"</em>? Thậm chí công
hàm cũng chẳng nói gì về hội nghị Genève 1958. Làm sao mà
một tòa án quốc tế có thể đem câu <em>"nhưng không tán thành
phần tuyên bố của Trung Quốc về Hoàng sa-Trường sa"</em> vào
công hàm này? Một nguyên thủ hay thủ tướng phải biết câu
<em>"bút sa gà chết"</em> và cũng phải có một chút cẩn thận
<em>tối thiểu</em> chứ? Diễn giải một câu viết tùy theo bối
cảnh thời sự, lịch sử, văn hóa xã hội v.v. là cách diễn
giải thích hợp cho một tác phẩm văn chương cổ như truyện
Kiều, nhưng hoàn toàn không thích hợp cho một công hàm của
một vị thủ tướng ở thế kỷ 20.

Ông Cao Huy Thuần biện hộ rằng vì Liên Xô đã tán đồng
tuyên bố của Trung Quốc, nên việc Phạm Văn Đồng cũng tán
đồng điều đó có thể hiểu được trong tình hình thế giới
năm 1958. Cao Huy Thuần đưa ra bằng cớ rằng câu chữ, cách
viết của công hàm Phạm Văn Đồng hầu như y hệt với công
hàm của Liên Xô: <em>"Hãy so sánh ngữ văn này của Liên Xô
với "công hàm Phạm Văn Đồng": chữ nào chữ nấy gần như
bản chính với bản sao. Đây là một điểm quan trọng góp
phần vào việc giải thích bản văn của Hà Nội."</em>

Lối bênh vực đó thật kỳ quái. Khi một người hay một
đảng chính trị đã ở vị trí lãnh đạo một nước, và
nhất là khi người hay đảng đó đã tự chiếm cho mình độc
quyền lãnh đạo nước đó, không cho ai khác được tranh dành,
thì không thể biện hộ rằng chỉ vì máy móc theo gương mẫu,
tập quán XHCN, gương mẫu, tập quán quốc tế hay bất cứ
gương mẫu gì khác <em>"như một bản sao"</em>, mà vô ý nhượng
bộ lãnh thổ cho ngoại bang. Thủ tướng một nước đâu có
phải là một cậu học trò lười biếng sao chép bài của
thầy, bạn?

Phạm Văn Đồng, và tập thể lãnh đạo VNDCCH thời 1958, có
phải là những Bambi (nai tơ) ngây thơ vô tội, nhìn đời qua
cặp mắt kiếng mầu hồng, nên bị lừa dối bởi những ảo
tưởng không thực tế? Hay ông và những người đồng đảng,
kể cả lãnh đạo Hồ Chí Minh, là những nhà chính trị lão
luyện, đã từng trải qua nhiều chục năm tranh đấu gay go, vào
sinh ra tử, đã từng không ngần ngại bắt bớ, thủ tiêu
những chính trị gia đồng bào không đồng ý kiến?

Khi Phạm Văn Đồng rập khuôn công hàm của Liên Xô, ông có
nghĩ tới sự khác biệt quan trọng: Liên Xô không có tranh chấp
với Trung Quốc về những đảo trong tuyên bố của Trung Quốc,
còn Việt Nam thì có? Khi Phạm Văn Đồng <em>"ghi nhận và tán
thành bản tuyên bố"</em> của Trung Cộng, thì ông có thêm dòng
chữ <em>"trừ điều khoản về Tây sa (Hoàng sa) và Nam sa
(Trường sa)"</em>? Không, ông chỉ <em>"ghi nhận và tán thành"
"như một bản sao"</em>! Khó có thể tưởng tượng người nào -
dù là một người bình thường hay một thẩm phán Tòa án Quốc
tế - chấp nhận việc một thủ tướng lại nhắm mắt sao chép
như vậy về một vấn đề liên quan đến chủ quyền lãnh thổ
nước mình!

Ông Cao Huy Thuần viết: <em>"Cho đến bây giờ, độc giả Việt
Nam chỉ thấy thư của Phạm Văn Đồng đáp lại tuyên bố của
Chu Ân Lai mà chẳng thấy tuyên bố của Trung Quốc là thế nào,
tuy rằng đó là cái chìa khóa để mở cánh cửa đầu
tiên"</em>. Có vẻ như ông ám chỉ rằng công chúng Việt nam
chỉ trích công hàm Phạm Văn Đồng chỉ vì họ chưa đọc bản
tuyên bố của Tàu. Không hiểu Cao Huy Thuần căn cứ vào đâu
mà viết vậy. Thực ra, những người quan tâm về hậu quả
công hàm Phạm Văn Đồng nhiều nhất chính là những người
đã đọc tuyên bố của Tàu. Khi tôi trao đổi trên facebook, có
nhiều người còn bào chữa cho công hàm, nhưng khi tôi cho họ
coi nguyên văn bản tuyên bố của Tàu thì tất cả đều lặng
người vì đau đớn.

Càng đọc tuyên bố của Trung Quốc càng thấy rõ ràng sự nguy
hại của công hàm Phạm Văn Đồng, vì tuyên bố đó nói rõ
ràng là hải phận 12 hải lý <em>"áp dụng cho Tây Sa (Hoàng Sa),
Nam sa (Trường sa)"</em>. Mà nào có ai ép Phạm Văn Đồng phải
<em>"ghi nhận và tán thành"</em> cái tuyên bố đó đâu? Ông chỉ
cần viết rằng Việt Nam sẽ tôn trọng hải phận 12 hải lý
quanh các bờ biển thuộc về Trung Quốc là đủ chứng tỏ sự
đoàn kết và ủng hộ với nước Tàu rồi, tại sao phải viết
thêm câu <em>"ghi nhận và tán thành"</em> đó?

Ông Cao Huy Thuần viết: <em>"Một chính quyền [của thủ tướng
Quốc Gia Việt Nam Trần Văn Hữu] chưa hoàn toàn độc lập
đối với Pháp mà còn cương quyết [bảo vệ chủ quyền Hoàng
sa-Trường sa] như thế, lẽ nào, thực lòng, một chính quyền
đã hy sinh xương máu để bảo vệ độc lập, chủ quyền như
chính quyền Phạm Văn Đồng, lại có thể từ khước chủ
quyền một cách dễ dàng như vậy trong một bức thư?"</em>. Lý
luận như vậy là lý luận ngược, đặt cái cày trước con
trâu. Chúng ta không thể đặt mệnh đề <em>"chính quyền Phạm
Văn Đồng đã hy sinh xương máu để bảo vệ độc lập, chủ
quyền"</em> làm tiền đề, vì đó chỉ là niềm tin của tác
giả chứ không phải là một sự thật khách quan.

Sự thật khách quan là ông Phạm Văn Đồng đã <em>"ghi nhận và
tán thành"</em> một bản tuyên bố về chủ quyền của Trung
Quốc ở Hoàng sa-Trường sa. Sự thật khách quan là chính quyền
Phạm Văn Đồng đã hy sinh rất nhiều xương máu của dân Việt
Nam, nhưng chưa chắc là hành động hy sinh xương máu đồng bào
đó đã là với mục đích bảo vệ độc lập, chủ quyền. Và
dù chính quyền Phạm Văn Đồng thực sự có mục đích bảo
vệ độc lập, chủ quyền, thì cũng chưa chắc là họ đã
không có một mục đích khác họ coi là cao cả hơn, chẳng hạn
như mục đích thế giới đại đồng dưới chủ nghĩa cộng
sản và sự lãnh đạo của Liên Xô và Trung Quốc, mà họ đã
nhắc đi nhắc lại cả ngàn lần. Và cũng đừng quên là công
hàm không phải là hành động duy nhất, mà còn đi đôi với
nhiều hành động khác, đã bị Tàu đem ra làm bằng chứng cho
sự từ khước chủ quyền.

Lại càng thông thể chấp nhận tiền đề, dù chỉ hiểu ngầm,
rằng thủ tướng QG Việt Nam Trần Văn Hữu không yêu nước,
không quan tâm chủ quyền các đảo bằng thủ tướng VNDCCH
Phạm Văn Đồng, để từ đó suy ra rằng Trần Văn Hữu bảo
vệ chủ quyền nên Phạm Văn Đồng, người không thể thua kém
Trần Văn Hữu, không thể từ bỏ chủ quyền. Đó là lý luận
ngược, từ thành kiến chính trị mà suy ra sự việc: đáng lẽ
dùng hành động của hai người (Trần Văn Hữu và Phạm Văn
Đồng) để đánh giá và so sánh họ, thì lại khởi sự từ
sự đánh giá có sẵn trong đầu để giải thích hành động.
Kiểu <em>"lý luận"</em> đó cũng như của một kẻ đang yêu mù
quáng và tôn thờ người yêu nên thấy nàng làm gì cũng bào
chữa, khen ngợi, dù là chuyện xấu xa. Đáng lẽ Cao Huy Thuần
phải hỏi: một người (Trần Văn Hữu) tuyên bố chủ quyền
Hoàng sa-Trường sa của Việt Nam trước quốc tế, một người
(Phạm Văn Đồng) không những phớt lờ khi kẻ tranh dành chủ
quyền công khai tuyên bố rõ ràng chữ Hoàng sa-Trường sa, mà
còn <em>"ghi nhận và tán thành"</em>, thì ai quan tâm tới chủ
quyền hơn ai?

<h2>Vấn đề cơ bản của công hàm Phạm Văn Đồng</h2>

Ông Cao Huy Thuần, cũng như nhiều người khác, cho rằng công
hàm Phạm Văn Đồng không có tính cách pháp lý, không phải là
một hiệp định phân định biên giới hay nhường đảo, và do
đó không đáng sợ. Nhưng cái tai hại của nó không ở chỗ
đó. Nó nguy hiểm ở chỗ là nó có thể được coi là chứng
cớ rằng từ trước đó, chính quyền VNDCCH vẫn công nhận
Hoàng sa-Trường sa đương nhiên là thuộc về Trung Quốc. Tức
là, nó không chứng tỏ rằng Việt Nam đã <em>"nhường chủ
quyền"</em> cho Trung Quốc, nhưng nó chứng tỏ rằng VNDCCH công
nhận rằng chủ quyền từ xưa vẫn thuộc về Trung Quốc một
cách đương nhiên, <em>"không thể chối cãi"</em>, và Việt Nam
chẳng có gì để mà nhường. Nó không phải là tờ giấy cho
con mình làm con nuôi người khác, mà là giấy chứng nhận rằng
đứa trẻ không hề là con mình. Cách hiểu này càng khó bác
bỏ khi đi đôi với những hành động khác (bản đồ, sách
giáo khoa, sự im lặng về trận hải chiến Hoàng sa và về vấn
đề chủ quyền các đảo nói chung).

Giữa hai cách hiểu công hàm Phạm Văn Đồng: <em>"vô ý rập
khuôn Liên xô nên đánh rớt chủ quyền"</em> và <em>"đã công
nhận chủ quyền của Trung Quốc từ trước"</em>, chỉ có thể
chọn cách thứ nhất nếu người viết và ký là một em bé thơ
ngây chứ không phải là một nhà chính trị lão luyện, đứng
đầu một chính phủ. Nhưng cũng có thể là khi giao dịch với
đàn anh phương Bắc thì các lãnh đạo VNDCCH trở thành ngây
thơ như em bé? Khả năng đó không thể hoàn toàn loại bỏ, vì
đảng Cộng sản Việt Nam và chính phủ VNDCCH chịu ơn người
anh cả Trung Quốc quá, quá nặng.

Tóm lại, những lý lẽ ông Cao Huy Thuần đưa ra để bào chữa
cho Phạm Văn Đồng không đóng góp được gì cho cuộc tranh
đấu vô cùng gay go để tháo gỡ hậu quả tai hại của công
hàm này. Công hàm Phạm Văn Đồng không phải là bản án tử
hình, nhưng ít ra nó cũng là một lưỡi gươm Damocles đủ sắc
bén để chặt cụt cánh tay pháp lý của Việt Nam, khiến nước
này sẽ không bao giờ dám ra tòa để đòi phân xử chủ quyền
Hoàng sa-Trường sa dù là chính quyền muốn làm vậy (mà việc
này thì chưa chắc, vì còn 16 chữ vàng gì đó). Công hàm PVĐ
đã khiến khả năng thua kiện trở thành đáng để ý
(non-negligible), mà nếu thua là mất tất cả, kể cả những
đảo Trường sa còn đang chiếm hữu, còn nếu thắng thì Tàu
hầu như chắc chắn cũng không giao trả đảo nào. Người khôn
ngoan không bao giờ đi vào một vụ kiện như vậy (hy vọng là
chính phủ hiện thời khôn ngoan hơn chính phủ Phạm Văn
Đồng).

Cuộc tranh đấu chủ quyền do đó sẽ chỉ diễn ra trên các
mặt trận học thuật, công luận, ngoại giao, chính trị quốc
tế. Tiếc thay, trên những mặt trận đó thì công hàm Phạm
Văn Đồng lại càng nguy hại hơn là trong địa hạt pháp lý!
Rốt cuộc, những lý lẽ của GS Cao Huy Thuần có lẽ chỉ để
<em>"lưu hành nội bộ"</em>, may ra an ủi được những người
<em>"phò đảng tới cùng"</em> (hay theo tiếng Anh là chúng chỉ
dùng vào mục tiêu <em>"preaching to the converted"</em>).

<strong>Phạm Quang Tuấn</strong>


***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140615/pham-quang-tuan-co-can-phai-thong-cam-cho-ong-pham-van-dong),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét