Phương Hà - Những người thầy dạy luật

<strong>Thấm thoắt lại đến ngày 20/11. Ngày kỉ niệm dành
để nhớ và biết ơn các thầy cô giáo, nhưng năm nay trên
khắp các trang thông tin đại chúng đâu đâu cũng đề cập
đến vụ án oan Nguyễn Thanh Chấn, rồi lại không biết bao
nhiều vụ án oan khác được nhắc đến liên quan đến hoạt
động điều tra, kiểm sát, xét xử của ngành tư pháp. </strong>

<strong> Chạnh lòng tôi muốn viết vài dòng nhớ đến các thầy
giáo đã từng dạy dỗ chúng tôi pháp luật. </strong>

<div class="boxright320"><img
src="http://nguyentrongtao.info/wp-content/uploads/2013/11/20.11.jpg"
width="238"></div>
Đối với nước ta việc đào tạo luật có những bước thăng
trầm của nó, xin kể hầu các bạn. Có một lần tôi được
ngồi chung bàn với ông Nguyễn Đình Lộc tiến sỹ nguyên là
Bộ trưởng bộ Tư pháp khi đó ông còn là ủy viên UBPL của
quốc hội, cùng bàn còn có ông Phan Xuân Đợt nguyên là bộ
trưởng bộ Lâm Nghiệp hai ông trêu nhau vui vẻ nói ông Đợt
là bộ trưởng bộ "phá rừng", ngược lại ông Lộc là bộ
trưởng bộ "phá luật" Ông Đợt nói ông được chỉ đạo
từ tổng bí thư lê Duẩn là chặt 1 triệu khối gỗ để xuất
khẩu cứu đói cho dân nhưng mới cho triển khai được 700 ngàn
m3 thì rừng nước ta đã cạn kiệt thảm họa, Ông Lộc nói
với tôi: Chú mày không biết chứ hồi đó bí thư thứ nhất
Lê Duẩn chỉ đạo "<em>Nước ta là nhà nước công nông không
phải là nhà nước tư bản cho nên ta không cần pháp luật để
cại tri dân, chúng ta chỉ cần phê bình và tự phê bình là
đủ</em>" do vậy sau 1960 nước ta hoàn toàn không có dạy
luật và học luật và các ông cho rằng nguyên nhân của mọi
nguyên nhân bắt nguồn từ người lãnh đao cao nhất của quốc
gia mà đảng cầm quyền.

Cho nên việc học luật mãi đến năm 1970 mới bắt đầu trở
lại, mặc dù trước đó khi người Pháp vào cai trị nước ta
Đại học luật Hà Nội là một trường nổi tiếng khu vực,
sau đó ở Miền Nam đã có đại học luật Sài Gòn. Năm 1970 ở
miền bắc có các trường dạy luật được xây dựng lại là
trường cán bộ tư pháp, Trường cán bộ kiểm sát, và các
trường công an như C500, Trường trung cấp cảnh sát nhân dân
nhưng trường này ngoài học chuyên nghành ra đều có đào tạo
cơ bản về luật pháp. Trước đó cũng phải nói thêm một tý
là các ngành đều có những khóa học nghiệp vụ 3 tháng. 6
tháng 1 năm hoặc một số khóa do chuyên gia Liên xô giảng dạy,
Trong lúc đó ở Miền bắc không hiếm những ông thầy đã
từng tốt nghiệp luật từ Pháp, từ đại học luật Hà nội
thời Pháp thuộc

Khóa chúng tôi đi học ngành công tố đã là khóa 3 (1974-1976)
những cán bộ học trước chúng tôi K1 như Ông Trần Quốc
Vương trước là Viện trưởng Viện KSNDTC nay là bí thư TW
Đảng chánh văn phòng TW, hay người cùng chi cùng khóa như Bà
Tòng Thị Phóng ủy viên BCT, phó chủ tịch quốc hội đương
nhiệm. Thầy giáo chúng tôi hồi đó đa phần là giáo viên kiêm
nhiệm, như ông Phan Quân cha đẻ của "Pháp lệnh trừng trị
các tội phản cách mạng" là chuyên viên của Viện KSND Tối
cao, ông Nguyễn Minh Ngọc kiểm sát viên cao cấp chuyên về án
giết người, người trực tiếp tham gia điều tra vụ án nổi
tiếng thời đó là một cán bộ cao cấp Nguyễn Việt Hùng cặp
bồ rồi đầu độc vợ bằng arsen. Ông Nguyên Vỹ chuyên viên
"Hiếp dâm" thầy giáo Nguyễn văn Lương, Ông giáo sư Phạm
Thụ chuyên gia về dấu vết và đạn đạo của Pháp y quân
đội, Nhiều thầy dạy nổi tiếng như ông Phan Giá, ông Nguyễn
Trường dạy tố tụng hình sự Một số thầy giáo trẻ như
ông Vũ Đức Khiển dạy lý luận về nhà nước và pháp luật,
Thầy được học luật từ Liên Xô nhưng do Liên Xô lúc đó
đánh "chủ nghĩa xét lại" nên chưa tốt nghiệp đại học.
Những thầy dạy đã từng làm quan từ thời pháp thuộc như
ông Trần Kiêm Lý một chuyên gia hình luật nổi tiếng sau này
làm đến Ủy viên ủy ban Pháp luật của Quốc hội.

Những người dạy luật hồi đó có những điểm chung, điểm
đầu tiên là dạy các học viên "làm người" sau đó là làm
đầy tớ của nhân dân thực hiện công tác công quyền. Dạy
và nhấn mạnh nguyên tắc "thượng tôn pháp luật" với họ
Pháp luật là trên hết. Nước có pháp luật, nhà có gia quy.
Hình anh Thầy giáo Trường dạy tố tụng hình sự gầy gò ốm
yếu nhưng với ông một buổi dạy như một buổi cày ải lao
lực. Ông dùng thơ sau tám ví von để học viên hiểu được
nắm được thuộc lòng, tội phạm xảy ra ở đâu, trời sáng,
trời tối, thời tiết, khoảng cách quan sát, các chứng cứ thu
thập được có bảo đảm khách quan hay không? Thật là sâu
sắc và hết sức tỉ mỉ. Họ dạy làm công tố là phải hết
sức khách quan, mà khách quan trước hết là chính mình phải
khách quan, đừng lấy chủ quan của mình mà phán xét vấn đề,
họ dạy tâm lý học tội phạm bằng gan ruột của một đời
người đã trải qua bao biến cố thăng trầm như cải cách
ruộng đất mà chính họ nhưng người con cải nhà giàu có học
nhưng phải gánh chịu nhiều hệ lũy khôn lường. Nhưng bản
thân họ cũng luôn luôn đề cao nhưng giá trị truyền thống
dân tộc họ vận dụng nhiều vụ án dân gian, kể chuyện Bao
Công xử án và luôn đề cao một vấn đề mà trong học thuật
gọi là "niềm tin nội tâm" của Điều tra viên, kiểm sát
viên, Thẩm phán đó chính là cách đề cao tính con người trong
hành xử công việc, Họ giảng cho chúng tôi bằng nhưng tác
phẩm văn học như Truyện Kiều, Ông Nguyễn Du khắc họa phân
tích tâm lý ghen tuông của Hoạn Thư ra sao?(rằng tôi chút phận
đàn bà/ ghen tuông thì của người ta thường tình) Hoạn Thư
tự bào chữa trước quan tòa Thúy Kiều thế nào (Nhớ rằng khi
các viết kinh / vừa ra khỏi ngõ dứt tình chẳng theo/ Lòng
riêng riêng những kính yêu/ Chồng chung ai dễ ai chiều cho ai
v,,v).

Học tâp với họ là một tổng thể có thể rút gọn thanh
định nghĩa như sau:

Học là "tiếp thu lý luận, nâng cao nhận thức, áp dụng
thực tiễn, cải tạo khách quan" Khi đó một ngày học, một
ngày thảo luận, sau đó được lên lớp và giải đáp. Thầy
trò luôn có những mối quan hệ tôn trọng và hết sức tình
cảm, Thầy giáo cũng luôn luôn biết lắng nghe học trò. Hồi
đó có lần Ông Vũ Đức khiển đã là Viện phó Viện kiểm
sát nhân dân tối cao, khi về Đồng Nai công tác biết tôi ở
đó có gia đình gần cơ quan, ông túc tắc đi bộ qua thăm
người học trò của mình, cũng như hỏi han thêm những vấn
đề mà địa phương đang khó khăn, năm 1978 khi tôi ra và đến
trường cao đẳng kiểm sát thăm những cán bộ mà tỉnh đã
gửi đi học và thăm anh Hoàng Văn Minh đồng hương, đồng môn
khóa trên, ông Hà Mạnh Trí khi đó mới là chủ nhiệm khoa mời
tôi nói chuyện cho ông nghe về tình hình áp dụng pháp luật ở
phía nam. Các ông rất thấm nhuần lời dạy của Lê Nin đại ý
là "làm sao pháp luât được giữ vững và có tính thống
nhất trên toàn vẹn lãnh thổ từ vùng viễn đông Vladimiaxtoc
cùng như vùng bắc cực Xibiria đều thống nhất như nhau". Có
hai người thầy đều là hiệu trưởng trường cán bộ KS đó
là Thầy Nguyễn Văn Lương, và thầy Nguyễn Giác họ đều là
những người có học vấn cao từ thời Pháp nhưng có tính cách
khác nhau Thầy Giác thì thấy học trò bị oan ức thì chỉ
biết động viên khuyên nhủ, ngược lại thầy Lương thì tìm
mọi cách kể cả không hợp lý nhưng hợp pháp để cứu bằng
được học trò của mình hai thầy này thì anh Phạm Quang Huy
hiện là phó giám đốc học viện chính trị hiểu và luôn
nhắc đến hết sức trân trọng. Một cuộc đời của một
thầy giáo cũng hết sức thăng trầm Như thầy Phan Quân mà tôi
nhắc ở trên khi qua học ở Liên Xô vì tin thơ Tố Hữu, tình
yêu không biên giới "người với người sống để yêu
nhau", Liên Xô XHCN là đồng chí của chúng ta nên đã yêu và
lấy một cô gái Nga, từ đó ông bị khai trừ Đảng bị kỉ
luật Đảng vĩnh viễn đến ngày 3 tháng 2 mỗi năm ngày thành
lập Đảng ông đều có một lá đơn lên TW hỏi vì sao ông bị
kỷ luật đến khi ông qua đời đơn của Ông không hề được
giải quyết

Có một lần khi nghe tin thầy giáo Trường qua đời Tôi cũng
viết một bài thơ THƠ GỬI THẦY GIÁO CŨ nó có đoạn như là
lời tâm sự về cuộc đời của mình:

<i>Công tố trẻ cả tâm thành luân tội</i>

<i>Bọn mọt dân sợ hãi bóng đêm chờn</i>

<i>Bể nhân dân con đau hòa nước bể</i>

<i>Đau nỗi đau tận cùng sâu thẳm của dân đau</i>

<i>Một ngọn đèn thức trắng đêm thâu </i>

<i>Từng đọc vỡ trăm ngàn kinh điển luật</i>

<i>Nghi quyết gối đầu, tay cầm chính sách</i>

<i>Bút đỏ xưa thầy vẫn chấm điểm mười</i>

<i>Nhưng cuộc đời cuộc đời sao khó nói</i>

<i>Tội phạm kia con xử đúng trăm lần</i>

<i>Con nói đúng, người ta nói trái</i>

<i>Lệnh trên truyền tha bổng thực hành ngay</i>

<i>Con cầu thủ trẻ trên sân hàng tiền đạo </i>

<i>Khung thành kia trái bóng sút căng ầm!</i>

<i>Trái bóng hụt họ bảo: mày cố ý!</i>

<i>Có lẽ nào phải trái giản đơn sao?</i>

Vâng một người, một ngành đều có số phận thăng trầm của
nó, thời gian lặng lẽ qua đi những người thầy giờ đây đã
khuất nhưng tôi nhớ:

Trong thâm tâm những người thầy dạy luật của chúng tôi
đều mong muốn có nền tư pháp lành mạnh phải "tam quyền
phân lập" đề Lâp pháp, hành pháp và Tư pháp, rạch ròi có
như vậy mới bảo đảm quyền dân chủ của nhân dân.

Những ngày này xảy ra quá nhiều thông tin về những vụ án oan
khiên đầy rẫy các trang báo, trong xã hội ta thời điểm này
có cải gì đó bất ổn quyền cơ bản của nhân dân không
được tôn trọng

Chạnh lòng tôi lại nhớ những lời dạy của những thầy giáo
đã dạy chúng tôi học và thực hành pháp luật trong những năm
tháng cuộc đời.

Nén hương lòng gửi tới những người thầy đã khuất, và
mong rằng những người thầy dạy luật hôm nay sẽ day nhiều
học sinh nên người, nên những người cầm cân nẩy mực đức
độ và tài năng.

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/node/23547), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!