Bộ bản đồ mốc giới do hai ông Dương Danh Huy và Phan Văn Song
thực hiện vừa được trên hai trang Bauxite Vietnam và Dân
Luận<a
href="https://danluan.org/tin-tuc/20130916/duong-danh-huy-ban-do-moc-gioi-viet-nam-trung-quoc-theo-toa-do-tu-nghi-dinh-thu">giới
thiệu</a> trên hai trang Bauxite Vietnam và Dân Luận cách đây
khoảng một tuần đã gây ra một cuộc tranh luận khá gay gắt
giữa nhà nghiên cứu Trương Nhân Tuấn với các nhà nghiên cứu
thuộc Quỹ Nghiên cứu Biển Đông.
Trong bài viết này, tôi không góp ý về khía cạnh kỹ thuật -
một vấn đề thuộc lĩnh vực chuyên môn, xin để dành riêng
cho các chuyên gia trong lĩnh vực bản đồ học và trắc địa
học góp ý và thảo luận. Tôi chỉ xin mạn phép đóng góp một
số ý kiến xung quanh một phương diện khác có liên quan đến
bộ bản đồ này, đó là: mục đích và ý nghĩa của việc
thiết lập bộ bản đồ mốc giới trong hoàn cảnh hiện nay.
<h2>1) Tại sao phải xây dựng bộ bản đồ mốc giới?</h2>
Theo tôi, việc xây dựng bộ bản đồ mốc giới có lẽ sẽ
không cần thiết nếu Chính phủ Việt Nam công bố toàn bộ các
bản đồ chi tiết của vùng biên giới Việt-Trung liên quan
đến hiệp định biên giới 1999 – hoặc ít nhất là bản đồ
của các khu vực tranh chấp đã gây ra nhiều hoài nghi, thắc
mắc trong dư luận.
Trong bài <a
href="https://danluan.org/tin-tuc/20130916/vn-co-nhuong-bo-tq-ve-bien-gioi-khong">"VN
có nhượng bộ TQ về biên giới không?"</a> đăng tải trên BBC
tiếng Việt ngày 16-9-2013, nhà nghiên cứu Dương Danh Huy (thuộc
Quỹ Nghiên cứu Biển Đông) đã phát biểu: <em>"Nhưng cho tới
nay, mặc dù tọa độ của các cột mốc đã được công bố,
vẫn chưa có thông tin đầy đủ và minh bạch về cuộc đàm
phán dẫn đến chúng."</em>
Thật ra, không chỉ công bố tọa độ của các cột mốc, Chính
phủ cũng đã công bố bộ bản đồ của đường biên giới
Việt-Trung trên Công báo số 642-649 ngày 16-11-2010:
http://congbao.chinhphu.vn/noi-dung-van-ban-so-36_2010_SL-LPQT-(5924)?cbid=8248
Điều đáng nói là bộ bản đồ này có kích cỡ hết sức
<em>"khiêm tốn"</em>: chỉ có 46,5 MB cho 35 tờ bản đồ
(nghĩa là trung bình mỗi tờ bản đồ chỉ có kích thước trung
bình 1,3 MB), trong khi các bản đồ 1:50.000 của Quân đội Hoa
Kỳ hoặc của Quân đội Nhân dân Việt Nam mà tôi và bạn bè
tìm thấy được trên trang mạng của một số trường đại
học tại Hoa Kỳ có kích cỡ trung bình từ 6 đến 15 MB cho mỗi
tờ bản đồ. Hậu quả là các nhà nghiên cứu dù có trong tay
các bản đồ biên giới Việt-Trung cũng không thể đối chiếu,
so sánh với các bản đồ cũ sưu tập được để có thể
khẳng định chắc chắn Việt Nam mất bao nhiêu đất. Lý do
đơn giản là khi phóng to lên thì các chi tiết hết sức mờ
mịt. Vd: đường biên giới xung quanh khu vực Hữu Nghị Quan
với chi chít những cột mốc mới, khi phóng to lên thì ngay cả
con số của cột mốc cũng không thể nhìn rõ chứ chưa nói
đến vị trí của từng cột mốc.
Có lẽ vì lý do đó mà hai ông Dương Danh Huy và Phan Văn Song
phải bỏ công sức để thiết lập bộ bản đồ các mốc
giới biên giới Việt-Trung – dựa trên các dữ liệu đã
được công bố trong các số <em>Công báo</em> của Chính phủ.
Tuy nhiên, giả định rằng bộ bản đồ cột mốc biên giới
đó đạt được tiêu chuẩn về kỹ thuật mà các bộ môn bản
đồ học (cartography), trắc địa học (geodesy) đòi hỏi, thì
vấn đề đặt ra là: làm thế nào để bộ bản đồ đó giúp
cho người dân Việt (dù ở trong nước hay đang mang quốc tịch
nước ngoài nhưng tấm lòng vẫn nặng tình quê hương) giải
đáp được câu hỏi: <em>"Việt Nam được hay mất khi ký
hiệp định biên giới trên bộ 1999 với nhà cầm quyền Trung
Quốc"</em>?
Ở đây, tôi xin lưu ý một điều quan trọng – mà tôi thường
nhấn mạnh trong các bài viết của tôi về Ải Nam Quan và Thác
Bản Giốc: khi nói đến khái niệm được-mất, chúng ta không
nên quá chú ý đến các con số (diện tích, chiều dài, v.v…)
mà quên đi ý nghĩa thật sự của từng mảnh đất biên cương.
Vd: nếu ta được thêm một số đất đai ở trên cao nhưng lại
không có đường thông thương đến đó, cũng không thể đóng
quân trên đó để giám sát đường biên giới thì cái phần
<em>"được"</em> coi như không có lợi ích gì; ngược lại
nếu ta chỉ mất một chút ít ở một vùng xung yếu nào đó mà
khi xảy ra chiến tranh, <em>"nước bạn"</em> có thể dùng cao
điểm đó để khống chế ta, thì phần <em>"mất</em>" ấy
là cực kỳ to lớn. Đó là chưa kể đến tài nguyên nằm
dưới lòng đất hoặc ý nghĩa đối với lịch sử dân tộc
của các địa điểm bị mất về tay ngoại bang.
Nhưng nếu muốn đạt được mục đích nêu trên thì bản đồ
mốc giới phải được so sánh với các bản đồ mà chúng ta
nắm chắc được dữ liệu, chứ không nên so sánh với bản
đồ của CIA – mà chính các tác giả cũng không biết được
xây dựng dựa trên cơ sở nào. Xin trích lại nguyên văn lời
của ông Dương Danh Huy: <em>"Xin lưu ý rằng chúng ta không
biết CIA World DataBank II đã dùng cơ sở nào để vẽ biên giới
Việt-Trung (trước hiệp định 1999), và mức độ đáng tin cậy
của nó là bao nhiêu." </em>
Tôi thật tình không hiểu: nếu đã không biết CIA dựa trên cơ
sở nào để vẽ biên giới Việt-Trung thì so sánh làm gì để
gây ra ngộ nhận? Tôi xin ghi lại ý kiến của một độc giả
đã phản hồi trên tờ Dân Luận:
<blockquote>"<strong>Công Nhân-Khách (khách viếng thăm) gửi lúc
06:29, 17/09/2013 - mã số 97659</strong>
Cảm ơn Dương Danh Huy và Phan Văn Song vì những thông tin khách
quan và bổ ích. Tuy nhiên có vẻ như là các cột mốc biên
giới mới của Việt Nam lấn sang đất Trung Quốc nhiều hơn so
với bản đồ của CIA. Nhưng đây chỉ là cảm nhận bằng mắt
thường nên sợ không chính xác lắm. Nếu các tác giả sử
dụng các phần mềm mà chỉ ra được cụ thể hơn số diện
tích mà Việt Nam được/mất so với bản đồ của CIA thì tốt
quá. Ngoài ra, không biết liệu hai tác giả có thể làm cách
nào so sánh cả biên giới từ Hiệp Ước Pháp-Thanh với biên
giới của CIA và biên giới từ Hiệp Đinh Biên Giới Việt-Trung
được không? Một lần nữa cảm ơn Dương Danh Huy và Phan Văn
Song vì những thông tin khách quan và bổ ích.</blockquote>
Ý kiến phản hồi vừa trích cho thấy công trình của hai nhà
nghiên cứu Dương Danh Huy và Phan Văn Song dễ gieo cho người xem
cái <em>"cảm nhận"</em> rằng Việt Nam <em>"lấn sang đất
của Trung Quốc"</em> (!). Đưa ra cách so sánh dễ gây ra ngộ
nhận, để rồi sau đó lại phải đính chính; theo tôi đó
chính là sơ suất của ông Dương Danh Huy. Đó cũng chính là
nguồn gốc của sự phản ứng tự nhiên (tuy hơi thái quá) của
ông Trương Nhân Tuấn.
Về phần ông Trương Nhân Tuấn, nếu ông phản biện với
giọng văn từ tốn, ôn hòa hơn và tránh đừng gộp chung hai
trang Bauxite Vietnam và Dân Luận vào danh sách của <em>"đàn
cừu"</em> hoặc các <em>"dư luận viên"</em> thì có lẽ
chúng ta đã tránh được một cuộc tranh cãi gay gắt giữa lúc
tất cả những người yêu nước thuộc mọi xu hướng chính
trị đang cần phải tập trung vào cùng một mục tiêu: bảo vệ
chủ quyền quốc gia dựa trên lợi ích chung của toàn dân tộc.
Cho dù sự đánh giá lúc đầu của BBT tờ Bauxite Vietnam là
không chính xác thì việc ám chỉ Ban biên tập của hai trang
mạng nói trên bằng các khái niệm <em>"đàn cừu"</em> hay
<em>"dư luận viên"</em> hoặc việc gộp chung nhóm Bauxite
Vietnam với nhóm Quỹ Nghiên cứu Biển Đông (mà tác giả
Trương Nhân Tuấn gọi một cách mỉa mai là <em>"các học giả
Bô Xít"</em> và <em>"các học giả Quĩ nghiên cứu Biển
Đông"</em>) chẳng những xúc phạm đến các trí thức trong
nước đang đấu tranh cho công cuộc dân chủ hóa đời sống
chính trị của đất nước mà còn có nguy cơ tạo điều kiện
cho hệ thống các <em>"dư luận viên"</em> lợi dụng. Những
người thường xuyên theo dõi mạng Internet không thể không
biết hiện nay các thế lực <em>"đen"</em> đang lập một
loạt các trang mạng nặc danh mà một trong những mục tiêu công
kích hàng đầu của họ là GS Nguyễn Huệ Chi và những người
sáng lập trang mạng Bauxite Vietnam. Hơn thế nữa, hai trang mạng
nói trên là hai trang đang thường xuyên đăng bài viết của tôi
và một số nhà nghiên cứu khác về vấn đề biên giới
Việt-Trung, không lẽ hai trang đó lại tiếp tay để
<em>"định hướng dư luận"</em> theo hướng có lợi cho
những người thực hiện chính sách bành trướng lãnh thổ của
Trung Quốc?
Nói thế không có nghĩa là tôi luôn bênh vực cho trang Bauxite
Vietnam bằng bất cứ giá nào, bất chấp mọi nguyên tắc, bất
chấp sự thật và phương pháp tư duy khoa học. Tôi chỉ muốn
nhấn mạnh rằng trong khoa học, chúng ta có thể phê bình thẳng
thắn, không kiêng dè, húy kỵ bất cứ một <em>"thần
tượng"</em>, một <em>"giáo điều"</em> nào cả, nhưng rất
cần phải tôn trọng lẫn nhau và phải bảo vệ lẫn nhau trong
cuộc đấu tranh chống lại một trong những bộ máy chuyên
chính (dictatorial) khắc nghiệt và nhiều thủ đoạn nhất trên
thế giới.
<h2>2) Làm thế nào để bộ bản đồ các mốc giới trở nên
có ích?</h2>
Để bộ bản đồ các mốc giới đạt được yêu cầu mà
người dân mong đợi, trước hết nó phải đạt được yêu
cầu về mặt kỹ thuật. Nói cách khác, những người có kiến
thức chuyên môn thay vì cãi vã để khoe kiến thức hay để
đả kích lẫn nhau, nên cùng nhau hợp tác để làm nên một bộ
bản đồ mốc giới khả dĩ có thể chấp nhận được trong
hoàn cảnh hiện nay.
Mặt khác, trong khi chờ đợi Đảng cộng sản Việt Nam công
khai hóa các tài liệu về biên giới – một khả năng mà hầu
hết những trí thức có tư duy độc lập đều ngầm hiểu
rằng "rất khó xảy ra dưới một chế độ độc tài toàn
trị", chúng ta nên tìm cách so sánh nó với các bộ bản đồ
cũ xuất bản trước năm 1975. Hiện nay, tại Vietnam Center and
Archive trên trang mạng của Đại học Kỹ thuật Texas (Texas Tech
University) có một bộ bản đồ 1:50.000 của toàn miền Bắc
phát hành vào giữa thập niên 1960 tại địa chỉ:
http://www.vietnam.ttu.edu/resources/maps/
<img src="http://danluan.org/files/u23/danluan_d00121.jpg" width="600"
height="420" alt="danluan_d00121.jpg" />
Có lẽ các nhà nghiên cứu trong Quỹ Nghiên cứu Biển Đông nên
tham khảo bộ bản đồ này để so sánh với bộ bản đồ mốc
giới mới thì hợp lý hơn là tham khảo CIA World DataBank II, vì
dữ liệu của CIA không biết dựa trên cơ sở nào.
Tất nhiên, vì bộ bản đồ mà tôi giới thiệu sử dụng hệ
thống tọa độ UTM (<em>Universal Transverse Mercator coordinate
system</em>) chứ không phải hệ thống WGS84 (<em>World Geodetic
System 1984</em>) cho nên phải chuyển đổi (convert) dữ liệu để
có thể so sánh một cách phù hợp.
Bộ bản đồ của <em>Vietnam Center and Archive</em> có lẽ do các
cựu chiến binh Hoa Kỳ đã từng tham chiến ở Việt Nam sưu
tập. Nó gồm cả các bản đồ do <em>Cục bản đồ của Quân
đội Hoa Kỳ (Army Map Service, AMS</em>) phát hành giữa thập niên
1960 lẫn các bản đồ mà Quân đội Nhân dân Việt Nam in lại
sau năm 1975. Tất cả đều có nguồn gốc từ các bản đồ
của <em>Sở Địa Dư Đông Dương (Service géographique de
l'Indochine, SGI</em>), nhưng đã được nâng cấp nhờ các
phương tiện kỹ thuật hiện đại của Hoa Kỳ (vd: kỹ thuật
chụp không ảnh). Trước đây, tất cả các bản đồ này đều
được lưu trữ tại <em>Nha Địa Dư Quốc gia tại Đà Lạt</em>
nhưng vào khoảng thập niên 1990 đã được chuyển hết ra miền
Bắc, Nha Địa Dư tại Đà Lạt chỉ còn là một Xí nghiệp In
Bản đồ của Quân đội.
Ngoài bộ bản đồ nói trên, còn có nhiều bộ bản đồ khác
được lưu trữ tại các thư viện khác ở Hoa Kỳ. Vd: Thư
viện Perry-Castañeda của <em>Đại học Texas tại Austin (The
University of Texas at Austin</em>); tại đây, chúng ta có thể tìm
thấy một số bản đồ của Quân đội Hoa Kỳ liên quan đến
vùng biên giới Việt-Trung.
So sánh bản đồ mốc giới mới với các bản đồ cũ của Nha
Địa dư Quốc gia tại Đà Lạt, chúng ta mới có hy vọng tìm
hiểu những mất mát của đất nước ta khi ký hiệp định
1999. Và hiểu rõ được những mất mát đó, chúng ta mới có
thể sửa chữa những lỗi lầm đã xảy ra trong quá khứ để
hướng đến việc bảo vệ chủ quyền tại Biển Đông.
Bỏ quên những bài học của quá khứ, không rút kinh nghiệm
từ sự thất bại của Hiệp định Biên giới 1999, nhất định
chúng ta sẽ tiếp tục thất bại tại Biển Đông. Đó là chính
là bài học đau thương mà cả dân tộc chúng ta phải ghi nhớ
nếu không muốn lặp lại những "hội nghị Thành-Đô" của
thế kỷ 21 hay những mất mát, đau thương tương tự như việc
mất quần đảo Hoàng Sa vào năm 1974, mất bãi đá Gạc Ma
(Johnson South Reef) tại Trường Sa vào năm 1988, v.v…
Đà Lạt ngày 24-9-2013
MAI THÁI LĨNH
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130926/mai-thai-linh-gop-y-ve-bo-ban-do-cac-moc-gioi-viet-trung),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét