Diên Vỹ chuyển ngữ
09.05.2013
Gần 40 năm sau khi hàng trăm nghìn người Việt dùng thuyền để
chạy trốn chính quyền Cộng sản, giờ đây lại có những
người khác đang hướng ra biển với con số ngày càng cao.
Chỉ trong năm nay đã có 460 đàn ông, phụ nữ và trẻ em đến
bờ biển của Úc - hơn tổng số người của cả 5 năm qua.
Sự tăng trưởng đột xuất này khiến cho dư luận lại quan
tâm đến hồ sơ nhân quyền ngày càng đi xuống của Hà Nội,
mặc dù nền kinh tế đang chững bước của Việt Nam có thể
là nguyên nhân những người nhập cư đã phải thực hiện
cuộc hành trình đầy mạo hiểm.
Chiếc thuyền chở người Việt gần đây nhất đã đến đảo
Christmas Island của Úc vào một buổi sáng trong tháng vừa qua,
những nhân chứng trên bờ cho biết. Mã số tàu cho thấy đây
là một thuyền đánh cá đăng ký ở Kiên giang, một tỉnh phía
nam Việt Nam, cách đảo Christmas Island hơn 2.300 kilomét, đảo
này nằm gần Indonesia hơn là vùng đất liền của Úc.
Nhiều người Việt đến Úc đã bị giam giữ cách ly. Chính
quyền không công bố chi tiết về tôn giáo và nguồn gốc của
họ ở Việt Nam, hai điều này có thể cho biết lý do họ phải
tị nạn.
Trương Chí Liêm, hiện đang ở Trung tâm Giam giữ người Nhập
cư Villawood ngoại ô Sydney, khi được liên lạc qua điện thoại
đã không cho biết chi tiết về trường hợp của mình và nói
rằng "Tôi thà chết ở đây hơn là bị đưa trả về Việt
Nam."
Người thanh niên 23 tuổi này rời Việt Nam 5 năm trước nhưng
đã bị giữ lại đây 18 tháng khi trên đường đến Indonesia.
Anh nói rằng nếu người ta đơn giản muốn kiếm thêm tiền
thì họ đã không tìm cách ra đi bằng thuyền, nhưng anh cũng
nói rằng "Nếu một người đang sống cơ cực, phải đối
diện với những đàn áp và đe doạ của nhà cầm quyền, thì
họ cũng nên ra đi."
Một số người Việt đến Úc qua ngã Indonesia, theo cùng hành
trình của những người tị nạn từ Nam Á và Trung Đông từng
đi qua trong suốt hơn một thập niên với số lượng đông hơn
nhiều. Những người khác đi từ Việt Nam, một hải trình dài
và mạo hiểm hơn rất nhiều.
Trong hai tuyên bố khác nhau, chính quyền Úc và Việt Nam nói
rằng hầu hết hoặc toàn bộ những người này là dân nhập
cư kinh tế, khiến họ không có được tư cách tị nạn chính
trị. Một số các nhà hoạt động cộng đồng tại Úc và các
luật sư từng đại diện cho những người tỵ nạn từ quốc
gia Đông nam Á này phản đối việc phân loại này hoặc đặt
vấn đề về quá trình thanh lọc của Úc.
Những nhà hoạt động và các luật sư cũng quan ngại về
tương lai của những người nhập cư, nói rằng trong khi Úc
không tiếp nhận họ, Việt Nam cũng chẳng muốn họ quay về.
"Thái độ của Việt Nam là 'Những người này sẽ chẳng bao
giờ là bạn, thì tại sao chúng tôi phải nhận họ về?'"
Đoàn Trung, cựu chủ tịch Cộng đồng người Việt lưu vong
ở Úc nói.
Trong một tuyên bố, chính quyền Việt Nam nói họ "sẵn sàng
hợp tác với các thành phần liên quan để giải quyết vấn
đề này."
Tị nạn là một vấn đề nhạy cảm đối với Việt Nam vì
những chuyến vượt biên của họ là bằng chứng chống lại
sự tuyên truyền của Đảng rằng mọi thứ trong nước đều
tốt đẹp. Chúng cũng gợi lại cảnh vượt biên ồ ạt sau
chiến tranh.
Những người Việt chạy trốn sự thanh trừng của những
người Cộng sản chiến thắng ngay sau khi chiến tranh kết thúc
đã tạo nên cơn khủng hoảng nhân đạo toàn cầu. Tình cảnh
của họ đã làm động lòng Hoa Kỳ và các nước đồng minh,
và họ lập tức được xếp vào dạng tị nạn. Đến năm 1989,
họ phải chứng minh trường hợp của mình theo đúng nguyên
tắc của Hiệp định Geneva, và kết quả là tỉ lệ được
chấp nhận giảm đi nhanh chóng. Gần 900 nghìn người Việt đã
thoát được bằng thuyền hoặc đường bộ, trong đó hầu hết
đã được Hoa Kỳ, Canada và Úc tiếp nhận.
Việt Nam vẫn là một nhà nước độc đảng chuyên bắt bớ và
tuyên án tù lâu năm đối với những ai chỉ trích chính quyền,
bao gồm những blogger và những nhà hoạt động Công giáo. Tổ
chức Theo dõi Nhân quyền tố cáo việc tra tấn khi bị bắt
giữ thì thường xuyên xảy ra. Các tổ chức Thiên Chúa giáo
đã đưa ra những tố cáo về những cái chết đáng nghi khi bị
bắt giữ.
Đa số các nhà hoạt động nhân quyền độc lập đều nói
rằng việc đàn áp đã gia tăng trong hai năm qua.
Không có nhiều chi tiết về lý lịch của những người vừa
vượt biển trong năm nay.
Ít nhất là một số những người vừa đến trong thời gian
gần đây là tín đồ Công giáo từng tham gia cuộc biểu tình
tại nhà thờ Hà Nội, Kaye Bernard, một nhà hỗ trợ dân tị
nạn từng gặp gỡ những người chạy trốn tại Hà Nội.
Những người khác được biết là liên quan đến những tranh
chấp đất đai với chính quyền địa phương.
"Tôi không nghĩ là ta có thể đánh đồng tất cả nhưng đàn
áp đã tăng lên ở Việt Nam. Các án tù kéo dài hơn. Sợ hãi
gia tăng," Trịnh Hội, một luật sư Úc gốc Việt từng đứng
đầu một ổ chức chuyên giúp đỡ những người tị nạn.
"Càng nhiều người sợ hãi hơn, thì nhiều người bỏ trốn
hơn."
Peter Hansen, một luật sư và chuyên gia về Việt Nam từng tư
vấn cho những vụ khiếu nạn liên quan đến những người
đến từ Việt Nam nói rằng một số ít trường hợp mà ông
có tham gia đã không liên quan đến giới trí thức, blogger hoặc
những nhà chống đối chính trị, những người bị chính
quyền nhắm vào nhiều nhất trong chiến dịch hiện tại. Nhưng
ông cũng lưu ý rằng những điều lệ hiện thời của Úc về
việc xác định tư cách tị nạn cho người Việt đã không
đề cập đến thực tế của nạn đàn áp những nhánh tôn
giáo trong một số khu vực ở Việt Nam.
"Tôi không thể giải thích được tại sao lại có sự gia
tăng lớn trong năm nay, nhưng tôi có thể bảo đảm chắc chắn
rằng một phần trong con số này đã không đến đây vì động
cơ kinh tế," ông nói.
Những quốc gia láng giềng như Cambodia vẫn tiếp tục nhận
một số ít người tị nạn từ những năm 1990. Hàng nghìn
người Việt đã rời bỏ đất nước để làm việc ở châu Á
và những nơi xa hơn, bất hợp pháp hoặc theo dạng xuất khẩu
lao động. Dưới áp lực của công chúng, chính quyền Úc đã
khắt khe hơn đối với những ai muốn được hưởng qui chế
tị nạn và thường xuyên giữ những người nhập cư tại
những hòn đảo vắng, cách xa những luật sư. Các nhà chỉ
trích nói rằng Canberra đang tránh né trách nhiệm của mình trong
những điều khoản tị nạn của Liên Hiệp Quốc bằng cách
sử dụng những biện pháp trên.
Cùng với những người từ nước khác, người Việt đang bị
giam giữ tại đất liền, trên đảo Christmas Island hoặc đảo
Nauru và Manus ở Thái Bình Dương. Các gia đình và trẻ em mồ
côi được giữ trong các trung tâm giam giữ ít nghiêm ngặt.
Bốn người Việt trong đó có một thiếu niên đã bỏ trốn
khỏi một trung tâm tương tự ở Darwin đầu tuần này, chính
quyền cho biết.
Việc Úc muốn cứng rắn hơn với những người vượt biên
Việt Nam có vẻ như gặp phải trở ngại: Chính quyền Hà Nội
chắng quan tâm đến việc thu nhận những người tị nạn, các
nhà hoạt động và các luật sư cho biết.
Úc không thể đơn giản đưa những người nhập cư này lên
máy bay quay về Việt Nam ngay. Họ cần phải có giấy thông hành
do chính quyền Hà Nội cấp, và Hà Nội trước tiên phải xác
định lai lịch của họ. Trong số 101 người Việt đến Úc
trong năm 2011, chỉ có sáu người bị trả về Việt Nam. Có
rất ít người được cấp qui chế tị nạn, các nhà hoạt
động và các luật sư cho biết.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130509/chris-brummitt-40-nam-sau-nguoi-viet-lai-chay-ra-bien),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét