Nguyễn Văn Thạnh - Tính pháp lý của quyền lực

<b>Chính trị hà khắc dữ hơn cả hổ:</b>

Một lần Khổng Tử đi qua Thái Sơn, thấy có người phụ nữ
ở trước nấm mồ khóc lóc vô cùng thảm thương. Ông bèn bảo
Tử Lộ ra hỏi nguyên nhân, người phụ nữ ấy nói: "Bố
chồng bị hổ ăn thịt, chồng bị hổ ăn thịt, bây giờ con
trai cũng chết trong miệng hổ, thì không đau lòng sao được?".
Khổng Tử hỏi: "Sao các ngươi không dọn đi ở chỗ khác ?".
Người phụ nữ nói: "Ở đây không có chính trị hà khắc,
không có áp bức nên bị hổ ăn thịt cũng không dọn đi".
Khổng Tử nghe xong nói với các học trò của mình: - Các trò
hãy nhớ lấy: "Chính trị hà khắc dữ hơn cả hổ".

Từ khi con người sống thành xã hội thì tất yếu sinh ra chính
quyền để quản lý xã hội. Nhờ có chính quyền mà xã hội
không còn cảnh loạn lạc, đâm chém, cướp bóc tranh đoạt
lẫn nhau; cuộc sống bình yên và phát triển. Tuy nhiên, như hai
mặt của một con dao, chính quyền cũng chính là nguồn cơn gây
đau khổ và tai họa cho con người nhất. Xưa nay kẻ thù lớn
nhất của con người là chính mình, độc tài và cường quyền
là vấn nạn của lịch sử nhân loại. Bao cuộc chiến tranh
đẫm máu, bao cuộc thanh trừng tàn khốc, bao cuộc diệt chủng
man rợ cũng từ quyền lực của chính quyền gây ra. Nếu không
có quyền lực chính trị thì con người cũng chỉ có thể giết
nhau ở qui mô cá thể hoặc nhóm nhỏ, chính quyền lực chính
trị mà con người tàn sát nhau, bức hại nhau ở qui mô lớn
lên đến hàng chục triệu nhân mạng.

<b>Danh chính ngôn thuận trong quyền lực chính trị:</b>

Tại sao trong xã hội có người có quyền ký quyết định
điều hàng ngàn người ra chiến trường, ký giấy tuyên án tử
hình người này, bắt giam người khác? Quyền lực của họ có
là do đâu? Quyền lực người đó có được gọi là quyền
lực chính trị.

Quyền lực chính trị là thứ rất nguy hiểm, do vậy không
phải ai muốn có là có. Nó cần phải có tính chính danh. Xưa
các vị đế vương đánh nhau đẫm máu để thâu tóm quyền
lực, tuy nhiên để có thể cai trị cũng cần phải có danh
chính, ngôn thuận. Nếu không có tính chính danh thì quyền lực
sẽ lung lay dù có dùng bạo lực để đàn áp.

Tính chính danh của quyền lực cũng có tính lịch sử. Nó đi
từ ngộ nhận đến khoa học. Từ ngộ nhận là quyền lực
đến từ siêu nhiên như Chúa Trời (phương Tây) hay Con Trời
(phương Đông) đến khoa học là quyền lực đến từ nhân dân.
Ngày nay, mọi quyền lực chính trị, muốn có chính danh đều
phải được người dân ủy quyền, tức là phải được
người dân bầu. Cũng vì lý do này mà hiện nay bầu cử trở
thành bắt buộc đối với các chính thể nắm quyền. Một
chức vụ nào đó nếu không do dân bầu (bầu trực tiếp hoặc
qua đại biểu) thì đều không có tính chính danh, tức là phi
pháp. Nhân đây có câu hỏi pháp lý cho các nhà lập pháp ở VN
là "ông Tổng bí thư lấy danh nghĩa gì để là nguyên thủ
quốc gia, lãnh đạo toàn dân khi mà chức vụ của ông không do
dân bầu" (tổng bí thư là chức vụ có thực quyền đứng
đầu hệ thống chính trị nước ta)?

Chúng ta thấy ở các nước quân chủ lập hiến như Anh hay
Nhật, hoàng gia vẫn theo kiểu cha truyền con nối, không do dân
bầu, tuy nhiên họ cũng chỉ có quyền lực tượng trưng chứ
không có thực quyền. Vị trí họ có được và dành được
sự kính trọng của dân chúng là vì công lao to lớn của gia
tộc đó trong buổi ban sơ kiến thiết đất nước, đưa dân
tộc đến con đường của thịnh vượng.

<b>Khi quyền lực không chính danh, rất nguy hiểm:</b>

Lịch sử cho thấy, khi tính chính danh (khoa học) của quyền
lực không có thì sẽ có việc tranh nhau quyền lực. Lịch sử
chế độ phong kiến từ đông sang tây là lịch sử thăng trầm
của sự tranh giành quyền lực giữa các dòng tộc, các tập
đoàn thống trị phong kiến. Nhóm người có quyền thì ra sức
giữ nó bằng mọi cách: trấn áp đẫm máu, những qui định man
rợ kiểu tru di tam tộc, cửu tộc,… Nếu quyền lực nhà
nước được xây dựng đúng cơ sở khoa học pháp lý là "sự
ủy quyền của người dân" thì xã hội sẽ ổn định, không
có chuyện tranh giành quyền lực, bạo động đổ máu. Do vậy
một cuộc bầu cử tự do, công bằng, minh bạch và một nền
truyền thông tự do không bị kiểm duyệt luôn là nền tảng
để sự ủy quyền được thực hiện đầy đủ và đúng
đắn. Bên cạnh đó quyền tự do thành lập hội, tự do thành
lập tổ chức chính trị, quyền ứng cử, vận động tranh cử
và quyền được bầu cử tự do không theo kiểu bày sẵn
"đảng cử dân bầu",….là cơ sở cho tính hợp pháp của
quyền lực chính trị.

Quyền lực có một thuộc tính là sinh ra từ đâu thì phục vụ
tại đó, nếu nó sinh ra từ nhân dân thì phục vụ cho nhân
dân, sinh ra từ đảng phái thì phục vụ cho đảng phái, sinh ra
từ phe nhóm thì phục vụ cho phe nhóm. Điều này giải thích vì
sao trong các chế độ độc tài hay chuyên chế thì người nắm
quyền bảo vệ quyền lợi đảng phái, phe nhóm hơn là phục
vụ cho lợi ích nhân dân. Chính quyền nằm trong tay một nhóm
nhỏ thì đất nước sẽ là của nhóm <a target="_blank"
href="http://tuoitre.vn/Chinh-tri-Xa-hoi/Phong-su-Ky-su/535880/dat-nuoc-trong-tay-nhom-thieu-so.html">thiểu
số</a>. Khi đó nó sẽ sinh ra những con quái vật tham nhũng,
lạm quyền. Đây là vấn nạn của tất cả các nước nghèo
nàn, lạc hậu, độc tài chuyên chế.

<b>Hiện trạng Việt Nam:</b>

Nền chính trị Việt Nam hiện nay do một đảng duy nhất là ĐCS
lãnh đạo. Trên thực tế, chính phủ Việt Nam vẫn được xây
dựng qua cuộc bầu cử, dân bầu đại biểu, đại biểu bầu
chính phủ. Tuy nhiên nó mang tính trình diễn (dân chủ giả
hiệu) hơn là thực chất, vì tất cả các yếu tố đi kèm để
bảo đảm sự ủy quyền thực sự từ người dân không có.
Nguyên tắc "đảng cử-dân bầu" đã phá hỏng tính pháp lý
của bầu cử tự do; chưa nói tổ chức bầu cử, kiểm phiếu
và công bố kết quả cũng do đảng nắm.

Tất cả những chức vụ đã được quyết định từ khi đại
hội Đảng. Đại hội Đảng bầu xong, Ban Chấp hành Trung ương
cử ra Bộ Chính trị và Bộ Chính trị cử ra những cầm
quyền, còn Quốc hội chỉ làm một công việc là hợp thức
hóa những gì Đảng đã sắp đặt. Thêm nữa Quốc hội do
Đảng sắp xếp trước rồi người dân bầu lên (đảng
cử-dân bầu), cho nên Quốc hội này cũng là Quốc hội của
Đảng.

Vì lý do đó mà người dân không có một tác động gì vào bộ
máy lãnh đạo. Quyết định người nào làm chức gì do Bộ
Chính trị chứ không do dân tác động được. Đó chính là
vấn đề căn bản của thể chế Cộng sản.

Có người biện luận cho quyền lực độc tôn của ĐCS hiện
nay là do công trạng trong chiến tranh, nếu như vậy thì chế
độ hiện nay là một biến thể kéo dài của chế độ phong
kiến, nơi các triều đại cũng được dựng lên từ chiến
tranh, sự khác biệt là chế độ phong kiến có tính cha truyền
con nối trong dòng tộc còn nay là trong "đảng tộc".

Có người biện luận ĐCS là lực lượng duy nhất lãnh đạo
nhà nước vì ĐCS là lực lượng chỉ có một lý tưởng duy
nhất là trung thành với lợi ích của nhân dân, đất nước.
Nói vậy thì những người này không hiểu về vấn đề tự
xưng và thủ tục pháp lý trong cuộc sống. Có thể bạn là
một người hiền lành, tử tế và nổi tiếng, tuy nhiên khi ở
khách sạn bạn phải có nghĩa vụ trao giấy CMND cho chủ khách
sạn, đây là thủ tục pháp lý bắt buộc để quản lý an ninh.
Ở một số nước như Nhật, Singapore,… một đảng có thể
liên tục lãnh đạo đất nước trong hơn nửa thế kỷ, mang
lại nhiều thành tựu to lớn cho đất nước; tuy nhiên họ cũng
phải làm thủ tục pháp lý là nhận được được sự ủy
quyền của nhân dân theo định kỳ. Họ không thể nói "tôi
lãnh đạo rất tốt, hãy để tôi lãnh đạo luôn, không cần
các đảng phái khác vì gây ra tranh giành quyền lực, bất ổn
cho đất nước" hay "tôi có công làm cho đất nước phát
triển đến siêu cường, nay tôi có quyền lãnh đạo mãi
mãi". Hay đặc biệt hơn nhân lúc đảng họ mạnh chiếm đa
số trong quốc hội, họp lại thay đổi hiến pháp, qui định
hẳn điều 4 chẳng hạn để họ có quyền lãnh đạo duy nhất,
mãi mãi.

Ở các nước quyền lực người đứng đầu (tổng thống hoặc
thủ tướng) được xây dựng từ dân, được quốc dân bầu
ra, khi phạm sai lầm nghiêm trọng dẫn đến khủng hoảng, sụp
đổ kinh tế, gây nợ nần cho dân thì sẽ tự động từ chức,
vì nếu không từ chức thì cũng sẽ bị đại diện của dân
phế truất. Còn ở ta thì thủ tướng có thể vin vào cớ theo
<a target="_blank" href="http://www.boxitvn.net/bai/42815">đảng 51
năm</a>, không xin chức tước, đảng phân công công việc thì
chấp hành để không từ chức dù kết quả điều hành thì
yếu kém; gây ra cho quốc dân đồng bào là hàng trăm ngàn tỷ
nợ nần.

Việt Nam hiện nay không chỉ khủng hoảng kinh tế mà còn có
một cuộc khủng hoảng khác là <b>khủng hoảng về tính pháp
lý của quyền lực</b>. Dưới sự lãnh đạo của một đảng
duy nhất qua cuộc bầu cử trình diễn "đảng cử-dân bầu",
rõ ràng quyền lực chính trị không thể nằm ở nhân dân, nó
nằm ở tổ chức đảng. Một tổ chức chỉ có 3 triệu người
trên 90 triệu dân.

Để có một nhà nước thật sự của dân và vì dân, để
đất nước phát triển tốt đẹp, chúng ta cần phải xây dựng
quyền lực nhà nước đúng trên cơ sở pháp lý và khoa học,
chỉ có như vậy quyền lực sinh ra từ dân và quay lại phục
vụ nhân dân thay vì phục vụ một nhóm nhỏ lợi ích hưởng
lợi như ta thấy.

Lịch sử tiến đến văn minh cũng là lịch sử tiến đến tính
khoa học của quyền lực chính trị. Chúng ta thấy một chiếc
máy bay nặng hàng chục tấn, có thể bay vút lên cao hàng chục
km, mang hàng trăm người đi xa hàng ngàn km cũng vì nó hoạt
động đúng qui luật, nếu không đúng các qui luật, nguyên lý
khoa học nó sẽ bị rơi theo trọng lực và gây ra thảm họa.
Quyền lực chính trị cũng vậy, nếu được xây dựng đúng
đắn thì nó sẽ phát huy đem đến quốc thái dân an, xã hội
thịnh vượng, nếu xây dựng trên nền tảng sai, phi pháp thì
nó sẽ gây ra bao thảm cảnh cho nhân dân đất nước: lũng
đoạn, tham nhũng, đói nghèo, lạc hậu. Trên bước đường
tiến đến văn minh, dân tộc nào sớm xây dựng quyền lực
chính trị phù hợp với qui luật khoa học thì xứ đó sớm có
văn minh, thịnh vượng.

<b>Giải pháp thúc đẩy tính chính danh của quyền lực ở
nước ta:</b>

<b><i>Làm cho người dân hiểu nguồn gốc, tính pháp lý của
quyền lực:</i></b>

Khi quốc dân đồng bào biết được quyền lực chính trị có
nguồn gốc từ đâu, và như thế nào thì hợp pháp, chính danh
thì không tổ chức nào có thể lũng đoạn quyền lực đất
nước phi pháp được. Trong quá trình dân chủ hóa đất nước,
có vô số công việc phải làm, một trong những việc quan
trọng là tuyên truyền để người dân biết thế nào là một
quyền lực chính danh, thế nào là một quyền lực phi pháp.

Chúng ta thấy rằng, ngày nay nếu một viên tướng nào đó dùng
quân đội để đảo chính, cướp chính quyền rồi nhân danh
thiên tử hay viện lý do dẹp loạn để cai trị sẽ không bao
giờ còn có thể xảy ra được. Vì sao vậy? Vì toàn dân đã
biết rằng quyền lực đến từ sự nhân danh như thế là tào
lao. Ngày nay sự tào lao nó không thể trắng trợn như thế mà
nó tinh vi, chỉ có tầng lớp tinh hoa trí thức mới thấy rõ.
Nhiệm vụ của họ là vạch trần, cạo bỏ lớp sơn trình
diễn để nhân dân biết được sự thật. (Slogan tranh đấu có
thể là "<b>dân không bầu thì không có quyền</b>")
Muốn ngăn chặn thâu tóm quyền lực hữu hiệu và thực hiện
dân chủ chân thực, không ai khác chính người dân phải làm.
Xây dựng nền dân chủ, bảo vệ nền dân chủ và hưởng lợi
từ nền dân chủ không ai khác ngoài nhân dân. Người dân chỉ
có thể làm được việc trên khi họ có sự hiểu biết đầy
đủ.

<b><i>Chặn các bổng lộc sinh ra từ quyền lực:</i></b>

Tại sao con người tranh giành quyền lực? Tại vì có quyền
lực là có bổng lộc. Ai không muốn có bổng lộc? Ai không
muốn giàu sang? Ai không muốn vinh qui bái tổ? Ai không muốn gia
đình, dòng họ rạng rỡ, phồn vinh?... Do vậy để chấm dứt
sự tranh giành quyền lực thì một mặt chúng ta phải tranh
đấu để nguồn gốc phát sinh quyền lực phải đảm bảo tính
khoa học, có tính chính danh của nó, mặt khác chúng ta cũng
phải đấu tranh để ngăn chặn các loại bổng lộc có được
từ quyền lực. Để khóa các vòi dẫn bổng lộc đến cái
ghế quyền lực, chúng ta cần đấu tranh dứt khoát, không khoan
nhượng cho sự minh bạch của người cầm quyền, xem sự tự
minh bạch là một điều kiện <a target="_blank"
href="http://danlambaovn.blogspot.com/2013/02/mot-viec-nho-khong-lam-uoc-ung-lanh-ao.html">tiên
quyết để cầm quyền</a>. Chúng ta phải buộc quan chức khai <a
target="_blank"
href="http://www.voatiengviet.com/content/trung-quoc-thanh-pho-quang-chau-buoc-quan-chuc-khai-bao-tai-san/1615168.html">báo
tài sản</a>, danh tính vợ con. Rõ ràng trong căn phòng tối thì
chuột bọ cùng nhau tha đồ chạy thoải mái, còn nếu phòng
tràn ngập ánh sáng thì chuột bọ sẽ không còn đường trốn.
Chúng ta cần siết lại trách nhiệm của người lãnh đạo, làm
sai phải từ chức ngay (sai về đường lối) hoặc phải bồi
thường (sai về chấp pháp). Minh bạch và giảm chi tiêu công
tối đa, giải thể các loại doanh nghiệp nhà nước. Chúng ta
phải làm cho chiếc ghế quyền lực là nơi không có gì để
gặm và kém hấp dẫn đi.

Nguyễn Văn Thạnh

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130306/nguyen-van-thanh-tinh-phap-ly-cua-quyen-luc),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!