Nguyễn Huy Canh - Đảng và Hiến pháp

ĐẢNG và HIẾN PHÁP

NGUYỄN HUY CANH

( Hải Phòng)

Công việc sửa đổi Hiến pháp 1992 (HP) đặt ra rất
nhiều nội dung phải giải quyết từ tổ chức bộ máy nhà
nước, quyền con người, quyền sở hữu đất đai đến quyền
phúc quyết HP của người dân… Và đặc biệt, nó được sự
quan tâm, kỳ vọng rất lớn của nhân dân.

Tôi cho rằng các nhà chính trị, các luật gia sẽ là
khó khăn trong việc giải quyết các nội dung này, nếu như ngay
từ đầu, không có một quan niệm đúng đắn và đầy đủ về
HP.

HP đã được chúng ta quan niệm như thế nào? Đó là
bộ luật gốc, luật mẹ, luật cơ bản và có hiệu lực pháp
lí cao nhất. Mọi văn bản pháp luật khác không được trái
với nó. Đó là một hệ thống những qui định về bản chất
nhà nước, chế độ chính trị-kinh tế-xã hội; những qui
định về quyền và nghĩa vụ công dân… Đó là những quan
điểm đúng về HP, nhưng tôi cho rằng chưa đầy đủ, chưa đi
vào thực chất cốt lõi của nó. Nếu không có một lí thuyết
về HP dẫn đường, soi sáng những vấn đề, những nhu cầu
của xã hội, cái logic vận động của đời sống hiện thực
thì tôi e rằng lần sửa đổi HP này vẫn chưa thể đáp ứng
được tâm nguyện và ước vọng sâu xa của nhân dân.

<strong>Một lí thuyết mới về HP dẫn đường không
thể không đặt ra vấn đề quyền lực và mối quan hệ của
quyền lực chính trị của Đảng với bản thân nó. Khi nói về
vấn đề này, GS Nguyễn Đăng Dung đã có một ý kiến đúng
rằng, cốt lõi của HP là ở sự giới hạn quyền lực.</strong>
Tôi xin được nói thêm rằng bản chất của HP của chế độ
dân chủ là quyền lực nhà nước chính là quyền lực chính
trị của nhân dân trao cho, ủy thác cho. Nếu nội dung này không
được khẳng định, không được làm rõ ngay từ đầu thì
cũng không có vấn đề được đặt ra về sự giới hạn
quyền lực nhà nước.

Quyền lực chính trị của nhân dân trao cho nhà nước
bằng HP và thông qua HP là gì? <strong>Chúng ta phải nói đến
đó là quyền được quyết định những vấn đề lớn, trọng
đại của đất nước về đối nội, đối ngoại</strong>; về
an ninh, quốc phòng; về kinh tế, văn hóa-xã hội; về dự toán
ngân sách; về cách thức tổ chức bộ máy nhà nước, về
quản lí và bổ nhiệm cán bộ; về cơ chế kiểm soát, hạn
chế quyền lực…

<div class="boxright300"><img
src="http://ktdt.vn/Images/News/dang%20-t22112.jpg" /><div
class="textholder">Kết quả ấy, thành quả ấy đương nhiên
thuộc về sự hi sinh, sự lãnh đạo của Đảng</div></div> Nhưng
có một điều làm chúng ta phải suy nghĩ, phải đặt ra bởi
những khó khăn của HP khi nó va chạm, gặp phải những vấn
đề gọi là nhạy cảm. <strong>Đó là quyền được quyết
định những vấn đề lớn của đất nước, của xã hội đã
thuộc về Đảng như một tất yếu lịch sử khi Đảng lãnh
đạo nhân dân giành được chính quyền</strong>, và xây dựng
chính quyền nhà nước trong suốt những năm kháng chiến, chiến
tranh chống giặc ngoại xâm.

Một tất yếu lịch sử đã không được soi sáng
bởi một trí tuệ, một tư duy chính trị sâu sắc và dũng cảm
khi chiến tranh đã đi qua, đất nước đã được độc lập,
được tự do. Kết quả ấy, thành quả ấy đương nhiên thuộc
về sự hi sinh, sự lãnh đạo của Đảng. <strong>Nhưng thực
tiễn và triết lí lịch sử cũng đã hiểu ra rằng thành quả
ấy đầu tiên và cuối cùng cũng là của nhân dân, thuộc về
nhân dân, của sự hi sinh xương máu của nhân dân.</strong> Sự
hi sinh ấy đã đem lại cho nhân dân cái khả năng, cái tư thế
của người làm chủ đất nước, của người có khả năng
đưa ra được những quyết định về các vấn đề lớn, hệ
trọng của đất nước và của cuộc đời mình dưới sự lãnh
đạo của các chính đảng, của một chính đảng.

Cái khả năng ấy, trong tính thực tại, tính hiện
thực chính là quyền lực chính trị. Nó phải là của nhân
dân, thuộc về nhân dân ngay từ đầu. Nhưng tiếc rằng, như
một sự trớ trêu của lịch sử, cho đến tận ngày hôm nay
nhân dân chúng ta vẫn chưa có được cái điều tưởng như là
logic, là hiển nhiên đó.

Điều lệ Đảng, chương 3, điều 16, Đảng đã tự
qui định nội dung quyền lực chính trị này thuộc về BCHTW,
BCT.... Cái cấu trúc này nó được tổ chức, được thiết kế
hoàn toàn khép kín với người dân. <strong>Người dân đã như
một kẻ đứng ngoài, xa lạ đối với quá trình chính trị
diễn ra gắn liền với đời sống xã hội, với sinh mệnh của
đất nước và của chính mình.</strong> Như vậy có thể nói
quyền lực chính trị của đất nước đã không thuộc về
nhân dân ngay từ đầu, đã bị đảng "tước mất" dù
điều 74 HP dự thảo có khẳng định: QH là cơ quan quyền lực
nhà nước cao nhất... và, có quyền quyết định những vấn
đề trọng đại của đất nước. Thực tế nhà nước chỉ là
công cụ hiện thực hóa, thực thi hóa, thể chế hóa đường
lối, chính sách, nghị quyết của đảng. Điều ấy có nghĩa
là: quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, HP là văn bản
xác nhận quyền lực của nhân dân, và nhân dân trao quyền lực
ấy cho nhà nước chỉ còn là một thứ giả, là vật trang trí
của xã hội hiện đại.

Như vậy, nói theo ngôn ngữ HP, quyền lực chính
trị của Đảng là vi hiến (mặc dù đã có qui định của
điều 4). Nhưng tiếc rằng thể chế chính trị này đã không
có được cơ quan tư pháp (hiểu theo đúng chức năng và nhiệm
vụ của nó), và cũng chẳng có được một chính trị gia, một
lí luận gia nào cắt nghĩa cho được một cách minh bạch và
thẳng thắn cái điều phi logic này ngoài việc cổ vũ cho
Đảng phải luật hóa điều 4, hoặc tiêu cực hơn là đòi xóa
bỏ nó. Đó là điều không thể làm được vì những hệ lụy
của nó đối với sự lãnh đạo của Đảng cũng như với
đời sống thực tiễn chính trị nước nhà trong giai đoạn
này.

Theo logic của lịch sử, của nhà nước pháp
quyền hiện đại, quyền lực chính trị thực sự thuộc về
nhân dân thì nhân dân phải có được 2 hành động liên tiếp
sau:

<strong>Bước 1/</strong> nhân dân trao, ủy thác
quyền lực chính trị của mình cho nhà nước bằng HP, thông qua
HP do chính mình viết ra bởi một Hội đồng lập hiến, và
với sự tham gia của toàn dân (theo 2 công đoạn đóng góp ý
kiến vào dự thảo và, trưng cầu ý dân)

<strong> Bước 2/</strong> nhân dân tiếp tục trao
các cơ quan nhà nước cho các chủ thể chính trị bằng lá
phiếu của mình. Bởi vì, các cơ quan nhà nước phải do những
con người bằng xương, bằng thịt thuộc các chính đảng nắm
giữ, điều hành.

Trong trường hợp người viết bài này, đó là
một tiên đề chính trị đã được mặc định (giống như
tiên đề 5 Ơclit vậy), đó là việc nhân dân ta trao các cơ quan
nhà nước, và cùng với điều đó là quyền lực nhà nước cho
ĐCS thông qua cuộc bầu cử QH, và đảng điều hành nhà nước
phải theo và chỉ theo những quy định của Hiến pháp và pháp
luật.

<div class="boxleft300"><img
src="https://danluan.org/files/u1/sub03/425979_362094197157549_100000709166165_1158898_525342438_n-600x521.jpg"
/><div class="textholder">Bộ phận quan chức này đang hàng ngày
hàng giờ làm cho Đảng tự diễn biến, chuyển hóa theo hướng
suy yếu, xa dân, đối lập và mất uy tín trầm trọng với nhân
dân.</div></div>Vì không thấy được cách thức tổ chức mô
hình chính trị của mình là lạc hậu, không dân chủ và vi
hiến, Đảng đã "vô tình" tạo ra những cơ chế chính trị
cho sự sản sinh và nuôi dưỡng đạo chuyên quyền, đức tham
nhũng và sự giả dối, thờ ơ ở nhiều cấp, nhiều ngành.

Một bộ phận không nhỏ trong Đảng đã tìm
thấy cơ sở lí luận cho hành động biến quyền lực của
Đảng thành lợi ích, thành tiền bạc cho bản thân, cho vợ con,
anh em của mình, cho những đ/c của mình. <strong>Điều này càng
trở nên rõ ràng và nghiêm trọng hơn bởi lịch sử nước nhà
đang bị chi phối mạnh mẽ bởi qui luật đa nguyên</strong> (ít
ra chúng ta cũng đã nhìn thấy rõ qui luật đó trong lĩnh vực
của các quan hệ kinh tế, của các lợi ích kinh tế trong nền
kinh tế thị trường, đa thành phần).

Cơ sở lí luận cho lực lượng bảo thủ, giáo
điều, tha hóa ấy chính là cơ chế quyền lực của đảng
không bị kiểm soát, không có giới hạn bởi nó đã đứng ở
bên ngoài và bên trên nhà nước, trên HP và pháp luật.

Bộ phận quan chức này đang hàng ngày hàng giờ
làm cho Đảng tự diễn biến, chuyển hóa theo hướng suy yếu,
xa dân, đối lập và mất uy tín trầm trọng với nhân dân.

Từ những phân tích ở trên, tôi đề nghị:

<strong>1/</strong> Công cuộc sửa đổi HP chỉ có
thể có được thành quả như một bước ngoặt lịch sử, khi
ĐCS nhất định hiểu ra được rằng: Đảng không phải là
một tổ chức có quyền lãnh đạo nhà nước và toàn xã hội
mà chỉ là một tổ chức chính trị (thuần túy) xét trong mối
quan hệ tồn tại với xã hội. Chỉ trở thành một tổ chức
có quyền lực, có quyền được ra quyết định về tất cả
những vấn đề lớn, trọng đại của đất nước từ đối
nội đến đối ngoại, từ kinh tế đến an ninh, quốc phòng
khi đảng trở thành đảng cầm quyền thông qua bầu cử tự do,
qua lá phiếu bầu của nhân dân.

<strong>2/</strong> Điều đó đòi hỏi Đảng phải
dũng cảm, mạnh mẽ trả lại quyền lực chính trị cho nhân
dân bằng cách thay đổi nhiều nội dung của Điều lệ trong
đó có việc phải bỏ điều 16 chương 3, thay đổi cách thức
tổ chức của mình bằng việc bỏ đi các tổ chức BCHTW, BCT,
BBT... và các cấp ủy ở địa phương.

<strong>3/</strong> Do đó Hiến pháp phải có ít
nhất một điều qui định riêng về đảng (thay cho điều 4
hiện nay).
-ĐCS Việt Nam là một tổ chức chính trị-xã
hội đóng vai trò thiết yếu trong chế độ.
-Trở thành đảng cầm quyền, đảng thực
hiện vai trò lãnh đạo xã hội của mình theo qui định của
Hiến pháp, pháp luật.

Những thay đổi trên đây, mặc dù là rất khó
khăn, nhưng tôi tin rằng với điều đó Đảng sẽ "trường
tồn", đi lên cùng dân tộc và, đó cũng chính là cơ sở lí
thuyết và thực tiễn cho công cuộc đổi mới mạnh mẽ HP 92
nhằm làm cho nó trở thành Tuyên ngôn chính trị của chế độ
chúng ta.

Ngày
5/1/2013

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130109/nguyen-huy-canh-dang-va-hien-phap),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!