Vũ Mão - “Cần có luật về sự lãnh đạo của Đảng”

(Dân trí) - Những nội dung mới trong quy định về Đảng trong
dự thảo Hiến pháp sửa đổi theo ông Vũ Mão, nguyên Chủ
nhiệm Văn phòng Quốc hội là cần thiết, nhưng điều quan
trọng hơn là làm sao cho những quy định mới này thực sự đi
vào cuộc sống.

<em>Bản dự thảo Hiến pháp 1992 sửa đổi được đưa ra lấy
ý kiến nhân dân đang thu hút nhiều sự quan tâm việc bổ sung
một nội dung trong Điều 4 về vai trò lãnh đạo của Đảng.
Cụ thể, Điều 4 được thiết kế thêm khoản 2, quy định
"Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân,
chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân
dân về những quyết định của mình". Ông có ý kiến gì về
điểm mới này?</em>

Trong các cuộc Hội thảo về sửa đổi Hiến pháp năm 1992
thời gian vừa qua, đa số ý kiến đề nghị giữ Điều 4 về
sự lãnh đạo của Đảng; tuy nhiên cũng có ý kiến chưa đồng
tình. Ý kiến của tôi phát biểu ở các cuộc Hội thảo ấy
là cần giữ Điều 4 và có những bổ sung cần thiết.

Bản dự thảo Hiến pháp 1992 sửa đổi, ở Điều 4, với việc
bổ sung thêm nội dung mới là cần thiết. Điều đó, thể
hiện sự nghiêm túc và tính khiêm tốn của Đảng ta. Tuy nhiên,
để khắc phục những nhược điểm trong Điều 4 của Hiến
pháp năm 1992 cũng như Điều 4 mới được bổ sung, tôi đề
nghị 2 phương án sau:

<strong>Phương án 1:</strong> Việc bổ sung nội dung mới vào
Điều 4, qua nghiên cứu thấy rằng, thực chất đã nằm trong
nội dung của khoản 2 Điều 4 của Hiến pháp năm 1992. Việc
đưa nội dung mới này nên bổ sung vào khoản 2 Điều 4 của
Hiến pháp năm 1992 và điều 4 nên được viết lại như sau:

1. Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công
nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và
của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai
cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy
chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng
tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

2. Các tổ chức của Đảng và đảng viên hoạt động trong
khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật; gắn bó mật thiết với
nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân,
chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của
mình."

<div class="boxright300"><img
src="http://dantri4.vcmedia.vn/ZApGPxRMcdtvx2YwGTIY/Image/2012/12/VuMao2-77ec9.jpg"
/><div class="textholder">Ông Vũ Mão: "'Nnội dung mới trong Điều 4
là một trong những chốt quan trọng nhất của Hiến pháp sửa
đổi lần này" </div></div>

<strong>Phương án 2:</strong> Việc bổ sung nội dung mới là cần
thiết, nhưng cần làm rõ cơ chế nào để nhân dân giám sát
các hoạt đông của Đảng; cơ chế nào để Đảng chịu trách
nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình? Đây
là vấn đề rất quan trọng, có làm rõ được vấn đề này
thì mới khắc phục được những thiếu sót vừa qua. Vậy cần
thiết bổ sung vào khoản 2 Điều 4 như sau:

2. Các tổ chức của Đảng và đảng viên hoạt động trong
khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật; gắn bó mật thiết với
nhân dân, phục vụ nhân dân; việc giám sát của nhân dân và
chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của
mình, do luật định."

<em>Vậy theo quan điểm cá nhân ông, bước tiếp theo phải làm
như thế nào để những quy định mới này có thể đi vào
thực tiễn?</em>

Theo tôi, việc Đảng ta chịu sự giám sát của nhân dân và
chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của
mình cần được luật hóa. Luật này quy định rõ nội dung,
cách thức Đảng lãnh đạo và chịu sự giám sát, chịu trách
nhiệm trước nhân dân. Khi tôi nêu ý kiến này cũng có người
không đồng ý vì cho rằng sẽ ràng buộc Đảng hoặc hạ thấp
uy tín của Đảng. Nhưng theo tôi, cần có luật này vì nội dung
mới trong Điều 4 là một trong những chốt quan trọng nhất
của Hiến pháp sửa đổi lần này và thể hiện tư duy đổi
mới của chúng ta trong hoàn cảnh hiện nay, Đảng phải thực
sự là của dân, vì cuộc sống của dân, là đầy tớ của dân
chứ không phải là loại người như Nghị quyết Trung ương 4
đã chỉ rõ: "Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên,
trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản
lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng
chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác
nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích
kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn
cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô
nguyên tắc..."

<strong>Thế đấy, một bộ phận không nhỏ này là vô đạo
đức, họ đứng trên dân, tham nhũng và vơ vét của dân. Đó
là điều không thể chấp nhận được. Trong khi đó ta lại
chưa có một chế tài cụ thể nào về sự lãnh đạo của
Đảng, về cơ chế giám sát của nhân dân và sự chịu trách
nhiệm của Đảng trước nhân dân về quyết định của mình.
Vì thế rất cần có Luật về sự lãnh đạo của
Đảng.</strong>

<em>Cũng nhằm tăng cơ chế kiểm soát, giám sát quyền lực
giữa các cơ quan lãnh đạo đất nước, bản dự thảo Hiến
pháp sửa đổi cũng sửa đổi bổ sung một số vấn đề liên
quan đến chế định Chủ tịch nước. Chủ tịch nước được
tăng thêm một số quyền như phong hàm sỹ quan cấp tướng,
quyền tham dự các phiên họp của Chính phủ, trong trường hợp
cần thiết có thể yêu cầu triệu tập Chính phủ họp về
những vấn đề thuộc trách nhiệm quyền hạn của Chủ tịch
nước… Ông đánh giá thế nào về hướng thay đổi này?</em>

Tôi tán thành việc lập Hội đồng Hiến pháp, nhưng cần làm
rõ hơn về thành phần của Hội đồng, không nên chỉ toàn
đại biểu QH. Đại biểu QH chiếm 1 tỷ lệ hợp lý. Ngoài ra,
Hội đồng cần gồm những người có nhiều kinh nghiệm về
chính trị, luật pháp và tư duy đổi mới.

Tôi ủng hộ việc quy định Chủ tịch nước phong hàm sỹ quan
cấp tướng thay vì quy định phong hàm, cấp sĩ quan cấp cao
trong các lực lượng vũ trang nhân dân như hiện hành. Tôi cũng
tán thành việc quy định Chủ tịch nước có quyền tham dự
các phiên họp của Chính phủ và khi cần thiết, Chủ tịch
nước yêu cầu Chính phủ họp bàn về những vấn đề thuộc
nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước. Nhưng viết như
dự thảo thì nội dung điều luật này không rõ. Nếu Chủ
tịch nước yêu cầu Chính phủ họp nhưng ai chủ trì cuộc
họp này? Ở đây cần nêu rõ là Chủ tịch nước chủ trì
phiên họp.

Còn quy định nữa về quyền hạn của Chủ tịch nước, căn
cứ vào nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội, ra
lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ, công bố tình
trạng khẩn cấp; trong trường hợp Ủy ban thường vụ Quốc
hội không thể họp được, công bố tình trạng khẩn cấp
trong cả nước hoặc ở từng địa phương thì sao thưa ông?

Trong các nội dung mới của chương về Chủ tịch nước duy
điểm này tôi không đồng ý. Quy định như vậy không hợp lý
vì hiện nay Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã hoạt động
chuyên trách, số thành viên cũng chỉ có hơn mười lăm người,
thường xuyên có mặt ở Thủ đô Hà Nội, cớ gì không tổ
chức họp được.

<em>Một hướng sửa đổi khác hiện đang nhận nhiều tranh
luận là việc bỏ quy định "thành phần kinh tế quốc doanh
giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế". Quan điểm của cá
nhân ông về vấn đề này?</em>

Tôi rất hoan nghênh. Việc thay đổi này là thể hiện quan
điểm, tư duy mới về kinh tế đã đề cập trong Nghị quyết
Trung ương 6. Nếu Hiến pháp lần này thực hiện được thì
sẽ tạo những thay đổi mang tính đột phá, thậm chí hơn cả
cương lĩnh Đại hội 11 đưa ra. Quy định này làm cho tất cả
các thành phần kinh tế bình đẳng với nhau và cùng phát
triển.

<em>Liệu có phải việc xác định thành phần kinh tế quốc
doanh giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế trước đây đã
tạo ra hệ quả thực trạng hoạt động của khối DNNN với
nhiều tồn tại và cả nhức nhối như hiện nay?
</em>
Thực ra, nói cho công bằng, cũng không nên đổ dồn toàn bộ
cho quy định như thế. Những tồn tại quá nặng nề như hiện
nay, một phần không nhỏ là còn do điều hành. Nếu cứ làm
thẳng thắn, làm một cách trong sáng, khách quan, không vụ lợi
thì cũng không đến mức làm "đứa con cưng" hư hỏng, gây
thiệt hại cho nền kinh tế đến mức như vừa rồi.

Tôi muốn nhắc lại: Chuyển từ nền kinh tế tập trung, quan
liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị trường theo định hướng
XHCN là một quá trình gian khổ đau đớn. Tôi mừng vì có nhận
thức mới và mong rằng ở nhiều nội dung quan trọng khác trong
Hiến pháp cũng có những đổi mới về tư duy.

<blockquote>Thời điểm làm Hiến pháp 1980, tôi đang là Bí thư
huyện ủy Tiên Yên (Quảng Ninh). Theo kế hoạch chung, tôi chỉ
đạo nhân dân trong huyện đóng góp rất nhiều ý kiến. Nhưng
sau đó không nhận được phản hồi gì, không biết được
tiếp thu đến đâu. Xây dựng Hiến pháp 1992, là thành viên Uỷ
ban sửa đổi Hiến pháp, tôi biết rất rõ việc tiếp thu ý
kiến của nhân dân không được bao nhiêu. Nhân dân thì rất
tâm huyết và công phu đóng góp ý kiến. Nhưng cũng không vui
bởi sự tiếp thu có là bao nhiêu! Nguyên nhân là do nhân thức
và dẫn đến cách làm vẫn còn mang tính hình thức. Vậy lần
này phải tính tới việc đổi mới phương thức lấy ý kiến
người dân. Sau bước lấy ý kiến này phải tổng hợp một
cách rất công phu. Đồng thời Ủy ban sửa đổi Hiến pháp
phải thảo luận về kỹ những nội dung mà người dân tham gia
ý kiến, nên làm từng chương một và phải thảo luận một
cách công khai, tường thuật trực tiếp cho người dân theo
dõi.</blockquote>

Xin cảm ơn ông!

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130109/vu-mao-can-co-luat-ve-su-lanh-dao-cua-dang),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!