<strong>HH- </strong><em>Bài viết dưới đây của Chu Mộng Long (*)
, giảng viên một trường đại học ở Việt Nam, lý giải vì
sao sinh viên bây giờ <em>"ngấy tận cổ"</em> môn triết
học. Xin được bàn thêm vài ý sau:</em>
<em>Ở những nước dân chủ, và theo tôi được biết dưới
chính thể Việt Nam Cộng hòa ở miền nam trước đây, một số
trường đại học vẫn dạy hoặc nghiên cứu chủ nghĩa Marx
nhưng người ta coi nó như một môn khoa học nên chấp nhận sự
phản biện của sinh viên. Còn ở ta thì môn này bị chính trị
hóa, thực chất là một trong những môn học chính trị và vì
là môn chính trị nên nó phải được diễn giải theo định
hướng chính trị của những người chủ xướng và không chấp
nhận phản biện theo hướng phê phán. Đấy cũng là lý do
khiến sinh viên chán học.</em>
<em>Ngoài lý do trên, bản thân triết học, ngay cả nếu không
bị chính trị hóa làm cho xơ cứng, thì cũng là một môn kén
người học và cũng chỉ có rất ít những người như
thầy Chu Mộng Long cho nó là "hấp dẫn từ thời cổ đại".
Thực tế là như vậy và chẳng cứ là triết học Marx và cũng
không cứ là ở Việt Nam mới thế. Vì thế nó không nên là
một môn học đại trà cho tất cả các ngành học ở tất cả
các trường đại học như ở Việt Nam hiện nay.</em>
<em> Chẳng đâu như ở Việt Nam, sinh viên cơ khí ô tô, tàu
thủy, công nghệ thông tin, hóa thực phẩm, vô tuyến điện,
mỏ – địa chất… cũng đều bị bắt buộc phải học môn
này trong khi họ có thiên hướng khoa học khác và môn học ấy
cũng không phục vụ trực tiếp cho ngành học của họ.</em>
<em>Kiến thức nhân loại là vô hạn và không ai có thể học
được tất cả mọi thứ ở trên đời. Người bình thường
chẳng phải là nhà triết học cũng ý thức được điều này.
Đành rằng học được cái gì cũng đều tốt cả, biết thêm
được điều gì cũng không thừa, nhưng trong cuộc sống cũng
có hàng trăm hàng ngàn những kiến thức khác cũng "hấp dẫn
từ thời cổ đại" chẳng kém gì môn triết học nhưng
người ta không thể cứ thấy bất kỳ cái gì hay hay cũng lao
vào học mà phải chọn cái phù hợp với mình và/ hoặc mình
yêu thích nhất.</em>
<em> Vì thế ở các trường đại học nước ngoài, những môn
học ấy hoặc là chỉ bắt buộc ở những chuyên ngành về xã
hội, hoặc là một môn cho sinh viên tự chọn ở những chuyên
ngành khoa học -kỹ thuật tự nhiên cùng với những môn tự
chọn khác như điện ảnh, hội họa, âm nhạc, mỹ học, luật
đại cương… Và với những sinh viên đã chọn những môn học
ấy để học cho biết (hay đã chọn những "chuyên ngành xã
hội" mà không thể không học những môn ấy) thì tức
là họ đã ham thích hay quan tâm. Đ<em>ấy là chưa nói
không phải bất cứ "chuyên ngành xã hội" nào cùng
cần phải học những môn học như môn triết. </em>Thà chỉ
dạy 5- 10 sinh viên có nhu cầu học những môn đó còn hơn là
bắt hàng trăm sinh viên khác phải học thứ mà họ không thích
và cũng không có lợi ích thiết thân với họ hoặc phục vụ
trực tiếp cho ngành học chính của họ.</em>
<a href="http://hahien.wordpress.com">Hahien's Blog</a>
____________________________________
(*) Đọc bài của nhà giáo Chu Mộng Long (có kèm theo bài viết
của nhà báo Trương Duy Nhất):
<h2>Chu Mộng Long - Chủ nghĩa Marx và bộ môn Triết học ở
đại học</h2>
<div class="boxleft200"><img
src="http://chumonglong.files.wordpress.com/2012/12/220px-marx2.jpg?w=176&h=267&h=267"
/><div class="textholder">K.Marx thời trẻ hào hùng</div></div>
<strong>Triết học là bộ môn khoa học mẫu mực, đỉnh cao của
trí tuệ. Nó là sản phẩm của tư tưởng, nâng tầm vóc con
người lên tầm vũ trụ. Trong nghĩa sâu sắc của bộ môn,
triết học giải quyết mọi vấn đề của vũ trụ và nhân
sinh. Con người tư duy sâu sắc về chính mình trước khi tư duy
về thế giới. Con đường chân chính của triết học là thế,
và trên con đường ấy, triết học tạo ra động lực của sự
vận động và phát triển.</strong>
Bộ môn này đã từng hấp dẫn từ thời cổ đại và trở
thành khoa học mẫu mực của mọi thời đại.
Và có những thời điểm lịch sử, triết gia đã làm thay
chuyển cả thế giới, mà K. Marx là một điển hình. Marx hiểu
sâu sắc sức mạnh của đám đông có thể thúc đẩy cỗ xe
lịch sử tiến lên phía trước nhưng Marx không hình dung hết
điểm yếu trong tâm lí của họ có thể đẩy cỗ xe lịch sử
xuống vực.
Tất nhiên, câu chuyện đúng sai của triết học và sự thay
chuyển của thế giới tích cực hay tiêu cực bởi tác động
của triết học còn tùy thuộc vào giới hạn của lịch sử và
giới hạn của nhận thức. Nhưng không có triết học nào
đứng một cõi riêng độc lập, chúng luôn kế thừa, phản
biện liên tục trong nhu cầu vận động của tư tưởng nhân
loại.
Và như vậy, chủ nghĩa Marx hiện nay tồn tại như một đại
tự sự trong các bộ đại tự sự của thế giới chứ không
bao giờ là mớ giấy lộn trong sọt rác như các ý kiến cực
đoan.
Có điều, vì sao sinh viên Việt Nam ngấy tận cổ cái bộ môn
này. Một là, tư duy Việt là kiểu tư duy đoản trí, tầm nhìn
không vượt qua giới hạn của đôi đũa tre, do bốn nghìn năm
vật lộn với cái ăn, đói khát đến mức khi người nông dân
Thạch Sanh lên ngai vàng chỉ mơ có niêu cơm trắng ăn mãi không
hết nên triết học trở thành món xa xỉ. Hai là, triết học
Marx khi đã Việt Nam hóa (theo đường vòng đã Liên Xô hóa và
Trung Quốc hóa) thành giáo trình dạy cho sinh viên, nó không còn
là triết học với tư cách là <em>công cụ để tư duy</em> mà
là <i>tư duy để thành công cụ</i> – bởi nó độc quyền nên
nó sản xuất ra một <em>mẫu người công cụ</em> bị điều
hành bởi <em>diễn ngôn quyền lực được mệnh danh là triết
học</em>. Ba là, một sự thật không thể không nói lên, xin
lỗi những giảng viên triết học chân chính, đại đa số các
giảng viên triết học được ưu đãi mọi thứ độc quyền,
từ quyền ăn đến quyền nói, cụ thể: ưu đãi tiền lương,
phụ cấp, tiền dạy hơn mọi giảng viên các bộ môn khác,
người nói độc quyền chân lý buộc người nghe phải nghe
miễn tranh luận; đặc biệt là độc quyền sinh sát với lưỡi
tầm sét trong tay mà mọi sinh viên đều sợ hãi.
Triết học vì thế trở thành <em>triệt học</em>, như có lần
tôi từng nghe sinh viên mỉa mai!
<i>Người dạy sợ hãi mất thế độc quyền nên đã bằng mọi
cách làm cho người học sợ hãi để chiếm thế độc
quyền.</i>
Tiêu cực vì thế đã nảy nở nhiều hơn cả ở những người
dạy bộ môn gọi là mẫu mực này. Sự khủng hoảng niềm tin
một phần cũng xuất phát từ đây vì người học phải tiếp
thu thứ tư tưởng ở hạng người <em>nói một đằng làm một
nẻo.</em>
Tất nhiên, sự khủng hoảng niềm tin là một lí do thường
được mang ra biện bạch hay phủ nhận một tư tưởng, nhưng
đó không bao giờ là lí do chính đáng. Nhân loại này đã từng
trải qua bao lần khủng hoảng niềm tin, nhưng những tư tưởng
vĩ đại thì vẫn trường tồn!
Tính chất thực dụng của sự chạy đua theo tiền tài, quyền
lực đã làm cho món ăn tinh thần cao cấp là mọi triết học
bị rẻ rúng chứ không riêng triết học Marx.
Muốn cứu cái bộ môn này thoát ra khỏi sự chán ngấy của
người học, trước hết phải nhìn thẳng vào sự thật ấy
để tháo gỡ, xây dựng và chỉnh đốn lại chứ không phải
ở việc chiêu dụ bằng tiền bạc để gọi mời. Sự hấp
dẫn, đam mê triết học nằm ở tinh thần với tất cả sự
năng động sáng tạo của tư duy chứ không hề là sự hấp
dẫn bởi vật chất thường tình.
Bài viết sau của Trương Duy Nhất phản ánh thực trạng học
triết Marx – Lenin của sinh viên và mỉa mai vào sự ưu đãi
của Bộ Giáo dục và Đào tạo mà chưa dám nói lên sự thật
của việc biên soạn và dạy bộ môn gọi là triết học này
của các ông giảng viên triết học, cho nên có chỗ làm cho ông
Marx bị oan sai.
<center>* * *</center>
<div class="special_quote"><h2>Trương Duy Nhất - Miễn phí Mác
Lê</h2>
<b> Trước tình trạng ế ẩm, không thể tuyển được sinh viên
vào học ngành Mác Lê – nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Bộ
Giáo dục- đào tạo đang dự thảo sẽ tiến hành miễn phí cho
sinh viên vào học ngành này. </b>
Theo đó, nếu sinh viên nào chịu chấp nhận vào học ngành Mác-
Lê và tư tưởng Hồ Chí Minh sẽ được <a
href="http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/102094/se-mien-hoc-phi-cho-sv-chuyen-nganh-mac-le-nin.html">miễn
hoàn toàn học phí</a>.
Một ngành học mở ra không ai thèm học thì duy trì làm gì? Sao
không dẹp bỏ luôn đi cho nhẹ gánh, đỡ tốn trường tốn
thầy tốn lớp, bớt tốn kém, vứt loại được một môn học
vô bổ, giảm tải đáng kể cho chương trình.
Không chỉ miễn học phí. Giả như đưa thêm chủ trương
khuyến mại, cho thêm tiền, tôi chắc cũng chẳng có được
mấy sinh viên theo học ngành này. Sự ế ẩm và mất giá của
khoa học Mác Lê không phải bây giờ mới thế, sinh viên hầu
như đã chán chường, quay mặt với Mác Lê từ suốt mấy thập
niên qua.
Từ khi thế hệ chúng tôi còn ngồi đại học, đã chẳng có
đứa ma nào vui thú với môn học này. Là môn bắt buộc, nhưng
học chỉ để thi, để đối phó, qua là vứt. Khi đó, chỉ
gọi là "triết học Mác Lê", sau này (không biết từ giai
thời nào và do ai chủ xướng), chữ "tư tưởng Hồ Chí
Minh" được thêm vào, gọi là ngành "triết học Mác Lê và
tư tưởng Hồ Chí Minh".
Bấm đọc lại một bài cũ từ hai năm trước để xem Mác Lê
rẻ rúng tới mức nào, khi nhìn sinh viên xếp hàng ôm những
tập giáo trình Mác Lê còn mới tinh để đổi lấy… túi xách:
<a href="http://www.truongduynhat.vn/doi-mac-le-lay-tui/"><em>Đổi Mác Lê
lấy túi.</em></a>
<a
href="http://www.truongduynhat.vn/mien-phi-mac-le/">http://www.truongduynhat.vn/mien-phi-mac-le/</a></div>
Theo: <a href="http://chumonglong.wordpress.com/2012/12/29/2499/">Blog Chu
Mộng Long</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130101/chu-mong-long-vi-sao-sinh-vien-viet-nam-ngan-tan-co-mon-triet),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét