Bước nhẩy vọt của chủ nghĩa gia đình trị ở Trung Quốc

THƯỢNG HẢi - Trường quay phim DreamWorks Animation ở Hollywood
vừa báo tin đã đặt được chân vào nền điện ảnh Trung
Quốc trước nay vẫn nổi tiếng là kín cổng cao tường: một
hợp đồng trị giá 330 triệu đô USD$ đã được ký để thành
lập ở Thượng Hải một trường quay phim có thể một ngày kia
cạnh tranh với những xưởng phim ở Californi, nơi sản xuất
những phim ăn khách như <em>Kung Fu Panda</em> và <em>Những kẻ
bất diệt</em>.

Điều mà DreamWork không nói rõ là một trong những đối tác
Trung Quốc và là người quan trọng nhất lại chính là Giang
Miên Hành, 61 tuổi, con của Giang Trạch Dân, cựu chủ tịch
Trung Quốc.

Các nhà phân tích giảng giải đó là phương cách ĐCSTQ chia
nhau chiến lợi phẩm: ĐCSTQ cho phép gia đình những chóp bu khai
thác những thành quả của một trong những bước nhẩy vọt
kinh tế lớn nhất trong lịch sử. Cũng cùng khi đó, chính
quyền sở tại diễn giải vụ Bạc Hy Lai, một lãnh tụ bị
hạ bệ nằm trong số 25 nhân vật trong bộ Chính trị, như một
trường hợp cá biệt, và Bạc Hy Lai chỉ là một kẻ vô lại
đã lợi dụng quyền hành tạo dịp cho thân thuộc mình tích
lũy của cải quá chừng quá mức.

Nhưng từ trước đến nay mọi gia đình các quan chức cao
cấp đều làm như vậy. Người nào cũng nắm trong tay số của
cải kếch xù. Những gia đình này giữ vai trò chính trong các
xí nghiệp gắn bó với Nhà nước. Rất nhiều những "hoàng tử
kế thừa" đóng vai trung gian cho những xí nghiệp nước ngoài
muốn làm "áp phe" ở Trung Quốc. "<em>Khi thấy có thể làm
được một cú béo bở là thấy những người này ngồi ngay
hàng đầu</em>", Minxin Pei, giáo sư Chính trị chuyên về giới
lãnh đạo Trung Quốc đại học Claremont McKenna College Californi,
nói như vậy.

Xí nghiệp quốc doanh mà Ôn Vân Tống, con của thủ tướng
Ôn Gia Bảo làm giám đốc, đang trở thành hãng thao tác lớn
nhất về truyền thông qua vệ tinh Á châu. Người lãnh đạo
công ti nắm độc quyền nhà nước về xử dụng scanners cho
hệ thống an ninh là Hồ Hải Phong, con của chủ tịch Hồ
Cẩm Đào. Năm 2006, qua sự trung gian của Phong Thiếu Đông, con
rể Ngô Bang Quốc, nhân vật số 2 của Đảng, Merrill Lynch đã
ký với ICBC, một ngân hàng quốc doanh khổng lồ, một hợp
đồng về tổ chức đầu vào của chứng khoán, trị giá 22 tỉ
đô la. Sự cướp đoạt chỗ làm ăn có hệ thống như vậy,
đặt sự chính đáng của đảng Cộng sản trước một rủi ro:
nhiều nhà phân tích cho rằng đẳng cấp đại gia, còn được
gọi là giới "quí tộc đỏ", càng dính dấp nhiều về áp phe
với Nhà nước, càng tạo ra nhiều nguy cơ sẽ có phản ứng
chống lại giới này.

Nhưng cũng có nhiều xí nghiệp bất chấp và còn cho có những
ưu điểm hơn những đối thủ của mình khi công khai tuyên bố
có nhiều mối quan hệ với những thành phần chính trị nằm
trên thượng đỉnh: Xí nghiệp quần áo thể thao Xidelong thông
báo cho những người muốn bỏ vốn vào xí nghiệp, là con trai
của Ôn Gia Bảo là một trong những cổ phần viên. "<em>Có quá
nhiều đối tác đến từ gia đình những người cầm quyền.
Chỉ cần những người này có phần trong bản giao kèo là mọi
việc đều hợp lệ</em>", một chuyên viên tài chính quen làm
việc với giới thân cận những quan chức chóp bu nói như
vậy.

Đảng Cộng sản đã nhiều lần làm lại hiến chương về
đạo đức và tăng cường những điều lệ về cấm phổ
biến những tin tức liên quan đến tài chính. Nhưng mọi báo
cáo về chuyện đó đều được giữ bí mật, và khó mà
những biện pháp mạnh mẽ về những vấn đề này được
thực thi. Từ 20 năm nay, chính trị và kinh doanh đã quá gắn
kết với nhau và một chủ nghĩa tư bản gọi là tư bản đồng
lõa đã được Đảng kiến tạo. "<em>Họ không muốn mọi
người biết vì như vậy sẽ xẩy ra một tsunami</em>", Roderick
MacFarquhar, chuyên viên về Trung Quốc ở Harvard khẳng định như
vậy. Điều đáng sợ là nạn con ông cháu cha chiếm giữ những
đặc quyền, đang trị vì ở tầng lớp cao nhất của Nhà
nước đang có nhiều triển vọng lan truyền xuống mọi cấp
bậc khác.

"<em>Tới một hồi người ta nhận thấy có quá nhiều "các vị
hoàng tử kế thừa</em>", Victor Shih, chuyên viên về Trung Quốc
ở đại học Northwestern, gần Chicago phát biểu như vậy. Giữa
những con cháu của những người lãnh đạo ngày nay, con cháu
của những người tiền nhiệm, con cháu những người nắm
quyền ở trung ương, ở địa phương, con cháu các sĩ quan
trong quân đội, trong công an... tổng cộng có thể lên đến
mấy trăm ngàn người. Tất cả đều lợi dụng những mối
quan hệ để kiếm tiền. Các lãnh đạo ở thượng đỉnh luôn
luôn la hét những người cầm quyền phía dưới là quá tham lam
chiếm đoạt của công. Nhưng các vị này giấu nhẹm những
chuyện tày trời chỉ bị phanh phui bởi báo chí nước ngoài -
lấy thí dụ một chuyện như Tăng Vệ, con của cựu phó chủ
tịch Tăng Khánh Hồng, mua một căn nhà giá 32 triệu đô la ở
Sydney - truyền thông tiếng Trung đều giả ngơ không biết và
những tin tức về chuyện này đều bị ban kiểm duyệt ngăn
chặn trên Internet.

Đa số những nhân vật cao cấp bị buộc tội tham nhũng rút
cục cũng bị thất sủng. Xuân vừa rồi, Bạc Hy Lai bị rớt
là vì người sếp công an thành phố Trùng Khánh đã khai với
các nhà ngoại giao Mỹ là Cốc Khai Lai, vợ của nhân vật
chính trị này đã sai ông ta ám sát Neil Heywood, một nhà kinh
doanh người Anh. Những bằng chứng xác nhận những người bà
con của Bạc Hy Lai đã cất giấu ít nhất là 160 triệu đô la
của chìm của nổi, được bộc lộ, và các nhà chức trách
đang tiếp tục tìm kiếm xem có nhiều của cải khác vẫn còn
được cất giấu ở nước ngoài hay không.

Phản ứng của thủ tướng Ôn Gia Bảo là ra lệnh tăng cường
việc trấn áp tham nhũng. Trên Nhân dân Nhật báo, cơ quan chính
thức của đảng Cộng sản, có những bài tố cáo những
người dân tham lam tiền của đang tuồn của cải bất chính ra
nước ngoài.

Nhưng các nhà đại tư bản Trung Quốc vẫn được kín đáo
tiếp đãi trong gia đình những lãnh đạo cao cấp qua sự trung
gian của những đối tác bí mật. "<em>Con trai, con gái, vợ, họ
hàng thân thuộc là những người đứng làm trung gian hay hùn
hạp vốn trong những chương trình xây dựng, trong những hợp
đồng cần có sự ưng thuận hay cần có sự hỗ trợ của
chính phủ</em>", những người tham dự vào những cuộc giao
dịch quả quyết như vậy.

Gần đây, con các nhân vật chính trị không màng đến những
vai trò trung gian nữa mà dòm ngó những ngành tài chính cao cấp,
đặc biệt là ngành Vốn kinh doanh tư bản. Ngành này có nhiều
triển vọng kiếm được nhiều lợi nhuận hơn, đã làm lu mờ
những vai trò đứng làm trung gian cho những thị trường công
cộng hay những chức vụ như giám đốc một xí nghiệp độc
quyền quốc gia:

Jeffrey Tăng, con của Tăng Bái An, cựu ủy viên bộ Chính trị
là quản lý Kaisin Investments, một hãng đầu tư được hai ngân
hàng Nhà nước lập ra, China development Bank và Citic Capital.

Lưu Lạc Phi, con của Lưu Vân Sơn, một ủy viên khác của bộ
Chính trị, là một trong những quản trị viên của Citic Private
Equity Fund, một quĩ lớn dưới sự quản trị của nhà nước.

Năm vừa rồi, Alvin Giang, cháu của Giang Trạch Dân đã nhúng
tay vào sự thành lập Quĩ Boyu Capital. Vốn của quĩ này sẽ lên
đến ít nhất là một tỷ đô la.

Gần đây nhất, đảng Cộng sản hứa hẹn sẽ cải tổ giới
truyền thông và lãnh vực văn hóa quốc gia. Những thân thích
của giới cầm quyền cao cấp sẽ là những người đầu tiên
chạy vội giành giật chỗ cho mình trong lãnh vực mới này:

Tháng Hai vừa rồi, tin báo về thỏa hiệp giữa DreamWorks và
ba đối tác Trung Quốc trong đó có Shanghai Alliance Investment đã
được tính toán để trùng hợp với cuộc viếng thăm rất
được mong đợi của Tập Cận Bình, phó chủ tịch và có thể
sẽ là chủ tịch nước. Thông cáo ỉm đi chuyện một phần
Shanghai Alliance ở dưới quyền kiểm soát của ông Giang, con
của cựu chủ tịch Giang Trạch Dân.

Tăng Khánh Hoài, em của Tăng Khánh Hồng, cựu phó chủ tịch
nước, cũng có chân trong kỹ nghệ điện ảnh. Ông này đã làm
tham vấn cho bộ phim anh hùng tính The Founding of the Party. Phim này
chúng minh sự quá gần gũi giữa thế giới áp phe và chính
trị. Phim được chiếu trên gần 90000 màn ảnh khắp cả
nước. Các văn phòng chính phủ và những trường học nhận
được lệnh phải mua xỉ vé số lớn và giới truyền thông
bị cấm không được đưa ra những phê phán về phim. Kết quả
là cuốn phim này đã đem lại nhiều lợi nhuận nhất trong năm
2011. Các nhà nghiên cứu đều công nhận điện ảnh là sân
chơi mới của các "hoàng tử kế thừa". Tăng Tiểu Anh, giám
đốc Trung tâm phát triển chính trị đại học Thanh Hoa giảng
giải: "<em>Trong nhiều trường hợp, các quan chức của bộ
Tuyên truyền khuyến khích các con cháu họ cứ làm phim đi,
trước sau gì phim cũng sẽ được sự tán đồng của
bộ</em>".

Ziao Xiao, nhà kinh tế học đại học Khoa học và Kỹ thuật
Bắc Kinh còn nói thêm: "<em>ai cũng thấy bọn này đều kiếm
được những chỗ làm ăn béo bở</em>".



***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12901), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!