Sỹ Nhàn - Những lối mòn nghiệt ngã

Chiều B'Lao mây tím giăng trời, những tầng mây lạc loài
đầu hạ. Cơn mưa chợt đến, quán cà phê bên đường là
điểm dừng chân thú vị. Quán mang tên "Dễ Thương", với
vài bộ bàn ghế xinh xinh, vài vị khách mơ màng ngắm mặt hồ
Đồng Nai xao xuyến trong mưa. Hắn chọn bộ bàn ghế ngoài
cùng, vì chợt thích một tí mưa bay. Thêm một người dừng
chân, chợt nhận ra hắn, vui vẻ chào:

- Lâu lắm không gặp, vẫn bình thường chứ?

- Vẫn hằng ngày dùng đủ; còn anh có vẻ rảnh rỗi nhỉ, báo
gì mà nhiều thế?

- Báo không ai mua ấy mà. Tớ vừa ghé Thành Ủy để khiếu
nại, chúng nó quẳng cho một chồng báo để giết thời giờ.
Xếp thì trốn biệt, mà đọc báo thì càng tức anh ách, không
ai mua là phải.

- Muốn nhiều người mua thì dễ thôi, cứ công khai tài sản
của các quan trên báo ấy mà.

- Có lý! Nhưng, như thế thì có mà loạn. Này nhé, như thằng…

Lão nói liên tục về những kỷ niệm xưa, thời còn làm xếp
một doanh nghiệp nhà nước, với đủ trò kiếm chác và ăn
chơi cùng các quan chức…

Sau một vụ tai nạn giao thông, lão bị chấn thương sọ não,
bộ phận phân tích đã bị hỏng, nhưng bộ nhớ thì vẫn còn,
từ đó lão vô tư kể chuyện ngày xưa, toàn những bí mật cung
đình!

Hắn chợt nghĩ về những lối mòn nghiệt ngã, như những
đường rãnh trong những đĩa hát thời xưa, khi đã ghi rồi thì
cứ thế mà phát lại. Nhưng mà nhiều người quyền to chức
trọng, học hành đàng hoàng, sọ não không bị chấn thương,
sao vẫn nhai đi nhai lại những điều quá ảo tưởng? Nhớ từ
thời NVL, khi chủ trương "mèo trắng-mèo đen" đã quá rõ
ràng, Đảng vẫn mê đắm với "đại cục" đại đồng,
vẫn cố theo anh Ba tìm giải pháp đỏ! Rồi khi cục đá tảng
LX và Đông Âu sụp đổ, Đảng vẫn cho là chỉ do lỗi cá nhân
của người này người nọ. Ngay cái nghị quyết của Châu Âu
kết án CNCS, Đảng cũng chỉ cho là trò ác ý của những thế
lực thù địch. Nay thì chuyện anh Ba cướp đất cướp biển
đã quá rõ ràng, Đảng vẫn mãi mê "đại cục" dỏm…

Hắn đã cố quan sát các xếp phát biểu trên ti vi, rõ ràng
là nhiều vị rất tự tin khi nói những lời lảng xẹt, đích
thị là rất thật lòng, thể hiện rõ nét u mê trong lối mòn
tư duy bị nhồi nhét. Mà sao các quan CM có vẻ ghê tởm chủ
nghĩa cá nhân thế nhỉ, trong khi vẫn đua nhau vơ vét trơ trẽn.

Hắn chợt nhớ về cuộc bút chiến sôi nổi một thời về
nghệ thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân sinh!
Người ta làm nghệ thuật dĩ nhiên là vì con người, nhưng là
nghệ thuật thì phải có tính nghệ thuật. Việc tách bạch
phải chăng là vô duyên, như con người thì dĩ nhiên phải lo cho
mình, tự khẳng định mình; nhưng con người cũng khó có thể
tồn tại một mình, và tự khẳng định thì dĩ nhiên là cần
cộng đồng, càng nhiều người biết đến thì càng khoái.

Cái tính cá nhân rõ ràng là khách quan, và lòng tham là một
tham số quan trọng trong mọi bài toán phát triển. Nhưng, tham
quá thì chả ai chịu được, và xã hội loài người đã không
ngừng tiến lên theo hướng văn minh, biết người biết ta hơn,
vị tha hơn, nhân ái hơn, vì cộng đồng hơn bằng những giải
pháp văn minh. Vì cái thói quá tham lam mà đòi triệt tiêu luôn
lòng tham là khiên cưỡng, rồi dùng cái nền ấy để xây dựng
chủ thuyết thì dễ sa vào thói bất nhân, dẫu xuất phát từ
lòng nhân ái. Tư tưởng luôn phát triển theo quá trình phát
triển của nhân loại, xã hội càng văn minh càng biết phát
triển tư tưởng qua học hỏi, giao lưu, phản biện… Dùng bạo
lực để giải quyết đúng sai về mặt tư tưởng quả là lạc
hậu, dã man. Các khái niệm CNTB và CNCS là những từ khoa học,
phát sinh từ những nghiên cứu nhằm hoàn thiện xã hội. Áp
đặt bạo lực cho chúng bằng những khái niệm địch – ta
quả là trò vô duyên rùng rợn. Nhân loại đã trả giá quá
đắt cho trò này, và đã hướng về đa nguyên để dần hoàn
thiện theo hướng văn minh.

Những giọt mưa thưa dần, lão đã nhận ra sự mơ màng của
hắn, nhắc khéo:

- Trời tạnh rồi, về mà lên mạng thôi, đang có tin khỏa thân
để bảo vệ đất rất hấp dẫn. Bố khỉ, xã hội gì mà
để người dân phải tự tụt quần nhằm bảo vệ mảnh đất
riêng!

- Đất là của toàn dân, sao lại phải dùng trò thí mạng về
tinh thần để bảo vệ quyền sử dụng đất có thời hạn.

- Những thứ xứng đáng thuộc về toàn dân nhất là quân đội
và công an thì Đảng cuỗm mất rồi. Không biết chúng nó quá
ngu hay quá tham. Thôi, tớ về thôi.

Hắn lại mơ màng. Thơ thoảng tiếng xì xào từ bàn phía
trong:

- Lão rồ, nên mới dám nói bạt mạng thế.

- Mà những lời lão nói có vẻ là sự thật.

- Thật thì thật, ăn nói kiểu đó mang vạ như chơi.

- Thế người nghe có bị sao không nhỉ, nguy hiểm quá!

Hắn hết mơ màng, buột miệng bâng quơ:

- Đất nước đã lâm vào cảnh người dân phải tự tụt quần
để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình rồi, còn hèn
đến bao giờ.

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12783), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!