chờ đợi những đổi thay ở Miến Điện. Chính phủ, được
thành lập trên cơ sở một cuộc bầu cử vờ vịt, trong đó
nhóm quân sự nắm quyền cởi bỏ quân phục và khoác lên mình
bộ đồ dân sự đã đưa ra chương trình cải cách đầy tham
vọng và có vẻ như họ sẽ kiên trì theo đuổi nó. Sau 20 năm
vắng bóng quốc hội và các tiến trình dân chủ, những nhà
lãnh đạo mới của đất nước này đang chứng tỏ rằng họ
không thể chấp nhận tình trạng hiện thời và đang thay đổi
đường lối cai trị một cách nhanh chóng đến mức có thể
làm người ta ngạc nhiên. Các chính khách phương Tây nên ngồi
lại và để tâm đến những sự thay đổi này – và quan
trọng nhất là: đáp ứng.
Quyết định rõ ràng của chính phủ mới trong tuần này về
thái độ của họ đối với các tù nhân lương tâm ở Miến
Điện là một tín hiệu quan trọng về những cố gắng của
họ nhằm tiến hành hòa giải nội bộ trong cái đất nước
vốn bị chia rẽ này. Ngày 12 tháng 10, họ đã phóng thích hơn
6.359 tù nhân, như là một phần của lệnh đại xá, lần đầu
tiên được nhắc tới trong một đề nghị có tính lịch sử
của quốc hội, thúc giục tổng thống xem xét một lệnh đại
xá như thế. Trong khi chưa xác định được chính xác con số
tù nhân vừa được phóng thích thì Tổ chức ân xá quốc tế
(Amnesty International) nói rằng chính phủ đã phóng thích ít
nhất là 120 trong tổng số 2.000 chính trị phạm.
Mặc dù số liệu chính xác có thể gây tranh cãi, nhưng chất
lượng cũng có ý nghĩa chẳng kém gì số lượng. Mặc dù không
nổi tiếng bằng bà Aung San Suu Kyi – giải thưởng Nobel hòa
bình – nhưng một số người bất đồng nổi bật, thí dụ
như Ashin Gambira, thành viên Liên đoàn sư sãi toàn Miến, người
lãnh đạo những vụ phản đối hồi năm 2007; Zarganar, diễn
viên hài và là nhà hoạt động xã hội, người đã lên tiếng
phê phán chính phủ trong việc khắc phục hậu quả cơn bão
Nargis; và nhân vật người thiểu số nổi bật tên là Hso Ten,
từng cầm đầu đạo quân miền Bắc của Quân đội quốc gia
Shan, cũng nằm trong số những người được phóng thích lần
này.
Sự kiện là việc phóng thích tù nhân được thực hiện thông
qua những định chế mới là tổng thống, quốc hội và hội
đồng nhân quyền non trẻ tạo cho nó cơ sở pháp lí vô tiền
khoáng hậu, làm cho nó khó có thể đảo ngược được. Cả
những nhóm quân nhân cũng ủng hộ thông qua nghị quyết ân xá
của quốc hội. Điều đó chứng tỏ rằng lực lượng vũ trang
công khai ủng hộ bước đi đó, đấy là hiện tượng chưa
từng xảy ra trước đây. Những người đối lập Miến Điện
tin rằng đây chỉ là giai đoạn đầu trong cả quá trình phóng
thích tù nhân nhiều giai đoạn, có khả năng là tuần sau sẽ
có hai nhóm nữa được phóng thích.
Phóng thích tù nhân không thể được coi là hiện tượng đơn
độc. Trong mấy tháng gần đây tổng thống Thein Sein đã tiếp
xúc với những người chỉ trích nổi bật, trong đó có bà Aung
San Suu Kyi. Ông cũng tiến hành đàm phán với các nhóm dân tộc
thiểu số có vũ trang, kí kết thỏa ước hòa bình tạm thời
với người Wa và người Mongla; tương tự như các nhóm khác,
hai nhóm này đã từng chiến đấu suốt 60 năm qua. Việc kiểm
soát quyền tự do ngôn luận và quyền thành lập tổ chức đã
được nới lỏng. Miến Điện đang nhắm đến chiếc ghế chủ
tịch ASEAN vào năm 2014. Điều đó đòi hỏi những bước đi
quyết liệt hơn nữa nhằm thay đổi quan niệm cũ và hội nhập
sâu hơn nữa với các nước láng giềng.
Một số người chỉ trích nghi ngờ vào sự thành tâm của
chính phủ. Nhưng kể từ khi Nhóm khủng hoảng quốc tế
(International Crisis Group) đưa ra báo cáo Miến Điện: Cuộc cải
cách lớn đang được thực hiện (Myanmar: Major Reform Underway)
vào ngày 29 tháng 9, báo trước những thay đổi còn lớn hơn
về chính trị, kinh tế và quyền con người thì những hành
động mang tính tích cực tiếp liền sau đó đã vượt qua mọi
kì vọng của chúng ta. Trong đó có quyết định tạm hoãn xây
đập thủy điện Myitsone – đầy tranh cãi - do Trung Quốc tài
trợ - nếu được xây dựng, đạp nước này sẽ nhấn chìm
vùng đất của người Kachin và tạo ra một thảm họa về môi
trường đối với những người sống dưới hạ lưu sông
Irrawaddy. Tất cả những động thái như thế phải được xem
xét trong bối cảnh dường như đất nước này đã quyết
định bước ra khỏi tình trạng cô lập kéo dài đã hàng thập
kỉ qua.
Nhiều du khách gần đây cũng nhận thấy tình trạng tương tự,
chiếu khán được cấp một cách dễ dàng hơn rất nhiều,
thậm chí ngay cả các phương tiện truyền thông đại chúng
từng phải lưu vong cũng được cấp chiếu khán. "Khi đi ra
tôi cứ nghĩ rằng họ đang chuyển động quá nhanh. Tôi không
bao giờ nghĩ là có thể nói như thế về Miến Điện", thứ
trưởng ngoại giao Na Uy, Espen Barth Eide, sau khi tới thăm Miến
Điện trong tuần này, đã nói với tờ Financial Times như thế.
Ông thông báo về việc bỏ lệnh cấm các websites, và tuyên bố
của người đứng đầu cơ quan kiểm duyệt rằng tất cả
những hình thức kiểm duyệt đều sẽ bị xem xét lại, các
buổi thảo luận tại quốc hội sẽ được truyền hình trực
tiếp, công tác tuyên truyền cũng sẽ hạ giọng và những lời
tuyên bố có tính chất xây dựng của bà Aung San Suu Kyi sau khi
bà gặp tổng thống vào ngày 19 tháng 8 vừa qua.
Đây là những thay đổi thực sự chứ không phải lời nói
suông. Và những thay đổi này có thể tạo ra ảnh hưởng đối
với hoạt động chính trị ở trong nước, tạo ra môi trường
rộng mở hơn và động lực lớn hơn cho những thay đổi tiếp
theo. Nhưng đây chỉ là bước đầu trên con đường dài trước
mặt và không có gì bản đảm là cải cách sẽ thành công. Có
rất nhiều thách thức cần phải giải quyết, trong đó có
nhiệm vụ khó khăn là khắc phục sự chia rẽ sâu sắc giữa
các sắc tộc và di sản của hàng chục năm xung đột vũ trang,
chế ngự sự tàn bạo của lực lượng vũ trang, phóng thích
tất cả chính trị phạm, khôi phục hoàn toàn những quyền tự
do dân sự căn bản và thực sự cho phép các phương tiện
truyển thông đại chúng tự do hoạt động.
Nhưng cuối cùng thì ta vẫn có lí do để lạc quan. Thông điệp
từ việc phóng thích tù nhân là tiêu chuẩn cơ bản mà nhiều
người ở phương Tây đòi hỏi đã được thực hiện rồi.
Những người hoài nghi trong cộng đồng quốc tế phải thừa
nhận và ủng hộ sự thay đổi chính sách đầy kịch tính như
thế bằng cách cho phép các định chế như Quĩ tiền tệ quốc
tế và Ngân hàng thế giới cung cấp cho nước này nhiều lời
chỉ dẫn hơn nữa và tìm ra những cách thức tương tác mới,
trực tiếp với chính phủ, quốc hội và ủy ban quyền con
người vừa mới hình thành. Ghi nhận những thay đổi tích cực
nhưng lại chờ đợi cho đến khi có những thay đổi tiếp theo
rồi mới đối thoại sẽ là sai lầm.
Phóng thích tù nhân là một bước tiến thực sự và phải tạo
ra sự đáp ứng tích cực của phương Tây – để cho chính
phủ Miến Điện thấy rằng phương Tây có thái độ nghiêm túc
đối với sự tham gia của mình. Trước hết, những rào cản
về viện trợ và hướng dẫn phải được rỡ bỏ. Không làm
được như thế hay chuyển mục tiêu bằng cách đưa ra những
đòi hỏi mới thay cho những đòi hỏi cũ có thể làm mất
niềm tin vào các chính sách đó và làm giảm bớt ảnh hưởng
vốn đã yếu của phương Tây đối với đất nước này. Đây
là lúc cần phải giúp các nhà cải cách Miến Điện chứ không
phải là lúc đưa thêm cho họ những bài giảng mới.
Nguồn: <a
href="http://www.foreignpolicy.com/articles/2011/10/13/burma_prisoner_release_spring">The
Burma Spring</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/10297), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét