đến chân tài thực học, vì thế mà đầy rẫy những vị
Tiến sĩ giấy nghênh ngang bảnh chọe. Những người này nắm
trong tay những học hàm, học vị cao mà không có chút gì gọi
là tri thức để giúp dân giúp nước. Đối với họ bằng cấp
là phương tiện để có chức, quyền cho tiện việc bóc lột
và cai trị nhân dân. Những học vị đó họ mua được và
không cần phải học, và nếu có học thì cũng chỉ là chiếu
lệ và hình thức. Bằng cấp ngày nay vì thế mà trở thành
một mớ giấy lộn ghi học vị, nhưng những vị quan tham nhũng
cần có nó để leo lên những vị trí cao hơn trong xã hội. Có
bằng thật học giả và có bằng giả học giả, nói tóm lại
tất cả đều là giả dối. Hậu quả thì xã hội phải gánh
chịu, mất thời gian và tiền bạc của nhân dân mà chẳng có
lợi lộc gì cho đất nước.
Cách tuyển chọn quan chức thời trước tuy có thể không hẳn
thích hợp với bối cảnh xã hội ngày nay, song tuyển quan qua
những kỳ thi khảo hạch học lực là một quan niệm đúng
đắn.
Thời xưa, xã hội Phong Kiến Việt Nam gắn liền với học
thuyết Nho Giáo của Khổng Tử. Đây cũng là học thuyết chính
thức sử dụng trong thi cử ở nước ta thời xưa. Kỳ thi đầu
tiên mở năm 1075 và kỳ thi cuối cùng năm 1919. Học thuyết đó
là rường mối tri thức và tư tưởng của người Việt. Nhà
nước phong kiến tuyển chọn quan lại cao cấp qua các kỳ thi
mở cho mọi người tham gia. Việc khảo hạch gồm có những bài
văn sách, chính trị, làm thơ, v.v... Lúc nào cũng có nhiều
người thi và rất ít người được đỗ. Từ năm 1075 đến
năm 1919, chỉ có hơn hai nghìn người đỗ Tiến sĩ. Những
người thi đỗ được nhận áo mão của Vua ban. Khi vinh quy về
làng họ được chính quyền địa phương đón tiếp trọng
thể, có kèn trống, cờ quạt đón rước linh đình.
Các khoa thi Hương tổ chức ở địa phương, tuyển chọn Tú
Tài và Cử Nhân. Những người trúng tuyển được dự khoa thi
Hội tổ chức ở Kinh đô, dưới sự giám khảo của Nhà Vua,
nhằm đạt danh hiệu Tiến sĩ. Những người trúng tuyển thi
Hương và thi Hội đều có thể ra làm quan, là thành viên của
một bộ máy nắm mọi quyền điều hành công việc hành chính
quốc gia.
Dùi mài kinh sử để ra làm quan là ước mơ cao nhất của các
sĩ tử trong nhiều thế kỷ. Với quan niệm: Học trước hết
là để tu thân, rồi mới đến tề gia, trị quốc, bình thiên
hạ, các nho sĩ đã coi việc tích lũy tri thức chính là học
đạo. Đó là đạo làm người, đạo của người quân tử.
Học để biết nhìn nhận và đánh giá sự vật cho đúng với
đạo lý, để rèn luyện con người: "<em>Ngọc bất trác bất
thành khí, nhân bất học bất tri lý</em>".
Xuất phát từ quan điểm tư tưởng trên mà người Việt trở
thành một dân tộc hiếu học và có truyền thống tôn sư,
trọng đạo:
"<em><strong>Muốn sang thì bắc cầu Kiều
Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy</strong></em>"
Những người làm quan có tri thức đều thông làu kinh sử và
biết làm thơ, viết văn. Đó là nền tảng tri thức của một
con người có học thức và tài năng. Vì vậy người dân coi
như đó là một chuẩn mực không thể thiếu của những người
được coi là cha mẹ dân. Những ông quan dốt nát, không biết
làm thơ bị dân chúng xem thường, mỉa mai và coi đó là những
ông quan chạy chức, chạy quyền. Từ đó mà có câu chuyện thú
vị dưới đây:
Thời Pháp thuộc, đạo Nho cùng đường nên suy vi, đã trở nên
thứ yếu trong việc tuyển lựa công chức nhà nước. Chính
quyền tồn tại hai hệ thống quản lý song song: Các công chức
theo Tây học do Pháp đào tạo, và các quan lại địa phương
theo Nho học. Có lần dân huyện nọ gánh một ông quan đến
trả cho Nhà Chức Trách Pháp. Khi nhà chức trách hỏi lý do làm
sao lại gánh trả thì những người dân trả lời: "<em>Ông
quan này không phải là khoa bảng, vì không biết làm thơ</em>".
Câu thơ của cụ Tam nguyên Yên Đổ đến đầu thế kỷ 21 này
mà còn ứng nghiệm ở xã hội Việt Nam:
"<em><strong>Tấm thân giáp bảng sao mà nhẹ
Cái giá công danh ấy mới hời</strong></em>".
Ngày xưa những ông quan dốt thì bị dân chê cười như vậy,
số này chẳng thấm vào đâu so với ngày nay. Không thể dùng
quang gánh nào cho xuể để gánh trả những ông quan dốt. Nhiều
vị Tiến sĩ thời nay chỉ giỏi nịnh bợ và đút lót để
được thăng quan tiến chức, đầu óc thì dốt nát nhưng thủ
đoạn tham ô và vùi dập người dân thì có thể gọi là thiên
tài. Họ ra rả nói như vẹt về đường lối, chủ trương
chính sách của đảng và nhà nước mà không hiểu để làm gì.
Khi có người hỏi về Nhân, lễ, nghĩa, trí, tín thì họ ú ớ
mà không hiểu mô tê gì cả. Thật là nực cười cho chuyện
học ngày nay.
Nên nếu Nhân Dân được quyền chọn Quan thì tất phải dùng xe
ô tô tải để chở, thì mới trả hết cho nhà nước những
ông quan cán bộ Tiến sĩ giấy thời này. Với những người
quyền cao, chức cả mà có ý thức như thế về học vấn thì
thử hỏi những thế hệ về sau sẽ như thế nào?
Thật là buồn thay cho tương lai của đất nước chúng ta!
02/9/2011
Minh Văn
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/9858), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét