Tháng trước, một người đàn ông đã đi xe máy đến sát
cổng tòa đại sứ Trung Quốc ở Hà Nội được bảo vệ
nghiêm ngặt rồi phất một tấm biểu ngữ to như tấm chăn
trải giường có dòng chữ "Trung Quốc không có quyền cấm
đánh bắt cá hoặc chiếm các quần đảo của Việt Nam" và
ngay sau đó đã châm lửa đốt chiếc xe máy của mình. Khi lửa
bắt đầu bốc lên cao, người đàn ông phản kháng này đã bị
một nhân viên an ninh lôi ra khỏi chỗ đó. Sự kiện này đã
được <a href="http://soclosetohome.tumblr.com/">một người dân ghi
hình lại</a>, song báo chí của nhà nước Việt Nam không hề có
một dòng tin nào.
[video:http://www.youtube.com/watch?v=HVDuXnp5xkk]
Thế nhưng trong tháng này, cũng với cách làm thu hút sự chú ý
tương tự như người đàn ông nọ tự châm lửa đốt chiếc xe
máy của chính mình, chính phủ Việt Nam đã lên tiếng phản
đối Trung Quốc. Tại một cuộc họp báo được tổ chức gấp
gáp, bộ ngoại giao Việt Nam đã cáo buộc Bắc Kinh gây ra
"một sự vi phạm nghiêm trọng" ở Biển Hoa Nam được Hà
Nội gọi bằng một cái tên khác mà người ta có thể đoán
được ý định của họ: Biển Đông. Bắc Kinh được tuyên
bố là đã sử dụng những khẳng định chủ quyền "không có
cơ sở pháp lý" đối với toàn bộ biển này và biến biển
này thành "ao nhà" của Trung Quốc.
Sự kiện đã khiến chính phủ Việt Nam phải dùng đến ngôn
ngữ có lửa như vậy đã xảy ra vào tuần trước ở vùng
biển cách bờ biển của Việt Nam 120 hải lý mà cả Hà Nội
và Bắc Kinh đều khẳng định chủ quyền. Việt Nam nói rằng
một chiếc tàu tuần tra của Trung Quốc đã cắt đứt cáp nối
với một chiếc tàu khảo sát của Việt Nam. Đường cáp này
dường như nằm ở độ sâu 30 mét dưới mặt nước, điều
này hàm ý tàu của Trung Quốc đã được trang bị những máy
cắt dùng ngoài khơi.
Tàu tuần dương của Trung Quốc thường xuyên ngăn cản tàu
đánh cá của Việt Nam ở vùng biển có tranh chấp, bắt giữ
tàu rồi đòi tiền chuộc để được thả. Xung đột với các
tàu thăm dò dầu khí thì xảy ra ít hơn, mặc dù Việt Nam nói
rằng đây không phải là lần đầu tiên tàu của Trung Quốc
đã cắt đứt cáp của Việt Nam.
<a
href="http://www.ft.com/cms/s/0/c467c848-2f63-11de-a8f6-00144feabdc0.html#axzz1O0iQgy4E">Trung
Quốc tuyên bố họ có chủ quyền đối với toàn bộ Biển Hoa
Nam là nơi nằm tiếp giáp với Philippine, Malaysia, Brunei, Indonesia
và Việt Nam</a>. Các nước này, kiên trì bám vào nguyên tắc
"nơi nào có đất thì nơi đó có chủ quyền biển", hiện
đang có những tuyên bố chủ quyền chồng chéo nhau đối với
các vùng biển ở ngoài khơi mỗi nước. Hà Nội đã giễu cợt
đường đứt đoạn mà Trung Quốc vẽ trên bản đồ để biểu
thị chủ quyền của họ đối với toàn bộ vùng biển này là
Trung Quốc đang thè lè ra cái "đường lưỡi bò". Ngoài ra
còn có những tuyên bố tranh chấp đối với Quần đảo Paracel
[Hoàng Sa] và Spratly [Trường Sa].
Hà Nội đang ở trong tình huống mà giáo sư môn chính trị học
Brantly Womack ở Đại học Virginia gọi là một "mối quan hệ
bất cân xứng" với Bắc Kinh. Thương mại của Việt Nam với
Trung Quốc bị thâm hụt 12 tỉ đô la, chủ yếu là nhập khẩu
máy móc, máy tính, hóa chất và hàng may mặc. Xuất khẩu của
Việt Nam chủ yếu là hàng hóa. Rất nhiều người Việt Nam
trong thâm tâm giữ mối thù ghét ngàn đời đối với ảnh
hưởng của văn hóa Trung Quốc đều cho rằng Trung Quốc đã
bóp chết nền công nghiệp mới manh nha của Việt Nam.
Sự tức giận người hàng xóm to xác mà xấu tính thỉnh
thoảng lại bùng lên. Đáng chú ý nhất là hồi năm 2009 có
một đợt phản đối dự án Trung-Việt trị giá hàng tỉ đô
la để khai thác bô-xít ở Tây Nguyên. Thậm chí Võ Nguyên Giáp,
vị anh hùng từng chiến đấu bên cạnh Hồ Chí Minh, cũng lên
án dự án này là có hại cho môi trường, xã hội và quốc
phòng của Việt Nam. Tướng Giáp từng là bộ trưởng quốc
phòng hồi năm 1979 khi Việt Nam và Trung Quốc có chiến tranh ở
biên giới tuy không kéo dài nhưng đẫm máu.
Mối quan hệ bất cân xứng nói trên thường khiến Hà Nội
buộc phải cung kính Trung Quốc, Giáo sư Womack nói. Nhưng điều
này chỉ có kết quả nếu như Trung Quốc đến lượt mình cũng
phải tôn trọng "những lợi ích và quyền tự trị" của
Việt Nam. Ông mô tả mối quan hệ này giống như chế độ chư
hầu xưa kia theo đó các nước chư hầu phải tỏ lòng tôn kính
đối với hoàng đế Trung Hoa. Bằng cách tỏ ra tôn kính và
thừa nhận ưu thế của Trung Quốc, các nước hầu như sẽ
được Trung Quốc để cho yên ổn.
Cái khó của Việt Nam hiện nay dường như là họ đang phải
cố gắng tìm ra một cách tồn tại phù hợp với thời nay.
Ngoại trừ Ấn Độ và có thể là cả Nhật Bản nữa, còn thì
tất cả các nước châu Á khác đều đang có mối quan hệ bất
cân xứng tương tự đối với Trung Quốc. Hãy xem trường hợp
của Philippine. Philippine cũng than phiền rằng tàu của Trung
Quốc quấy nhiễu một tàu khảo sát dầu khí của họ ở ngoài
khơi bờ biển Philippine. <a
href="http://www.ft.com/cms/s/0/3816227a-5c63-11e0-8f48-00144feab49a.html">Nhưng
khi tôi đặt vấn đề này với Tổng thống Benigno Aquino III</a>
thì ông đã nói với tôi là nước ông hầu như bất lực vì
hải quân thì toàn tàu cũ mua lại còn không quân thì chẳng có
lấy một chiếc chiến đấu cơ nào để mà hãnh diện cả.
"Nếu chơi quyền Anh thì một người bọn tôi có thể hạ
được 15 người bọn họ," ông nói [Philippine rất nổi tiếng
với môn quyền Anh].
Trong ngắn hạn thì thái độ quyết đoán của Trung Quốc
dường như đã gây ra những kết quả ngược lại sự mong
đợi. Các nước nhỏ hơn đang tụm lại với nhau dưới sự
bảo trợ của hiệp hội các nước Đông Nam Á. Ngoài ra họ
cũng xích lại gần hơn với Mỹ trong khi Mỹ lại vừa tái cam
kết sẽ có sự hiện diện mạnh mẽ ở Thái Bình Dương khi <a
href="http://www.ft.com/cms/s/0/d0ba0580-a3e2-11df-9e3a-00144feabdc0.html">Mỹ
gọi Biển Hoa Nam là một khu vực có lợi ích chiến lược</a>
và điều này đã khiến Trung Quốc khó chịu.
Nhờ sự phản đối của Việt Nam, Biển Hoa Nam sẽ là vấn
đề nổi bật tại diễn đàn quốc phòng thường niên Đối
thoại Shangri-La được tổ chức trong tuần này ở Singapore.
Năm nay, cả bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc Lương Quảng
Liệt và bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert Gates đều sẽ tham
dự. Có thể sẽ có những sự nổi nóng. Nhưng cũng sẽ có vô
khối những tranh luận suông về sự cần thiết phải có sự
minh bạch hơn nữa giữa hai cường quốc này để đảm bảo
những xung đột trên biển không bị tuột ra khỏi tầm kiểm
soát.
Nhưng ai cũng biết là hải quân Trung Quốc hiện nay đang ở
thế thịnh. Nếu đúng vậy thì sự ảnh hưởng của Mỹ ở khu
vực này tất nhiên sẽ ở thế suy. Khi tôi hỏi ông Aquino về
việc quay sang tìm kiếm sự bảo vệ của nước Mỹ thì ông
đã trả lời ngay tắp lự. "Giá như họ vẫn còn ở đây,"
ông đã trả lời như vậy. Những nước như Việt Nam và
Philippine đang cảm thấy may mắn nếu được Mỹ ủng hộ.
Nhưng sớm muộn thì họ cũng hiểu rằng họ sẽ buộc phải
tìm cách thỏa hiệp với Trung Quốc.
Người dịch: Hiền Ba
Bản tiếng Việt © Ba Sàm 2011
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8970), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét