30/4, một trong những ngày lễ lớn. Public holiday, nói theo kiểu
tiếng Anh ấy.
Nhưng 30/4 là ngày gì mới được chứ? Thôi đi, đừng làm bộ
nữa nghen, cứ mở báo ra đọc thì biết ngay, chứ sao lại hỏi
cắc cớ vậy? Thì đó, 36 năm kỷ niệm "<em>ngày giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước</em>".
Cụm từ "giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước" là
một cụm từ tôi nghe đã rất quen, theo kiểu hơi nhồi sọ,
giống như khi nghe quảng cáo mãi rồi nhập tâm vậy. Tò mò,
tôi lên mạng gõ nguyên si những từ ấy (theo cú pháp như thế
này: "giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước") và có ngay
kết quả hơn hai triệu tư lượt. Thế là đã rõ.
Ừ thì là ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Thống nhất đất nước thì rõ rồi, nhưng mà ... còn cái vụ
"giải phóng" thì có vẻ có những người không ưng cho lắm,
trong đó có cả tôi nữa.
Những người ấy, xin nói lại là trong đó có tôi, vẫn cứ
lấn cấn thế nào ấy, với từ "<em><strong>giải
phóng</strong></em>".
Sao lại lấn cấn nhỉ? Ừ thì về nghĩa của từ "giải phóng",
chứ sao.
<span class="underlined-text">Giải phóng, nói vắn tắt là đem lại
tự do</span>. Có lẽ ngày ấy quả thật là đem lại tự do cho
những người đã bị tù đày, bắt bớ vì theo cộng sản
trước năm 1975 thật. Đối với những người ấy, quả là
một thật ngày vui, vì là một ngày chiến thắng.
Nhưng với nhiều người dân miền Nam, trong đó có tôi, gia
đình họ hàng tôi, và rất nhiều, thật nhiều người khác mà
tôi biết - thực ra là toàn bộ những người tôi biết, thì
ngày ấy không thể là một ngày vui được. Như cố thủ
tướng Võ Văn Kiệt đã có lần phát biểu. Hàng triệu người
vui và hàng triệu người buồn.
Không thể vui, vì sau ngày ấy, ba tôi không còn việc làm; mẹ
tôi không còn tự do buôn bán. Gia đình tôi - như rất nhiều
người khác ở miền Nam lúc ấy - cũng không còn nguyên vẹn.
Anh em bọn tôi không có quyền ưu tiên vào đại học, và cũng
chẳng có ưu tiên nhận vào làm việc ở những cơ quan nhà
nước (đồng nghĩa với thất nghiệp, nuôi heo, bán rau, đạp
xích lô, bán chợ trời, hoặc đi vượt biên!) Bạn bè, thân
quyến của tôi có nhiều người chọn con đường đi vượt
biên, có người đến nơi nhưng cũng nhiều người bỏ mạng
nơi biển cả mênh mông, những người ra đi với ý thức "một
là con nuôi cá, hai là má nuôi con", nhưng vẫn quyết tâm ra đi
không hẹn ngày trở lại ....
Cũng không thể vui, vì cuộc sống ngày càng đi xuống, phú quý
giật lùi. Đồ đạc trong nhà đội nón ra đi, nào xe vespa,
honda, tivi radio, bếp gas máy giặt, rồi cả tủ gỗ, giường
gỗ nữa, cái gì có người mua (ai mua nhỉ?) thì đều đem bán
sạch. Rồi bán hết đồ đạc thì chuyển sang nghề... bán
vàng. Nhà nhà bán vàng, người người bán vàng, nghề bán vàng
trở thành một nghề phổ biến nhất vào thời ấy.
Cái gì, nói cái gì thế, nhà nhà làm nghề bán vàng ư? Ở đâu
ra thế?
Thì từ từ rồi tôi giải thích: người ta lấy vàng dành dụm,
tích cóp từ trước năm 1975 (dân ta có thói quen tiết kiệm
bằng vàng mà lại), đem ra bán dần đi mà sống, và đó là
nguồn thu nhập chủ yếu, vậy chẳng phải là làm nghề bán
vàng sao? Có lý quá, đúng không?
Đấy, đối với tôi, dù muốn dù không, ngày hôm nay vẫn gợi
lại cho tôi những ký ức như thế.
Những ký ức rời, vụn, nhòe nhoẹt, và không đẹp. Nhớ đêm
29 tháng 4, gia đình tôi lúc ấy ở trên đường Lê Văn Duyệt
(nay là CMT8), đường tiến quân, đêm xe tăng đi rầm rập, và
đạn pháo nổ thùm thụp liên tục cả đêm.
Nhớ sáng 30/4, mở cửa ra nhìn ra đường, tôi còn kịp thấy
một người lính cộng hòa bị bắn rơi từ trên sân thượng
của căn nhà trước mặt, rớt xuống đường. Và những xác
người của một chuyến xe lam bị trúng pháo kích, nằm la liệt
trên khúc đường Lê Văn Duyệt gần Ngã ba ông Tạ, cũng ngày
30/4 lịch sử ấy.
Nhớ trưa 30/4, sau khi nghe tuyên bố đầu hàng của Đại tướng
Dương Văn Minh, mọi người vứt lá cờ vàng ba sọc đỏ ra
đầy đường, và có những người chạy ra đường reo hò đón
"quân giải phóng" (những người mà tôi đoán sau này đã trở
thành "ông ba mươi" của thời ấy, lúc đất nước còn đang
tiến nhanh tiến mạnh tiến vững chắc lên CNXH, dưới lá cờ
vẻ vang của Đảng). Những lá cờ vàng ba sọc đỏ mà hàng
tuần mọi công chức và học sinh đều nghiêm trang đứng chào
vì đại diện cho một đất nước, một chính thể, trong ngày
30/4 ấy đã bị vất vương vãi trên đường như rác rưởi
để cho những giòng người chạy ngược xuôi xéo lên.
Nhớ mẹ tôi đã lắc đầu, nhặt những lá cờ vàng nằm
trước sân nhà tôi, đem vào trong nhà châm lửa, vừa đốt vừa
lẩm bẩm: sao lại có thể làm như thế được? Và nhớ cũng
lá cờ ấy của gia đình tôi thì bố tôi nghiêm trang gói vào
trong giấy báo, rồi mới đem đi đốt. Nghiêm trang và im lặng,
suy tư. Bố tôi, một công chức nhỏ của chế độ cũ.
Nhớ tối 30/4, bố tôi và mẹ tôi nghe radio (đài cách mạng!),
nghe thông báo tất cả "ngụy quân, ngụy quyền" phải đến cơ
quan trình diện, hai người thì thầm nói chuyện rất lâu trong
bóng tối lờ mờ của một thành phố hình như đang bị cúp
điện, một tâm trạng lo âu đè nặng đến ngột thở. Tôi lúc
ấy chưa trọn 15 tuổi, chỉ hơn con gái của tôi hiện nay có 1
tuổi thôi. Nhưng cũng lờ mờ hiểu được một tương lai vô
định đang chờ đợi cả gia đình...
Nhớ sau đó, gia đình dòng họ của tôi bắt đầu giai đoạn lo
lắng triền miên, các bác, các chú rất nhiều người bắt
đầu thời kỳ "đi học tập" mà mới đầu được thông báo
là chỉ 3 ngày (mỗi người đem theo vật dụng cá nhân), mà sau
đó thì trở thành một cuộc "tập trung" không biết ngày biết
tháng, vì còn tùy thuộc vào "sự tiếp thu" của từng người
khi "học tập".
"Học tập", ấy là uyển ngữ đầu tiên mà tôi nghe của chính
quyền CM rất giàu uyển ngữ này, mà khi dịch sang tiếng Anh
thì các thế lực thù địch chúng bảo là "concentration camp", y
như trại tập trung của Đức Quốc Xã, láo thế! Tôi tự hỏi,
chẳng hiểu trên thế giới sau khi thay đổi một chế độ, có
nước nào có cách làm độc đáo như nước ta thời ấy không
nhỉ?
Có thể ở các nước người ta sẽ xử tử và bỏ tù một số
nhân vật chóp bu, có thể tạo ra scandal chính trị, gây shock,
phẫn nộ, hay sợ hãi trong ít lâu. Nhưng rồi thôi. Còn việc
"trừng phạt" theo kiểu cho chờ đợi mỏi mòn, lo lắng không
yên trong một thời gian dài như thế, và với rất nhiều con
người như thế chứ không phải chỉ là những người trực
tiếp tham gia chính quyền cũ - để tạo ra tình trạng cha đi
học tập, mẹ bán chợ trời, con đi vượt biên, hoặc thất
học lang thang... - trong đó có nhiều người cũng thuộc thành
phần ưu tú, hoặc ít ra cũng là công dân tốt của chế độ
trước, thì có lẽ đây là cách làm duy nhất chỉ có ở VN thì
phải?
Và tôi tự nghĩ, phải chăng đó là một sai lầm ghê gớm về
con người, một sự phí phạm vô cùng lớn lao sức mạnh đoàn
kết, niềm tin và tài năng của một dân tộc? Phải có lúc nào
các nhà lãnh đạo của ta nghĩ về việc này và trả lời cho
mọi người chứ nhỉ? Như cố thủ tướng Võ Văn Kiệt đã
từng làm.
Thực ra, tôi không muốn nhớ những điều này, vì nó chẳng hay
ho gì. Nhưng ký ức về những việc có thật đó nó vẫn tự
đến với tôi vào ngày này, và đòi hỏi tôi phải nói ra. Nói
để cho các thế hệ sau cùng biết - và rút kinh nghiệm? - và
nói, để những người chiến thắng hiểu được nửa bên kia
của câu chuyện quê hương
Nói, để có thể một ngày nào đó, giống như TCS, "mong sẽ
quên chuyện non nước mình".
Một ngày trên tổ quốc chung của mọi người Việt chúng ta
với những anh em có tâm sự và tâm trạng giống như tôi, chưa
kể là những người Việt đang lưu lạc khắp nơi trên thế
giới, có nhiều người đã từng quay lại VN nhưng cũng có
nhiều người khác không những tự mình hứa là sẽ không bao
giờ về (trừ phi ...), mà còn cấm những người thân của mình
không được về. Thì việc những người VN khác, những người
anh em cùng một bào thai trăm trứng của mẹ Âu Cơ xem đó là
"ngày giải phóng", "ngày chiến thắng", và ăn mừng "chiến công
rực rõ" của mình, ngày "đất nước trọn niềm vui", liệu
điều đó có nên không?
Cho nên tôi rất mong có lúc nào đó trong đời tôi (không còn
dài nữa) được thấy ngày 30/4 được gọi bằng một tên gọi
khác. Và những hành động khác để mừng ngày lễ ấy. Ví
dụ, cầu siêu cho tất cả các nạn nhân trong cuộc chiến tranh
tàn khốc ấy, không kể bên nào. Vì đều là người Việt Nam,
da vàng máu đỏ.
Như TCS cũng đã nói dùm cho chúng ta từ rất lâu: "<em>Người
Việt nào da không vàng?? Mẹ Việt nào nhớ xác con?</em>"
Lại nhớ một câu khác của TCS: "<em>Hôm nay hòa bình sao mắt
mẹ chưa vui?</em>"
Hôm nay ngày gì, vâng, hôm nay là ngày gì thế? Có vị lãnh
đạo nào của đất nước này, những người VN giống như tôi,
đang suy nghĩ những điều tương tự như tôi không nhỉ?
Thế mà người ta đang kêu gọi hòa giải, hòa hợp, yêu thương
gì cơ đấy! <a
href="http://hoagiai.vn/2011-04-28-ve-mot-uoc-mo-va-con-duong-di-toi">Ở
đây này</a>.
---
Tình cờ đọc được <a
href="http://hanwonders.multiply.com/journal/item/463/463">entry này</a>,
thấy rất đồng cảm, nên đưa về đây để chung. Cám ơn bạn
Hanwonders gì đấy đã nói hộ tôi và nhiều người khác nhé.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8667), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét