Nguyễn Văn Tuấn - Một buổi xuống đường: nghĩ về phép giao tiếp của quan chức Việt Nam

Hôm qua là ngày hơi đặc biệt với tôi. Lần đầu tiên sau 30
năm định cư ở đây, tôi xuống đường tham gia biểu tình
chống lại việc cắt ngân sách cho nghiên cứu y khoa. Ngoài ra,
cũng như nhiều đồng nghiệp khác, tôi viết thư phản đối
hành động của chính phủ. Qua việc làm này, tôi thấy giới
chính khách ở đây có vẻ khá lịch sự…

Chẳng hiểu vì nguyên nhân nào mà năm nay chính phủ của bà
Julia Gillard quyết định giảm ngân sách cho nghiên cứu y khoa.
Số tiền giảm lên đến 400 triệu AUD (1 AUD = 1.05 USD) trong vòng
4 năm. Ngân sách quốc gia dành cho nghiên cứu y khoa ở Úc là
khoảng 700 triệu AUD, và con số này "bị" đông lạnh từ
nhiều năm qua. Chỉ riêng sự "đông lạnh" này đã làm
nhiều người trong y giới … bực mình. Nay, cái chính phủ
của Đảng Lao động này lên, họ đòi cắt 100 triệu AUD mỗi
năm trong vòng 4 năm tới. Điều này chẳng khác gì bọn chính
trị gia lấy muối chà xát vào vết thương vẫn chưa lành lặn
còn đang rỉ máu. Thế là chỉ trong vòng 3 ngày chuẩn bị,
giới nghiên cứu y khoa Úc vận động viết thư phản đối
chính phủ và tổ chức xuống đường rầm rộ để nói lên
quan điểm.

Tôi cũng theo đồng nghiệp phản đối chính sách của chính
phủ. Tôi phản đối không phải vì chính sách này ảnh hưởng
đến cá nhân, mà ảnh hưởng đến rất nhiều người và
đồng nghiệp khác. Úc hiện có một "lực lượng" nghiên
cứu y khoa lên đến 35,000 người, kể cả nghiên cứu sinh.
Trong số này, có đến 15,000 người hay 43% có bằng tiến sĩ.
Đó là một lực lượng tương đối hùng hậu trong một đất
nước chỉ có khoảng 22 triệu dân. Úc có 10 người chiếm
giải Nobel, trong số này 9 cho y sinh học và chỉ 1 cho văn học.
Một quốc gia nhỏ mà có thành tích khoa học như thế cũng khá
đáng khen. Thành tựu này có được là do chính phủ Úc rất
quan tâm đến nghiên cứu khoa học, nhất là trong thời thập
niên 1950 đến 1980. Thời gian sau này, hết chính phủ này đến
chính phủ khác (của hai đảng Lao động và Tự do) cắt ngân
sách cho khoa học, nên rất nhiều nhà khoa học Úc bỏ nước ra
đi. Đa số họ "đầu quân" cho Mĩ và Âu châu, nhưng một
số ít đầu quân cho Nhật. Mới đây vài năm, chính phủ Úc
bắt đầu tỉnh ngộ và khôn hơn một chút (hồi đó họ có
vẻ ngu xuẩn) nên ra chính sách mới nhằm khuyến khích các nhà
khoa học Úc ở nước ngoài về Úc làm việc. Chính sách này
bắt đầu có hiệu quả, với Peter Doherty (giải Nobel y học
1996) quay về Úc từ Mĩ. Nay, đảng Lao động lên cầm quyền,
và dưới thời bà Julia Gillard, chính phủ muốn cắt ngân sách
cho nghiên cứu y khoa, tức là họ muốn xóa bỏ thành tựu của
những nỗ lực trong những năm vừa qua. Phải phản đối chính
sách ngu xuẩn này!

Nếu chính phủ thành công cắt bỏ 100 triệu AUD, thì điều này
có nghĩa là hơn 100 công trình nghiên cứu sẽ không được tài
trợ. 100 công trình có nghĩa là làm mất công ăn việc làm cho
cả ngàn người. Hàng ngàn nghiên cứu sinh tiến sĩ sẽ không
có cơ hội theo học. Và, hệ quả còn nhiều hơn thế nữa,
nếu chúng ta tính đến kĩ nghệ cung cấp sinh phẩm và bệnh
nhân. Tài trợ cho nghiên cứu y khoa ở Úc cạnh tranh cực kì
cao. Chỉ có khoảng 15 đến 20% đơn được tài trợ và phải
qua 3 vòng bình duyệt. Nếu họ cắt 100 triệu AUD thì điều
này cũng có nghĩa là xác suất thành công (được tài trợ) sẽ
thấp hơn 20%, và sẽ có khối người rời bỏ cái xứ Úc này.
Úc sẽ trở thành một nước nghèo, làm đầy tớ cho Mĩ, cho Âu
châu. Đó là viễn ảnh chẳng người Úc nào muốn thấy.

Để phản đối việc cắt giảm ngân sách cho nghiên cứu y khoa,
chúng tôi quyết định cùng đồng nghiệp đi... biểu tình.
Trưa hôm qua, tranh thủ giờ nghỉ trưa, chúng tôi kéo nhau đi
đến Hyde Park để nói lên ý kiến của mình. Đây là lần
đầu tiên tôi xuống đường sau 30 năm ở đất nước này.
Lần đi này cũng để lại vài kỉ niệm vui vui. Đến nơi tập
kết, đã thấy hàng trăm, và vài phút sau thì hàng ngàn người
từ các đại học, bệnh viện, viện nghiên cứu đến nơi tham
gia. Ai cũng hoặc mặc áo màu cam, hoặc mặc lab coat. Người
nào cũng có sẵn một khẩu hiệu để dơ lên khi cần thiết.
Cuộc biểu tình còn có sự tham gia của bệnh nhân. Diễn giải
của buổi biểu tình là một số viên trưởng viện nghiên
cứu, bệnh nhân được cứu sống nhờ vào nghiên cứu y khoa,
và người ủng hộ y khoa. Mỗi người nói khoảng 3-5 phút, và
họ thường có những câu chuyện cá nhân rất thuyết phục.
Cảm động nhất là một bệnh nhân tiểu đường dạng I
được cứu sống từ những năm trong thập niên 1970 nhờ một
liệu pháp điều trị mới phát triển. Có những khám phá nổi
bật được đề cập như vaccine phòng chống ung thư cổ tử
cung, H pylori, lỗ tai bionic, siêu âm, v.v. đều xuất phát từ
Úc.

Qua những câu chuyện của họ, tôi mới có vài dữ liệu đáng
chú ý. Họ tính toán rằng cứ mỗi dollar chi cho nghiên cứu y
khoa thì Nhà nước thu được 6 dollars. Nói cách khác, đầu tư
cho nghiên cứu y khoa không chỉ là một cách giữ vị trí tiền
phong của khoa học Úc, mà còn là một đầu tư có hiệu quả
kinh tế cao. Tôi nghĩ ngay đến đầu tư cho nghiên cứu khoa
học Việt Nam ta. Mỗi năm, chính phủ Việt Nam đầu tư hơn 420
triệu USD cho nghiên cứu khoa học, câu hỏi đặt ra là hiệu
quả kinh tế từ đầu tư này là bao nhiêu? Cho đến nay, chưa
thấy ai phân tích và trả lời được câu hỏi này.

Tôi rất ấn tượng với cách ứng xử của chính khách Úc.
Cũng như nhiều đồng nghiệp khác, tôi viết thư phản đối
(xem thư dưới đây), và thư được gửi cho thủ tướng Julia
Gillard, bộ trưởng y tế, bộ trưởng khoa học, bộ trưởng
kinh tế, lãnh đạo đảng đối lập, v.v. Tôi chỉ có một lá
thư, và chỉ thay tên mấy ông bà chính khách mà gửi. Tôi nghĩ
chắc cũng như các bộ trưởng trong chính phủ Việt Nam, chẳng
ai trả lời thư của mình đâu. Tôi là là công dân thường
của Úc với họ "Nguyễn" thì chắc gì mấy ông bà quan to
này trả lời, nhất là họ rất bận với trăm công ngàn việc
và hàng ngày nhận hàng trăm lá thư từ dân chúng. Thế nhưng
tôi sai. Họ trả lời đàng hoàng. Trước hết là thư trả
lời của bà thủ tướng (thật ra là thư kí của bà trả lời
qua email). Các bộ trưởng thì chỉ có bà bộ trưởng y tế là
trả lời cá nhân, còn mấy người khác thì phụ tá trả lời.
Mặc dù họ trả lời chung chung (không loại trừ khả năng đây
là thư viết sẵn!) nhưng vẫn là trả lời.

Trông người lại nghĩ đến ta. Hình như các chính khách VN
không có thói quen trả lời thư của dân. Bao nhiêu kiến nghị,
phàn nàn, thư từ, v..v. đều rơi vào "khoảng không đáng sợ".
Năm ngoái, ngay cả cụ Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết thư
phản đối vụ bauxite mà người ta còn chẳng thèm trả lời!
Kiến nghị 12/4/2009 về việc khai thác bauxite do nhóm của GS
Nguyễn Huệ Chi khởi xướng gửi đi thì nhận được một lá
thư viết nguệch ngoạc thông báo đã chuyển thư kiến nghị đi
đến nơi khác, nhưng địa chỉ người nhận là "Bà GS Nguyễn
Thị Huệ"! Và cũng chỉ có thế mà không có hồi đáp gì khác.
Mới đây, thân nhân của Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ khiếu nại cũng
chẳng có trả lời.

Tôi tưởng một lá thư đơn giản rằng đã nhận được
thư/đơn cũng đủ để người dân biết rằng những gì mình
gửi đi đã đến đúng nơi, đúng đối tượng. Trả lời như
thế cũng là hình thức tôn trọng người dân. Như thư của bà
Gillard trả lời tôi thật ra chẳng có nội dung gì cụ thể
ngoài việc bà báo là đã nhận thư của tôi, có gì muốn hỏi
thì liên lạc tiếp. Chỉ một lá thư ngắn như thế cũng làm
mình ấm lòng, và cảm thấy mình được quan tâm. Tôi nghĩ
cách làm việc như thế cũng là một cách thể hiện tính lịch
sự và văn minh, nhưng trên hết đó là trách nhiệm và nghĩa
vụ. Lãnh đạo là do dân bầu ra, ăn công bộc của dân thì
phải phục vụ cho dân. Khi dân có nguyện vọng, ý kiến thì
trách nhiệm lãnh đạo phải hồi đáp, đó là chuyện gần như
bắt buộc. Hi vọng rằng nay mai giới chính khách nước ta nghĩ
lại và cũng làm như thế với thần dân của mình.

NVT

Một số hình ảnh hôm biểu tình tại Hyde Park 12/4/2011

<img src="http://danluan.org/files/u1/rally_researhcut%2019.jpg" width="600"
height="401" alt="rally_researhcut 19.jpg" />

Hàng ngàn nhà nghiên cứu ở Sydney (từ các đại học, bệnh
viện và viện nghiên cứu) tham gia biểu tình. Nghiên cứu sinh
trẻ tiếp tay tổ chức. Họ làm rất chuyên nghiệp, có xe bus
đưa đón, đâu ra đó. Không có la ó om xòm, chỉ có diễn văn
chống chính phủ và... vỗ tay.

<img src="http://danluan.org/files/u1/rally_researhcut%205.jpg" width="600"
height="401" alt="rally_researhcut 5.jpg" />

Khám phá cần tiền! Họ mặc áo màu cam, tượng trưng cho hi
vọng. Một anh giáo sư ( mặc lab coat và đeo kính đen) bên Viện
tim mạch trông rất "ngầu"

<img src="http://danluan.org/files/u1/rally_researhcut%2010.jpg" width="600"
height="401" alt="rally_researhcut 10.jpg" />

Đồng nghiệp bên bộ môn neurobiology và Nguyên. "Survivors, Not
Surplus" có nghĩa là quan tâm đến mạng sống con người chứ
không phải đồng tiền. Mấy ông bà trong chính phủ sợ ngân
sách thâm thụt nên lo chuyện surplus mà không lo tính mạng bệnh
nhân. Khổ thế!

<img src="http://danluan.org/files/u1/rally_researhcut%209.jpg" width="600"
height="401" alt="rally_researhcut 9.jpg" />

Lần đầu tiên sau 30 năm tôi tham gia biểu tình

[video:http://www.youtube.com/watch?v=zjRss5_9wDU&feature=player_embedded]

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8487), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét