hóa chính trị lành mạnh. Để có một văn hóa chính trị lành
mạnh, cần có một văn hóa dân chủ lành mạnh.
Văn hóa chính trị (political culture) thường được hiểu
là hệ thống những niềm tin và những giá trị được một
cộng đồng tin tưởng và chia sẻ chủ yếu trong các vấn đề
liên quan đến quan hệ và cấu trúc quyền lực giữa các thành
viên trong một nước cũng như giữa nước này và nước khác.
Nói đến niềm tin là nói đến chuyện đúng/sai. Nói đến giá
trị là nói đến chuyện tốt/xấu. Niềm tin chính là nền
tảng để bảo đảm cho tính phổ quát và sự bền vững của
các giá trị. Không có niềm tin vào Thượng đế có lẽ người
ta không đi đến kết luận cho "Tất cả mọi người đều
sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hoá cho họ những quyền không
ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền
được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc" như
những gì được viết trong bản Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ
vào năm 1776 và được Hồ Chí Minh dẫn lại trong bản Tuyên
ngôn Độc lập của Việt Nam vào năm 1945. Từ những niềm tin
ấy, tự do, bình đẳng và quyền sống của mỗi người trở
thành những giá trị cao quý trong xã hội và trong chính trị,
và cũng từ đó, ý niệm dân chủ được ra đời và nảy nở.
Trung tâm của văn hóa chính trị hiện đại là văn hóa dân
chủ tức hệ thống những niềm tin, giá trị, quy phạm và cách
thế hành xử giữa người cai trị và những người bị trị.
Trong văn hóa toàn trị, dưới mọi hình thức, từ quân chủ
đến độc tài, người cai trị tự coi mình nhận sứ mệnh từ
một nơi nào khác, ít nhiều có tính chất huyền bí, và quyền
cai trị của mình là một cái gì có tính tuyệt đối. Quan hệ
giữa họ và những người bị trị là quan hệ một chiều. Họ
chỉ biết ra lệnh và đòi hỏi sự vâng phục. Để củng cố
sự vâng phục, họ sẵn sàng dùng mọi thủ đoạn tàn độc.
Văn hóa dân chủ thì khác. Trong chế độ dân chủ, người cai
trị không có tư cách nào khác ngoài tư cách đại diện của
dân và không có bổn phận nào khác ngoài việc thực hiện
những ý nguyện của dân. Họ biết quyền lực của họ bị
giới hạn không những bởi luật pháp mà còn bởi các lực
lượng độc lập và đối lập, và, quan trọng nhất, tính
chất nhiệm kỳ.
Văn hóa dân chủ là hệ thống những niềm tin và giá trị giúp
phát huy khả năng tham dự của dân chúng vào những vấn đề
liên quan đến quốc kế dân sinh.
Văn hóa dân chủ có nhiều nội dung, nhưng theo tôi, quan trọng
nhất là sự tin cậy. Tin cậy vào hiến pháp và pháp luật. Tin
cậy vào guồng máy chính quyền. Nhưng trước hết phải là sự
tin cậy đối với những lý tưởng và những nguyên tắc của
dân chủ, cụ thể là tin vào sự tự do và quyền bình đẳng
của dân chúng được thể hiện một cách tập trung nhất qua
quyền lựa chọn lãnh đạo, và qua đó, lựa chọn chính sách
của họ, nghĩa là, nói cách khác, tin vào dân chúng.
Ví dụ: đã chấp nhận luật bầu cử, điều đầu tiên là
phải chấp nhận tính nghiêm minh của bầu cử và kết quả
của việc bầu cử, bất kể nó có hợp hay không hợp với
quyền lợi của mình. Ở không ít nơi, thường xảy ra hai
trường hợp: một là gian lận; hai là, nếu kết quả bầu cử
không vừa ý thì tìm mọi cách thay đổi hay xóa bỏ. Đó không
phải là dân chủ. Đó là phản dân chủ.
Sống ở Tây phương, một trong những điều tôi thích nhất là
theo dõi các cuộc bầu cử. Trong các cuộc bầu cử, hai sự
kiện tôi thích nhất là: một, các cuộc tranh luận công khai
trên truyền hình giữa các đối thủ; và hai, những bài phát
biểu trong đêm kiểm phiếu, khi kết quả đã rõ ràng. Tranh
luận bao giờ cũng gay gắt nhưng bao giờ cũng lịch sự. Còn
đêm kiểm phiếu, khi kết quả đã ngã ngũ, hầu như là một
quy luật: bao giờ người thất bại cũng, thứ nhất, nhìn nhận
mình thất bại; và thứ hai, chúc mừng người chiến thắng.
Phân tích những lý do khiến mình thất bại, người ta có thể
nói thế này thế khác, nhưng tuyệt đối người ta không đổ
lỗi cho dân chúng, chẳng hạn, cho dân chúng ngu hay nhẹ dạ nên
đã bỏ phiếu cho cái kẻ không xứng đáng bằng mình! Trong
cuộc chơi dân chủ, hầu như mọi người đều chấp nhận
luật chơi: cử tri bao giờ cũng có lý. Ứng cử viên, ngay cả
khi có tài năng kiệt xuất thực sự và có chính sách đúng
đắn thực sự, nếu thất cử, cũng phải tự xét lại mình ít
nhất ở một khía cạnh: khả năng thuyết phục quần chúng
chưa đủ giỏi.
Ở các nước độc tài, ngược lại, dù người ta hay nói đến
sức mạnh của quần chúng, nhưng trong thâm tâm và cả trong
chính sách, bao giờ người ta cũng thiếu sự tin cậy, thậm
chí, coi thường quần chúng. Một lập luận thường nghe nhất
là: trình độ dân trí thấp, cho họ được tự do lựa chọn,
thứ nhất, họ sẽ chọn lầm người; và thứ hai, từ đó, sẽ
dẫn đến sự hỗn loạn. Người ta dùng viễn tượng hỗn
loạn như một con ngáo ộp để hạn chế tự do và để tránh
né nhu cầu dân chủ hóa.
Chính quyền không tin dân chúng, coi dân chúng chỉ là những kẻ
khờ khạo dốt nát. Dân chúng, ngược lại, cũng không hề tin
cậy chính quyền. Nhìn đâu, người ta cũng thấy giả. Phát
biểu: giả. Hành động: giả. Từ đó dẫn đến thái độ hờ
hững đối với chính trị cũng như đối với mọi vấn đề
sinh tử của quốc gia, một thái độ được người Việt đặt
tên rất hay: chủ nghĩa mặc-kệ-nó, mackeno.
Một thái độ như vậy rõ ràng không thuộc văn hóa dân chủ
và tuyệt đối không có lợi cho tiến trình tranh đấu cho dân
chủ. Chính quyền độc tài nào cũng biết điều đó nên họ
tìm mọi cách để duy trì sự thụ động và vô cảm của mọi
người. Những người tranh đấu cho dân chủ cũng nên biết
điều đó để tìm cách phê phán và giảm thiểu thứ chủ
nghĩa mặc-kệ-nó vốn như một thứ độc tố làm chết mòn
mọi ước mơ thay đổi, trong đó có sự thay đổi theo chiều
hướng dân chủ hóa.
________________________
<h2>Thư của một công dân gửi lên Chủ tịch nước</h2>
Kính gởi: Ngài Nguyễn Minh Triết, Chủ tịch nước Cộng hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Thưa Ngài!
Tôi đã đắn đo suy nghĩ mấy ngày nay không biết có nên hay
không nên viết bức thư này. Rồi sự thôi thúc bởi tình yêu
và trách nhiệm công dân với Tổ quốc Việt Nam chúng ta đã
bảo tôi phải viết và gởi cho Ngài.
Thưa Chủ tịch!
Tôi xin bắt đầu lá thư bằng hai bộ phim (đã cũ) mà tôi
được xem cách đây vài hôm, đó là hai bộ phim về hai vị
Tổng thống: Franklin Delno Roosevelt và Nelson Rolihlahla Mandela. Mặc
dù chỉ là tác phẩm điện ảnh nhưng nó cũng đủ làm tôi rơi
nước mắt, và cảm xúc đã dẫn dắt tôi viết bức thư này
cho Ngài.
Thưa Ngài, tôi không thổn thức vì hình tượng hai vị Tổng
thống đó mà tôi thổn thức vì một ham muốn, một khát
khao:<span class="underlined-text"> Được dẫn dắt, chia sẻ, cảm
thông và được cùng xây dựng những giá trị đích thực cho
Quốc gia và Con người Việt Nam</span>. Những giá trị mà tất
cả chúng ta cùng khả tín dù cho Ngài là một nguyên thủ quốc
gia còn tôi chỉ là một người bán hàng bình thường trong xã
hội này. Những giá trị đủ sức lay động và giúp đất
nước vượt qua những thời khắc khó khăn và vững tiến cùng
thế giới.
Thưa Ngài Chủ tịch,
Qua những điều Ngài đã làm và đã nói, tôi có niềm tin rằng
trái tim Ngài cũng thổn thức như tôi về việc đi tìm NHỮNG
GIÁ TRỊ mà Tổ quốc Việt Nam đã không ngừng tìm kiếm trong
suốt 4.000 năm. Và xin Ngài tin rằng, nếu vì lý do nào đó mà
có giọt nước mắt lăn trên má Ngài thì đó cũng là giọt
nước mắt lăn trên chính má của tôi.
Và thưa Ngài chủ tịch,
Những giá trị đó là gì thì tôi nghĩ nó cũng phải bắt
nguồn từ <span class="underlined-text"> lòng cao thượng và sự
khoan dung</span> trong mỗi con người chúng ta. Chắc Ngài cũng
thừa nhận với tôi rằng không một chủ nghĩa, một học
thuyết, một tôn giáo, một lý lẽ... nào có thể phủ nhận
hai đức tính đó. Và tôi tin rằng một quyết định cụ thể
bởi hai đức tính trên từ một nguyên thủ quốc gia sẽ làm
nhiều triệu giọt nước mắt cùng rơi.
Với niềm xác tín trên, tôi gởi đến Ngài lời thỉnh cầu
xóa bản án mà Tòa đã tuyên Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ vào ngày
4/4/2011. Lời thỉnh cầu không xuất phát từ lập luận, tranh
tụng... mà từ nỗi khát khao được sẻ chia NHỮNG GIÁ TRỊ
giữa một công dân bình thường với vị nguyên thủ mà mình
kính trọng.
Chúc Ngài được nhiều sức khỏe.
Nguyễn Bùi An
<a
href="http://boxitvn.blogspot.com/2011/04/thu-cua-mot-cong-dan-gui-len-chu-tich.html">Theo
Bauxite Việt Nam</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8565), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét