width="448" height="214" alt="2011122_17127_tudobaochi.JPG" /></center>
Truyền thông Tunisian đã chứng kiến một thay đổi bất ngờ
và sửng sốt: Sau nhiều năm kiểm duyệt ngột ngạt, tất cả
các hạn chế bỗng dưng biến mất. các báo được tường
thuật tự do, các nhà báo làm việc thâu đêm - và dường như
mọi người dân Tunisa đều muốn nói chuyện chính trị.
"Những lâu đài ở Pháp, những Tài khoản Ngân hàng ở Thụy
sĩ, Bất động sản ở Argentina!" Một đầu đề trên trang
nhất một tờ báo Tunisia gào lên. "Chúng ta bắt đầu săn tìm
tài sản của Ben Ali," là phụ đề bài xã luận ngày thứ Tư
của tờ Al Chourouk ("Rạng đông").
Một tờ báo đua tranh muốn thu hút độc giả. Nó trưng bức
ảnh một người đang bước đi trong lửa. Câu chuyện kể về
một thanh niên có học nhưng thất nghiệp tự thiêu và châm
ngòi cho một tháng biểu tình đường phố đã đánh đổ chính
phủ Tunisia vào tuần trước - chỉ kích thích những hy sinh
tương tự trong khắp thế giới A rập. Những cuộc tự sát ở
nước ngoài đang có xu hướng khởi đầu những cuộc cách
mạng, theo tờ báo As Sarih, có thể tạm hiểu là "không sơn
phết" hay "sự thật trần trụi."
Cả hai tờ báo lớn nhất Tunisia này đã trải qua một thay
đổi triệt để từ Thứ Sáu tuần trước. Một bức chân dung
của cựu lãnh đạo của đất nước, Zine Al Abidine Ben Ali,
trước đây thường được dùng để tô điểm cho trang nhất
của chúng. Hôm nay chúng thể hiện sự thù địch.
<h2>Mọi con đập đều vỡ</h2>
Việc Ben Ali chạy trốn khỏi đất nước vào cuối tuần
trước là không giờ của nền tự do báo chí Tunisia. Bước quan
trọng thứ hai do chính phủ lâm thời. "Bộ Thông tin sẽ không
thay đổi nhân sự", Ahmed Fria, bộ trưởng nội vụ mới của
Tunisia tuyên bố. "Báo chí được tự do." Tunisia nhảy vọt
từ vị trí dưới cùng trong bảng xếp hạng hàng năm về tự
do truyền thông trong thế giới A rập lên ngay hàng đầu. Lebanon
- cho đến bây giờ - vốn là nơi tốt nhất cho các nhà báo
hành nghề ở khu vực này.
"Tất cả các con đập đề đã vỡ," Shekir Bísbes một
người mắt mờ nói. Từ khi chế độ sụp đổ người phóng
viên của Mosaique FM, đài truyền thanh tư nhân có nhiều thính
giả nhất Tunisia, hiếm khi ở nhà. Đài này đã chuyển từ
chỗ phát ba hay bốn bản tin mỗi ngày sang đưa tin sốt dẻo
suốt ngày đêm. Các bài bình luận chính trị và tường thuật
được thay bằng những hộp thư truyền thanh: Người nghe khao
khát thông tin cũng như khao khát được trò chuyện. Sau 23 năm
bị buộc phải im lặng, người Tunisia không mong muốn gì hơn
là được nói chuyện chính trị.
Nhiều nhân viên đài Mosaique FM thậm chí không về nhà để
ngủ. "Các nhân viên kỹ thuật của chúng tôi đã dọn đến
đây ở." Bisbes nói, chỉ cho tôi xem một gian phòng họp đầy
những chiếc nệm.
<h2>Một người hạnh phúc</h2>
Mặc dầu thiếu ngủ, Bisbes là người hạnh phúc trong những
ngày này. Cuối cùng anh đã được mang hết sức lực ra làm
nghề của mình. "Khi tôi bắt đầu những bài tường thuật
tại chỗ những cuộc biểu tình, tôi cảm thấy lần đầu tiên
tôi được làm một nhà báo thật sự," anh nói. Nhưng anh
muốn giữ cho mình cái đầu điềm tĩnh. "Chúng tôi thận
trọng tường thuật cho công bằng, bởi vậy chúng tôi không
muốn chỉ nhào vào một phía," anh nói. Nhưng trong một cuộc
tranh cãi về tính hợp pháp của chính phủ lâm thời, chỉ có
một lập trường đáng giá. "Chúng tôi đứng về phía nhân
dân," anh nói.
Bisbes thích thú với vai trò mới của anh nhưng anh cảnh giác
với việc cường điệu quyền lực của các nhà báo Tunisia
mới được giải phóng. Trong nhiều thập kỷ nhân dân đã quen
với việc được biết mọi tình hình thực tế xảy ra trên
mặt đất mà không có sự giúp đỡ của một phương tiện
truyền thông đáng tin cậy. Bisbes than phiền rằng bây giờ mọi
người đang bàn tán rằng đây là một "cuộc cách mạng
Al-Jazeera". "Nhưng điều đó đã bị thổi phồng không thể
tin được. Facebook, Twitter và Al-Jazeera chỉ khuếch đại một
xung lực đến từ bản thân nhân dân. Một thời gian ngắn sau
khi các cuộc náo loạn bắt đầu, Al-Jazeera, kênh truyền hình
có cơ sở ở nước vùng vịnh Qatar bắt đầu đưa tin dồn
dập.
Nuredine Butar, tổng biên tập tại Mosaique FM, đã nhiều năm
chịu áp lực nặng nề từ chính phủ. Những cuộc khám xét
bất ngờ, những cuộc gọi đe dọa lúc nửa đêm, "một nỗi
sợ thường trực về đi tù" anh nói. Chúng tôi cố gắng đào
tạo ra càng nhiều nhà báo tốt càng hay, trong những giới hạn
đặt ra cho chúng tôi. Đôi khi điều ấy không có tác dụng.
Để cho một ví dụ, anh rút ra một tờ fax cũ.
Nó ghi tháng Mười, 2010, khi một vụ xì căng đan bắt cóc nổ
ra. Cháu trai của tổng thống Ben Ali đang cãi cọ với một
người cạnh tranh về một giấy phép xuất khẩu. Khi người
cạnh tranh không chịu lùi, đứa cháu bố trí một vụ bắt cóc
con trai của người ấy. Tin này đồn từ người nọ sang
người kia và cuối cùng đài phát thanh nhảy vào câu chuyện.
Sáng hôm sau một bức fax đến: một quan tòa cấm Mosaique FM
tiếp tục theo đuổi câu chuyện ấy.
<h2>Vâng, nó đã từng là Tuyên truyền của Nhà nước.</h2>
Chỉ mới cách đây một tuần, chương trình tin tức chính của
đài truyền hình nhà nước Tunisia là một thứ thuốc điều
trị bệnh mất ngủ rất công hiệu. Mỗi buổi tối nó bắt
đầu bằng những bài dài lê thê về ngày của Ben Ali: tổng
thống gặp các bộ trưởng của ngài, đệ nhất phu nhân ăn
tối với các phu nhân đại sứ. Dù sao cách đây 5 năm Walis
Abdallah đã nhận một công việc ở kênh TV7. "Từ đó, gia
đình tôi luôn luôn chửi tôi rằng đã bán linh hồn," người
phóng viên truyền hình nói.
Vì lý do này mà Thứ Bảy tuần trước là vô cùng đặc biệt
đối với anh. Khi anh đi làm về sau khi Ben Ali đổ, mẹ anh quá
đỗi vui mừng. "Bỗng nhiên bà trở nên đầy tự hào," anh
chàng 34 tuổi nói. Mấy giờ trước đó, đài truyền hình đã
thay đổi lập trường chính trị của nó. Các đoàn viên công
đoàn đến trước ống kính camera để thú nhận rằng trong
nhiều năm họ đã chẳng làm gì khác ngoài tuyên truyền cho
chính phủ. Bây giờ thì họ thôi làm chuyện đó rồi, họ nói.
Họ cũng sẽ đổi tên của kênh truyền hình: thay vì TV7- nó
nhắc nhở việc Ben Ali cướp chính quyền ngày 7 tháng Mười
Một năm 1987 - kênh này sẽ được gọi là Truyền hình Quốc
gia Tunisia.
Việc đổi tên đi ngược với ý muốn của các giám đốc công
ty này. "Họ muốn mọi thứ cứ giữ như cũ." Abdallah nói.
Giống như nhiều ông chủ, các nhân viên cao cấp của đài cũng
có nhiều liên hệ mật thiết với chế độ. "Bạn bè và họ
hàng của các ông lớn trong đảng tất cả đều có những công
việc nhàn hạ ở chỗ chúng tôi." Abdallah than. Những ai đã
trung thành với chính phủ bây giờ bỗng nhiên trở nên chịu
thua thiệt. "Trước đây họ thường lên giọng dạy bảo ở
đây, nhưng nay họ có vẻ nhu mì dễ bảo," anh nói. Anh nghi
ngờ họ sẽ chịu lâu. "Những người trung thành với chính
phủ vẫn có công vệc ở đây." Anh nói. "Vào lúc này."
<strong>Nguồn:</strong>
http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,740820,00.html
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/7603), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét