lễ hội đền Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm nhân 425 năm ngày
mất của ông. Đã được nghe nhiều truyền thuyết về Trạng
Trình và những câu sấm truyền nói về nhân tình thế thái, nay
đến quê Trạng để ngẫm chính sự ngay trong kỳ Đại hội
Tiệc.
Trong số những truyền thuyết đó, chuyện Trạng Trình với cung
vua Phủ chúa xem ra không hề cổ kính tý nào mà vẫn hiện
đại. Khi Đại hội Tiệc đang tiến hành ở Mỹ Đình, ngẫm
lại chuyện xưa thấy có nhiều điểm tương đồng.
Đầu thế kỷ XVI, Nhà Lê tham nhũng, thối nát và suy yếu. Năm
1527, Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê từ tay vua Lê Cung Hoàng,
lập nên triều Mạc. Nguyễn Kim khởi nghĩa, tìm được con vua
Lê Chiêu Tông là Lê Duy Ninh ở Lào, đưa về tôn lên ngôi vua
là Lê Trang Tông (1533-1548). Năm 1545, ở tuổi 42, Trịnh Kiểm
(con rể Nguyễn Kim) lên nắm quyền chỉ huy quân đội. Từ
đây, hệ thống quyền lực nước nhà được hình thành hệ
thống song trùng: Cung vua - Phủ chúa.
Thực chất Cung vua chỉ là một hệ thống quyền lực do lịch
sử để lại, trấn an dân chúng vốn ít thông tin. Cung vua
được hưởng bổng lộc, có một ít quyền lực và được báo
cáo một số thông tin bẩm báo mang tính hình thức. Còn hệ
thống quyền lực chủ yếu tập trung vào Phủ chúa.
Đó cũng là thời kỳ đặc biệt, có một không hai trong lịch
sử khi VN đồng thời tồn tại bốn nhánh quyền lực: Lê -
Mạc, Trịnh - Nguyễn vẫn hằm hè, đấu đá nhau, mưu sự
thịnh vượng cho mình. Nhân sĩ, trí thức phân vân, chẳng biết
nên theo Lê, hay ở lại với Mạc, phù Trịnh hay phù Lê…
Năm 1556, vua Lê Trung Tông mất, Trịnh Kiểm muốn nhân dịp này
để nhà Trịnh thay hẳn nhà Lê, vì thực chất nhà vua chỉ là
hư vị, tiêu tiền, hưởng bổng lộc và ra nghị quyết. Mọi
quyền bính, điều hành đều ở trong tay họ Trịnh. Trịnh
Kiểm hỏi ý kiến Phùng Khắc Khoan, ông này bèn bí mật phái
sứ giả ra Hải Dương hỏi ý kiến Trạng Trình.
Người được cử đi về kể lại: Trạng tiếp đãi rất chu
đáo, nhưng ngoài những câu giao tế bình thường, ngài chẳng
nói gì hết. Chỉ trong lúc nhấp chén trà, quan Trạng có bảo
người nhà một câu không ăn nhập gì vào câu chuyện. Ngài
bảo: "<em>Năm nay thóc giống không tốt, chúng bay nên tìm thóc
cũ mà gieo</em>". Uống xong tuần trà, Trạng Trình đứng lên,
xin ra chùa thắp hương. Đến cửa chùa, nhà sư ra đón. Trạng
bảo nhà sư: "<em>Giữ chùa, thờ Phật thì được ăn
oản</em>".
Phùng Khắc Khoan vào gặp Trịnh Kiểm, thuật lại từng lời
nói, từng cử chỉ của Trạng Trình. Trịnh Kiểm hiểu ngay ý
Trạng Trình dặn: <em><strong>Phải tôn Lê thì mới hưởng phúc
lâu dài.</strong></em> Và sau đó, Trịnh Kiểm cho tìm cháu của
ông Lê Trừ, là anh ruột vua Lê Thái Tổ, tên là Lê Duy Bang ở
làng Bố Vệ, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hoá đem về phò lên
ngôi, tức là Lê Anh Tông.
Từ đó đến nay, tính ra đã 455 năm. Hơn bốn thế kỷ trôi
qua, kế sách của Trạng Trình vẫn được sử dụng.
<strong>Trịnh Kiểm vì động cơ ăn oản mà giữ chùa</strong>.
Ngày nay, những người có quyền lực giữ Tiệc, <strong>thờ
Mạc Lê cũng chỉ vì ăn oản mà thôi</strong>. Dẫu họ có mang
danh này nọ cũng chẳng qua là vì miếng ăn. Trong thời đại
toàn cầu hoá và công nghệ thông tin, hệ thống chính quyền
song trùng đang tồn tại. Cung vua như một hệ thống quyền lực
cũ kỹ, ngồi chễm chệ trên luật pháp, phán xét và hưởng
lộc.
Dân chúng phải chịu thêm một tròng và các khoản đóng góp
để nuôi cái hệ thống ấy. Hệ thống hành chính phải hình
thành thêm một bộ máy, phải thêm một cửa mà các thần dân
buộc phải đi qua. Xây thêm miếu là thêm một tuần nhang. Thêm
một ông sư là thêm một mâm lễ. Phủ chúa nhiều khi thấy
quyền lực của mình bị chia sẻ, chướng, ngứa mắt, muốn
xoá quách đi nhưng đụng chạm đến một nhóm lợi ích, đành
để yên cho nó lành.
Nước Mỹ có 280 triệu dân, GDP hơn 11 ngàn tỷ đô. Với quy mô
nền kinh tế nước này gấp 100 lần VN, nhưng Chính phủ nước
này chỉ có 1 tổng thống và một phó tổng thống. Còn ở xứ
ta, ngoài hệ thống Chính phủ với 5 phó Thủ tướng, còn có
hệ thống Tiệc với 175 uỷ viên ban chấp hành. Nền hành chính
ấy, chi phí ấy đều phân bổ lên đầu mỗi người dân.
Cụ Trạng Trình ơi, Cụ quá giỏi hay Tiệc ta bảo thủ mà vẫn
duy trì hệ thống chính trị theo mô hình thời cụ Trạng! Phải
chăng, đổi mới tuyệt đối và toàn diện vẫn là một câu
đùa dai? Triều Mạc Lê thời cụ và Mạc Lê ngày nay có khác
gì nhau? Cụ có thiêng thì sấm cho một câu!
<em>Phan Thế Hải</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/7509), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét