Tạ Phong Tần - Phải trả lại quyền tư hữu đất đai của người dân

<h2>Luật về quản lý đất đai của thời Đệ nhất, Đệ nhị
Cộng Hòa</h2>

Giới sinh viên luật và những người làm công việc liên quan
đến pháp luật trên thế giới đều biết khái niệm
"<em>tục giao pháp lý</em>", tức là những nguyên tắc pháp
lý cơ bản để mỗi khi làm luật hoặc áp dụng luật, họ sẽ
tham chiếu các nguyên tắc này như là những tiêu chuẩn để
đưa ra quyết định hoặc luật mới. Những câu "<em>tục giao
pháp lý</em>" này được dạy cho sinh viên luật ngay từ năm
thứ nhất, trừ những nước theo chế độ cộng sản thì
chẳng những sinh viên luật không được dạy mà còn được…
giấu đi.

Hiện nay, trên thế giới có khoảng hơn một ngàn câu
"<em>tục giao pháp lý</em>" tiếng La tinh bắt nguồn từ Bộ
Luật Hammurabi (Code of Hammurabi), do Hoàng Đế Hammurabi (1792 -1750
trước CN) nước Babylon (Iraq ngày nay) biên soạn và ban hành. Ví
dụ: "<em>In dubio pro reo</em>" (Khi có nghi vấn, phải tha bổng
bị can), được diễn dịch theo kiểu hiện đại là
"<em>Nguyên tắc suy đoán vô tội</em>". Hoặc: "<em>Nemo bis
penitur pro eodem delicto</em>" (Không ai bị phạt hai lần vì cùng
một tội), v.v…

Việt Nam thời Pháp thuộc và thời Đệ nhất, Đệ nhị Cộng
Hòa xây dựng Hiến Pháp và hệ thống pháp luật về đất đai
dựa trên nền tảng nguyên tắc "<em>tục giao pháp lý</em>"
từ câu 1 đến câu 7, đó là: lẽ phải, lẽ phải và lẽ
phải, công bằng, công bằng và công bằng, phải được số
đông ủng hộ.

Năm 1956, ở miền Nam Tổng Thống Ngô Đình Diệm ban hành Dụ
số 57, còn gọi là "<em>Luật Người Cày Có Ruộng</em>",
gồm những điểm chính là: Bảo vệ quyền tư hữu về ruộng
đất đối với bất cứ ai; Hạn điền đối với điền chủ
có trên 100 mẫu đất; Ruộng đất dư bị truất hữu được
nhà nước mua lại theo giá thị trường. Theo thống kê, miền
Nam thời điểm này có 2.033 điền chủ có trên 100 mẫu ruộng,
không có trường hợp nào khiếu nại hay yêu cầu Tòa xét xử
do bị nhà nước truất hữu ruộng đất, càng không có ai bị
chính nhà nước ra tay "<em>giết chết</em>" vì đã sở hữu
nhiều ruộng đất.

Điều 384 Bộ Dân Luật Việt Nam Cộng Hòa khẳng định:
"<em>Không ai có thể bị tước đoạt quyền sở hữu của
mình, trừ phi vì lợi ích công cộng và được bồi thường
thỏa đáng. Vì lợi ích công cộng, người sở hữu chủ cũng
có thể bị bắt buộc để cho công quyền tạm chiếm hữu bất
động sản của mình, với điều kiện được bồi thường
thỏa đáng</em>".

<h2>Luật về quản lý đất đai của thời XHCN và hệ lụy phát
sinh</h2>

<center><img
src="http://taphongtan.files.wordpress.com/2010/11/buffle_labourant_une_riziere.jpg?w=600&h=450"
alt="" /></center>

Trong khi đó, ở miền Bắc Chủ tịch Hồ Chí Minh ban hành Sắc
Lệnh số 197/SL về việc thi hành Luật Cải Cách Ruộng Đất
"<em>sao y</em>" Cách Mạng Văn Hóa của Trung Quốc, nhằm mục
đích "<em>Thủ tiêu quyền chiếm hữu ruộng đất của thực
dân Pháp và của đế quốc xâm lược khác ở Việt Nam, xóa
bỏ chế độ phong kiến chiếm hữu ruộng đất của giai cấp
địa chủ</em>". Cái gọi là "<em>giai cấp địa chủ</em>"
sau "<em>sửa sai</em>" số liệu được công khai chính thức
là: 172.008 nạn nhân bị đấu tố (tức bị giết) có đến
123.266 người bị oan (chiếm 71,6%). Nỗi ám ảnh giết người
kinh hoàng thời của các đội cải cách ruộng đất làm cho dân
chúng miền Bắc không dám kiện cáo gì.

Việc tước đoạt quyền tư hữu ruộng đất được gọi bằng
cái cái tên mỹ miều "<em>sở hữu toàn dân</em>", nhưng
thực chất dân nào có quyền gì đối với mảnh đất của
mình. Bởi lẽ, quyền sở hữu bao gồm ba quyền năng: định
đoạt, quản lý và sử dụng thì dân chỉ được phép sử
dụng có thời hạn. Nhà nước muốn "<em>thu hồi</em>" (thực
chất là đuổi đi chổ khác) lúc nào thì "<em>thu hồi</em>",
có khác nào các địa chủ thời phong kiến đối với tá
điền?

"<em>Nhà nước thống nhất quản lý toàn bộ đất đai</em>"
(Điều 18 Hiến Pháp 1992), "<em>Đất đai thuộc sở hữu toàn
dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu</em>" (Khoản 1
Điều 5 Luật Đất Đai). Việc nhà nước có toàn quyền về
ruộng đất đã khiến cho "<em>Cán bộ địa phương bán đất
công bừa bãi như bán mớ rau, con cá. Tỉnh nào cũng có chuyện
chính quyền cấp cơ sở bán đất vô tội vạ. Ngay giữa thủ
đô Hà Nội cũng bán đất vô tội vạ. Tham nhũng đất đai nan
giải lắm. Các kiểu tham nhũng đất đai thì muôn hình vạn
trạng</em>". Đó là nhận xét của Thiếu tướng Trịnh Xuân
Thu, Phó Tổng Cục Trưởng Tổng Cục An Ninh, Bộ Công An (<a
href="http://tuoitre.vn/Chinh-tri-Xa-hoi/149396/Can-bo-dia-phuong-ban-dat-cong-bua-bai-nhu-ban-mo-rau-con-ca.html">Tuổi
Trẻ ngày 08/7/2006</a>).

Kết quả là theo thống kê của Thanh Tra Chính phủ, số đơn
thư khiếu tố về đất đai năm sau cao hơn năm trước mà không
giải quyết dứt điểm được, có vụ khiếu kiện đất đai
kéo dài hơn 10 năm vẫn chưa chấm dứt.

"<em>Báo cáo của Thanh tra Chính phủ cho thấy, so với 2009, năm
nay các cơ quan nhà nước tiếp nhận hơn 157.000 đơn thư khiếu
nại, tố cáo (tăng gần 30%). Nội dung khiếu nại chủ yếu về
lĩnh vực đất đai (gần 70%). Nội dung tố cáo tập trung vào
lĩnh vực hành chính (chiếm 94% và chủ yếu liên quan tới cán
bộ có biểu hiện tiêu cực, tham nhũng trong quản lý đất đai,
tài chính…)</em>". (<a
href="http://vnexpress.net/GL/Xa-hoi/2010/09/3BA20DEE/">VnExpress
27/9/2010</a>)

Như vậy, trong năm 2009 có hơn 523.000 đơn thư khiếu nại, tố
cáo. Năm 2010 có hơn 680.000 đơn thư khiếu nại, tố cáo. Tính
bổ đồng cho 80 triệu người (cả cụ già và trẻ sơ sinh,
không tính cán bộ đảng viên đảng cộng sản), cứ bình quân
118 người thì có 1 người đứng đơn khiếu nại, tố cáo
đến cấp Trung ương, quả là con số người đứng đơn khiếu
tố kỷ lục mà các nước tư bản không thể với tới. Có hơn
476.000 đơn thư khiếu nại, tố cáo về đất đai, 204.100 đơn
khiếu nại, tố cáo cho tất cả các vụ việc xã hội khác.

<h2>Phải trả lại quyền tư hữu đất đai của người dân</h2>

Để giải quyết việc đơn thư khiếu nại, tố cáo tăng chóng
mặt, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Trần Đình Đàn thấy
cần sửa Luật đất đai, còn Trưởng ban Dân nguyện Trần Thế
Vượng lại cho rằng vấn đề chính là bộ máy cán bộ.
"<em>Theo ông Vượng, để giải quyết, vấn đề cốt lõi nằm
ở bộ máy cán bộ. Khiếu nại, tố cáo tồn đọng kéo dài
chỉ được giải quyết khi tập trung được một bộ máy có
đủ năng lực với lực lượng cán bộ tập hợp từ các bộ,
ngành liên quan</em>".

Ông Trưởng ban Dân nguyện lại có vẻ như không biết gì về
nguyện vọng của dân, đó là được hoàn toàn làm chủ mảnh
đất của cha ông để lại gắn bó bao đời với họ, chớ
không phải như tình trạng hiện nay là thấp thỏm lúc nào cũng
có thể bị "thu hồi" và cả dân lẫn cán bộ nhà nước
phải bù đầu với khiếu kiện kéo dài. Ngân sách nhà nước
(cụ thể là tiền thuế của dân) không thể dùng hao phí vô
ích vào việc nuôi một bộ máy cán bộ để làm mỗi một
việc là quanh năm suốt tháng "cắm đầu cắm cổ" vào
điều tra, xác minh, xử lý hàng đống đống đơn từ khiếu
tố cao ngất trời kia. Vấn đề mấu chốt không phải ở
"trình độ cán bộ" không biết giải quyết khiếu nại hay
cán bộ làm sai trong khi thu hồi đất, mà là người dân không
có quyền sở hữu đất đai, tình trạng Tòa án phụ thuộc vào
cơ quan quản lý hành chính nhà nước. Và cơ quan này sẳn sàng
lợi dụng cái thế của mình để "đè" Tòa án nhằm bảo
vệ "chữ ký" của mình.

"<em>Thảo luận trong phiên họp Thường vụ Quốc hội sáng
27/9, ông Trần Đình Đàn cho rằng, chừng nào không sửa Luật
đất đai thì không thể thay đổi thực trạng đơn thư khiếu
nại năm sau tăng hàng chục phần trăm so với năm trước. Ông
Đàn đề nghị xem xét sửa luật này và cách định giá đất
hiện nay</em>".

Đề nghị của ông Trần Đình Đàn đúng nhưng chưa đủ. Thậm
chí nếu sửa luật theo hướng tăng mức đền bù vẫn không
giải quyết được tình trạng khiếu tố về đất đai ùn
đống khi mà giá nhà nước quy định luôn chạy theo đuôi giá
thị trường một cách lẹt đẹt, hụt hơi. Cho dù có sửa
luật đến mức nào đi nữa mà nhà nước cứ khư khư giữ
quyền sở hữu đất đai thì vẫn không thể chấm dứt khiếu
kiện về đất đai, bởi ai cũng biết rõ cái vòng xoáy
"Quyền đẻ ra tiền, Tiền đẻ ra quyền".

Khi cán bộ được giao quyền sinh sát quá lớn trong tay, thực
tế đã chứng minh họ dùng cái quyền ấy thao túng vô tội vạ
để tham nhũng đất đai, bán dự án, bán quy hoạch… thu tiền
vào túi riêng. Ví dụ: Ký duyệt bất cứ dự án nào người ký
duyệt cũng phải có "%", dân thì không có quyền thay đổi
mục đích sử dụng đất nhưng doanh nghiệp thì vô tư. Chỉ
cần "thu hồi" một khoảnh ruộng, ném cho người nông dân
một mớ tiền (không đủ mua lại nhà tái định cư, không có
phương tiện sản xuất khác để sinh sống), thay đổi thành
đất ở hay sân gôn rồi chia lô bán nền nhà, đẩy giá đất
lên gấp 100 lần số tiền họ trả cho nông dân là bên A, bên
B, bên ký duyệt… đều "ẳm" tiền khẳm túi.

Có tiền rồi, người ta lại tìm cách mua bằng cấp, mua chuộc
lòng cấp trên (gọi nôm na là mua chức) để ngoi lên chức vụ
cao hơn, có quyền phê duyệt những dự án lớn hơn (tất nhiên
là "%" nhiều hơn), vậy là tiền đã đẻ ra quyền, rồi
quyền lại đẻ thành tiền mới.

Trong khi giới doanh nhân được pháp luật công nhận và bảo
vệ quyền tư hữu về tư liệu sản xuất (nhà máy, công cụ,
phương tiện…) thì công cụ sản xuất của nông dân là đất
lại không được pháp luật bảo vệ quyền sở hữu. Nhà
nước muốn "thu hồi" lúc nào thì "thu hồi", bất kể
đó là đất hương hỏa, đất thừa kế, đất mồ mả tổ
tiên dòng họ mấy trăm năm hay đất khẩn hoang của nông dân,
hoặc nông dân đã đổ mồ hôi sôi nước mắt làm cho mảnh
ruộng ấy trở thành phì nhiêu phải cực khổ đến thế nào.
Có cảm giác nông dân vẫn là những "tá điền thời hiện
đại" đi thuê đất của nhà nước "địa chủ mới"?

Chưa kể đến tình trạng nông dân (thành phần chiếm hơn 70%
dân số) đang bị đối xử bất công trên chính đất nước
của mình, thua cả những người mang quốc tịch nước ngoài…
nhưng lại lắm tiền. Ví dụ: khi nhà nước ký văn bản cho nhà
đầu tư nước ngoài "thuê đất thời hạn 50 năm" cùng với
chấp thuận cho phép họ xây biệt thự, xây khu liên hợp, xây
chung cư cao cấp, xây khu thương mại… đồ sộ, khổng lồ bán
lại cho người dân, số tiền bán dĩ nhiên vào túi nhà đầu
tư sau khi trừ vốn xây dựng, đóng thuế kinh doanh và "miễn
trả lại" tiền cho người mua. Tiếng là "cho thuê" nhưng
rõ ràng nhà nước đã "bán đứt" mảnh đất ấy cho nhà
đầu tư, vì sau khi hết thời hạn thuê, nhà nước đâu thể
yêu cầu nhà đầu tư "bứng" những công trình xây dựng
của họ đi nơi khác trả lại tình trạng ban đầu của "vật
cho thuê"? Nhà nước muốn lấy lại mảnh đất đã "cho
thuê" ấy sử dụng ư? Lại phải làm hàng loạt thủ tục thu
hồi, giải tỏa và bồi thường cho những người đã bỏ tiền
ra (cho nhà đầu tư) mua từng phần công trình ấy.

Nhà nước giành quyền quản lý nhiều quá thành ra hiệu quả
quản lý không đi đến đâu, chưa bao giờ "rừng vàng biển
bạc" nước ta bị tàn phá dữ dội như hiện nay, rừng thì
bị "cạo trọc", biển thì bị "băm nát", nghe thấy mà
đau lòng.

Vì vậy, trả lại cho người dân quyền tư hữu đất đai là
việc phải làm, nhà nước muốn dùng đất đó vào việc gì
phải thỏa thuận với dân và mua lại đúng giá, không đồng ý
với nhau có quyền đưa nhau ra Tòa một cách công bằng là sẽ
chấm đứt được tình trạng khiếu tố về đất đai cao ngất
ngưỡng hiện nay.

<em>Luật gia Tạ Phong Tần</em>

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/7048), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!