Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh
tế Trung ương cho rằng, đáng sợ nhất là làm chính sách mà
không dám giải trình với thị trường, không dám chịu trách
nhiệm.
<h2>Không thể chạy theo cơn thịnh nộ của vàng</h2>
<em>PV: Ông có quan niệm như thế nào về việc ứng phó với
thị trường vàng lại nhảy múa điên đảo hiện nay?</em>
<strong>TS Võ Trí Thành:</strong> Trong những cơn bùng nổ thịnh
nộ của vàng thế giới, Việt Nam vốn là nền kinh tế có năng
lực còn hạn chế, dự trữ ngoại hối mỏng mà lại định
chạy theo giá vàng là điều không tưởng, thậm chí là sai
lầm.
Giá vàng Việt Nam cơ bản là theo giá vàng thế giới và đó là
thứ không thể điều khiển được, lực chúng ta yếu mà chúng
ta chạy theo nó, thì không thể địch lại được.
Chúng ta phải nói rõ cho người dân rằng, vàng là loại hàng
hóa đặc biệt, chấp nhận cho lưu chuyển tự do, chấp nhận
theo kinh tế thị trường thì đằng sau câu chuyện giá vàng
nhảy múa điên đảo ấy, sẽ không chỉ do giá vàng thế giới
điều khiển mà còn do thế lực đầu cơ điều chỉnh.
Với một thị trường có đặc thù như vậy, anh là nhà đầu
tư, là người chơi vàng, thì chịu trách nhiệm về kết của
cuộc chơi phải chính là anh, đừng nghĩ Nhà nước đứng ra
bảo hiểm cho anh khi anh bị rủi ro, thua lỗ vàng. Không có
chuyện người dân nào chơi vàng mà lúc nào cũng thắng. Đến
như, người nông dân một nắng hai sương, trồng cây còn có
lúc thua lỗ. Đó là luật chơi thị trường.
<div class="boxright300"><img
src="http://danluan.org/files/u1/images2067532_Vo_Tri_Thanh.jpg" width="450"
height="253" alt="images2067532_Vo_Tri_Thanh.jpg" /><div
class="textholder">Tiến sĩ Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng Viện
Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (ảnh: Phạm
Huyền)</div></div>
Cái mà Nhà nước có thể "can thiệp", giúp cho người dân là
khi giá vàng thế giới nhảy nhót như thế, Nhà nước phải
"chế ngự" được cơn nhảy múa ấy bằng việc hạn chế
những bất ổn kinh tế vĩ mô. Bởi khi kinh tế vĩ mô ổn
định, nguồn lực sẽ được phân bổ tốt hơn. Đồng tiền
đó đi vào sản xuất, kinh doanh, tạo ra giá trị gia tăng, sẽ
tốt hơn.
Còn trong bối cảnh bất ổn về kinh tế vĩ mô, rất dễ hiểu
là người dân chỉ lo giữ giá trị tài sản, hoặc đầu cơ
thôi. Mặc dù, đầu cơ không phải là xấu, nhưng nếu một
nền kinh tế còn nghèo như Việt Nam, còn cần tiết kiệm mà
suốt ngày loay hoay với câu chuyện đôla, vàng, bất động sản
thì đất nước ấy về dài hạn là sẽ xuống... ruộng.
<em>- Thưa ông, thông điệp của Chính phủ đã rõ, như giữ
nguyên tỷ giá, bơm USD và cho nhập khẩu vàng. Ông có bình
luận gì về động thái này?</em>
Tôi gọi đó là giải pháp tình huống thôi. Cách mà Nhà nước
cho nhập khẩu vàng chính là giảm độ chênh lệch so với giá
thế giới chứ không phải là biện pháp làm thay đổi giá
vàng.
Sự đi xuống của giá vàng sau khi có quyết định cấp quota
nhập khẩu vàng chẳng hạn, là xuống trong khoảng chênh lệch
với giá thế giới, chứ không phải xuống trong tổng thể xu
hướng giá vàng thế giới. Bởi, giá vàng của ta vẫn do giá
vàng thế giới quyết định.
Nhưng vì bị cuốn theo giá vàng, cộng với áp lực cơ bản về
lạm phát, thâm hụt thương mại,.. nên chúng ta phải chứng
kiến xu hướng đồng Việt Nam mất giá nhiều.
Việc Chính phủ tung tiền ra là nhằm bình ổn phần nào tỷ
giá VND trên thị trường chính thức, qua đó, giảm bớt áp
lực mất giá đồng tiền Việt Nam nhưng sẽ gây ra vòng xoáy
sắp tới là lạm phát tăng.
Đồng thời, với việc dự trữ ngoại tệ của ta mỏng, thì
việc bơm tiền ấy là có thời hạn nhất định thôi, chứ Nhà
nước không bơm tiền ra cho nền kinh tế mãi được.
Cách ứng xử giỏi là ta ổn định với chính nền kinh tế
của mình, hạn chế tác động của cơn nhảy múa giá vàng thế
giới chứ đừng bị cuốn theo nó. Vì thị trường mạnh lắm.
<h2>Lạm phát năm 2010 có thể là 9%</h2>
<em>- Có người đem VND so sánh với vàng để kêu là tiền mất
giá nhiều quá. Ông nghĩ sao?</em>
Tôi thì không thích so giá đồng tiền của Việt Nam với vàng,
mà tôi nhìn vào mức lạm phát của Việt Nam, so sức mua của
tiền Việt Nam với đồng tiền nước khác. Nếu nói so với
giá vàng như vậy, thì tất cả đồng tiền trên thế giới
đều mất giá so với vàng hết.
Quan trọng là chúng ta so sánh sự "mất giá" đồng tiền với
thời điểm nào, với những năm 80, 90 thì sẽ là ý nghĩa khác.
Như vậy, ta hiểu mất giá đồng tiền ấy là hiểu trong sự
ngắn hạn thôi. Nếu ta hiểu không đúng, mà lấy chính sách
chạy theo điều không đúng đó thì thật không phải, tức
lấy giá trị đồng tiền Việt Nam chạy theo giá vàng mà đưa
ra chính sách là hoàn toàn không nên.
Giá trị đồng tiền của ta so với tiền nước khác và sức
mua trong nền kinh tế là liên quan lạm phát. Hai vấn đề này
không phải lúc nào cũng là một.
Về đối ngoại, giá trị của đồng tiền Việt Nam với đồng
khác, liên quan dòng thương mại, dòng vốn, chế độ tỷ giá
với sự linh hoạt của chính sách tiền tệ. Nếu anh giữ tỷ
giá cố định mà trong trung chuyển vốn, bị đôla hóa mạnh
thì hiệu lực của chính sách tiền tệ là rất thấp.
Tỷ giá là câu chuyện rất phức tạp. Mỗi biến số của
chính sách tỷ giá thay đổi sẽ gây tác động nhiều chiều
khác nhau. Giả sử, tiền đồng có các biến số khác thay
đổi, mất giá so với USD thì người gửi USD phấn khởi,
người gửi tiền đồng thì chắc cáu , anh xuất khẩu vui
mừng, anh nhập khẩu buồn bực.
Nên, tôi nói rằng, người làm chính sách vĩ mô là rất dũng
cảm, chịu áp lực nhiều nhóm trong xã hội, nhưng không thể
chiều lòng theo áp lực xã hội được. Anh phải quyết, làm
chính sách vĩ mô thì về tổng thể, nền kinh tế được cái
lợi chung. Và để làm được như vậy, nhà hoạch định chính
sách phải minh bạch, giải trình với thị trường.
<em>- Vậy làm thế nào để ổn định nội tệ, phục hồi
niềm tin với đồng Việt Nam, thưa ông?</em>
Phục hồi niềm tin với tiền VND cũng chính là vấn đề lạm
phát và phải ổn định kinh tế vĩ mô. Bản chất của lạm
phát là phản ánh sự mất giá đồng tiền thôi. Muốn ổn
định và giữ lạm phát ở mức thấp, là phải thực hiện các
chính sách liên quan đến cung ứng tiền tệ, chi ngân sách, tỷ
giá ra sao, thời điểm điều chỉnh thế nào?
Thứ 2 là việc ổn định kinh tế vĩ mô. Ở đó, không chỉ
là vấn đề lạm phát mà còn là các biến số khác nhau như
cán cân thương mại, cán cân thanh toán, thâm thụt ngân sách,
rủi ro hệ thống tài chính…
Nếu ta đang bình ổn nền kinh tế mà hệ thống tài chính có
sự đổ vỡ nào đó, nợ xấu cao là gây ra bất ổn, và sẽ
có nhiều hệ lụy. Không loại trừ, hệ lụy là lạm phát.
Người cuối cùng đứng ra cứu sự bất ổn đó là Ngân hàng,
và trong nhiều cách của Ngân hàng là tung tiền ra, lại sinh ra
lạm phát, nhà đầu tư lại mang tiền đi vào tài sản tài
chính khác. Người ta gọi là vòng xoáy lạm phát và đôla hóa.
Người dân lại có thiên hướng chuyển sang đô la, tiền đồng
Việt Nam càng mất giá, thì càng có xu hướng chuyển sang đôla,
càng lạm phát lại càng đôla hóa nền kinh tế.
Nhưng tâm lý người dân Việt Nam rất "hay". Ở các nước,
khi bất ổn kinh tế, người dân thắt chặt chi tiêu, còn ở ta,
5 năm qua, một mặt người dân không tin vào sự ổn định kinh
tế vĩ mô, một mặt, vẫn có tốc độ tiêu dùng cao hơn cả
tỷ lệ tiết kiệm, kể cả lúc bất ổn như năm ngoái do tác
động khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Có thể, người Việt Nam
không tin kinh tế vĩ mô ổn định trong ngắn hạn nhưng lại tin
có khả năng ấy trong dài hạn?
<em>- Vậy, ông đánh giá thế nào về khả năng lạm phát năm
nay?</em>
So với tháng 12/2009, lạm phát là 7,6%. So với năm 2009 là trên
9%. Nếu lạm phát tính ở thời điểm cuối năm, so tháng 12 năm
nay với tháng 12 năm ngoái thì lạm phát quanh mức trên dưới
10% là có thể.
Nếu ta xử sự chính sách đúng thì có thể giữ được mức
lạm phát dưới 2 chữ số. Tuy nhiên, mục tiêu lạm phát của
Chính phủ nào là 7%, rồi đổi tháng 8%, thì gần như chắc
chắn không thể thực hiện được trong năm nay.
Vài tháng trước, lạm phát có 0,2- 0,3%/tháng thì có ý kiến
lạc quan cho rằng năm nay, lạm phát dưới 7%. Nhưng ngay thời
điểm đó, dự báo của tôi và một số chuyên gia ở Viện cho
là, lạm phát Việt Nam cuối năm nay là 8,5- 9%.
<h2>Thông điệp chính sách phải nhất quán, đàng hoàng</h2>
<em>- Trở lại vấn đề ổn định kinh tế vĩ mô, theo ông,
đâu sẽ là khó khăn để thực hiện mục tiêu này?</em>
Đó là việc những vấn đề nền tảng gây bất ổn kinh tế
vĩ mô của Việt Nam là lớn. Như tôi đã nói, đó không chỉ
là lạm phát mà còn là vấn đề ngân sách, là thâm hụt, cán
cân thanh toán, dự trữ ngoại hối, liên quan rủi ro hệ thống
tài chính ngân hàng. Cái khó là vấn đề xử lý chính sách
phải rất tổng thể, nó liên quan đến việc cần một cuộc
cải cách rất lớn.
Trong khi đó, áp lực xã hội lớn, nhiều chiều nên xử lý
chính sách không dễ dàng. Trong bối cảnh như hiện này, nhiều
biến số, thì bất kỳ xử lý nào cũng có thể khiến cho nhóm
này được lợi, nhóm kia thiệt hơn một chút.
Cái khó thứ 2 là nền kinh tế Việt Nam là khá mở, không chỉ
là thương mại, xuất nhập khẩu, dòng vốn mà còn là vàng.
Không phải biến số nào ta cũng có khả năng kiểm soát tốt
được. Cách chơi của một nước mà nguồn lực không tốt,
còn nhiều rủi ro bất ổn vĩ mô như nước ta, lại chơi với
giá của loại hàng hóa nhảy nhót, điên loạn như vàng mà
loại hàng hóa đó người Việt Nam lại rất chuộng, thì không
phải dễ.
Chúng ta không thể chạy theo vòng xoáy của vàng và đôla vì
chúng ta không đủ lực. Nó nằm ngoài tầm với của ta. Khi
chúng ta phải chấp nhận nền kinh tế có 2 tỷ giá chênh nhau
khá lớn và như vậy, sẽ gây méo mó việc phân bổ nguồn
lực.
Nhưng cái đằng sau quan trọng hơn. Vấn đề ổn định kinh tế
vĩ mô là thường xuyên, lâu dài chứ không phải là nhất
thời. Chúng ta phải kiên trì hơn, nhẫn nại hơn để tạo lập
lòng tin cho thị trường vững chắc hơn.
<em>- Vậy theo ông, chúng ta nên giải quyết những vấn đề
nền tảng của sự bất ổn kinh tế vĩ mô như thế nào?</em>
Những vấn đề nền tảng không thể giải quyết ngay một ngày
nhưng có nhiều vịêc phải bắt đầu từ ngày hôm nay được.
Ví dụ như thông điệp chính sách phải nhất quán, đàng hoàng.
Biện pháp kỹ thuật của chính sách và mục đích của chính
sách phải rõ ràng, không được nhầm lẫn với nhau,. Ví dụ,
mục đích của ta là thắt chặt tiền tệ, chi tiêu, thì điều
ấy không ngăn cản việc chúng ta đưa ra những biện pháp kỹ
thuật để làm tình hình bớt khó khăn đi. Khi đó, ta chấp
nhận đánh đổi tăng trưởng giảm. Mà tăng trưởng chính là
do đầu tư, sản xuất kinh doanh làm ra thôi, điều đó cũng
nghĩa là điều kiện sản xuất kinh doanh khó khăn hơn. Nhưng
với biện pháp kỹ thuật, tốt, đáng nhẽ, doanh nghiệp khó
khăn 10, thì ta làm sao để họ khó khăn 6- 7 thôi.
Sự phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ
cần phải tốt hơn. Chính sách tài khóa là dài hạn, mất
thời gian, phải chờ Quốc hội thông qua, còn chính sách tiền
tệ là có thể đưa ra, áp dụng ngay. Nhưng thường thì, hai cái
này là có khoảng cách với nhau. Phải làm sao, cùng một mục
tiêu thắt chặt tiền tệ, một mức chi tiêu tài chính thì
nguồn lực được sử dụng tốt hơn, đỡ khó khăn hơn. Nhưng
ta không được lẫn biện pháp kỹ thuật và thông điệp chính
sách.
Thông điệp vừa rồi, ta chấp nhận thâm hụt 5,3% GDP nhưng còn
một điều tôi chưa thấy rõ lắm là cơ chế phối hợp chính
sách tiền tệ, tài khóa sẽ như thế nào. Đó còn là câu hỏi
để ngỏ.
Bài học vừa qua cho thấy, nguồn lực trong nhân dân rất
nhiều. Nếu bất ổn, nguồn lực ấy sẽ không được sử
dụng, thậm chí, do lợi ích, do hành vi bình thường của thị
trường phản ứng trước bất ổn mà còn càng làm cho tình
hình phức tạp hơn. Tôi cho đó là bài học lớn nhất.
Với nhà hoạch định chính sách vĩ mô, đáng sợ nhất không
phải là chính sách sai mà đáng sợ nhất là không dám giải
trình và không dám chịu trách nhiệm. Phải rất thẳng thắn
với thị trường, tôi làm chính sách này, có người có khó
khăn, nhưng tôi tin là tổng thể sẽ tốt lên sau 1-2 năm nữa,
và giờ, phải chịu khổ 1-2 năm.
Rất khó có một chính sách mà ai cũng được lợi.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/7054), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét