Vinashin trước Quốc hội, BT Tài chính Vũ Văn Ninh nói rằng:
<div class="special_quote"><em>Theo số liệu của HĐQT Vinashin báo
cáo Ban chỉ đạo tái cơ cấu, thì đến thời điểm 30.6.2010,
số nợ của Vinashin 86.031 tỉ, nhưng mà tài sản trên sổ sách
hiện nay của Vinashin 103.774 tỉ. Như vậy tiền vay này nó đang
nằm trong các tài sản, các dự án, cũng có thể có dự án thì
hiệu quả và có dự án chưa hiệu quả.</em></div>
Nếu báo đưa tin đúng thì phát biểu của ông bộ trưởng
chứa hàm lượng thông tin rất thấp, do đó chưa trấn an
được ai.
Một nguyên tắc vỡ lòng của kế toán Việt Nam là tại mọi
thời điểm, bảng cân đối kế toán phải thiết lập được
đẳng thức: Tổng tài sản = tổng nguồn vốn. Tổng nguồn
vốn, đến lượt nó, gồm vốn + vay nợ.
Do đó bất đẳng thức <em>Nợ < Tài sản</em> là điều hiển
nhiên, nó chỉ không xảy ra khi anh làm ăn thua lỗ đến mức
lỗ quét sạch toàn bộ vốn đầu tư ban đầu của anh, hay nói
cách khác vốn của anh giờ này là con số âm - một trường
hợp không còn gì để nói nữa.
Nếu tổng nợ các kiểu của Vinashin đúng là 86.031 tỷ và
tổng tài sản đúng là 103.774 tỷ và đây là 2 số liệu ở
cùng một thời điểm, ta có thể suy luận vốn chủ sở hữu
của Vinashin (vốn điều lệ + lợi nhuận tích góp qua các năm)
= 103.774 - 86.031 = 17.743 tỷ ==> tỷ lệ vốn CSH/tổng nguồn vốn
là 17,1%, hệ số đòn bẩy (nợ/vốn CSH) là 4,85, những số
liệu không phải là tốt, tình hình tài chính không phải là
lành mạnh, nhưng chưa đến nỗi nguy kịch. Tuy nhiên Cavenui ngờ
rằng diễn giải về những con số này chưa thật rõ ràng nên
chưa thể kết luận như thế.
Trước hết ta phải rõ nợ 86.031 tỷ là gì? Vinashin nợ ai?
Nợ ngân hàng và nợ dưới dạng phát hành trái phiếu là
những thứ được nói đến đầu tiên và cũng là những khoản
có giá trị lớn nhất trong cơ cấu nợ của các doanh nghiệp.
Nhưng nợ không chỉ bao gồm chừng ấy, nó còn là nợ người
lao động (lương hàng tháng trời chưa trả), nợ nhà nước
(thuế hàng tháng trời chưa đóng), nợ nhà cung cấp (mua thép
mua dầu của người ta mà cả năm trời chưa trả triệu nào).
Những cái này cũng rất dễ hiểu.
Nợ còn có thể là nợ khách hàng nữa. Thông thường khách
hàng đầu ra nợ Vinashin nhưng cũng có thể ngược lại. Đó là
khi người ta ứng trước tiền cho anh để anh đóng tàu cho
người ta, xây kho nổi cho người ta mà anh mãi chưa làm. Tất
nhiên trong những thứ hạch toán vào mục "khách hàng trả
trước" này có những khoản không còn áp lực trả nợ nữa
khi chính KH bỏ hợp đồng, chịu mất tiền đặt cọc, Vinashin
mất những thứ hùng hục làm ra rồi bỏ đó, nhưng như báo
chí đưa tin hồi năm 2008, đã có nhiều KH như PVN thắc mắc
về tiến độ thực hiện hợp đồng của Vinashin khi tiền ứng
trước đã ứng lâu rồi mà sản phẩm mãi chẳng thấy hồi
âm.
Nếu 86.031 tỷ chỉ là một phần chứ không phải là tất tật
các khoản nợ vừa nêu thì không thể tính toán ra những con
số 17,1% hay 4,85 như phía trên được, nghĩa là tình trạng của
Vinashin cần chờ phân tích thêm.
Bây giờ ta giả định 86.031 tỷ là tất tật các khoản nợ và
103.774 tỷ là tổng tài sản của Vinashin ở cùng thời điểm.
So sánh giữa nợ với tài sản là một thứ cần làm, tuy nhiên
để đánh giá được khả năng trả nợ ta phải phân tích sâu
hơn vào từng hạng mục, trong nợ, và trong tài sản.
Nợ thì như Cavenui vừa viết có rất nhiều dạng. Vay ngân hàng
có vay ngắn hạn, trung hạn, dài hạn với các lịch trả nợ
thiết kế khác nhau. Các khoản ngắn hạn tạo áp lực phải
trả nợ ngay, xưởng anh đắp chiếu trùm chăn tất nhiên không
lấy đâu ra tiền mà trả nợ phải xin dãn xin khoanh hoặc đảo
vòng vòng; các khoản dài hạn được ân hạn, các khoản trái
phiếu trả cuối kỳ áp lực tạm thời còn thấp nhưng đến
hạn trả sẽ rất khác.
Tài sản, như Cavenui đã viết trong bài "Các bác đừng nghĩ
là em nó hoành" gồm nhiều thứ:
Tài sản cố định như xưởng đóng tàu chẳng hạn-OK, hiện
nay tình hình kinh tế chưa thuận lợi, hợp đồng ít thì nó
làm việc cầm chừng, rồi mai này BDI tăng liên tục, thị
trường thuận lợi trở lại, hợp đồng phi vào tơi tới, hãy
đợi Vinashin vào vai Thánh Gióng! Tất nhiên kịch bản trong mơ
này chỉ xảy ra khi khối TSCĐ của Vinashin chỉ chưa gặp thời
thôi chứ rất chi là văn minh, bằng không, nếu nó là những
thứ giá trị sổ sách tuy lớn nhưng thực tế chỉ là đống
sắt vụn như những con tàu đắt tiền không có khả năng sinh
lợi đang hoen rỉ dần dần thì thôi khỏi nói!
Tài sản dài hạn còn là xây dựng cơ bản dở dang, ví dụ như
những xưởng đóng tàu đang xây dựng nửa chừng, Vinashin phải
vay dài hạn để đầu tư vào đó, nhưng đầu tư dàn trải vào
nhiều nơi quá, mỗi nơi một "ít", xưởng đóng tàu chạy
dọc bờ biển hình chữ S mà chưa cái nào ra hồn. Thị trường
có hồi phục thì xưởng đóng tàu vẫn chưa vào cuộc để
đáp ứng nhu cầu thị trường được vì chưa xây xong. Để
xưởng xong xuôi vẫn cần phải đầu tư tiếp, vẫn chờ vay
tiếp. Như Cavenui đã comment vào blog Huy Minh, khi XDCB dở dang
quá lớn nghĩa là bạn đang ôm một quả bom nổ chậm.
Tài sản dài hạn còn là đầu tư dài hạn các kiểu, như thành
lập Cty con (50-100% vốn Cty mẹ, nắm quyền kiểm soát các công
ty khác mà lại hoạt động trong những lĩnh vực anh không có
kỹ năng nghề nghiệp để kiểm soát), góp vốn liên doanh liên
kết(không nắm quyền kiểm sóat), mua cổ phiếu các Cty khác
v.v. Những khoản đầu tư này ra sao, khoản nào đem lại lợi
nhuận, khoản nào là ném tiền qua cửa sổ, khoản nào có khả
năng được cứu như 1 thương vụ đầu tư cổ phiếu được
chuyển qua SCIC? v.v..., không làm rõ tính chất của những khoản
đầu tư này, chỉ nói chay con số vo tròn sẽ không trấn an ai
được.
Đến tài sản lưu động, nó có nhiều hạng mục nhưng 2 hạng
mục được nói nhiều nhất là phải thu khách hàng và hàng
tồn kho. Phải thu có khả năng thu hồi được nợ hay không, bao
nhiêu KH bùng nợ, bao nhiêu khoản khó đòi, bao nhiêu KH tử tế
trung thực sẵn sàng trả nợ đấy nhưng tình hình bi đát quá
nên lực bất tòng tâm v.v. Hàng tồn kho đối với Vinashin không
chỉ là tàu chưa bán (liệu có bán được không?, thị trường
có nhu cầu đối với loại tàu nào?), thép để trong kho chưa
đưa vào sản xuất (thép đóng tàu đấy nếu không dùng thì có
bán được cho ai khác không, khi toàn ngành đóng tàu sa sút?) mà
còn là chi phí SXKD dở dang, một nửa con tàu đang đóng dở
chẳng hạn. Nghĩa là cùng 1 con số phải thu hay hàng tồn kho
nhưng nếu chất lượng của những hạng mục này khác nhau ta
sẽ được những bức tranh hoàn toàn khác biệt.
Từ nãy đến giờ Cavenui cứ nói Vinashin thế này thế kia,
nhưng vấn đề là Vinashin nào, hay câu hỏi "ai nợ".
Như đã nói, đầu tư dài hạn của Vinashin có việc góp vốn
lập các Cty con. Từ nãy đến giờ là nói Vinashin mẹ. Cty mẹ
này, Tập đoàn công nghiệp tàu thủy Vinashin đúng là đã từng
có tư cách pháp nhân, như sách đã chép: "Tập đoàn Kinh tế
Vinashin được thành lập theo Quyết định số 103/QĐ-TTg của
Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 15/5/2006 và Quyết định 104
QĐ-TTg thành lập Công ty mẹ Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy
Việt Nam". Đến giờ G 30/6/10 chuyển theo luật doanh nghiệp,
Tập đoàn (tức Cty mẹ) đã có quyết định chuyển đổi thành
Cty TNHH NN một thành viên Vinashin. Số nợ 86.031 tỷ có lẽ là
số nợ của Cty mẹ này.
Còn cách hiểu tập đoàn theo nghĩa cả gia đình, cả mẹ+các
con thì tập đoàn dạng này không có tư cách pháp nhân nào cả,
nhưng số liệu tài chính của mẹ+con được thể hiện trong
báo cáo tài chính hợp nhất mà Cty mẹ phải chịu trách nhiệm.
Tổng nợ của toàn gia đình Vinashin với bên ngoài (loại trừ
các khoản nợ nội bộ giữa mẹ với con, giữa các con với
nhau) tất nhiên là một con số khác hẳn với tổng nợ của
riêng mình Cty mẹ. Mà con số này mới là con số khủng trong khi
tổng vốn chủ sở hữu của cả gia đình không khủng được
tương xứng, vốn tự có của mẹ đầu tư vào con thì phần
đầu tư đó chỉ tính 1 lần không thể lấy vốn mẹ+vốn con
được, nếu nhìn toàn nhóm, toàn "tập đoàn", chắc chắn
số liệu chung sẽ bi đát hơn nhiều.
Các bác có thể bảo Vinashin chỉ biết góp vốn cho thằng
Vinashinlines thôi, thằng Lines có tư cách pháp nhân đàng hoàng,
là Cty độc lập, nó nợ ai (vay ai đó mua tàu) thì đó là trách
nhiệm của nó, cho nên chẳng cần nhìn toàn nhóm như thế.
Nhưng trên thực tế rất nhiều ngân hàng cho những ông con của
Vinashin vay với bảo lãnh của Cty mẹ, con không trả được nợ
thì mẹ phải trả thay. Những khoản này nếu không tính cho Cty
mẹ thì con số nợ có thể tạm coi là dễ chịu, nhưng nếu
tính sẽ không còn dễ chịu như bộ trưởng Ninh định trấn an
các đại biểu Quốc hội của chúng ta nữa.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/6923), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét