USD, và cũng một lần nữa, tỷ trọng nhập siêu từ Trung Quốc
cán mức 80%. Các đây cũng đã lâu, Viện trưởng Viện Kinh tế
Việt Nam, TS Nguyễn Đình Thiên cho rằng: "<em>Trong quan hệ
thương mại với TQ, VN đóng vai trò chuyên trách cung cấp
nguyên, nhiên liệu và nông sản thô, còn TQ thì xuất khẩu sản
phẩm công nghiệp công nghệ thấp và trung bình với khối
lượng lớn vượt trội</em>". Nhận định này đúng với tình
hình suốt từ năm 2000 đến nay và chưa biết bao giờ mới trở
thành lỗi thời. Chúng ta đã xuất những gì: Dầu thô, than, cao
su…toàn những tài nguyên thô mang tính chất nguyên liệu. Đổi
lại, hằng hà sa số những mặt hàng thua xa trong nước về
chất lượng, được nhập về ồ ạt: máy tính, sản phẩm
điện tử và linh kiện; xăng dầu; sắt thép; phân bón; nguyên
phụ liệu dệt may, da giày... Ngoại tệ từ việc xuất khẩu
tài nguyên được dùng để mua các loại máy móc, thiết bị,
dụng cụ, phụ tùng công nghệ thấp. Và không thể không kể
tới 90% các dự án kinh tế trọng điểm, dự án thượng
nguồn, liên quan mật thiết tới tài nguyên quốc gia hoặc an
ninh năng lượng rơi vào tay các nhà thầu TQ. Tất cả chỉ vì
yếu tố giá rẻ.
Thâm hụt thương mại Việt-Trung đang tăng vọt kể từ khi quan
hệ hợp tác thương mại nội khối ASEAN+3 được triển khai
năm 2000. Nếu như năm 1999, kim ngạch xuất khẩu của TQ vào VN
chỉ đạt 673 triệu USD thì 10 năm sau đó, con số đã tăng gấp
24,4 lần, lên tới 16,44 tỷ USD. Cũng trong 10 năm này, hàng VN
xuất sang TQ chỉ tăng khoảng 6,6 lần, từ 746 triệu USD lên 4,91
tỷ USD. Con số 26,2 tỷ USD tổng giá trị thương mại hai chiều
trong tương quan với hai nền kinh tế biểu hiện là 17% tổng kim
ngạch XNK của Việt Nam, nhưng chỉ chưa đến 1% tổng kim ngạch
XNK của Trung Quốc. Năm 2009 đã ghi nhận một kỷ lục đến phi
lý: Tổng nhập siêu của VN từ TQ đã vượt qua tỷ trọng 90%.
Năm nay, sự tồi tệ không hề có dấu hiệu được cải thiện
khi hết quý II, nhập siêu từ TQ đã tăng 27,6%. Bộ Tài chính
bấy giờ đã cho rằng: "<em>Đây là con số rất đáng báo
động</em>". Đến hết quý III, 80% là từ TQ. Và cuối năm thì
không ai dám đưa ra một con số tiên đoán. Vô số những lời
cảnh báo đã được đưa ra về tình trạng nhập siêu của VN
rằng chỉ cần thoát khỏi sự lệ thuộc vào việc nhập siêu
từ TQ. Nhưng càng muốn thoát, nền kinh tế Việt Nam càng lún
sâu hơn vào sự lệ thuộc.
Câu cửa miệng của các quan chức trong chiến lược XNK nghe
rất quen rằng chỉ cho nhập những gì trong nước không thể
sản xuất. Nhưng những cây tăm tre made in China cho thấy những
quy định chỉ có hiệu lực trên giấy. Chỉ trong 6 tháng, đã
có tới 286 tấn tăm tre, trị giá gần 40.000 USD được nhập
khẩu từ Trung Quốc về TPHCM. Cảng Cát Lái đã làm thủ tục
nhập khẩu cho khoảng 714 tấn tăm, với kim ngạch tương đương
99.679 USD. Những chiếc tăm tre, chui từ cửa khẩu tiểu ngạch
lên tờ khai hải quan chính ngạch đang cho thấy sự phi lý trong
cả sản xuất và điều hành XNK đối với mặt hàng này bởi
dù đã áp thuế 10% đối với tăm TQ và 25% đối với tăm Đài
Loan nhưng giá tăm nhập khẩu vẫn chỉ rẻ bằng một nửa tăm
trong nước. Sự dễ dãi trong quản lý XNK đã khiến những
đồng USD nhọc nhằn từ gạo, từ dầu thô được dùng để
đổi lấy…tăm tre, tước đoạt cả chút công ăn việc làm
cuối cùng của hàng chục ngàn người khiếm thị. "<em>Đã có
khá nhiều cuộc nghiên cứu, tìm hiểu thực tế, nhưng cho đến
nay, không ai biết được vì sao sản phẩm của Trung Quốc lại
rẻ đến thế</em>", Phó Viện trưởng Viện quản lý giá Bộ
Tài chính, TS Vũ Đình Ánh nói. Chưa hề có một cuộc kiện bán
phá giá của VN đối với hàng hóa TQ. Lý do là bởi chưa cơ
quan quản lý nào có ý định trả lời cho câu hỏi giá rẻ
đến mức vô lý này.
Cây tăm, tuy bé, nhưng là cái dễ nhìn thấy. Còn rất nhiều
thứ không phải người dân nào cũng thấy. 3 năm gần đây, khi
90% các dự án tổng thầu EPC của hầu hết các dự án thượng
nguồn, các trọng điểm của nền kinh tế, rơi vào tay các nhà
thầu TQ, một lần nữa bài toán giá rẻ lại được đặt ra.
Ông Tạ Văn Hường, Vụ trưởng Vụ Năng lượng, Bộ Công
thương có lần buột miệng rằng: Ước 90% các nhà máy nhiệt
điện than trong Qui hoạch 6 đều do Trung Quốc làm. Vì sao cứ
có "yếu tố Trung Quốc" là y như rằng gói thầu đó lớn
đến cỡ nào, quy định ngặt nghèo đến cỡ nào cũng thuộc
về nhà thầu TQ? Hay nghe ông Hường giải thích: "<em>Hệ
thống thiết bị quản lý điều khiển, công nghệ cao của Trung
Quốc thua kém các nước G7, nhưng điều quan trọng là giá thầu
rẻ hơn các nhà thầu thuộc các nước G7. Khi mở thầu các dự
án điện, giá thầu của các nhà đầu tư Trung Quốc quá hấp
dẫn. Nếu 1 nước G7 bỏ thầu với suất đầu tư là hơn 2000
USD/kWh thì ở dự án của Trung Quốc, chỉ khoảng 1000
USD/kWh…Và khi đó, với một mức giá rẻ như vậy, cộng với
cam kết về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu, thì không có
lý do gì mà Việt Nam "từ chối" hồ sơ của họ, nhất là
khi chúng ta luôn thiếu vốn làm điện</em>". Có lẽ rõ ràng
nhất cho câu hỏi: "<em>Việt Nam không dám từ chối việc TQ
tham gia với cái giá chỉ rẻ bằng một nửa hay không thể
thoát ra được sự lệ thuộc về kinh tế</em>" là câu trả
lời thật thà của Phó Cục trưởng Cục Đấu thầu- Bộ Kế
hoạch và đầu tư, ông Ngô Ngọc Quy : Rất nhiều dự án lớn
sử dụng nguồn vốn vay thương mại từ TQ, vì vậy việc
buộc phải chọn nhà thầu nước này là đương nhiên.
Năm 2004, Thủ tướng Chính phủ ban hành (QĐ 87) về Quy chế
Quản lý hoạt động của nhà thầu nước ngoài trong lĩnh vực
xây dựng. Nhưng với việc lệ thuộc vào nguồn vốn vay thương
mại và những cái giá bèo thì xem ra việc thực hiện quy định
này trong thực tế là có dành ngoại lệ cho Trung Quốc?
Cũng trong quyết định 87, Thủ tướng Việt Nam yêu cầu: Tổng
thầu nước ngoài chỉ được đưa vào Việt Nam những chuyên
gia quản lý kinh tế kỹ thuật và lao động tay nghề cao mà
Việt Nam không đáp ứng được. "<em>Điều tôi thấy khó hiểu
nhất là Quyết định 87 đã rõ, nhưng nhiều chủ đầu tư mặc
nhiên coi việc nhà thầu Trung Quốc mang lao động phổ thông sang
như chuyện đã rồi</em>", Chủ tịch Hiệp hội Cơ khí Nguyễn
Văn Thụ than vãn. Chuyện mang sang VN từ cái bu-lông, con ốc vít
cho đến cái bô đi ị, từ anh công nhân cuốc đất ở dự án
Bô Xít Nhân cơ đến chị dọn dẹp ở dự án Nhà máy đạm Cà
Mau đang cho thấy cái bẫy giá rẻ đang gây hại lớn cho cả
sản xuất của nền kinh tế và đời sống của người dân
trong nước. Chưa kể tới việc các dự án giá rẻ sau đó hầu
hết đều đội giá, đều chậm tiến độ và có lẽ, như
những chiếc xe máy nhái "Loncin mui trần hai chỗ" tràn ngập
từ TP tới thôn quê thập niên 90, chẳng mấy chốc phải đủn
thẳng ra bãi phế liệu.
<em>Anh Đào</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/6580), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét