Cũng những ngày này 22 năm trước (1988) tôi khởi sự cầm bút
viết những suy tư của mình về xã hội. Với thói quen "tư
duy trừu tượng", một cách lô gích và hệ thống, của khoa
học tự nhiên, tôi tìm đến cội nguồn của mọi vấn nạn xã
hội Việt nam (để tự giải đáp cho mình) không mấy khó khăn,
mà tôi biết chắc rằng mình chẳng tài cán gì, bất cứ ai
trung thành với tư duy khoa học cũng đều đi đến kết luận
tương tự.
Kết luận ấy là Việt Nam đã du nhập vào đất nước mình
cái gọi là "<em>chủ nghĩa Xã hội khoa học</em>" nhưng thực
chất vẫn chưa ra khỏi quỹ đạo của những "<em>chủ nghĩa
Xã hội không tưởng</em>" phản khoa học, tuy phản khoa học
nhưng lại đáp ứng trúng những nhu cầu trước mắt và tâm lý
của đám đông. Vì thế chủ nghĩa ấy đã thu hút được số
đông, khơi dậy được tiềm năng ái quốc của dân tộc để
đạt mục đích giành chính quyền.
Nhưng khi Đảng Cộng sản đã thành đảng cầm quyền duy nhất
điều hành xã hội thì những nguyên lý phản khoa học, cực
đoan và phản dân chủ của lý thuyết không tưởng mới bắt
đầu phát huy tác dụng vừa kìm hãm vừa tàn phá của nó đối
với con người và xã hội. Giai đoạn hào quang của ảo tưởng
không thể kéo dài mà mau chóng chuyển sang thoái trào rồi
khủng hoảng, đến mức Đảng phải hô hào "<em>đổi mới hay
là chết</em>". Bản chất của vấn đề là ta đã dùng một
phương tiện chống lại mục đích, muốn vượt lên phía
trước thật nhanh nhưng không ngờ ngày càng tiến về phía sau,
nghĩa là đi ngược chiều tiến hóa, ngược chiều so với nhân
loại tự nhiên. Đã đi ngược chiều thì, về lý thuyết, muốn
đổi mới cũng rất đơn giản, chỉ "<em>đằng sau quay</em>"
là xong, là hòa nhập vào dòng chảy tự nhiên của nhân loại.
Một đảng có tuệ tâm - tuệ nhãn và dũng khí vượt qua
thường tình, tự lột xác mình như vậy chẳng những sẽ tiếp
tục dẫn đường mà còn là của báu muôn đời cho dân tộc.
Nhưng dân tộc mình chưa có diễm phúc ấy, thực tế phức tạp
hơn nhiều, bởi những gì mà chủ nghĩa ảo tưởng kia đã tạo
ra trong mấy chục năm đã trở thành sức ỳ, chống lại cuộc
"<em>đằng sau quay</em>" này. Trở ngại thứ nhất là tầng
lớp quan liêu mà chế độ phong kiến trá hình đã sinh ra và
nuôi dưỡng bằng tất cả đặc quyền đặc lợi mà không có
cơ chế hãm. Cơ chế hãm bằng những giáo huấn, những
"<em>đạo đức Bác Hồ</em>"... của nền Đức trị (hay Nhân
trị) thì hoàn toàn bất lực trước sức hút mãnh liệt của
lòng tham không đáy, giữa một kỷ nguyên mà con người đã dày
dạn, đã quá khôn và đầy kỹ thuật. Những "<em>con
sâu</em>" thừa biết những đạo đức mà họ vẫn đem rao
giảng chỉ là giả tạo, họ chỉ nói chứ chẳng dại gì làm
theo. Một bí thư Tỉnh uỷ, là "<em>gương sáng theo đạo đức
Hồ Chí Minh</em>", rồi còn là anh hùng vũ trang mà chỉ xứng
đáng ăn cái tát của một nữ tiếp viên đã nói lên rất
nhiều. Trở ngại thứ hai thuộc về cực đối diện tức Nhân
dân: khi con người buộc phải chấp nhận những phi lý mà họ
không thể kháng cự thì họ đành thích nghi, lúc đầu là thụ
động rồi thành chủ động, thế là bị tha hóa về phẩm
chất, cái tốt phải "<em>từ nay xin chừa</em>", cái xấu
mặc nhiên trở thành bình thường và còn lên ngôi. Một xã
hội mà rường cột bất chính thì Nhân tính bị giam lại và
Thú tính được thả ra để hoành hành. Cả một dân tộc bị
tha hoá.
Không chấp nhận "<em>đằng sau quay</em>" là cốt để đám
người đi đầu vẫn là đi đầu, vẫn tuyên bố đi đúng
hướng nhưng kỳ thực là đi đường vòng để dần quay trở
lại. Con đường vòng chưa hề có tiền lệ này chính là nguyên
nhân mọi bí ẩn, mọi rắc rối, mọi đau đớn..., đó là môi
trường để những kẻ cơ hội đạp lên đầu dân chúng mà
vượt lên trong một cuộc "<em>cạnh tranh sinh tồn</em>" không
bằng tài năng và cống hiến, mà bằng sự liên kết của mánh
khóe gian xảo với quyền lực được định chế. Con đường
vòng này nhân loại chưa hề đi, nó chẳng thuộc cơ chế tự
nhiên (mà ta gọi là chủ nghĩa Tư bản), cũng chẳng còn gì là
chủ nghĩa Mác-Lê, nên kẻ nắm quyền lực mặc sức "<em>sáng
tạo, biến tấu</em>", độc quyền "<em>diễn biến</em>",
lúc thế này lúc thế khác, dân không biết đâu là chuẩn mà
thích nghi, cứ bị đẩy đi đẩy lại như quả bóng. Con
đường vòng này chính là nét "<em>đậm đà bản sắc châu
Á</em>" tinh quái mà các nước Cộng sản châu Âu khó lòng
học được.
Tuy vậy, con đường vòng khôn lỏi ấy có một mâu thuẫn
không thể giải quyết. Về Kinh tế thì cần tiến nhanh cho kịp
thế giới, vừa để thoát khỏi khủng hoảng vừa để tầng
lớp quan chức và thương nhân tư bản hóa thật nhanh thành
"<em>tư bản đỏ</em>". Về Chính trị lại muốn duy trì thứ
Chính trị Mác-Lê độc quyền để kiềm chế mọi tiến bộ
chính trị, nhằm bảo kê cho quá trình độc quyền tư bản hóa
của tư bản đỏ nói trên.
Thể chế như một cơ thể bị xé đôi, nửa Kinh tế thị
trường muốn chạy lên phía trước, nửa "<em>định hướng
XHCN</em>" cố lưu lại phía sau. Nửa Kinh tế là Kinh tế trí
thức, nửa Chính trị Mác Lê thì phản trí thức. Đây là
trường hợp phân thân của một cơ thể được ghép bởi hai
nửa dị hợp, như người đi hai chân trên hai băng chuyền
ngược chiều nhau. Đây là quá trình làm xiếc vô cùng vất vả
đầy bất trắc. Kinh tế có thể thoát khỏi khủng hoảng nhưng
Nhân cách con người sẽ lâm vào một cuộc tổng khủng hoảng
kéo dài mà tính cách chủ đạo là dối trá. Nạn nhân khốn
khổ trước hết của sự phân thân này là ngành giáo dục: đã
hòa nhập với thế giới (tư bản) đương đại mà vẫn phải
đào tạo cái gọi là "<em>con người mới XHCN</em>" thì nghệ
sĩ xiếc bậc thày cũng không làm được.
Trên quỹ đạo đường vòng thiên biến vạn hóa ấy,
quần chúng bị mất phương hướng vì không có những
"chuẩn" đáng tin cậy, dân bị dẫn dắt, bị khống chế,
bị phân ly, không còn sức mạnh của một xã hội dân sự lành
mạnh. Đó là thời cơ vàng để kẻ ngoại xâm triển khai
những kịch bản đã phục sẵn từ lâu. Yếu tố ngoại lai này
đẩy nhanh những mâu thuẫn xã hội, đẩy nhanh sự tha hóa,
đẩy nhanh mối liên kết nội xâm với ngoại xâm để hủy
hoại tính cách dân tộc, nhưng đồng thời cũng là "cú
húych" đánh thức xã hội dân sự , đánh thức tiềm lực
của xã hội và Nhân tính trong mỗi con người. Cuộc phân hoá
thiện-ác, chính-tà trong xã hội nhất định sẽ khốc liệt
nếu dân tộc ấy không chịu diệt vong.
Mấy điều sơ lược kể trên, theo thiển nghĩ của tôi, chỉ
là nhận thức để người trí thức tự thắp sáng trong lòng
trên con đường dài, trước hết để sống có ý thức (như cá
nhân tôi đã tự thắp sáng cho mình), chứ không phải để đem
hết ngay vào thực tiễn, xã hội xô bồ vốn chuyển động theo
quyền lợi chứ không theo nhận thức khoa học như cácnhà trí
thức mong muốn.
Tôi chỉ bộc lộ nhận thức vốn có ấy của tôi [1], bây giờ
chắc không bị cấm ngặt như trước nữa, còn về con đường
vận động cụ thể của thực tiễn, những "<em>đường đi
nước bước</em>" nên thế nào thì đó là lĩnh vực cần tài
năng của những nhà hoạt động chính trị-xã hội, xin không
đề cập ở đây.
Tuy vậy thực tiễn trước mắt, với những thông tin hàng ngày
hết sức phong phú, phức tạp nhiều chiều cũng gây cho tôi
một vài cảm nghĩ mà tôi muốn chia sẻ dưới đây.
<h2>2/ Hiện thực tự vạch đường ra (hay cảm tưởng về 3
tấm ảnh Tình yêu)</h2>
Trong khi Tư duy trừu tượng diễn ra nơi bán cầu đại não,
tiếp cận thẳng tới chân lý, có năng lực chỉ ra chân lý
rất sớm (song chỉ thuyết phục được những người quen duy
lý), thì Thực tiễn lại đi tới chân lý một cách vòng vèo,
chậm chạp, nhưng trực quan, đầy mãnh lực và thuyết phục
được số đông. Những mảnh của thực tế tổng hợp lại
cũng dường như tự vạch ra những quan hệ nhân quả, cũng
giải thích lẫn nhau, và cuối cùng cũng tự vạch đường
ra...Nếu tư duy là dạng "nén" của chân lý thì hiện thực
là dạng "giải nén" vậy. Trong lịch sử, bọn bạo chúa
thường cấm cản những tư duy tiên tiến nhưng đều vô ích,
chỉ có tác dụng "câu giờ" nhất thời, bởi trước sau gì
hiện thực tự nó cũng lên tiếng nói.
Nhiều hiện tượng tiêu cực trước đây vẫn được bao che
bằng ngụy biện rằng đó là những hiện tượng cá biệt.
Nhưng nét đặc biệt của tình hình mấy năm gần đây là
những "cá biệt" ấy cứ xảy ra dồn dập để bộc lộ
tính phổ biến của nó. Chẳng thế mà trên báo chí đã xuất
hiện những cụm từ: cả nước làm xiếc, cả nước đu giây,
cả nước nói dối..., rồi là hội chứng vĩ cuồng, hội
chứng ghét cán bộ, văn hóa mặt dày..., nào là một dân tộc
nói dối, một xã hội dối trá, một xã hội vô cảm ..., chính
phủ thì đề án nào cũng bị chê cười... vân vân và vân
vân... Hiện tượng đã là phổ biến thì gắn với bản chất,
đương nhiên, là bản chất thì ta phải suy nghĩ nghiêm túc,
không thể ngụy biện vài câu rồi à uôm cho qua.
Ví dụ như hàng loạt thông tin về công an đánh chết người
vô tội, đánh đập dân oan, công an đánh bắt sinh viên đòi
chủ quyền lãnh thổ tổ quốc, công an đứng về phía chủ
công ty, chủ kinh doanh để chống lại công nhân đòi quyền,
chống lại nông dân đòi đất, trên biển thì lính Trung quốc
bắn giết ngư dân ta, trên đất liền thì công an ta có đánh
chết người dân vô cớ cũng không bị trừng trị thích đáng,
công an bao che cho kẻ có chức quyền và tiền bạc trong nhiều
vụ án nghiêm trọng, "<em>nhiều đứa đảng viên phải gọi
là thằng</em>"[2]... Người chủ trì một trang Web chỉ để
góp ý, phản biện, để xây dựng và bảo vệ đất nước là
Gs Nguyễn Huệ Chi lại thành đối tượng phải làm việc với
công an để bị ép phải ngưng trang web? Tại sao một khẩu
hiệu đáng phải trân trọng "<em>Hoàng Sa- Trường Sa là của
Việt Nam</em>" lại phải viết tắt, phải tranh thủ viết ban
đêm vì sợ công an, tại sao một cháu gái muốn thức tỉnh tinh
thần bảo vệ đất nước bằng cách chỉ biểu tình ngồi trong
nhà một mình mà vẫn bị tù tội? Vì sao lời yêu nước thiết
tha của khai quốc công thần Võ Nguyên Giáp không có một gam
trọng lượng nào đối với đảng và bộ máy cầm quyền hiện
nay, người nói cứ nói người làm cứ làm?.....
Bấy nhiêu hiện tượng, đủ mọi lĩnh vực khác nhau mà như có
mối liên hệ mật thiết. Đến một lúc đủ chín, những mẩu
sự thực ấy sẽ sâu chuỗi với nhau, tự giải thích lẫn nhau,
làm sáng tỏ ngọn nguồn, chẳng cần những nhà lý luận vốn
hay dài dòng. Tôi tự thấy còn "<em>lý luận</em>" dài dòng
nữa thì thật vô duyên.
Chỉ xin viện ra đây 3 tấm ảnh về TÌNH YÊU để chúng tự
đối thoại với nhau, xem có giúp được gì cho nhận thức? Có
thể 3 tấm hình "câm" này sẽ nói lên tất cả, "<em>Thiên
vô ngôn</em>", thực tiễn vốn vô ngôn mà thay ta nói hết mọi
điều!
Có thể lắm, TÌNH YÊU quyết định hết thảy, vấn đề là ai
yêu ai, yêu cái gì mà thôi.
HSP 30-8-2010
<center><img src="http://danluan.org/files/u2/sub01/SDC13026.jpg" alt=""
/></center>
<center>Hình 1: TÌNH YÊU của CAND với Đảng, </center>
<center>chỉ biết còn Đảng còn mình!</center>
<center><img src="http://img715.imageshack.us/img715/9809/danluanorg015.jpg"
alt="" /></center>
<center>Hình 2: TÌNH YÊU của Dân với Tổ quốc </center>
<center>(nhìn tấm khẩu hiệu rất "khiêm tốn" này mà thương
cho Tổ quốc, các em sinh viên sợ ai mà phải bộc lộ tình yêu
Tổ quốc vội vã và thầm kín trong màn đêm như vậy?)</center>
<center><img src="http://danluan.org/files/u1/quanhe-TQ-VN.jpg" width="336"
height="548" alt="quanhe-TQ-VN.jpg" /></center>
<center>Hình 3: TÌNH YÊU láng giềng giữa hai đảng</center>
<center>(có bảo lãnh bằng súng)</center>
_________________________________
[1] Các tiểu luận đã lưu trong www.hasiphu.com (nhưng trang web này
đang bị tin tặc cài mã độc). <em>Độc giả Dân Luận có thể
tham khảo một phần các bài viết này trong Thư Viện: <a
href="http://danluan.org/node/1901">Hồ sơ Hà Sĩ Phu</a></em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/6273), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét