Thời chống Mỹ đã có hiện tượng nhiều bạn trẻ có năng
khiếu viết lách vào đời bằng cách xin về một tờ báo để
lấy chỗ làm ăn đi lại. Làm báo để kiếm sống, và trước
mắt để có chỗ đăng bài xuất hiện trước công chúng. Trong
khi đó nỗ lực của họ dành để làm văn, họ cho đó mới là
chỗ để thổ lộ tâm huyết của mình. Trước các đồng
nghiệp, nhiều nhà báo chỉ kín đáo nói khẽ, báo chí là thứ
ngày mai người ta quên ngay, mình chỉ viết trả nợ, còn hồn
vía để cả ở văn chương kia.
Tôi chỉ hỏi họ, thế ông hay bà thử kể tôi nghe, ở cái
nước VN này mấy chục năm nay có nhà báo nào thành một cái
tên để dân người ta tin, có vấn đề gì người ta nghĩ ngay
tới chuyện tìm bài ông ta để đọc, hoặc khi có uất ức gì
người ta tìm đến nhờ giãi bày?
Hoặc đơn giản hơn, ông thử kể tên một người đáng gọi
là nhà báo từ sau 1945 đến nay—tôi muốn nói nhà báo theo cái
chuẩn chung của thế giới, chứ không phải theo cách định
nghĩa riêng của VN.
Thường nghe vậy người nói chuyện với tôi lảng sang chuyện
khác.
Thêm một nhận xét, từ khoảng 1986 về trước, đọc
nhiều tờ báo không biết ai là Tổng biên tập cả. Nay tình
hình có khá hơn, chức danh này đã kèm theo tên tuổi cụ thể.
Chỉ có điều, nhiều khi có người đứng tên đó rồi mà
một người đọc thông thường vẫn không sao nhớ nổi ông ta
là loại nhà báo chuyên về vấn đề gì, đã viết những loại
bài nào, ngòi bút ông ta có sắc thái ra sao. Thậm chí trên
chính tờ báo ông ta phụ trách có khi đọc cả năm cũng không
thấy bài báo nào của ông ta cả.
Tôi biết rằng ở nước nào cũng vậy, có loại nhà báo không
viết, nhưng giỏi chỉ đường cho các đồng nghiệp khác viết,
giỏi giúp đồng nghiệp hoàn chỉnh bài vở, và xét về phương
diện này, họ cũng là những nhà báo bậc thầy.
Có thể nhiểu Tổng biên tập ở VN cũng thuộc loại đó chăng,
tôi ước ao có những công trình nghiên cứu về báo chí trong
quá khứ và báo chí đương đại.
So với giới viết văn, giới làm báo thật thiệt thòi với
nghĩa một bên có kèm theo một lực lượng nghiên cứu hùng
hậu và thành môn chính ở các nhà trường từ phổ thông tới
đại học; còn một bên thì để dông dài, cho đến nay đâu
chỉ lèo tèo vài cuốn tài liệu giảng dậy gọi bừa là lịch
sử báo chí, song quá ư sơ giản và không có tư duy lịch sử.
Thiệt cho nghề báo mà cũng là thiệt chung cho cả xã hội.
<h2>25—6 - Những con số giật mình</h2>
Báo chí đưa tin, các cơ quan quản lý lao động của nhà
nước cho biết năng suất lao động VN chỉ bằng một phần
năm ở Đông Nam Á và một phần mười của Singapore.
Từ góc độ chuyên môn của mình, tôi rất tin con số
thống kê này. Thường đọc các sách nghiên cứu của nước
ngoài, tôi kinh hãi vì sao người ta tham khảo nhiều thế, có khi
hàng vài trăm đề mục. Còn ở VN, cuối nhiều cuốn sách, chỉ
thấy đề lèo tèo vài tài liệu tham khảo trong nước hoặc dăm
bản dịch. Mà có khi còn khai láo nữa, tức là kê vào cho oai,
chứ nhà khoa học chẳng hề đọc các cuốn sách đó một cách
nghiêm túc.
Chúng ta đang ở rất thấp so với mặt bằng khu vực và
thế giới.
Năm 2008, một cuốn hồi ký tung ra trên mạng gây xôn xao
trong dư luận. Nhiều chuyện mới lạ thật. Nhưng một nhà văn
tôi quen chỉ bỏ nhỏ một câu: Đọc cuốn này thấy ông X.(tác
giả) không biết thế nào là hồi ký và chắc chưa từng đọc
qua những cuốn hồi ký nổi tiếng của thế giới thế kỷ XX.
Cũng thuộc loại con số giật mình, có tin giá thuốc của
VN cao gấp 40 lần giá thuốc thế giới. Có đúng thế không ?
Chắc cụ thể thì còn xê xích, nhưng hướng chung không sai.
3-7 - Những nguyên nhân của môi trường dơ bẩn
Một người ở nước ngoài kể với tôi, ở bên ấy, đi
đâu về có giặt sơ mi thì chỉ vò qua là sạch, còn ở ta cho
vào máy rồi mà không vò kỹ thì hôm sau trông cái cổ áo đã
không muốn mặc.
Tôi cũng phụ họa bằng cách chỉ vào cái xe máy đang đi, ngày
xưa, có bao giờ chúng tôi để cái xe đạp bẩn thế này đâu,
song thời buổi này, xe vừa rửa xong đi một vòng về đã bẩn
như trâu đầm, sức đâu mà lau chùi mãi.
Đồ đạc trong nhà chỉ một ngày không lau đã đã bụi lầm.
Một thống kê cho biết lượng bụi hàng ngày trên đường
Nguyễn Trãi bẩn hơn 11 lần tiêu chuẩn cho phép (báo Đại
Đoàn Kết 2-7)
Thành phố bẩn, nông thôn bẩn. Các bãi biển bẩn — "biển
một bên và rác một bên". Các khu di tích danh lam thắng cảnh
như Chùa Hương Đền Hùng xông lên mùi khó chịu. Các nhà vệ
sinh ở Huế những ngày festival "đệ nhất quốc gia lễ
hội" làm cho du khách kinh người. Chắc nó cũng bẩn như…
địa điểm vệ sinh ở các trường học Hà Nội hiện nay.
Tôi ngờ rằng nhiều người, trong đó có những người có
trách nhiệm quản lý xã hội từ lâu cũng biết chuyện này,
nhưng ai cũng tặc lưỡi rồi một buổi phát động toàn thành
phố làm vệ sinh là xong ngay mà.
Có biết đâu cái vẻ ngoài nhếch nhác bẩn thỉu đang thấy
chẳng qua chỉ là biểu hiện của một đời sống tinh thần
mất đi sự quân bình và sự thiêng liêng mà các xã hội
trước đây vốn có. Người ta sinh ra tùy tiện buông thả,
chẳng coi cái gì làm trọng, luôn luôn loay hoay vật lộn mà
không sao tìm được sự bình tâm để yên tâm sống, làm việc,
nuôi dậy con cái, và tận hưởng vẻ đẹp hàng ngày.
Tức là cuộc sống thiếu đi cái chuẩn chân thiện mỹ để
hướng tới. Tức là cuộc sống không có cơ hội trở thành
văn hóa.
Đi xa hơn một chút tôi còn có cảm tưởng cái kiểu chung
sống với dị mọ nhếch nhác hiện nay là dấu hiệu của sự
bất mãn. Nhìn đâu cũng thấy không bằng lòng. Nhiều bực bội
khó chịu mà không cách nào giải tỏa. Nên sinh ra thả lỏng con
người bản năng trong mình. Nên sinh ra bất cần, muốn hư hỏng
muốn quậy phá để chứng tỏ mình không coi đời là gì. Cũng
có thể bảo đây là một cách để trả thù đời.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/5596), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét