ở xứ người, tôi đã sống ở Sài Gòn gần 40 năm - 34 năm
liên tục kể từ 1975 đến 2009 và một vài năm không liên tục
trước 1975. Một quãng thời gian đủ dài cho một đời người
để thành phố này, với tôi, đã trở thành gắn bó mãi mãi.
Khi nói chuyện với mọi người bao giờ tôi cũng nhận mình là
người Sài Gòn, cho dù tôi không sinh ra và có thể, cũng sẽ
không sống những ngày cuối đời tại đây.
Bao nhiêu năm sống ở Sài Gòn, hàng chục lần tiễn bạn bè,
người thân rời bỏ thành phố và cũng hàng chục lần đón
những người đi xa trở về, để cuối cùng chính mình cũng ra
đi, chưa biết đến khi nào mới quay về, để cuối cùng chính
mình cũng trở thành một người ôm nỗi thương nhớ Sài Gòn da
diết trong nỗi nhớ thương chung một dải đất Việt Nam đã
trở thành xa ngái.
Với tôi, Sài Gòn bao giờ cũng là… Sài Gòn, cái tên thành
phố Hồ Chí Minh, khi còn ở Việt Nam, chỉ là cái tên tôi
buộc phải sử dụng trên những giấy tờ, đơn từ… Với
tôi, Sài Gòn luôn luôn là một thành phố đặc biệt, mà quả
thật, từ vị trí địa lý, lịch sử cho đến văn hóa Sài
Gòn, tính cách con người Sài Gòn… đã làm nên cái đặc biệt
của thành phố này so với những thành phố khác của Việt Nam.
<strong>1. Sài Gòn bề nổi. Một thành phố đầy những mặt
đối lập, mâu thuẫn, bộn bề, ngổn ngang.</strong>
Đối với những ai chỉ tình cờ ghé qua Sài Gòn rồi lưu lại
trong một thời gian ngắn, những người đi xa nhiều năm mới
trở về thăm lại thành phố, hay những du khách nước ngoài
dạo bước qua Sài Gòn trong một chuyến du lịch… thường chỉ
cảm nhận được Sài Gòn trong cái bề nổi của nó. Đó là
một thành phố ồn ào, đông đúc, xô bồ, bụi bặm, với
những con đường luôn luôn đông nghẹt xe cộ, người đi lại
ngược xuôi hối hả. Nạn kẹt xe, rồi tai nạn giao thông ở
thành phố này và trên cả đất nước này nói chung, đã thật
sự trở thành một nỗi ưu tư cho tất cả mọi người, khi con
số nạn nhân tử vong vì tai nạn giao thông hàng năm lên đến
hơn 13.000 người trên tổng dân số khoảng 86.000.000 người!
Những con đường dầy đặc mật độ xe cộ, những vĩa hè
đầy đặc người buôn bán, đi lại, ăn uống, xả rác… từ
sáng sớm đến đêm khuya… Hầu hết mọi con đường trong
thành phố đều trở thành những khu phố kinh doanh, hầu hết
mọi ngôi nhà ngoài mặt tiền cho đến trong những con hẻm sâu
đều mở cửa buôn bán, làm dịch vụ… Rất hiếm hoi để tìm
thấy một con đường yên tĩnh hay những ngôi biệt thự villa
có sân vườn một thời là niềm tự hào của<em><strong> "Sài
Gòn-hòn ngọc Viễn Đông"</strong></em>. Những ngôi biệt thự
ấy phần lớn đã trổ cửa, cơi nới, thành các loại nhà
phố, cửa hàng, quán xá, showroom…
Người đi xa lâu năm trở về bâng khuâng nhớ lại những con
đường với hai vòm lá me xanh như ngọc hoặc thơm ngát hương
ngọc lan thuở nào của Sài Gòn. Đường xá mở rộng nhiều,
đường mới làm cũng không ít, nhưng hầu như chẳng ai quan tâm
đến việc trồng thêm nhiều cây xanh trên đường, ngược lại
cây cũ bị tỉa trụi nhánh, đốn bỏ nhiều, thành phố đã
nắng nóng càng thêm nóng. Không chỉ những con đường xanh bóng
me, sự lãng mạn dường như cũng ngày càng trở nên hiếm hoi
trong cuộc sống của người Sài Gòn hôm nay. Còn mấy ai bây
giờ vì yêu hình ảnh của một người con gái " em tan trường
về ôm nghiêng tập vở, tóc dài tà áo vờn bay" để rồi
<strong><em>"em tan trường về anh theo Ngọ về trưa trưa chiều
chiều…"</em></strong> mãi mà chẳng dám nói một câu?
Sài Gòn, đó là một thành phố bộn bề, ngổn ngang, đã và
đang thay đổi từng ngày. Những buiding, cửa hàng, căn hộ mới
không ngừng mọc lên với đủ loại kiến trúc xấu có đẹp
có. Những con đường hết đào lên lại lấp xuống, hết mở
rộng lại phân luồng, hết "thử nghiệm" lát gạch con sâu
một thời lại đến thử nghiệm trồng cau, làm dải phân cách
mới rồi lại phá bỏ, trụ đèn giao thông mới lắp chưa kịp
hư đã lại thay mới… Toàn những "thử nghiệm" lãng phí
tiền tỉ của dân mà cũng chẳng thấy ai đứng ra chịu trách
nhiệm gì và thành phố thì cũng chẳng đẹp đẽ gì hơn.
Sài Gòn, đó là một thành phố đầy những mặt đối lập,
mâu thuẫn-như hầu hết các thành phố lớn trong những quốc
gia đang trên đà phát triển, đổi thay. <strong><em>Đối lập
giữa cũ và mới</em></strong> - vẫn còn lại đây những ngôi
nhà có tuổi thọ hàng trăm năm, những khu phố cổ Chợ Lớn,
những dinh thự, nhà thờ được xây từ thời Pháp bên cạnh
những building kiến trúc mới hiện đại; trên đường phố
người ta vẫn nhìn thấy những chiếc xe Vespa cổ, xe Velosolex,
xe honda 67, xe hơi mui trần kiểu cổ bên cạnh những chiếc @,
Dylan, Mescedes đời mới nhất; những nhà hàng sang trọng với
những người bồi ăn mặc lịch sự cài nơ trên cổ áo bên
cạnh những tiệm chạp phô, tiệm ăn nhỏ của người Hoa với
ông chủ cởi trần, mặc chiếc quần lửng và cung cách phục
vụ như từ bao nhiêu năm trước; những chiếc áo dài thiếu
nữ thướt tha với mái tóc dài e ấp bên cạnh những chiếc áo
hai dây, hở rốn đi cùng mái tóc nhuộm đủ màu… <strong>Đối
lập giữa động và tĩnh</strong> - bên cạnh thế giới của
những vũ trường, café nhạc trẻ, quán nhậu ồn ào là không
gian yên tĩnh của những ngôi chùa, thư viện, một khoảng không
gian buổi sáng trong công viên nơi các ông cụ về hưu bình
thản ngồi đọc báo nghe chim hót… Đối lập trong sự
giàu-nghèo, sang trọng-bình dân tồn tại ở khắp nơi. Kề bên
những khách sạn, nhà hàng, vũ trường sang trọng ở đó
người ta có thể đốt hàng đống tiền cho một bữa ăn nhậu
hay một cuộc vui với rượu ngoại, thuốc lắc tính giá hàng
trăm dolla là hình ảnh những người lao động nghèo với gánh
ve chai lặc lè giữa trưa nắng gắt, gánh khoai lang đậu phọng
rẻ tiền hay những em bé với một xấp vé số trên tay lang
thang cả ngày kiếm được chừng mươi ngàn chưa bằng một lon
bia lạnh người khác đang uống, hay hình ảnh những người
phải leo lên những cây me cao chót vót bên đường hái me bán
để kiếm ít ngàn tiền gạo, những người ngày đêm cắm mặt
trên những bãi rác khổng lổ, kiếm sống từ rác… Kề bên
những beauty salon sang trọng, dịch vụ massage, chăm sóc da, tắm
Spa… ở đó khách hàng bỏ tiền triệu và được chăm sóc
nâng niu với đủ mọi tiêu chuẩn cầu kỳ, là dịch vụ đấm
bóp dạo lề đường nơi khách hàng chỉ phải bỏ ra năm,
mười ngàn, ngồi hoặc nằm ngay trên lề đường! Và không ít
con đường ở Sài Gòn, bên ngoài là dãy nhà phố sang trọng
lịch sự, vào bên trong là những con hẻm lao động ngoằn ngoèo
với mức sống khác hẳn như thuộc về hai thế giới khác.
Sài Gòn - một thành phố cái gì cũng có. Từ cái đắt nhất
đến cái rẻ nhất, sang trọng nhất đến bình dân nhất, đáp
ứng mọi nhu cầu đa dạng khác nhau trong xã hội. Từ ăn uống
vui chơi giải trí đến học hành. Ở Sài Gòn học cái gì cũng
có người dạy và dạy cái gì cũng có người học, với đủ
loại bằng cấp, khoá học, giá cả và chất lượng khác nhau.
Nhưng có những cái nhiều khi kiếm mãi không ra mà không ai có
thể hình dung nổi một điều phi lý như vậy lại tồn tại -
chẳng hạn như đi tìm một cái toilet công cộng ở Sài Gòn! Xin
thưa với bạn, không dễ dàng gì đâu. Lại thắc mắc: chính
quyền nhiều việc quá nên quên đã đành, còn người Sài Gòn
vốn rất nhạy trong kinh doanh sao không ai nghĩ đến việc kinh
doanh toilet công cộng ở Sài Gòn nhỉ.
Sài Gòn - một thành phố năng động, đầy sức sống, ở đó
mọi cái mới đều được tiếp nhận học hỏi rất nhanh.
Những lĩnh vực nghề nghiệp mới: quảng cáo, thiết kế đồ
hoạ, tổ chức event, thiết kế thời trang, hoạt động đa
truyền thông… Những mặt hàng tiêu dùng, tiện nghi mới: từ
các đời điện thoại di động cho đến trò giải trí hip-hop
của giới trẻ… Người Sài Gòn dễ chấp nhận cái mới và
cũng dễ chấp nhận sự đa dạng, khác nhau trong quan điểm,
cách sống cách nghĩ của người khác. Một quan chức, một
người trí thức, và một anh đạp xích lô có thể ngồi bằng
vai phải lứa với nhau trong cuộc nhậu, tranh luận với nhau và
nếu ý kiến có khác nhau thì "cũng có sao đâu". Tinh thần
phóng khoáng dân chủ đó là một nét đáng quý của người Sài
Gòn. Cảm nhận chung về Sài Gòn còn là một thành phố có
đầy đủ những chuẩn mực của một thành phố hiện đại:
điện thoại di động và internet được sử dụng ở khắp mọi
nơi, dẫu rằng có những mặt tiêu cực của nó. Dưới cái
nhìn của số đông bây giờ, giá trị của một con người
nhiều khi không nằm ở nhân cách, tri thức thực sự của
người đó mà mà lại được xét trên giá trị cái điện
thoại di động họ đang dùng, chiếc xe họ đang đi, hay ngôi
nhà họ đang ở! Lớp học tiếng Anh mở ra ở khắp nơi, gần
50% người Sài Gòn có thể giao tiếp bằng tiếng Anh, nhất là
ở những khu phố thường xuyên có người nước ngoài như khu
phố Tây balô trên đường Phạm Ngũ Lão, Bùi Viện. Và trên
hết là sự luân chuyển rất nhanh của đồng tiền - cũng là
một tiêu chuẩn của một thành phố hiện đại.
Nhưng tất cả những cảm nhận đó cũng chỉ là Sài Gòn bề
nổi mà thôi. Sài Gòn mang trong lòng nó một chân dung khác hẳn,
những vẻ đẹp khác hẳn mà chỉ khi ở lâu tại thành phố
này người ta mới cảm nhận được.
<strong>2. Sài gòn bề sâu. Sức sống thật sự của Sài Gòn.
Tính cách, đời sống nội tâm của con người Sài Gòn.</strong>
Sài Gòn không chỉ là những buiding mới xây, những nhà hàng,
vũ trường, khu ăn chơi hào nhoáng… Sài Gòn cũng không chỉ là
một bề mặt đang bộn bề ngổn ngang. Sài Gòn còn là đời
sống vỉa hè muôn mặt, là những con hẻm nhỏ ngoằn ngoèo,
những khu xóm lao động bên kênh rạch hay nằm sâu trong khu vực
Chợ Lớn, quận 6, quận 8, quận 11… nơi những người dân lao
động cần cù chạy ăn từng bữa, cần cù làm ra đủ loại
sản phẩm, vật dụng nho nhỏ khác nhau cho thành phố.
Nếu nước Mỹ vẫn được gọi là một "melting-pot của thế
giới" thì Sài Gòn, có thể gọi là một "melting-pot của
Việt Nam" và sức sống thực sự của Sài Gòn nằm trong cái
đặc điểm này, được thể hiện ngay từ "diện mạo"
kiến trúc bên ngoài. Sài Gòn là nơi hội tụ của rất nhiều
phong cách kiến trúc khác nhau - có thể tìm thấy ở Sài Gòn,
những toà nhà dinh thự mang bản sắc kiến trúc Đông Dương do
người Pháp xây dựng từ cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20
như Nhà thờ Đức Bà, UBND thành phố, Bảo tàng Cách mạng,
trường Marie-Curie, Nguyễn thị Minh Khai, Lê Quý Đôn, Lê Hồng
Phong…, những khu chùa cổ rất đặc trưng của người Hoa,
người Ấn, những công trình kiến trúc do các kiến trúc sư
người Việt thiết kế những năm 60-70 vừa hiện đại vừa
rất Á Đông và đặc biệt phù hợp với khí hậu của một
xứ nhiệt đới như Dinh Độc Lập, Thư viện Tổng Hợp,
Trường Đại Học Y Khoa, trung tâm IDECAF… cho đến những công
trình, nhà ở có kiến trúc hiện đại mới xây sau này… Đi
sâu vào đời sống muôn mặt của Sài Gòn, càng thấy rõ tính
chất "melting pot" đó - thành phố dung nạp tất cả, thâu
nhận tất cả mọi nguồn nhân lực đến từ mọi nơi trên
đất nước, tạo cơ hội bằng nhau cho tất cả mọi người.
Có thể kể ra rất nhiều con người gốc gác từ nơi khác, đã
đến kiếm sống, lập nghiệp và thành danh trong nhiều lĩnh
vực khác nhau tại Sài Gòn, đặc biệt là trong lĩnh vực văn
học nghệ thuật. Kể từ sau năm 1975 cho đến nay, dòng thác
người từ ngoài Bắc nói chung và từ Hà Nội tiếp tục đổ
vào Sài Gòn - dân nghèo ở nông thôn, tỉnh lẻ thì vào Sài Gòn
lao động kiếm sống, tạo thành từng nhóm đồng hương cùng
làm một nghề như bán mì gõ, đậu hũ gánh, bắp xào…,
người Hà Nội thì vào Sài Gòn mở công ty tư nhân, giới văn
nghệ thì tìm công danh trên con đường ca hát, làm người mẫu,
đóng phim…
Sức sống của Sài Gòn được tạo nên còn bởi vì không một
nơi nào khác ở VN có một khu vực kinh tế tư nhân mạnh mẽ
như ở đây và một cơ chế xã hội hóa được thực thi nhanh
chóng nhất, hiệu quả nhất như ở đây.
Sài Gòn là đất hội tụ. Người Sài Gòn từ lâu đã quen với
việc chung sống hoà bình giữa những người tạm gọi là khác
xứ, khác quê. Do vậy người Sài Gòn có tính cách cởi mở,
không bảo thủ, dễ hoà đồng, bình dân, hào phóng, rộng rãi.
Người Sài Gòn gần như luôn luôn đi đầu trong mọi phong trào
có tính cách xã hội từ thiện - từ một trường hợp thương
tâm được đưa lên báo, một hoàn cảnh cần được giúp đỡ,
một sinh viên cần được tiếp sức đến trường, cho đến lũ
lụt ở miền Trung, thiên tai ở đâu đó, hay phong trào ký tên
vì công lý, vì các nạn nhân chất độc màu da cam… Bên dưới
cái vẻ bề ngoài như vô tình không ai để ý đến ai của
người Sài Gòn - rất dễ làm chạnh lòng những người nhập
cư mới đến Sài Gòn, người Sài Gòn bao giờ cũng mau mắn,
sẵn lòng chia xẻ nỗi đau của người khác. Nhưng người Sài
Gòn cũng hời hợt mau quên. Cả nỗi đau lẫn sự bất công,
mới hôm qua còn làm người ta đau đớn bừng bừng phẫn nộ
thì ngày hôm sau, cuộc sống bộn bề đã cuốn người ta đi.
Cái sự mau quên đó còn thể hiện ngay trong thái độ với
chính những giá trị tài sản vật chất lẫn tinh thần của
Sài Gòn mà các thế hệ đi trước đã tạo dựng nên và để
lại - như người ta sẵn sàng đập bỏ không thương tiếc
những khu nhà, biệt thự xưa để xây lên những công trình
mới chẳng hạn. Cộng thêm cái thói nghĩ ngắn mà không nhìn xa
trong kiến trúc quy hoạch và nhiều mặt khác của giới lãnh
đạo đã tạo nên hệ quả một thành phố bộn bề, ngổn
ngang, chắp vá như hiện tại.
Trong đời sống văn hóa nghệ thuật của Sài Gòn, có một bề
nổi với những tụ điểm ca nhạc tràn ngập loại nhạc trẻ,
nhạc "thời trang", những quán bar phòng trà, sân khấu tấu
hài lẫn chính kịch vẫn sáng đèn đêm đêm, những show diễn
thời trang, các cửa hàng sách vẫn đầy ắp sách mới in các
loại, là những tác phẩm văn học "chính thống" hay "lề
phải" được công nhận bởi nhà nước… Và có một đời
sống văn hoá nghệ thuật khác, lặng lẽ, âm thầm sinh sôi và
tồn tại, nhưng phong phú, hiện đại và rất dữ dội. Đó là
những tác phẩm văn học nghệ thuật "ngoài luồng" hay
"lề trái", với những nhà thơ, nhà văn, hoạ sĩ… mà tác
phẩm của họ không (hoặc chưa) thể công bố rộng rãi, chỉ
trong giới biết với nhau hoặc chỉ xuất hiện trên mạng
internet, ở bên ngoài nước. Đó là những Cung Tích Biền,
Nguyễn Viện, Trần Tiến Dũng, Thận Nhiên, Nguyễn Quốc Chánh,
Lý Đợi, Bùi Chát v.v…
Cũng chỉ có Sài Gòn mới có những nhà xuất bản "ngoài
luồng" theo kiểu người sáng tác tự in, tự xuất bản như
nhà xuất bản Giấy Vụn của nhóm Lý Đợi-Bùi Chát, nhà xuất
bản Cửa của nhóm Trịnh Cung, nhà xuất bản Gió của nhạc sĩ
Tuấn Khanh… Ở đây, một lần nữa, người ta lại bắt gặp
cái tính chất giao thoa, "melting pot" trong đời sống vật
chất lẫn văn hoá tinh thần của Sài Gòn. Văn chương hội hoạ
của Sài Gòn (và của miền Nam) may mắn có được sự giao thoa
giữa nhiều luồng nhiều dòng khác nhau - dòng miền Nam trước
1975, dòng miền Bắc trước 1975, dòng văn chương nghệ thuật
thống nhất sau 1975, dòng văn học nghệ thuật hải ngoại sau
1975…
<strong>3. Sài Gòn trong tôi</strong>
Người nước ngoài mới đến Sài Gòn có thể thấy thành phố
này sao mà xô bồ, hỗn độn. Nếu so với Hà Nội có cây, hồ,
phố cổ… hay Huế có thiên nhiên tĩnh lặng, lăng tẩm phai màu
thời gian… Sài Gòn dường như không có gì để nhớ. Và cũng
thật khó cho người dân Sài Gòn mỗi lần có khách phương xa
đến chơi, xin được giới thiệu những thứ và nơi "chỉ
Sài Gòn mới có". Tôi đã nhiều lần rơi vào tâm trạng như
vậy. Bởi cái đẹp của Sài Gòn là nằm trong sức sống của
thành phố, trong tính cách, văn hóa, lối sống… của con
người Sài Gòn, là những cái mà phải sống và gắn bó với
thành phố này mới cảm nhận được. Chỉ riêng từ sau 1975
đến nay, chính thành phố này đã luôn luôn là nơi đi tiên
phong trong mọi đổi mới về kinh tế cho đến mọi hình thức
"cởi trói", xã hội hóa trong lĩnh vực văn hóa văn nghệ,
chính thành phố này đã thường xuyên gánh vác vai trò đầu
tàu về kinh tế, đóng góp nhiều nhất vào ngân sách quốc gia,
đi đầu trong những phong trào từ thiện, cứu trợ, là vùng
đất mở, đất hứa cho bao nhiêu thế hệ trong Nam ngoài Bắc
tìm đến sinh sống, thành đạt lẫn thành danh. Nhưng thành phố
này cũng chịu nhiều thiệt thòi. Bởi Hà Nội là thủ đô nên
trong các chủ trương đầu tư, xây dựng, mở rộng, nâng
cấp… đều phải được ưu tiên trước, điều đó đã hẳn.
Ngay trong khía cạnh "tinh thần", thành phố dường như cũng
chưa được ứng xử một cách công bằng. Một ví dụ nhỏ: có
rất nhiều bài hát, bài thơ, tác phẩm văn học, hội họa, phim
tài liệu… nói về Hà Nội, Huế… nhưng chả có mấy tác
phẩm như vậy về Sài Gòn.
Mang một món nợ tinh thần với thành phố, đã có vài lần tôi
và một vài người bạn trong giới văn nghệ muốn làm một cái
phim tài liệu về Sài Gòn. Về diện mạo Sài Gòn. Văn hóa Sài
Gòn. Con người Sài Gòn. Tính cách Sài Gòn… Bằng cái nhìn
của người Sài Gòn, thương yêu và đau lòng trước những thay
đổi, mất mát, biến dạng… của Sài Gòn và của những con
người Sài Gòn hôm nay. Nhưng rồi vì rất nhiều lý do - trong
đó có lý do cái nhìn và cách đặt vấn đề của chúng tôi
về Sài Gòn đã tạo nên sự e ngại của những quan chức văn
nghệ trong việc xét duyệt đề tài. Cho đến khi chúng tôi
buộc phải chuyển sang phim tài liệu truyền hình nhiều tập,
làm giảm nhẹ vấn đề, chuyển sang tính chất văn hóa lịch
sử nhiều hơn thì cái đề cương đó mới được thông qua.
Nhưng chưa kịp triển khai thì lại xảy ra vụ tôi "có vấn
đề về chính trị" theo quan điểm của các vị công an PA25
(tức công an văn hóa), mọi dự án phim tài liệu, phim truyện
đang hoặc sắp thực hiện liền bị ngừng lại. Hình như sau
này khi tôi đã ra đi, ở cái đài truyền hình nơi chúng tôi
đã giao đề cương phim tài liệu về Sài Gòn, người ta vẫn
tiếp tục thực hiện một phim tài liệu về Sài Gòn, nhưng
với một ê-kíp khác, và tất nhiên, với một cái nhìn khác,
quan điểm khác.
Bây giờ tôi đã xa Sài Gòn. Món nợ với thành phố như vậy
là chưa trả được và cũng không biết đến bao giờ trả.
Mỗi lần có dịp ghé qua những thành phố xinh đẹp của nước
người, nhớ về cái bộn bề, ngổn ngang, chắp vá, cùng vô
vàn những cái phản thẩm mỹ, phi văn hóa… đang tồn tại
của Sài Gòn - hệ quả của sự yếu kém, vô trách nhiệm của
giới lãnh đạo, quản lý thành phố nói riêng và của cả một
thể chế chính trị xã hội nói chung gây nên, chỉ còn biết
thở dài… Sài Gòn ơi!
Song Chi
8.7.2010.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/5620), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét