Tổng công ty công nghiệp tầu thủy Việt Nam (VINASHIN) chính
thức ra đời tháng 1.1996 [2] với các doanh nghiệp đóng tàu
truyền thống như Bạch Đằng, Sông Cấm, Hạ Long, Cần Thơ,…
Năng lực đóng mới rất hạn chế, trình độ sản xuất manh
mún, lạc hậu nên ngay tại chiến lược phát triển ngành đóng
tàu giai đoạn 2001-2010, Chính phủ phê duyệt tổng mức đầu
tư chỉ ở mức "rất nhẹ nhàng": 450 triệu USD. Trong
khoảng 10 năm kể từ ngày ra đời, VINASHIN hầu như chỉ đóng
tàu trọng tải nhỏ dưới 6.500DWT đồng thời tiến hành vay
vốn cải tạo, nâng cấp Nhà máy đóng tàu Hạ Long, Nam Triệu
để có thể đóng mới tàu 50.000DWT. Cũng trong giai đoạn này,
Liên doanh sửa chữa tàu Huyndai – Vinashin được thành lập
tại khu vực Hòn Khói - Ninh Hồa, Khánh Hòa. Đây là cơ sở
đóng và sửa tàu lớn nhất Đông Nam Á, với nhiều thiết bị
hiện đại và có 2 ụ khô có thể sửa chữa được tàu 400.000
DWT và đóng tàu 100.000DWT.
Từ cuối năm 2003, Vinashin tiến hành đàm phán với đại diện
của Công ty đầu tư Graig Investment LTD, Anh Quốc để nhận
đóng mới 15 tàu loại Diamont 53 - trọng tải 53.000 DWT trong
tổng số 27 tàu mà hãng này đang đặt mua tại Trung Quốc và
Việt Nam. Tin tức Vinashin sẽ có bản hợp đồng "vĩ đại"
nhất trong lịch sử đóng tàu Việt Nam được truyền khắp nơi
và đến tai các vị lãnh đạo cao cấp. Ngày 14.2.2004, ông Trần
Đức Lương - Chủ tịch nước đến thăm Nhà máy đóng tàu Hạ
Long và tại đây, trong bài diễn văn khen ngợi nhà máy, ông
khuyến khích Vinashin theo dạng bức điện văn nổi tiếng của
Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi chỉ huy chiến dịch Hồ Chí Minh
mùa xuân năm 1975. Ông Trần Đức Lương chỉ đạo: "<em>Các
đồng chí đã táo bạo cần táo bạo hơn nữa, đã tăng tốc
cần tăng tốc nhanh hơn nữa để đưa ngành công nghiệp đóng
tàu của nước ta ngang tầm với các nước tiên tiến</em>" …
Câu nói này mở ra cho Vinashin (VNS) một cánh cửa rộng thoáng
nhất và kích thích những người quản trị Vinashin "táo bạo
hơn nữa" mà cú đầu tiên là thò tay ký bản hợp đồng
đóng tàu với Hãng Graig vào tháng 4.2004. Theo công bố của
Vinashin vào năm 2005, mỗi con tàu 53.000DWT có giá 26,5 triệu USD
và lợi nhuận thu được khoảng 0,33 triệu USD từ mỗi sản
phẩm (khoảng 1,2% doanh thu). Thế nhưng, ngay lúc ký kết xong
nhiều nhà kinh tế hàng hải đã hết sức ngỡ ngàng vì Vinashin
đã nhận đóng mới với giá quá thấp so với thị trường
thế giới lúc đó khoảng 32,6 triệu USD một chiếc. Điều đó
có nghĩa là Vinashin "tự nguyện" mất 6,1 triệu USD mỗi con
tàu. Nếu nhân với 15 con tàu, Vinashin đã "đánh rơi" 90
triệu USD! Hãng đặt mua tàu với giá hời nhưng lại rất an
tâm khi có tới 3 ngân hàng lớn của Việt Nam đứng ra bảo
lãnh thực hiện hợp đồng cho Vinashin đóng tàu là Ngân hàng
Đầu tư và Phát triển, Ngân hàng Công thương và Ngân hàng
Ngoại thương còn Quỹ hỗ trợ phát triển (DAF) cho Vinashin vay
1.200 tỷ đồng. Sau khi có bản hợp đồng này, Vinashin tiến
hành dự thảo lại Chiến lược phát triển ngành đóng tàu và
được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt "<em>Đề án điều
chỉnh giai đoạn 2005-2010, định hướng đến năm 2015</em>"
theo quyết định 1106TTg ngày 18.10.2005. Bản đề án điều
chỉnh đưa ra các mục tiêu đầy tham vọng nhằm mau chóng đưa
Việt Nam thành quốc gia đóng tàu mạnh trong khu vực và trên
thế giới, nội địa hóa sản phẩm tới 60% và có khả năng
đóng mới tàu chở hàng 80.000DWT, tàu chở container đến 3.000
TEU, đóng tàu chở dầu 300.000 DWT, sửa chữa tàu 400.000 DWT…
Cuối cùng, đề án khẳng định quyết tâm sẽ đạt tổng sản
lượng đóng mới vào năm 2010 là 3 triệu T/năm, tổng kim ngạch
xuất khẩu 1 tỷ USD và đến năm 2015 đạt 5 triệu T/năm
(chiếm xấp xỉ 10% thị phần đóng tàu thế giới). Muốn đạt
các chỉ tiêu "vĩ cuồng" nêu trên, Vinashin cần vốn đầu
tư 3 tỷ USD cho 5 năm (2005-2010). So với dự tính ban đầu cho
giai đoạn 2001-2010 là 450 triệu USD, thì nó gấp… 7 lần để
gấp gáp thực hiện hàng loạt dự án mới.
Thủ tướng đã duyệt, Vinashin cứ theo vậy mà đòi vốn nên
phương án phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trường tài
chính quốc tế lần đầu tiên mau chóng được sự "đồng
thuận" cao từ Chính phủ tới Bộ Tài chính và bên thụ
hưởng là Vinashin. Thông qua các nhà môi giới tại thị trường
chứng khoán Singapore ngày 3.11.2005, Chính phủ quyết định phát
hành 750 triệu USD trái phiếu với lãi suất 7,125%/năm. Trước
đó, theo Quyết định 914 ngày 1.9.2005, Chính phủ cho Vinashin vay
lại số tiền này. Bà Lê Thị Băng Tâm, Thứ trưởng Bộ Tài
chính dẫn đầu đoàn sang Singapore, Hồng Kông, London, NewYork từ
ngày 20 đến 28.10.2005 đã nhận được số tiền cần vay vì
lãi suất khá hấp dẫn các nhà đầu tư tài chính quốc tế.
Đó cũng là một sự kiện lớn thể hiện sự hội nhập của
Việt Nam vào thị trường, mở ra một kênh huy động vốn mới
đầy tiềm năng.
Theo thời giá năm 2005, 750 triệu USD tương đương 12.085 tỷ
đồng VN nhưng sau khi thanh toán phí phát hành trái phiếu, Vinasin
thực nhận có 731,45 triệu USD. Khoản vay này phải trả nợ
gốc một lần vào ngày 15.1.2016 và mỗi năm phải trả 51,56
triệu USD tiền lãi chia làm hai lần trong năm (ngày 15.1 và 15.7)
thông qua tài khoản của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển VN.
Vinasihn đã lên một bản kế hoạch phân bổ nguồn vốn này
cho… 180 dự án thuộc giai đoạn 2006-2010 với tỷ lệ 50% để
nâng cấp, mở rộng đầu tư xây dựng mới các nhà máy đóng
tàu, sửa chữa tàu, 30% đầu tư vào các dự án nhằm nội
địa hóa các sản phẩm tàu thủy, sản xuất thép tấm, sản
xuất động cơ, sản xuất container… và 20% còn lại dành để
phát triển đội tàu. Có tiền trong tay, VNS bỗng chốc trở
thành "Thánh Gióng", các vị lãnh đạo tràn trề hy vọng
rằng Vinashin sẽ sử dụng số tiền này để đưa Việt Nam
thành cường quốc đóng tàu đứng thứ 5 trên thế giới sau
vài năm nữa! Tương lai của các cụm công nghiệp tàu thủy
trải khắp bờ biển hiện ra thật rực rỡ. Nào là Khu công
nghiệp An Hồng (Hải Phòng) sản xuất các loại động cơ, nồi
hơi tàu thủy, trang trí nội thất, Khu công nghiệp Lai Vu –
Hải Dương sản xuất container và hy vọng sau một năm sẽ có
loại container mang nhãn "Made in Việt Nam" ra lò, Khu công
nghiệp Cái Lân thì triển khai dự án cán nóng thép tấm
500.000T/năm và chỉ năm sau sẽ không còn phải nhập thép đóng
tàu nữa! Còn Khu công nghiệp Dung Quất sẽ có Nhà máy đóng
loại tàu 100.000-150.000 DWT rồi nâng lên thành 300.000 DWT, tiến
tới sản xuất các giàn khoan dầu khí …
Kế hoạch rồng bay, phượng múa của Vinashin có vẻ hợp với
chiến lược phát triển kinh tế biển khiến các vị càng ủng
hộ Vinashin hết mình nên khi ông Phạm Thanh Bình kêu rằng 750
triệu USD chỉ mới đáp ứng 49% số vốn cần có (23.000 tỷ
đồng chia cho 180 dự án) thì họ đồng ý cho Vinashin vay nợ
Ngân hàng Credit Suisse (Thuỵ Sỹ) thông qua chi nhánh của ngân
hàng này tại Singapore 600 triệu USD và cho phát hành trái phiếu
trong nước liên tục 5 đợt nữa. Đây là "thời cơ vàng"
để Vinashin vung vít khắp nơi nhằm khoa trương thanh thế! Vì
vậy, Tập đoàn công nghiệp tàu thủy Vinashin được thành lập
tháng 5.2006 rất dễ dàng nhờ hai chữ "thí điểm" giống
như thời chuyển Hợp tác xã cấp thấp lên Hợp tác xã cấp
cao vào những năm bảy mươi của thế kỷ trước, ông Chủ
tịch Phạm Thanh Bình ký quyết định thành lập hàng chục doanh
nghiệp thành viên đồng thời tiếp nhận hơn một trăm doanh
nghiệp khắp ba miền xin đổi mác Vinashin với đủ ngành nghề,
từ sản xuất sơn, khung nhôm… đến nuôi cá giống, nấu bia
"cỏ". Một loại HTX cấp cao "hổ lốn" nhưng lại được
bao biện dưới hình thức "Tập đoàn đa ngành nghề". Kỹ
sư vỏ tàu Bình "sếu" dễ thương, dễ mến ngày xưa không
còn nữa mà thay vào đó là một ông Chủ tịch, Tổng giám
đốc Vinashin khệnh khạng, kênh kiệu xuất hiện ở khắp mọi
nơi kèm theo với thói hãnh tiến vì ông ta đã "nắm được
thóp" của nhiều quan chức.
Chính lúc Vinashin đang có đà tiến thì cũng là lúc bắt đầu
có những dấu hiệu tụt dốc, hư hỏng. Những lời cảnh báo
đầu tiên về sự tha hóa của Vinashin xuất hiện nhưng chẳng
có ai để ý tới!
LTT
<h2>Chú thích của BVN: </h2>
[1] Nguyễn Trung Thành là bút danh của một Kỹ sư GTVT đã từng
tốt nghiệp ở trong nước và được cử đi học tiếp tại
Liên Xô, về nước năm 1987. Nhiều tư liệu do anh cung cấp là
tư liệu quý hiếm trong ngành, chưa mấy người biết.
[2] Tổng công ty Công nghiệp đóng tàu thành lập ngay 31-1-1996
theo Quyết định số 69/Ttg do Thủ tướng Võ Văn Kiệt ký.
Đến ngày 7-2-1996, nghĩa là chỉ sau 7 ngày, ông Kiệt lại ký
Quyết định số 94/Ttg đổi tên thành Tổng công ty Công nghiệp
tàu thủy Việt Nam.Viet tat la Vinashin, trụ sở đóng tại 108
phố Quan Thánh, quận Ba Đình, Hà Nội. Ngày 15-5-2006,Thủ
tướng Chính phủ ra Quyết định 103/2006/QĐ-TTg phê duyệt đề
án thí điểm thành lập Tập đoàn kinh tế Vinashin và ký luôn
quyết định số 104/Ttg thành lập Tập đoàn Vinashin trên cơ
sở Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy Việt Nam. Vì vậy, cái
tên Vinashin có từ khi thành lập Tổng công ty năm 1996.
HT Mạng Bauxite Việt Nam biên tập
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/5757), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét