Dân Luận: Ayn Rand - Quyền Con Người (phần 2)

* * *

QUYỀN CON NGƯỜI (phần 2)

- Ayn Rand -

Hãy quan sát thực trạng kỳ lạ, là chưa bao giờ trên
khắp thế giới bùng nổ đến thế hai hiện tượng
trái ngược nhau: các "quyền" mới được tạo thêm ra
và các trại cưỡng bức lao động.

"Chiêu bài" ở đây là hoán đổi khái niệm quyền
từ địa hạt chính trị sang địa hạt kinh tế.

Cương lĩnh năm 1960 của Đảng Dân chủ Mỹ tóm tắt quá
trình hoán đổi này một cách thẳng thừng và rõ
ràng. Cương lĩnh tuyên bố rằng chính quyền thuộc Đảng
Dân chủ "sẽ tái khẳng định đạo luật về quyền kinh
tế mà Franklin Roosevelt từng ghi vào lương tâm quốc gia
của chúng ta 16 năm về trước".

Hãy nắm thật vững ý nghĩa của khái niệm "quyền"
khi bạn đọc danh sách các quyền mà cương lĩnh đó đưa
ra:

"1. Quyền làm một công việc hữu ích và được trả
công, trong các ngành sản xuất hay thương mại, trên nông
trang hay trong hầm mỏ của quốc gia.

2. Quyền tìm kiếm thu nhập để cung cấp đầy đủ
lương thực thực phẩm, quần áo và phương tiện giải
trí.

3. Quyền của mọi nông dân nuôi trồng và bán sản phẩm
của mình để có doanh thu chu cấp cho mình và gia đình.

4. Quyền của mọi doanh nhân lớn và nhỏ được tự do kinh
doanh, không bị cạnh tranh không lành mạnh, không phải chịu
sự khống chế của các nhà độc quyền trong nước và
nước ngoài.

5. Quyền của mọi gia đình được có nhà ở tử tế.

6. Quyền được chăm sóc y tế thích đáng, cơ hội
được thụ hưởng chăm sóc sức khỏe tốt.

7. Quyền được bảo vệ một cách phù hợp khỏi những
vấn đề về tuổi già, ốm đau, tai nạn và thất
nghiệp.

8. Quyền hưởng một nền giáo dục tốt".

Đặt thêm một câu hỏi vào sau mỗi trong số 8 mệnh đề
trên, ta sẽ thấy rõ vấn đề: … với cái giá do ai
trả?

Công việc, lương thực thực phẩm, quần áo, phương
tiện giải trí (!), nhà ở, chăm sóc y tế, giáo dục, v.v.
không tự nhiên mọc ra. Chúng là những giá trị nhân tạo -
hàng hóa và dịch vụ do con người sản xuất. Ai cung cấp
chúng?

Nếu một số người được trao quyền đối với sản
phẩm do những người khác làm ra, thì có nghĩa là
những người khác kia bị tước mất quyền và bị
cưỡng bức lao động.

Bất kỳ "quyền" được viện dẫn nào của một cá
nhân, mà đưa đến sự vi phạm quyền của cá nhân khác,
đều không phải là và không thể là một quyền.

Không ai có quyền áp đặt một nghĩa vụ không lựa
chọn, một nhiệm vụ không được trả công lên người
khác, hay ép người khác phải quy phục. Không có cái gọi
là "quyền nô dịch".

Quyền của một người không liên quan đến hành động
của những người khác thực thi quyền đó; nó chỉ liên
quan đến việc chủ thể được tự do thực thi quyền
bằng nỗ lực riêng mình.

Vì vậy, hãy nhìn nhận sự sáng suốt của các vị Tổ
khai quốc: họ nói về quyền mưu cầu hạnh phúc – chứ
không phải về quyền hạnh phúc. Như thế nghĩa là một
cá nhân có quyền làm những gì cá nhân đó coi là cần
thiết để đạt được hạnh phúc; chứ không có nghĩa
là những người khác phải làm cho cá nhân đó hạnh
phúc.

Quyền sống nghĩa là cá nhân có quyền nuôi sống mình
bằng công việc của chính mình (ở bất cứ trình độ
kinh tế nào, ở mức khả năng cá nhân cho phép); chứ
không có nghĩa là những người khác phải cung cấp cho
cá nhân đó các thứ cần để sống.

Quyền sở hữu nghĩa là cá nhân có quyền tiến hành
các hoạt động kinh tế cần thiết để tìm kiếm, sử
dụng và định đoạt tài sản; không có nghĩa là những
người khác phải mang tài sản đến cho cá nhân đó.

Quyền tự do ngôn luận nghĩa là cá nhân có quyền thể
hiện/ trình bày ý kiến mà không có nguy cơ bị đàn
áp, can thiệp hay phải chịu sự trừng phạt của chính
phủ. Quyền này không có nghĩa là những người khác
phải cung cấp cho cá nhân khán phòng, đài phát thanh hay
tòa báo để thông qua đó thể hiện/ trình bày ý kiến
của cá nhân đó.

Bất kỳ công việc nào liên quan tới nhiều hơn một
người đều đòi hỏi sự đồng ý tự nguyện của
tất cả các bên tham gia. Mỗi người trong số họ có
quyền ra quyết định riêng, nhưng không ai có quyền áp
đặt quyết định của mình lên người khác.

Không có cái gọi là "quyền làm một công việc" –
chỉ có quyền tự do trao đổi, tức là: quyền của cá
nhân có một công việc nếu được người khác chọn
thuê. Không có "quyền có nhà ở", chỉ có quyền tự
do trao đổi: quyền xây một căn nhà hoặc mua nhà. Không
có "quyền được trả lương, trả giá công bằng" nếu
không ai muốn trả, muốn thuê mướn một cá nhân hay mua
sản phẩm của cá nhân đó. Không có "quyền của người
tiêu dùng" mua sữa, giày, phim ảnh hay rượu sân banh nếu
không nhà sản xuất nào lựa chọn sản xuất những mặt
hàng đó (chỉ có quyền sản xuất của nhà sản xuất
thôi). Không có "quyền" của những nhóm đặc biệt,
không có "quyền của nông dân, công nhân, doanh nhân, người
lao động, người già, người trẻ, những đứa trẻ chưa
ra đời".

Chỉ có Quyền Con Người – là các quyền được sở
hữu bởi mọi cá nhân và bởi tất cả mọi người như
những cá nhân.

Quyền về tài sản và quyền tự do trao đổi là
"quyền kinh tế" duy nhất của con người (thật ra,
chúng là quyền chính trị) – và không thể có cái gì
như là "một đạo luật về quyền kinh tế". Vậy mà,
hãy quan sát những người cổ súy cho cái đạo luật
này, họ ban hành đủ thứ và họ phá hoại quyền kinh
tế.

Hãy nhớ rằng quyền là những nguyên tắc đạo đức
xác định và bảo vệ tự do hành động của con người,
nhưng không áp đặt nghĩa vụ nào lên người khác. Các
công dân đều không phải là mối đe dọa đối với
quyền hay tự do của người khác. Công dân nào sử dụng
vũ lực và vi phạm quyền của người khác thì là tội
phạm – và mọi người được pháp luật bảo vệ chống
lại hắn.

Tội phạm là thiểu số nhỏ trong bất kỳ thời đại hay
đất nước nào. Và mối nguy hại mà bọn họ tạo ra
đối với nhân loại là nhỏ bé vô cùng so với nỗi kinh
hoàng – đổ máu, chiến tranh, khủng bố, sung công, nạn
đói, chế độ nô lệ, hủy diệt hàng loạt – do các
nhà nước từng hiện diện trong lịch sử nhân loại tạo
ra. Mỗi chính quyền đều có khả năng trở thành mối
đe dọa nguy hiểm nhất đối với quyền con người: nó
giữ địa vị độc quyền hợp pháp trong việc sử dụng
vũ lực nhằm vào các nạn nhân không hề được vũ
trang, theo quy định của pháp luật. Khi không chịu giới hạn
và hạn chế nào bởi các quyền cá nhân, chính quyền
là kẻ thù nguy hiểm số một của con người. Tuyên ngôn
Nhân quyền được viết ra không phải là để bảo vệ
người ta trước các hành động của tư nhân, mà là
để chống các hành động của chính phủ.

Bây giờ hãy quan sát cái quá trình trong đó sức mạnh
bảo vệ ấy bị tiêu diệt.

Quá trình ấy đổ cho các công dân tội vi phạm những
điều mà theo hiến pháp, chính chính quyền mới bị
cấm vi phạm (tức là những điều mà các công dân không
đủ quyền lực để thực hiện), và nhờ thế giải
phóng cho chính quyền khỏi mọi ràng buộc. Hành động
đổ tội đó đang tăng lên ngày một rõ ràng hơn trong
lĩnh vực tự do ngôn luận. Suốt nhiều năm trời, những
người theo chủ nghĩa tập thể đã tuyên truyền cho cái
quan điểm nói rằng tư nhân từ chối tài trợ tức là
vi phạm quyền tự do ngôn luận và là "kiểm duyệt".

Như thế là "kiểm duyệt", họ tuyên bố, khi một tờ
báo từ chối đặt hay đăng tải bài viết của những
tác giả có chủ kiến đối lập hoàn toàn với chủ
trương của tờ báo.

Như thế là "kiểm duyệt", họ tuyên bố, khi một nhà
tài trợ phản đối chi tiết xúc phạm nào đó trên
chương trình truyền hình mà ông ta bỏ tiền tài trợ -
như trường hợp Alger Hiss được mời lên truyền hình
để lăng mạ Phó Tổng thống Nixon.

Về sau, ông Newton N. Minow (*) tuyên bố: "Có kiểm duyệt
thông qua xếp hàng, có kiểm duyệt bởi nhà quảng cáo,
bởi truyền hình, bởi các chi nhánh sẽ bác bỏ lịch
phát sóng phủ tới địa bàn của họ". Cũng chính ông
Minow ấy đe dọa rút giấy phép bất kỳ đài nào không
tuân thủ chủ trương phát sóng của ông – và ai nói đó
không phải là kiểm duyệt.

Hãy suy nghĩ về hàm ý sâu xa trong một khuynh hướng như
thế.

"Kiểm duyệt" là chuyện chỉ gắn với nhà nước.
Không có kiểm duyệt của tư nhân. Không một công dân hay
công ty tư nhân nào có thể khiến ai đó phải im lặng hay
tịch thu một ấn bản; chỉ nhà nước có thể làm
điều đó. Tự do ngôn luận của công dân bao gồm cả
quyền không đồng ý, không nghe và không tài trợ cho
người đối địch với mình.

Nhưng theo các học thuyết như "đạo luật kinh tế về
quyền cá nhân" kia, cá nhân không có quyền khai thác các
phương tiện vật chất của mình theo sự hướng dẫn
của lý trí, và phải bỏ tiền cho bất kỳ diễn giả hay
nhà tuyên truyền nào có "quyền" đối với tài sản
của anh ta.

Như vậy có nghĩa là việc cung cấp công cụ để thể
hiện ý kiến đã tước đoạt của con người cái quyền
được nêu ý kiến. Nó có nghĩa là nhà làm sách phải
xuất bản những cuốn sách ông ta coi là vô giá trị, sai
lệch hay xấu xa, nhà tài trợ truyền hình phải chi tiền
cho các bình luận viên lăng mạ quan niệm của ông ta, chủ
bút một tờ báo phải nộp những trang báo của ông ta cho
một gã lưu manh trẻ ranh hò hét đòi nô dịch báo chí.
Nghĩa là một nhóm người giành được "quyền" có
giấy phép vô hạn trong khi nhóm khác bị vô hiệu hóa
tới bất lực.

Nhưng rõ ràng là bất khả thi nếu phải cấp cho mỗi
người có yêu sách một công việc, một chiếc micro hay
một chuyên mục trên tờ báo, thế nên ai sẽ quyết định
việc "phân phối" các "quyền kinh tế" đó và chỉ
định người nhận, trong khi người chủ sở hữu đã
mất quyền được lựa chọn? À, về điểm này ông Minow
đã chỉ ra khá rõ.

Và nếu bạn nghĩ một cách sai lầm rằng điều trên
chỉ đúng với người nào sở hữu những tài sản
lớn, bạn nên nhận thấy rằng lý thuyết về "các
quyền kinh tế" đề cập cả đến "quyền" của tất
cả những người mà trong tương lai sẽ trở thành nhà
biên kịch, nhà thơ cách tân, nhà soạn nhạc ồn ào và
tất cả các nghệ sĩ phi vật thể (những người có
sức thu hút về chính trị) - quyền của họ đối với
sự ủng hộ về tài chính mà bạn đã không trao cho họ
nếu không tham gia show diễn của họ. Việc sử dụng tiền
thuế của bạn vào tài trợ cho nghệ thuật còn có ý nghĩa
nào khác đâu?

Và trong khi người ta làm ầm ĩ về "các quyền kinh
tế" thì khái niệm quyền chính trị lu mờ dần.
Người ta đã quên rằng tự do ngôn luận tức là tự do
cổ súy cho quan điểm của ai đó và chấp nhận các
kết quả có thể đến, gồm sự bất đồng với
những người khác, sự phản đối từ những người
khác, không được ưa thích, mất đi sự ủng hộ. Chức
năng chính trị của "quyền tự do ngôn luận" là bảo
vệ những người không quy phục và những thiểu số
không được ưa chuộng khỏi sự áp chế bằng sức mạnh
– chứ không phải là bảo đảm mang đến cho họ sự ủng
hộ, lợi thế hay mối thiện cảm mà họ đã không có
được.

Tuyên ngôn Nhân quyền viết: "Quốc hội sẽ không ra luật
nào… tước đi tự do ngôn luận, hay tự do báo chí…".
Tuyên ngôn không yêu cầu các công dân phải trao micro cho kẻ
muốn hủy hoại họ, trao cái chìa khóa vạn năng cho tên
trộm muốn lấy tiền của họ, hay trao con dao cho tên sát
nhân muốn cắt cổ họ.

Một trong các vấn đề cốt yếu nhất của ngày hôm nay
là vậy: các quyền chính trị chống "các quyền kinh
tế". Đây là vấn đề hoặc cái này hoặc cái kia,
cái này tiêu diệt cái kia. Nhưng trong thực tế, không có
"quyền kinh tế", không có "quyền tập thể", không
có "lợi ích công" nào cả. "Quyền cá nhân" là
một cụm từ thừa thãi: chẳng có quyền nào khác và
cũng chẳng còn đối tượng nào khác có quyền ấy.

Những người ủng hộ chủ nghĩa tư bản thị trường tự
do là lực lượng duy nhất cổ súy cho quyền con người.

HẾT

(*) Newton N. Minow: sinh năm 1926, là một luật sư, chính khách
người Mỹ, cựu chủ tịch Ủy ban Truyền thông Liên bang
(Federal Commnunications Commission) của Mỹ. Trong một bài diễn
văn tại hội nghị của Hiệp hội Quốc gia các nhà
truyền thông (9/5/1961), ông phê phán gay gắt truyền hình
vì đã không làm nhiều hơn để phục vụ lợi ích công,
chỉ phát sóng những nội dung phù phiếm hoặc nặng về
sex. Nhiều người hoan nghênh ông nhưng cũng nhiều người
cho rằng ý kiến của ông là biểu hiện của sự can
thiệp từ phía chính quyền lên doanh nghiệp tư nhân.
(lược dịch từ Wikipedia)

Ayn Rand (1905-1982)

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/5827), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Dân Luận

Pages

Ayn Rand - Quyền Con Người (phần 2)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Copyright Text