nước Na Uy, quốc gia có diện tích lớn hơn Việt Nam nhưng dân
số chỉ khoảng 4,8 triệu, trong đó số người nhập cư từ
các nước khác chiếm khoảng trên 10%. Và con số này vẫn đang
tăng lên hàng năm.
Tại các thành phố của Na Uy bây giờ bạn có thể bắt gặp
dân nhập cư đến từ khắp nơi trên thế giới, từ châu Mỹ
như Chi lê, Brazil, Mexico… châu Âu như Ba Lan, Đức, Ý, Tây Ban
Nha… châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan, Philippines…
nhiều nhất là từ vùng Trung Đông của châu Á như Iran,
Palestine, Afghanistan… Nghĩa là chẳng khác gì trên đất Mỹ.
Ngay trong ngôi trường dạy tiếng Na Uy cho người nước ngoài
mà tôi đang học, đã có thể đếm được khoảng gần 50 quốc
tịch khác nhau của học sinh. Có lẽ ý thức được vấn đề
dân số ít ỏi của mình trong khi đất đai khá rộng và tiền
bạc, tài nguyên cũng không thiếu, chính phủ Na Uy đã mở rộng
vòng tay đón dân nhập cư từ các quốc gia khác nhau đến Na Uy
theo nhiều con đường khác nhau. Những năm gần đây thì số
người từ các nước Trung Đông chiếm tỉ lệ rất cao.
So với các cộng đồng khác, người Việt ở Na Uy có khoảng
gần 20 ngàn người, có mặt tại đất nước này từ sau năm
1975 với những đợt thuyền nhân bỏ nước ra đi may mắn
được tàu Na Uy vớt hoặc vào trại tị nạn rồi chuyển đến
Na Uy. Một cộng đồng cũng không phải là nhỏ nếu tính trên
tỉ lệ dân số của Na Uy.
Na Uy là một đất nước yên bình. Cảm giác được an toàn có
lẽ sẽ là cảm giác đầu tiên và chung nhất của những
người dân nhập cư dù đến từ quốc gia nào khi chấp nhận
chọn Na Uy làm tổ quốc thứ hai. Phải chăng đó là một trong
những giá trị lớn nhất mà quốc gia này đem đến cho nhân
dân của họ khi tạo ra một môi trường xã hội mà ở đó
người ta có thể quên đi nhiều nỗi lo âu, sợ hãi? Nhìn khuôn
mặt, dáng dấp người Na Uy trong đời sống hàng ngày cũng
thấy toát lên vẻ bình an, không lo lắng không vội vàng, mà
thật sự thì có gì phải lo lắng, căng thẳng? Từ khi còn là
một đứa trẻ cắp sách đến trường, học sinh ở Na Uy hầu
như không phải chịu áp lực về việc học hành – không có
sự xếp loại hay phân biệt học sinh giỏi với học sinh kém,
xã hội Na Uy quan niệm nên tạo cho trẻ em một tâm lý nhẹ
nhàng, thoải mái, mọi đứa trẻ đều như nhau; nếu có một
đứa trẻ học kém thì nhà trường sẽ cử giáo viên kèm cặp
riêng những môn nào mà em bị kém chứ không bắt em học sinh
đó phải học một lớp khác; thầy cô hay nhà trường không
bị áp lực vể thành tích để ép các em phải học; bố mẹ
các em cũng không ép…Trong suốt cuộc đời một người Na Uy
họ cũng không phải lo lắng nhiều hay chịu nhiều sức ép từ
xã hội. Gần như mọi thứ đều được nhà nước lo toan,
đảm bảo; đi học thì được miễn phí cho đến hết trung
học, nếu học tiếp đại học thì vay tiền ngân hàng sau này
đi làm trả, khi có công ăn việc làm thì coi như khỏi phải lo
cho tuổi già hay lúc đau yếu, còn nếu không có việc thì vẫn
có trợ cấp thất nghiệp với thời hạn khá là… ưu ái; nếu
lập gia đình và có con thì đứa con đó mới sinh ra đã được
nhà nước phụ một tay chu cấp v.v… Môi trường sạch, thực
phẩm sạch, tỉ lệ tai nạn giao thông thấp (chủ yếu vì dân
số ít nên xe cộ không phải chen lấn nhau gây ra tai nạn!),
bệnh tật cũng ít (ngoài lý do môi trường và thực phẩm sạch
vừa nói trên, ở Na Uy các bác sĩ rất hiếm khi cho bệnh nhân
sử dụng thuốc nặng đô, thuốc kháng sinh lại càng khó khăn,
còn nếu mua thuốc ở các hiệu thuốc thì luôn luôn phải có
toa bác sĩ nên có lẽ đó cũng là một trong những lý do giúp
người Na Uy ít bệnh). Xã hội ổn định. Người dân cũng
không có những nỗi lo về việc không được nói điều này
không được viết điều kia chỉ trích chính quyền hay không
được phép tụ tập, lập đảng v.v… Sống trong một xã hội
như vậy nên nhìn chung tính cách của người Na Uy hiền lành,
lương thiện, tử tế, không phức tạp. Xã hội thế nào con
người thế ấy (hay ngược lại – như con gà và quả trứng
chẳng biết cái nào có trước vậy!).
Có một vài mẩu chuyện nhỏ mà tôi sẽ kể ra đây như những
ví dụ về tính cách lương thiện, tử tế của người Na Uy.
Con gái tôi mua một chiếc điện thoại di động cũng khá đắt
tiền, nhưng một thời gian sau chỗ cắm để sạc điện trên
chiếc điện thoại bị lờn, không sạc được. Vì vẫn đang
trong thời hạn bảo hành nên con bé mang ra cửa hàng. Đầu tiên
người ta đổi cho cháu một cái giống hệt để xài tạm trong
thời gian họ giữ máy để sửa chữa. Đúng hẹn khi con bé
đến, họ thông báo không sửa được và đền cho cháu một
cái y hệt nhưng mới toanh. Một vài lần khác cũng tương tự
như vậy với những món hàng khác mà tôi đã mua về, đã xé
bao ra dùng thử không được, mang ra họ vẫn trả lại đủ
tiền.
Hay một lần hai mẹ con tôi mua vé xe bus từ Oslo về Kristiansand
(giá vé khoảng gần 60 USD/người), chẳng biết loay hoay thế
nào rớt mất hai cái vé, khi bước lên xe trình bày với người
tài xế, ông ấy liền bảo "<em>Tôi tin chị. Chị cứ lên xe
đi, không sao</em>".
Tính tôi vốn lơ đãng, ra đường không quên cái này thì cũng
quên cái kia. Có lần tôi mua một mớ mỹ phẩm, bỏ quên luôn
tại cửa hàng, ngày hôm sau ra họ vẫn còn giữ đó, nhưng như
thế vẫn chưa đủ, tôi xách cái túi vừa lấy lại đi sang
một cửa hàng khác mua một cái áo và lại… bỏ quên ở đây,
đi một lúc sực nhớ quay lui, lại lấy lại lần thứ hai!
Và còn rất nhiều những ví dụ khác.
Một cô giáo dạy tiếng Anh mà tôi quen, vốn là người Malaysia
lấy chồng Na Uy cũng kể cho tôi nghe nhiều chuyện mà chị đã
từng lấy làm ngạc nhiên dù sống ở Na Uy nhiều năm. Như một
lần con gái chị về nhà và kể con nhường hết phần ăn trưa
cho một bạn người nước ngoài học cùng lớp vì bạn không
mang theo thức ăn, chị hỏi nhường hết vậy con lấy gì ăn,
cô bé hồn nhiên trả lời: nhưng cô giáo dạy vậy mà, cô bảo
nên nhường cho bạn khi bạn không có.
Ngay từ nhỏ, người Na Uy đã được dạy những điều tử
tế, dạy sống lương thiện, dạy trước tiên hãy tin vào
người khác nếu muốn người khác tin mình, cũng như không phân
biệt, kỳ thị chủng tộc, màu da… nên trong cuộc đời
người dân Na Uy nói chung đã sống như vậy.
Nói như vậy không có nghĩa xã hội Na Uy là một xã hội hoàn
hảo. Cái gì cũng có tính hai mặt của nó. Xã hội Na Uy, có
thể gọi là một mô hình xã hội chủ nghĩa khá lý tưởng dù
theo chế độ quân chủ lập hiến, cũng có những điểm mạnh
và điểm yếu. "Tính chất xã hội chủ nghĩa" coi trọng sự
bình đẳng đôi khi lại là một sự cào bằng, làm giảm đi
nỗ lực cạnh tranh trong mỗi con người. Thực vậy, người Na
Uy có thói quen chấp nhận, bằng lòng với những gì mình có,
ít khi muốn đua tranh với người khác hay vươn lên hơn nữa.
Khác hẳn với xã hội Mỹ nơi con người phải "cày như
trâu", phải cạnh tranh không mệt mỏi, phải vươn lên không
ngừng để có một ngày mai tốt hơn ngày hôm qua, hôm nay và
để không bị đào thải. Chính điều đó tạo ra sự tiến bộ
không ngừng của xã hội Mỹ, còn các xã hội Bắc Âu nói chung
trong đó có Na Uy bị cái sức ỳ vì không có tính cạnh tranh
dữ dội như vậy. Và khi đời sống hiền lành, bằng phẳng
quá thì con người cũng đơn giản. Không biết có chủ quan,
phiến diện không nhưng đôi khi tôi cứ nghĩ, nếu là người
làm văn hóa nghệ thuật ở Na Uy thì không biết tôi sẽ sáng
tác về cái gì (!). Rất là khó bởi trong cuộc sống có xung
đột, mâu thuẫn xã hội gì nhiều đâu, chỉ trừ sáng tác về
nỗi cô đơn của con người hay tình yêu chẳng hạn, vốn là
những đề tài muôn thuở!
Nhìn chung, với một người thích cuộc sống an phận, không lo
nghĩ nhiều thì Na Uy là một thiên đường, còn những ai thích
một cuộc sống nhiếu tính cạnh tranh, nhiều cơ hội khác
nhau… thì chưa chắc đã cảm thấy phù hợp với Na Uy.
Nhưng dẫu sao, một xã hội mà điều tốt, sự tử tế, lương
thiện là phổ biến còn cái ác, sự không tử tế là chuyện
hiếm hoi, một xã hội mà con người tin nhau, và tin vào điều
tử tế, đó là một xã hội lành mạnh, là giấc mơ mà tôi
đang mơ cho Việt Nam – đất nước tôi, dân tộc tôi.
© 2010 Song Chi
© 2010 talawas
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4633), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét