nước thống nhất từ đỉnh cổng trời Hà Giang đến đất
mũi Cà Mâu. Cái giá phải trả cho sự kiện này không nhỏ: 1,1
triệu liệt sĩ, trong đó 500 ngàn người có mộ được quy tập
đủ danh tính, 300 ngàn người phải chịu nằm dưới mộ vô
danh và 300 ngàn người vẫn chưa tìm thấy hài cốt. Ở phía
bên kia cuộc chiến, các con số tương đồng cũng đâu có thua
kém và họ cũng là con dân nước Việt cả thôi! Là người
viết văn, nhưng có thói quen điều tra xã hội học, ghi chép
lại làm lưng vốn cho ngòi bút của mình nên trong đầu tôi
miên man ám ảnh bởi những con số, trôi ra thành câu chữ trăn
trở trên mặt giấy giữa tháng tư lịch sử này…
<div class="boxright200"><div class="simplequote"><div
class="quotebody">Thế hệ chúng tôi "xẻ dọc Trường Sơn đi
cứu nước", giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, sao
những người được chúng tôi giải phóng lại ào ào bỏ
nước mà đi đông đến vậy?</div><br class="quoteclear"></div></div>
35 năm sau cuộc chiến, nếu tôi chen số "0" vào giữa sẽ là
305 ngàn ha rừng đầu nguồn ở 10 tỉnh biên giới đã được
mấy ông quan đầu tỉnh tùy tiện cho nước ngoài thuê 50 năm
mà giá thuê 1m2/năm chỉ đủ mua vài cọng rau muống thôi ư?
Điều đáng để tôi trăn trở âu lo là trong đó có 240 ngàn ha
rừng được cho các chủ doanh nghiệp nói tiếng Hoa, quốc tịch
Trung Quốc, Đài loan, Malaysia "thuê đất trồng rừng" ở
những vùng biên giới nhạy cảm! Tôi đã thử điều tra một
dự án của họ ở mấy xã thuộc huyện Tràng Định- Lạng
Sơn, chợt giật mình vì hình như nếu tôi không nhớ lầm thì
gần 40 năm trước mình đã từng thăm dò quặng bauxite bằng
phương pháp địa vật lý. Hay như một dự án trồng rừng khác
ở Hà Giang, tôi ngờ rằng trong phạm vi mấy xã đó có những
điểm triển vọng vàng sa khoáng. Nói đến rừng đầu nguồn,
tôi lại liên tưởng đến vấn nạn xuất hiện tràn lan, vô
tổ chức các công trình thủy điện vừa và nhỏ, không chỉ
dẫn đến nguy cơ tàn phá rừng, hủy hoại môi sinh, xả lũ vô
tội vạ ở Quảng Nam, Quảng Ngãi năm ngoái mà còn chiếm mất
diện tích canh tác tốt nhất của đồng bào các dân tộc miền
núi phía Bắc. Điều tra quanh thị trấn du lịch, nghỉ dưỡng
Sa Pa, trong bán kính 30 km có tới 17 dự án thủy điện nhỏ? Ai
cũng biết, địa điểm thiết kế lòng hồ thủy điện nhỏ lý
tưởng là thung lũng giữa núi, đó cũng là nơi có ruộng trồng
lúa vốn rất hiếm hoi của người Dao, Mông, Thái, Tày, Nùng…
ở Tây bắc, Việt Bắc. Họ mất rừng, mất ruộng nên lũ
lượt tha hương làm dân di cư tự do vào các tỉnh Tây Nguyên,
bỗng chốc họ từ nạn nhân trở thành thủ phạm phá rừng vì
buộc phải đốt rẫy làm nương ở nơi đất mới. Cái vòng
luẩn quẩn phá rừng kia bao giờ chấm dứt? Câu hỏi này tôi
đã từng đặt ra trong lọat 5 bài viết về Tam Nông trên báo
Văn Nghệ Trẻ, nhân hội nghị Trung ương 7, khóa X họp vào
giữa năm 2007, vẫn rơi vào im lặng.
Tháng tư năm nay cũng vừa tròn 45 năm chiến thắng Hàm Rồng
(3/4/1965 - 3/4/2010). Không ai có thể phủ nhận đây là chiến
thắng vĩ đại, oanh liệt nhất trong năm đầu tiên của cuộc
chiến tranh đất đối không vô cùng ác liệt. Chỉ trong 2 ngày,
trung đoàn pháo binh 228 đã cùng dân quân các làng Yên Vực, Nam
Ngạn, Đông Sơn đã kiên cường bám trụ, bắn hạ 87 máy bay
phản lực Mỹ, giữ được cây cầu Hàm Rồng nguyên vẹn. Tôi
đã 2 lần đi làm phim về trận đánh này (2005 và 2010) nên
hiểu rõ mất mát hy sinh ở đây suốt những năm chiến tranh
cũng rất lớn. Trên diện tích khoảng 1 cây số vuông quanh khu
vực Hàm Rồng, người Mỹ đã trút xuống 20 vạn tấn bom, 8.000
người đã chết, 13.000 người bị thương vong. Những con số
ám ảnh tâm thức, xui khiến tôi năm 2005 đã cất công đi tìm
nhân chứng lịch sử- ông Nguyễn Văn Bê, một trong số 13.000
người bị thương bên cây cầu Hàm Rồng. Ông Bê quê ở xã Nga
Lĩnh, huyện Nga Sơn, nhưng vào lúc tôi đi tìm, ông đang cuốc
đất thuê cho chủ trang trại trồng dứa ở ngoại vi thị xã
Bỉm Sơn. Ông bị thương trong trận đánh ngày 3/4/1965. Một
mảnh bom đã găm qua mũ sắt, chui vào đỉnh đầu, đến nay
chỗ bị thương vẫn còn phập phồng mảng da đầu. Sau khi ra
viện, xuất ngũ vài năm thì vết thương trên đầu mới tái
phát, biến ông Bê thành người ngu ngơ, biết gì về các thủ
tục vốn đã khá phiền phức để hưởng tiêu chuẩn thương
binh. Tính đến thời điểm 2005 là vừa tròn 40 năm ông không
hề được hưởng tiền trợ cấp. Trớ trêu ở chỗ chiếc mũ
sắt có vết thủng trên đỉnh đầu của ông lại cũng được
người ta đem trưng bày ở nhà Bảo tàng cách mạng tỉnh Thanh
suốt 40 năm ấy, còn người thủng đầu, nghe thiên hạ đồn:
"<em>Ông muốn có sổ trợ cấp phải làm thủ tục "đầu
tiên", không có thì nghỉ cho khỏe!</em>" Chẳng biết 5 năm
qua, sau lần gặp tôi, ông sống ra sao, đã được cấp sổ hay
chết rồi vẫn còn ôm mối hận? Ngẫu nhiên tháng tư dương
lịch hàng năm thường trùng hợp với dịp tết "Hàn thực"
vào mồng 3 tháng 3 âm lịch. Người ta ăn đồ nguội như bánh
trôi, bánh chay làm từ đêm trước để ngày tết không phải
dùng đến ngọn lửa oan nghiệt từng thiêu đốt mẹ con Giới
Tử Thôi thời chiến quốc. Trùng Nhĩ sau khi lên ngôi vua đã vô
ơn, bạc đãi và hắt hủi các công thần khiến ông phải cõng
mẹ trốn vào rừng ở ẩn. Vua sai người gọi không được bèn
nghe lời nịnh thần, cho đốt rừng tất ông phải ra, nhưng ông
cùng mẹ thà chết cháy chứ không chịu quay về nhìn mặt lũ
bất nhân. Bởi thế, tết "Hàn thực" năm nay, ăn đĩa bánh
trôi tôi lại nhớ tích xưa, ngậm ngùi thương ông Nguyễn Văn
Bê, miên man suy ngẫm sự đời những năm hậu chiến.
Có những con số người vô tâm thọat nghe thấy dửng dưng,
nhưng tôi thì không thể. Tài liệu thống kê gần đây cho tôi
biết, 35 năm sau cuộc chiến, Việt Nam ta có: 3,2 triệu người
định cư ở gần 100 quốc gia và vùng lãnh thổ; 500.000 người
đi làm thuê ở 40 quốc gia; 250.000 người đi lấy chồng nước
ngoài, chủ yếu ở Trung quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Malaysia;
30.000 du học sinh ở châu Âu, châu Úc và Bắc Mỹ… Trong số
3,2 triệu người Việt định cư ở hải ngoại hiện nay, số ra
đi trước ngày 30/4/1975, kể cả số di cư từ thời thuộc Pháp
chỉ khoảng 1 triệu, số còn lại hơn 2 triệu người chủ yếu
rời bỏ đất nước từ nửa cuối thập niên 70 và cả thập
niên 80 của thế kỷ trước. Thế hệ chúng tôi "xẻ dọc
Trường Sơn đi cứu nước", giải phóng miền Nam, thống nhất
Tổ quốc, sao những người được chúng tôi giải phóng lại
ào ào bỏ nước mà đi đông đến vậy? Đất nước qua 24 năm
đổi mới, ta vẫn tự hào về tốc độ tăng trưởng ngọan
mục trong 12 năm liền (1996- 2007). Thế nhưng chất lượng tăng
trưởng thì sao? Cánh kéo phân hóa giàu nghèo giãn ra tới mức
chỉ một nhúm người đi xe triệu đô, cưỡi máy bay riêng,
ngủ biệt thự sang trọng, trong khi có nửa triệu người đi
làm thuê kiếm sống ở xứ người và 250 ngàn cô gái hơ hớ
tuổi xuân phải lấy chồng chồng ngoại để có tiền cứu
đói hay trả nợ cho gia đình. Trong cộng đồng 3,2 triệu
người Việt hải ngoại, tôi biết có khoảng 300 ngàn chuyên gia
cấp đại học và trên đại học, phần lớn đều tha thiết
mong có cơ hội phụng sự Tổ quốc. Đó là nguồn nhân lực
tuyệt vời cho công cuộc phát triển, sao các nhà quản lý trong
nước lại ghẻ lạnh, hờ hững với họ? Tôi có thời gian làm
Thư ký tòa sọan cho tạp chí Thế giới vi tính (PC World VN),
một tạp chí hàng đầu về CNTT nên hiểu khá rõ nội tình vụ
việc ông Trương Trọng Thi- người Pháp gốc Việt, nhà phát
minh thuộc tốp tiên phong của thế giới về máy tính cá nhân
và công nghệ vi xử lý, ngay từ năm 1973 đã có nguyện vọng
hợp tác đầu tư với Nhà nước ta về lĩnh vực này và bị
ghẻ lạnh ra sao. Cố GS Trần Lưu Chương sinh thời có lần tâm
sự với tôi: "Hãy tưởng tượng ở thời điểm năm 1973, lúc
châu Á và cả thế giới còn đang ở buổi bình minh của cuộc
cách mạng tin học, nếu ta ủng hộ Trương Trọng Thi lập
xưởng chế tạo PC và tổ chức nghiên cứu công nghệ vi xử
lý thì Ấn Độ và Trung Quốc chỉ có nước chạy theo bái ta
làm sư phụ, chứ đâu như bây giờ ta thua họ 10 năm phát
triển công nghiệp phần cứng và gia công phần mềm xuất
khẩu." Lại nữa, con số 30,000 du học sinh, nghiên cứu sinh VN
đang ở Tây Âu và Bắc Mỹ là nguồn chất xám trẻ vô cùng
quý giá, sao 70- 80% trong số họ không muốn về nước, đâu
chỉ vì đãi ngộ thấp mà còn vì điều kiện làm việc, cơ
hội thăng tiến bị cơ chế dị mọ trong nước kìm hãm?…
Có tiếng gà gáy sáng cất lên thao thiết,chơi vơi, lạ hóa
giữa không gian khu đô thị mới, chất ngất các tòa nhà chung
cư cao tầng. Ông lão hàng xóm cùng tầng 11 của tôi bảo, ông
nuôi chú gà tre Nam Bộ làm cảnh, cho nguôi nỗi nhớ làng quê
Đông Anh bị giải tỏa làm sân "gôn", bứng ông cùng bà lão
răng đen, vấn khăn mỏ quạ ra nhập hàng ngũ cư dân đô thị
mới. Tiếng gà làm tôi liên tưởng đến buổi tọa đàm "Kê
minh thập sách- minh triết trị quốc an dân" tại Hội trường
tầng 3, nhà số 53 Nguyễn Du- Hà Nội vừa diễn ra hôm 15/4/2010.
Hơn 600 năm trước, bà Chế thắng phu nhân Nguyễn Thị Bích
Châu đã dâng lên vua Trần Duệ Tông bản "Kê minh thập
sách" gồm 10 điều phản biện và kiến nghị, hòng cứu đất
nước ra khỏi khủng hoảng toàn diện về chính trị, quân sự,
kinh tế. Mỗi lời của bà tới nay vẫn còn tươi rói màu xanh
của cuộc sống, thiết thực với hiện tình đất nước, ngỡ
như ta đang đọc một bản góp ý cho văn kiện Đại hội đảng
CSVN lần thứ XI, ví dụ:
"<em>…Ba, ngăn chặn lũ lộng quyền để phòng chính sự sâu
mọt.<br />
<br />
Bốn, thải loại bọn tham nhũng để trừ tệ đục khóet của
dân.<br />
<br />
Năm, xin chấn hưng văn hóa giáo dục khiến ánh đuốc rực cùng
mặt trời chiếu khắp.<br />
<br />
Sáu, xin cầu lời nói thẳng để cho cổng thành cùng đường
ngôn luận rộng mở…</em>"
Tôi nhớ, trong buổi tọa đàm đó, khi anh GS Chu Hảo mời tôi
lên phát biểu, tôi đã uống thuốc liều nêu ra hai ý hỏi lại
các cử tọa cũng là hỏi chính lòng mình:
Một là bản "Kê minh thập sách" có 6 điều thuộc về minh
triết trị quốc an dân ngắn gọn, khúc triết và 4 điều
thuộc về binh pháp, đọc lên ngỡ như binh pháp Tôn Tử hay Binh
thư yếu lược của Hưng Đạo đại vương vậy. Bà Nguyễn
Thị Bích Châu chỉ là cung phi, mồ côi từ nhỏ, vào cung tự
học mà tỏa sáng nên chăng coi đây là sự cô đúc trí tuệ
của nhiều bậc thức giả dân gian vào trong văn bản lưu
truyền cho hậu thế, thông qua sự phát ngôn của nhân vật
lịch sử đã hóa thánh trong lòng dân ở các đền thờ miền
quê Nghệ Tĩnh?
Hai là, phải chăng "Kê minh thập sách" tập hợp ý nguyện
của dân chúng mà ra đời từ hệ quả tất yếu sau mấy chục
năm chính sự suy đồi, vua tôi sa đọa? Thực tế lịch sử cho
thấy nhà Trần sau hơn nửa thế kỷ lừng lẫy và 3 lần đánh
thắng giặc Nguyên Mông, đến năm 1314 bắt đầu trượt dài
trong sa đọa với sự lên ngôi của vua Trần Minh Tông. Ông vua
này là con thứ, được vua cha cưng chiều đưa lên ngôi lúc
mới 14 tuổi (SN 1300), chỉ ham ăn chơi, trác táng trong sự dung
túng của thượng hoàng và sự o bế của lũ nịnh thần. Đến
năm 1329, đang còn sung sức ở tuổi 29 Minh Tông đã vội lẩn
tránh quốc sự, nhường ngôi cho vua Trần Hiến Tông mới lên 10
tuổi (SN 1319) để mình làm Thượng hoàng. Năm 1341, Hiến Tông
chết lúc 22 tuổi, chưa kịp có con nên con thứ 10 của Minh Tông
mới lên 5 tuổi (SN 1336) lên làm vua, hiệu là Trần Dụ Tông.
Như vậy, từ năm 1314 đến 1369 là 55 năm triều đình mục nát,
chính sự nhố nhăng như phường chèo nên năm 1369 một gã lưu
manh Dương Nhật Lễ, con anh hề chèo gốc Hoa trong cung là Dương
Khương cũng có thể cướp ngôi làm vua được 2 năm (1369- 1370).
"Kê minh thập sách" dâng lên vua Trần Duệ Tông (1372- 1377),
không được vua tiếp nhận nên năm 1400 nhà Trần mới mất về
tay nhà Hồ, rồi cuối cùng nước cũng mất về tay giặc Minh
ở phương Bắc.
Phải chăng khi một chính thể kéo dài sự mục nát suốt mấy
chục năm, quyền bính lọt vào tay lũ lưu manh hạ đẳng, chính
sự nhố nhăng như phường chèo, lại khước từ minh triết
Việt trong "Kê minh thập sách" thì họa diệt vong là tất
yếu?
Bài học lịch sử "Kê minh thập sách" cuối thời nhà Trần,
nay nhân ngày giỗ thứ 633 bà Chính thắng phu nhân Nguyễn Thị
Bích Châu, tôi bồi hồi ngẫm lại vẫn thấy còn nguyên giá
trị giữa bầu trời thủ đô tháng tư năm 2010…
<em>Hà Nội 18/4/2010</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4775), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét