bàn luận dưới góc nhìn của một nhà báo kỳ cựu.
<div class="special_quote">LTS: Cuộc tranh luận về việc Việt Nam
nên học tập hay cần phải tìm mô hình phát triển khác Trung
Quốc được giới học giả quốc tế và trong nước, thậm chí
cả một số cựu lãnh đạo bàn thảo khá sôi nổi.
Trong khi nhiều người cho rằng Việt Nam phải khác Trung Quốc
thì tác giả Tống Văn Công, nguyên Tổng biên tập Báo Lao
động giữ quan điểm Việt Nam cần học hỏi những điều hay
và tránh những khiếm khuyết mà Trung Quốc đã mắc phải.
Bài viết dưới đây thể hiện góc nhìn riêng của tác giả.
Mời bạn đọc cùng tranh luận.</div>
<h2>Chúng ta không có nhà tư tưởng Đổi mới</h2>
Ngày 18-9-2009, Nhân dân nhật báo Trung Quốc có bài "Có thể
bắt chước mô hình Trung Quốc được không?". Bài báo cho
rằng Việt Nam "bắt chước 100%" mô hình Trung Quốc và Việt
Nam "cần thực sự nhớ ơn mô hình này".
Các nhà nghiên cứu của Việt Nam lên tiếng ngay. Ông Trần
Đức Nguyên từng là Trưởng ban nghiên cứu của Thủ tướng,
người trực tiếp tham gia soạn thảo Cương lĩnh Đổi mới ở
Đại hội VI Đảng Công sản VN (1986) nói: "<em>Trong suốt quá
trình chuẩn bị Đại hội, ngoài việc thảo luận những vấn
đề thực tế Việt Nam, tôi chưa bao giờ nghe một ai nói về
mô hình Trung Quốc</em>".
Giáo sư Đặng Phong, tác giả bộ sách Tư duy kinh tế Việt Nam
trả lời nhà báo Huy Đức cho rằng đổi mới ở Việt Nam
"<em>là một tiến trình bắt đầu từ bức xúc của dân chúng
được che chở bởi các nhà lãnh đạo chiến tranh kỳ cựu và
bắt đầu bằng phương pháp xé rào</em>". Và "<em>Ở Việt
Nam không có ai là cha đẻ của Đổi mới. Ở miền Nam khi đó
Võ Văn Kiệt có vai trò như một chiếc xe tăng đỡ đạn cho
những người xé rào, nhưng ông không phải là người đưa ra
tư tưởng Đổi mới</em>".
<div class="boxright320"><img src="/files/u1/sub01/demtrcdmoi.jpg"
width="405" height="305" alt="demtrcdmoi.jpg" /><div
class="textholder">Đổi mới ở Việt Nam không bắt đầu từ tư
tưởng của một nhà cải cách nào đó mà bắt đầu từ cuộc
sống - GS Đặng Phong</div></div>
Ông khẳng định: "<em>Đổi mới ở Việt Nam không bắt đầu
từ tư tưởng của một nhà cải cách nào đó mà bắt đầu
từ cuộc sống</em>".
Ông nhấn mạnh vai trò của Võ Văn Kiệt chấp nhận cho một
số một số cơ sở xé rào trong cuộc vận hành của cuộc
sống ngày ấy: "<em>Không có ông thì không có Dệt Thành Công,
Việt Thắng, Bột giặt Viso, Thuốc lá Sài Gòn, Công ty Lương
thực của bà Ba Thi… Ông Kiệt còn là chỗ dựa cho những
đổi mới về chính sách trong nông nghiệp, về giá… ở An
Giang, Long An… với những tên tuổi như Nguyễn Văn Hơn, Chín
Cần (Nguyễn văn Chính)…</em>"
Cuộc "bắt đầu từ bức xúc" đi tới "xé rào" ở
nước ta đồng thời với cuộc cải cách của Trung Quốc (năm
1979). Điều đáng tiếc, đúng như ông Đặng Phong nói: Ta không
có một nhà tư tưởng Đổi mới! Mãi tới đầu những năm 80,
sau Đại hội VI, các nhà lý luận Việt Nam vẫn còn phê phán
Đặng Tiểu Bình về triết lý "<em>Mèo trắng mèo đen không
quan trọng, miễn là bắt được chuột</em>"!
Tôi may mắn được đi theo đoàn của ông Võ Văn Kiệt đến
những cơ sở xé rào mà Giáo sư Đặng Phong đã kể. Khi đoàn
ông Kiệt đến Xí nghiệp In Tổng hợp thì ông Hưng – Giám
đốc xí nghiệp này đang viết bản kiểm điểm theo lệnh của
Sở Văn hóa Thông tin về những việc làm vi phạm nghiêm trọng
các quy định quản lý xí nghiệp xã hội chủ nghĩa. Ông Hưng
cho biết Trưởng đoàn Thanh tra của Sở Văn hóa Thông tin nói,
các khuyết điểm vi phạm của ông Hưng ở mức kỷ luật khai
trừ Đảng và cách chức. Ông Kiệt nghe xong đăm chiêu mấy
phút rồi nói rằng bất cứ ai làm giám đốc trong tình huống
này đều phải chọn, hoặc là đình sản xuất hoặc xé rào
cứu xí nghiệp.
Ông Kiệt đề nghị Giám đốc Sở Văn hóa Thông tin rút quyết
định buộc ông Hưng làm bản kiểm điểm và giao cho ông Hưng
xây dựng đề án cải tiến quản lý chi tiết cách cứu nguy xí
nghiệp để làm "điểm" cho cả ngành in ở thành phố Hồ
Chí Minh.
Sau đó không lâu Xí nghiệp in Tổng hợp ăn nên làm ra, ông
Hưng nổi tiếng là nhà quản lý giỏi.
Khi đoàn đến Nhà máy Thuốc lá Sài Gòn, tiếp ông Kiệt là
những quan chức cao cấp của ngành thuốc lá, nhưng người trả
lời trôi chảy các câu hỏi của ông Kiệt là anh cán bộ kỹ
thuật trẻ Lê Đình Thụy. Anh Thụy ít nói về mình mà cho
biết nhờ học hỏi anh Ba một cán bộ chế độ cũ ở lại
với Nhà máy đóng góp rất nhiều kinh nghiệm giải quyết các
ách tắc về nguyên liệu, tiền vốn, chất lượng sản
phẩm…
Hôm đó sau khi rời nhà máy ông Kiệt hỏi chúng tôi có cảm
nhận giống như ông là không phải các vị có chức vụ cao mà
chỉ có anh cán bộ kỹ thuật nói giọng Huế (anh Thụy người
Huế) mới là người tâm huyết đóng góp công sức, trí tuệ
cho ngành thuốc lá đầy khó khăn?
Mấy năm sau, anh Thụy trở thành Tổng giám đốc Tổng công ty
Thuốc lá Việt Nam và nổi tiếng là nhà quản lý giỏi của
ngành thuốc lá Việt Nam thời kỳ Đổi mới.
Năm 1980, ông Kiệt tổng kết việc che chắn cho các xí nghiệp
xé rào bằng cụm từ "Ba Lợi Ích", tức là muốn khai thông
ách tắc trong kinh doanh sản xuất thì phải đảm bảo cân bằng
lợi ích của Nhà nước, lợi ích xí nghiệp và lợi ích cá
nhân người lao động. Tiếp thu tinh thần đó, năm 1981 tôi
viết bài báo có tựa đề Ba lợi ích, đăng trên báo Lao
Động. Bài viết được trình bày trang trọng, đặc biệt
được nhạc sĩ kiêm họa sĩ Văn Cao minh họa: Một nhà lý
luận kinh điển mang kính cận dày cộp soi từng trang sách để
bác bỏ khái niệm lạ lẫm: Ba lợi ích!
Số báo đăng bài Ba Lợi Ích phát hành không lâu thì anh Ba Trí
(Trần Tâm Trí, Vụ phó Vụ Báo chí, Ban Tuyên huấn Trung ương
Đảng) gọi điện thoại bảo tôi lên ngay để cho nghe một tin
"mật và khẩn". Anh Ba Trí vừa đi họp ngoài Hà Nội về.
Bên lề cuộc họp ông Đặng Xuân Kỳ Viện trưởng Viện
Marx-Lenin gặp anh hỏi: Ở Sài Gòn anh có biết tác giả bài báo
Ba Lợi Ích, đăng trên Lao Động không? Cái anh này viết láo
quá lắm, quan điểm rất lệch lạc. Anh Ba Trí đã nói đỡ cho
tôi: "<em>Tác giả là phó Tổng biên tập báo Lao Động, có
lẽ bài viết không phải thể hiện quan điểm riêng của tác
giả mà là của cả Ban biên tập đấy</em>".
<div class="boxleft320"><img src="/files/u1/sub01/xerao.jpg" width="404"
height="272" alt="xerao.jpg" /><div class="textholder">Không có các nhà
tư tưởng Đổi mới, Việt Nam chỉ có những chiếc xe tăng
đỡ đạn cho những người xé rào</div></div>
Anh Ba Trí góp ý với tôi: "<em>Từ nay viết bài nào gay cấn
quá anh nên đặt bút danh mới chưa ai biết!</em>". Sau đó ít
lâu, tôi đi dự họp và được xếp vào tổ thảo luận gồm
các cán bộ khối Dân Vận trung ương, do đồng chí Vũ Quang làm
tổ trưởng hướng dẫn. Đồng chí Vũ Quang mở đầu cuộc
thảo luận ở tổ bằng những lời phê phán hùng hồn về chủ
nghĩa tự do kinh tế tư bản Sài Gòn đang nảy nở, nếu không
kịp thời ngăn chặn thì sẽ tác hại khôn lường cho đất
nước!
Nhắc lại chuyện xưa tôi không hề có ý chê bai hai đồng chí
Vũ Quang và Đặng Xuân Kỳ mà chỉ muốn nói về cái không may
của chúng ta là không có một nhà tư tưởng Đổi mới khiến
cho cái Mới ở nước ta phát triển rất nhọc nhằn.
Nếu vẽ lại biểu đồ 20 năm thì sẽ thấy con đường Đổi
mới quá dích dắc và không ít khi bị quay ngược!
Trước kia Đảng cộng sản Việt Nam đã từng có tư duy tiến
bộ hơn Đảng cộng sản Trung Quốc. Trong khi các lãnh tụ Trung
Quốc hô hào "chính trị là thống soái, tư tưởng dẫn
đầu" thì mặc dù bị họ gây sức ép, Đảng cộng sản
Việt Nam vẫn kiên trì "Cách mạng khoa học kỹ thuật là then
chốt".
Ngày nay bào chữa cho sự trì trệ của mình thường là câu:
"Con đường đổi mới chưa có tiền lệ. Chúng ta phải vừa
làm vừa mò mẫm". Ngày nay có rất nhiều quốc gia tiên tiến
đã tìm ra nhiều con đường ngắn nhất để trở thành giàu
mạnh. Cùng tình trạng với ta có Trung Quốc, vậy thì cái gì
họ đã có cách giải quyết tốt thì tại sao ta không xem xét
vận dụng mà lại cứ mò mẫm?
Tôi rất muốn được nghe các nhà nghiên cứu nước ta so sánh
Đổi mới của ta với Cải cách của Trung Quốc để rút ra
những điều cần bổ khuyết cho mình. Ta cần học Trung Quốc
điều gì và không nên học điều gì?
Tôi không phải là nhà nghiên cứu lý luận mà chỉ là một
người quan tâm đến vận mệnh của đất nước và của
Đảng, xin mạnh dạn nêu ra vài nhận xét về những điều nên
học và không nên học Trung Quốc.
<h2>"Mèo trắng mèo đen", triết lý vượt qua ý thức hệ</h2>
Thực hiện đường lối cải cách mở cửa, Đảng Cộng sản
Trung quốc nói họ giương cao ngọn cờ vĩ đại xã hội chủ
nghĩa đặc sắc Trung Quốc, kiên trì chủ nghĩa Marx – Lenin, tư
tưởng Mao Trạch Đông và lý luận Đặng Tiểu Bình. Lý luận
Đặng Tiểu Bình chủ yếu là triết lý "<em>Mèo trắng mèo
đen, không quan trọng miễn là bắt được chuột</em>". Tư
tưởng này đã soi sáng cho đường lối chính sách của họ minh
bạch, không sợ bị quy chụp về lập trường, quan điểm,
không bị vướng mắc rào cản ý thức hệ.
Nhờ giải phóng tư tưởng, triệt để đổi mới tư duy, họ
đã dễ dàng vượt qua những lĩnh vực mà nhiều năm sau chúng
ta vẫn còn coi là những tín điều chưa thể vượt qua:
1 – Bỏ qua khái niệm "bóc lột", nội dung quan trọng của
lý luận Marx về chiếm không lao động thặng dư trong chủ
nghĩa tư bản. Điều này giải phóng tư duy cho cả xã hội
không còn thấy cần thiết phải thiết lập chế độ công hữu
về tư liệu sản xuất để xóa bỏ bóc lột giai cấp. Mọi
người có vốn, có kiến thức quản lý, được khuyến khích
thành lập xí nghiệp tư nhân, vừa sản xuất nhiều hàng hóa
cho xã hội, vừa tạo công ăn việc làm cho người lao động.
Đó là khởi đầu cho Trung Quốc phát triển nhanh chóng, để
rồi 20 năm sau trở thành "công xưởng của thế giới".
<center><img src="/files/u1/sub01/chinareform.jpg" width="450" height="296"
alt="chinareform.jpg" /><br />
<em>Trung Quốc kỉ niệm 30 năm cải cách mở cửa. Ảnh:
life.com</em></center>
Bỏ qua khái niệm bóc lột, họ không bị "quan điểm lập
trường giai cấp" ràng buộc, dễ dàng chọn người có thực
tài trong Đảng gánh vác trọng trách. Họ công khai quy hoạch
cán bộ kế cận cho các nhiệm kỳ sau rất tốt.
Họ còn mạnh dạn dùng nhân tài ngoài Đảng, cả trí thức Hoa
kiều, làm mọi việc để phát triển kinh tế. Hiện nay Trung
Quốc có hai Bộ trưởng là người ngoài Đảng cộng sản.
2 – Lý thuyết "mèo trắng, mèo đen" giúp Trung Quốc cởi
mở với các học thuyết của nhiều tác giả phương Tây. Trong
kinh tế người ta cho ứng dụng các phương pháp của Fore,
Taylor… một thời bị cho là bòn rút mồ hôi người lao động
. Sách kinh tế của Paul Samuelson, William Nordhaus, J.k.
Galbraith.v.v…được khuyến khích nghiên cứu. Ông Đăng Tiểu
Bình coi những cuốn Cú sốc tương lai,Làn sóng thứ ba… của
nhà tương lai học Hoa Kỳ Alvin Toffler là sách gối đầu
giường và khuyến khích các nhà lãnh đạo trẻ của Đảng
Cộng sản Trung Quốc đọc để có tầm nhìn xa rộng hơn.
Ông Đặng còn cho rằng: Nếu Đảng không giải quyết tốt vấn
đề giáo dục sẽ làm hỏng việc việc lớn và phải chịu
trách nhiệm trước lịch sử! Nhờ đó mà nền giáo dục bị
kiềm hãm bởi giáo điều ý thức hệ, phục vụ chính trị
một cách thô thiển đã được cải cách nhanh chóng. Giáo dục
đại học của Trung Quốc đã đuổi kịp nhiều nước tiên
tiến đáp ứng được cho sự nghiệp cải cách mở cửa.
3- Nhờ giải phóng khỏi sự ràng buộc ý thức hệ, văn nghệ
sĩ Trung Quốc đã được tự do sáng tác về những đề tài
cấm kỵ như Cách mạng thổ cải, Đại cách mạng văn hóa vô
sản. Văn học nghệ thuật từ "sa mạc đại cách mạng văn
hóa" đã bừng dậy. "Bất kể quan niệm mới, thủ pháp
mới, trường phái mới, kiểu hành văn mới nào đều có thể
thử nghiệm không có gì phải ngại. Đũng quần làm găng tay,
cà vạt đem quấn chân đều có thể thử". (Ý kiến của nhà
phê bình văn học Dương Vũ).
Nhiều tác phẩm mổ xẻ sâu sắc nỗi đau lớn của nhân dân
trong đại cách mạng văn hóa vô sản được gọi là "Dòng
văn học cơn sốt vết thương". Thực tế cho thấy dòng văn
học này chẳng những không làm xấu hình ảnh Đảng cộng sản
mà còn làm cho nhân dân thêm vững tin rằng tình cảnh ghê rợn
ấy sẽ không bao giờ có cơ hội tái diễn.
Sau "cơn sốt vết thương" là những "cơn sốt suy ngẫm
lại", "cơn sốt cải cách", "cơn sốt tìm về nguồn
cội", và hiện nay đến "cơn sốt hiện đại" với nhiếu
tác giả nổi tiếng. Vương Sóc được gọi là "giọng nói
bất kính của một thế hệ hết ảo tưởng"; Dư Hoa, nhà văn
"phát triển tinh thần Lỗ Tấn"; Vệ Tuệ được xem là một
Francoise Sagan của xứ sở Nho giáo….
Chính phủ Trung Quốc đã cho đóng cửa cả nghìn tờ báo sống
bằng bao cấp, không bán được.
Năm 1987 khi được đọc cuốn Tâm lý Văn nghệ của Chu Quang
Tiềm, Giáo sư mỹ học Đại học Bắc Kinh, nhà thơ Chế Lan
Viên cũng là nhà lý luận sắc sảo của văn học Việt Nam đã
phát biểu: "Nhiều kiến thức nhờ có sách này tôi mới
được biết!". Bởi sách này viện dẫn những kiến giải về
mỹ học của Hegel, Freud, Nietzsche… mà thời ấy các nhà nghiên
cứu lý luận của Việt Nam chưa được tiếp cận.
4- Triết lý "mèo trắng mèo đen" không chỉ được vận
dụng trong các chính sách đối nội mà còn thể hiện ở đối
ngoại: Nước nào đó theo chế độ dân chủ hay chuyên chế là
việc của họ, điều quan trọng đối với Trung Quốc là quan
hệ với họ có thu được lợi ích gì hay không.
<h2>Thuyết "ba đại diện": Dân tộc và Hội nhập</h2>
Năm 2000, ông Giang Trạch Dân hoàn chỉnh học thuyết Ba đại
diện có nội dung là: Đảng cộng sản Trung Quốc đại diện
cho lực lượng sản xuất tiên tiến, đại diện nền văn hóa
tiên tiến và đại diện lợi ích của đông đảo nhân dân
Trung Quốc. Năm 2002, Đại hội 16 Đảng Cộng sản Trung Quốc
đưa thuyết Ba đại diện vào Điều lệ Đảng. Năm 2004 Quốc
hội Trung Quốc cụ thể hóa Thuyết Ba đại diện thành những
điều cơ bản của Hiến pháp sửa đổi đặt nền móng cho
giải pháp chính trị của nước Trung Hoa tiến tới dân chủ,
tự do.
Theo Giang Trạch Dân, sau hơn 20 năm cải cách mở cửa, Trung
Quốc có tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân cao nhất thế
giới, nhưng Đảng cộng sản đang đứng trước thử thách
mới: Đối nội có nhiều vấn đề nãy sinh mà nổi cộm nhất
là nạn tham nhũng đã trở thành "quốc họa". Đối ngoại,
sau khi gia nhập WTO, Trung Quốc phải tuân theo các quy tắc cạnh
tranh quốc tế, các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa đều
bị tác động. Do đó Đảng Cộng sản Trung Quốc cần có một
lý luận mới để duy trì địa vị Đảng cầm quyền của dân
tộc phù hợp với bối cảnh thế giới hiện đại.
Thuyết Ba đại diện có những ý nghĩa sau đây:
1 – Trung Quốc vẫn còn nằm trong số nước đang phát triển,
công nhân công nghiệp vẫn chiếm số đông. Tuy nhiên, thế
giới đã bước vào thời kỳ hậu công nghiệp, lao động
"cổ xanh" (giai cấp công nhân thời tư bản sơ khai mà Marx
đã quan sát) chỉ còn từ 5 đến 10 % không còn là lực lượng
sản xuất tiên tiến nữa mà phải nhường vai trò này cho
những người lao động có trình độ kỹ thuật cao. Nhân loại
đang bước vào nền kinh tế tri thức với những "lao động
bác học ".
Thuyết Ba đại diện cung cấp lý luận bỏ qua quan điểm cũ
"Đảng cộng sản là đội tiên phong của giai cấp công nhân,
giai cấp có sứ mạng lịch sử đào mồ chôn chủ nghĩa tư
bản, thiết lập nền chuyên chính vô sản". Đây là bước
phát triển lý luận, giải quyết nhận thức mới về Đảng
cầm quyền của nước Trung Hoa hiện đại hóa: Trí thức và
doanh nhân có vai trò là lực lượng sản xuất tiên tiến, kinh
tế tư nhân đóng vai chủ đạo và nền kinh tế được chi
phối bởi cơ chế thị trường. Đảng Cộng sản Trung Quốc
phải là Đảng đại diện lực lượng sản xuất tiên tiến.
2 – Trước thời kỳ cải cách mở cửa, "nền văn hóa
mới" do Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo theo tư tưởng
Mao Trạch Đông (Bàn về chủ nghĩa dân chủ mới viết năm
1943), thể hiện đầy đủ nhất trong cuộc Đại cách mạng văn
hóa vô sản. Đó là nền văn hóa lấy chính trị làm thống
soái, hoàn toàn phụ thuộc vào chính trị, loại bỏ văn hóa
truyền thống và triệt để ngăn chặn ảnh hưởng của các
nền văn hóa hiện đại có giá trị nhân văn và dân chủ của
nhân loại tiến bộ. Cách mạng văn hóa vô sản lấy đấu tranh
giai cấp liên tục làm lý tưởng sống, nội dung tạo dựng xã
hội và sáng tạo văn học nghệ thuật. Kết quả là một xã
hội đại loạn, một nền văn học minh họa thô thiển.
Nay Quốc hội Trung Quốc thông qua sửa đổi Hiến pháp có 3
điểm lớn là: Bảo vệ quyền sở hữu tư nhân; Tôn trọng và
bảo vệ nhân quyền; và cụ thể hóa lý thuyết Ba đại diện
của Đảng cộng sản, trong đó có đại diện nền văn hóa
tiên tiến.
Trả lời phỏng vấn của The Sciense Monitor tháng 4 năm 2004, ông
Nguyễn Trần Bạt, Chủ tịch, Tổng giám đốc Invest Consult Group
đã có lý khi cho rằng, Giang Trạch Dân "dùng thuật ngữ nền
văn hóa tiên tiến để tránh đụng chạm trực tiếp đến
chính trị". Và "Đảng cộng sản Trung Quốc thể hiện sự
tiên tiến về chính trị do đó mới có hệ quả là thừa nhận
quyền con người và hệ quả thứ hai là thừa nhận quyền sở
hữu tư nhân các tài sản".
Đúng vậy, nền văn hóa tiên tiến phải là nền văn hóa giải
phóng cá nhân, đầy ý thức công dân, tiếp nhận những giá
trị tinh hoa của nhân loại, tất nhiên phải tương ứng với
một thể chế chính trị tiên tiến, thực sự tự do, dân chủ,
tôn trọng nhân quyền.
3 – Đảng cộng sản Trung Quốc "đại diện cho lợi ích của
đông đảo nhân dân Trung Quốc" tức là bỏ qua khái niệm
đấu tranh giai cấp của chủ nghĩa Mao và hướng tới chủ
nghĩa dân tộc và quốc gia Trung Quốc. Mọi giai cấp, mọi tầng
lớp trong xã hội Trung quốc từ nay có thể yên tâm rằng
Đảng cộng sản là trung tâm đoàn kết, là chỗ dựa về vật
chất và tinh thần của họ.
Thuyết Ba đại diện là một tổng thể có giá trị kim chỉ nam
hành động của Đảng cộng sản Trung Quốc, ung cấp phương
pháp luận cho công tác xây dựng Đảng, đáp ứng yêu cầu một
Đảng lãnh đạo dân tộc ở thời kỳ hiện đại hóa đất
nước, trong thế giới hậu công nghiệp.
Ngày 10-10-2009, tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng
cộng sản Việt Nam lần thứ 11, đồng chí Tổng bí thư Nông
Đức Mạnh đã nói rất đúng rằng: "Công tác xây dựng
Đảng là nhiệm vụ cấp bách, có ý nghĩa quyết định đối
với sự nghiệp cách mạng, ý nghĩa sống còn với Đảng và
chế độ". Tham khảo thuyết Ba đại diện của Đảng cộng
sản Trung Quốc có lẽ sẽ gợi cho chúng ta nhiều điều để
hoạch định "bản thiết kế" xây dựng Đảng thích hợp cho
dân tộc ta trong nhiệm kỳ Đại hội 11 này?
<h2>Trung Quốc có định hướng cải cách chính trị</h2>
Năm 2007 cuốn sách "Mao Trạch Đông – Ngàn năm công tội"
của Tân Tử Lăng đã gây vang dội trong dư luận nhân dân Trung
Quốc bởi sự trình bày trung thực lịch sử và quan trọng hơn
bởi tác giả đưa ra kiến nghị mới mẻ: "Trong cải cách
hình thái ý thức phải lấy quan điểm phát triển khoa học
lấy con người làm gốc của Hồ Cẩm Đào làm tổng cương,
lấy chủ nghĩa xã hội dân chủ của Marx – Engel lúc cuối
đời, chủ nghĩa dân chủ mới của Mao Trạch Đông, cũng như
lý luận của Đặng Tiểu Bình làm cơ sở… Hệ thống lý
luận này nên đặt tên là lý luận chủ nghĩa xã hội dân
chủ, ghi vào Điều lệ và Hiến pháp… Đảng Cộng sản Trung
Quốc đổi tên là Đảng xã hội Trung Quốc, tham gia Quốc tế
Đảng Xã hội nhằm kế thừa trào lưu lịch sử Đảng Dân
chủ Xã hội mà Marx – Engel đã xây dựng …"
Lý Nhuệ, nguyên Phó trưởng ban Tổ chức Trung ương Đảng
Cộng sản Trung Quốc, nguyên thư ký của Mao Trạch Đông viết
lời tựa sách này có đoạn:"<em>Chuyên chế một Đảng dẫn
tới hình thái ý thức được xác định là cái tuân theo duy
nhất… là phần sai lầm trong chủ nghĩa Lênin, chủ nghĩa
Stalin, và lý luận Mao Trạch Đông… Những lý luận và chủ
trương đã bị Engel lúc cuối đời thừa nhận "Chỉ là ảo
tưởng"…</em>
"<em>Chúng ta nên tôn thờ chủ nghĩa Marx giàu, có thể thúc
đẩy sức sản xuất tiên tiến và phát triển văn hóa tiên
tiến – Chủ nghĩa Xã hội Dân chủ và triệt để chia tay với
Chủ nghĩa xã hội nghèo – lý luận và phương pháp xây dựng
Chủ nghĩa xã hội của Lênin, Stalin, Mao Trạch Đông</em>".
Nhà báo Fareed Zakaria của CNN thuật lại cuộc phỏng vấn của
ông hồi mùa thu 2008 với Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo đã
viết: "Ôn Gia Bảo nói rõ ràng rằng đất nước ông đang
chuyển động hướng về cái ngày nó sẽ tương tự một nền
dân chủ kiểu phương Tây".
Sau đây là nguyên văn lời đáp của Ôn Gia Bảo:
"<em>Một là chúng tôi cần cải tiến từng bước hệ thống
bầu cử dân chủ, sao cho quyền lực sẽ thực sự thuộc về
nhân dân và sử dụng để phục vụ nhân dân.
Hai là chúng tôi cần cải tiến hệ thống pháp lý, điều hành
đất nước theo pháp luật và củng cố đất nước dưới sự
thống trị của pháp luật. Và chúng tôi sẽ xây dựng một hệ
thống tư pháp độc lập và công chính.
Ba là, chính phủ được đặt dưới sự giám sát của nhân dân
và như ông yêu cầu, thì hãy yêu cầu chúng tôi tăng cường
sự minh bạch trong các công việc của chính phủ. Và đặc
biệt, chính phủ cũng cần phải chấp nhận bị giám sát bởi
các phương tiên truyền thông và những đảng phái khác</em>".
<h2>Nhiều điều không nên học Trung Quốc</h2>
1 – "Đàn áp để ổn định và phát triển: Mô hình Trung
Quốc"
Đó là tựa đề bài viết của giáo sư Ngô Vĩnh Long. Bài viết
nhắc lai nhiều cuộc đàn áp của Trung Quốc, đặc biệt là
sự kiện Thiên An Môn đè bẹp cuộc biểu tình của sinh viên
đòi dân chủ bằng xe tăng khiến cho cả thế giới kinh hoàng.
Bài viết nhận định "Mô hình phát triển của Trung Quốc là
dùng tăng trưởng kinh tế để đè bẹp tự do và dân chủ".
Từ năm 2002, Trung Quốc thẳng tay đàn áp người dùng công
nghệ truyền thông mới, lập trang web để thảo luận về tự
do, dân chủ, bắt giam nhiều nhà bất đồng chính kiến, không
cho các giáo sư có quan điểm tiến bộ được giảng dạy.
Gần đây trong bài viết "Những nhà dân chủ có tội", ông
Mã Kiện dự đoán hậu quả của chính sách nói trên sẽ đưa
tới: "Một xã hội khép kín, trước sau gì cũng trở lại
một nền kinh tế khép kín ".
Góp ý kiến với Đảng và Nhà nước ta "Xây dựng chiến
lược phát triển trong giai đoạn mới, với quan điểm phát
triển và thích nghi", tác giả Nguyễn Trung nêu câu hỏi
"Cần tạo ra cho nước ta có đủ cả hai khả năng phát triển
và thích nghi – nhưng bằng cách nào?" Tác giả trả lời:
"Chỉ có chủ nghĩa yêu nước, dân chủ và tự do mới có
khả năng tìm ra những câu trả lời thỏa đáng cho những câu
hỏi trên."
Khi đề nghị xác lập một lộ trình để phát triển đến năm
2020, tác giả cho rằng "Cải cách chính trị phải tiến lên
trước và trở thành động lực thúc đẩy phát triển kinh
tế", và "Vấn đề phát huy dân chủ để thực hiện đoàn
kết dân tộc, xây dựng đồng thuận xã hội và tranh thủ
được hậu thuẫn quốc tế trở thành đòi hỏi sống còn".
Tôi tin rằng ở đây tư tưởng tác giả Nguyễn Trung (và
nhiều tác giả Việt Nam gần đây như Nguyễn Văn An, Tương
Lai…) cao hơn hẳn những người cầm trịch Cải cách của Trung
Quốc. Mong rằng tư tưởng đó sẽ được trở thành nội dung
thảo luận ở Đại hội 11 của Đảng cộng sản Việt Nam.
2- Tuy có cảnh báo của Đặng Tiểu Bình từ lâu, nhưng sự
cách biệt giàu nghèo, cách biệt giữa thành thị và nông thôn
ở Trung Quốc vẫn càng ngày càng lớn. Tình trạng cướp đất
đai của nông dân diễn ra khắp nơi, khiến những cuộc biểu
tình, nổi loạn năm sau cao hơn năm trước. (Năm 2005 có 87.000
cuộc nổi loạn. Năm 2008 có 100.000 cuộc).
Sau 30 năm cải cách mức sống của người dân tuy có được
cải thiện nhưng bình quân thu nhập còn kém xa các nước phát
triển trung bình. Thế nhưng, số tỉ phú đôla của Trung Quốc
chỉ đứng sau Mỹ. (Mỹ có 359 tỉ phú, Trung Quốc có 130, Nga
có 32, Ấn Độ có 24).
Giai cấp công nhân Trung quốc bị chèn ép khốn quẩn. Có tài
liệu cho biết 52% công nhân nhập cư không được thanh toán
đủ tiền lương và đúng hạn.
3 – Ở trên, tôi đã nêu những tuyên bố của các nhà lãnh
đạo Trung Quốc nói rõ mục tiêu, lộ trình đưa đất nước
họ đến tự do dân chủ như các quốc gia tiên tiến. Tuy nhiên
việc thực hiện lộ trình ấy rất chậm chạp.
Bài báo "Bắc Kinh đối mặt với cuộc sát hạch mới về
tính hợp pháp" của Verna Yu trên Asia Times viết: "Những
điều mà Đảng hứa hẹn cách đây 60 năm vẫn chưa thành hiện
thực", "Chính phủ đã thi hành các sách lược nặng tay hơn
nhằm vào những người mà Chính phủ cho rằng đó là sự đe
dọa, chẳng hạn trừng trị thẳng tay các tổ chức phi chính
phủ, khai trừ khỏi luật sư đoàn nhiều luật sư bảo vệ
nhân quyền, cũng như bắt bớ các nhà hoạt động bảo vệ
quyền lợi nổi tiếng". Bài viết nêu ý kiến của một nhà
quan sát Trung Quốc kỳ cựu: "Nếu lãnh đạo Trung Quốc không
thúc đẩy cải cách chính trị và thực thi dân chủ đích thực
thì chẳng bao lâu nữa vốn liếng chính trị sẽ hết" .
Tình trạng như trên ở ta gọi là "Nói vậy mà không phải
vậy".
4 - Ngày nay nhân loại tiến bộ đều đề cao hòa bình hợp
tác giữa các dân tộc. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng luôn
luôn khẳng định mong muốn hòa bình hợp tác với các nước
láng giềng. Tuy nhiên nhìn lại có thể thấy Trung Quốc chưa
thể hiện điều đó với tất cả các nước láng giềng có
chung biên giới, đặc biệt là với Việt Nam, một đất nước
có cùng thể chế chính trị và luôn luôn mong muốn thực hiện
"16 chữ vàng" đầy tình hữu nghị mà lãnh đạo cấp cao hai
bên thường nhắc nhở. Nhiều năm qua hành động của Trung
Quốc trên biển Đông khiến tất cả các nước láng giềng
đều lo ngại.
<h2>Trung Quốc không có Hồ Chí Minh!</h2>
Những nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc kế tục Mao
phải nghĩ ra các học thuyết để tìm lối thoát cho hệ thống
chính trị xã hội chủ nghĩa mô hình Xô viết lỗi thời, vì
họ không có Hồ Chí Minh!
Nhiều nhà lý luân hay nhắc câu trả lời của Hồ Chí Minh vì
sao người không viết lý luân cộng sản, rồi đã cạn nghĩ khi
cho rằng Cụ Hồ đã nhận mình kém cụ Mao! Tôi cho rằng ở
trường hợp này, Cụ Hồ tế nhị không tiện nói mình ít
đầu tư công sức vào lĩnh vực lý luận đó! Bởi vì nếu xét
về kiến thức, tầm văn hóa (kể cả văn hóa Trung Hoa), tài
hoa, sự trải đời, trình độ ngoại ngữ… thì cụ Hồ không
hề kém cụ Mao! Nhưng, Cụ Hồ chỉ coi chủ nghĩa Lênin là một
trong những phương tiện để giành Độc lập dân tộc mà Cụ
đã toàn tâm theo đuổi suốt đời. Chính các thế lực thực
dân, đế quốc đã buộc Cụ phải dựa hẳn vào Trung Quốc và
phe xã hội chủ nghĩa.
Cụ Hồ đã viết bằng máu mình hòa với máu dân tộc mình và
các dân tộc bị áp bức trong Bản án chế độ thực dân Pháp.
Cụ Hồ rất xuất sắc khi viết những lời thỉnh cầu của
dân tộc mình gửi đến Hội nghị Verseilles. Nhưng khi được
gợi chuyện viết về lý thuyết công sản Cụ Hồ kính
nhường các cụ kia, bởi biết rằng "Nghề này thì lấy ông
này tiên sư"!
Cụ Hồ chỉ viết duy nhất một văn bản cộng sản là Chánh
cương vắn tắt của Đảng Cộng sản Việt Nam (Trong ngày thành
lập Đảng ngày 3 – 2 – 1930) đã bị Stalin cho là một người
mang nặng tư tưởng dân tộc chứ chưa có quan điểm vô sản
đầy đủ!
Bản Di chúc Cụ viết với biết bao trăn trở để lại cho
đời và nhiều lần xem lại, bổ sung, điều mong ước cuối
cùng là: <em>Xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống
nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh</em>" rất khác với
những ngôn từ đậm ý thức hệ như các lãnh tụ Trung Quốc
thời đó.
Nhưng cả Mao, Đặng và nhiều nhân vật lỗi lạc khác không
thể nói nổi những câu này của cụ Hồ: "Không có gì quý
hơn Độc lập Tự do!"; "Nếu nước được độc lập mà
nhân dân không có tự do, hạnh phúc thì độc lập cũng không
có ý nghĩa gì"; "Bao nhiêu lợi ích đều của dân. Bao nhiêu
quyền hạn đều của dân. Công việc đổi mới và xây dựng
là trách nhiệm của dân"..v..v..
Chúng ta không cần phải học Trung Quốc trong vấn đề trọng
đại nhất là tìm đường để Đảng Cộng sản Việt Nam trở
thành Đảng của dân tộc, phù hợp với thời đại văn minh
của nhân loại. Chúng ta chỉ cần trở về nguồn, về với Hồ
Chí Minh:
"Tôi chỉ có một Đảng, Đảng Việt Nam!".
<em>Tuần Việt Nam</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4293), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét