Nhà văn Nguyễn Quang Lập

<div class="boxcenter550"><img
src="http://www.rfa.org/vietnamese/programs/LiteratureAndArts/artis-nguy-quang-lap-12272014053006.html/nguye-quan-lap.jpg/image"
/><div class="textholder">Nhà văn Nguyễn Quang Lập, chủ blog Quê
Choa </div></div>

Vụ bắt giữ nhà văn Nguyễn Quang Lập còn được biết dưới
cái tên Bọ Lập chủ trang blog Quê Choa đã làm dư luận nổi
sóng. Mặc dù trong giới văn nghệ sĩ không hiếm người ganh
ghét tài năng và sự nổi tiếng của anh nhưng số lớn hơn
nhiều lần trong họ lại có thái độ trân trọng nhà văn tài
năng này qua hàng trăm bài viết chia sẻ sự bất bình của họ
trước một đồng nghiệp bị bắt vì lý do hết sức ngây ngô:
tuyên truyền chống đối chế độ.

Nếu một nhà văn bị xem là chống đối chế độ vì loan tải
những bài viết phê phán các bất công, tiêu cực trong những
công trình xây dựng hay bùa phép gây mất mát hàng ngàn tỷ
ngân sách là có tội với quốc gia thì có lẽ cách diễn giải
luật pháp của nhà nước qua điều 88 đang dẫm đạp lên chứ
không phải thi hành luật pháp.

Bọ Lập nổi tiếng không phải là một người đấu tranh dân
chủ. Anh không phải là người hoạt động chính trị và nhất
là chưa bao giờ viết bất cứ một văn bản nào cổ súy cho
tinh thần đấu tranh mang ý nghĩa của một cuộc cách mạng, cho
dù cách mạng mềm hay cứng và dưới hình thức nào. Anh tự
nhận là mình thiếu can đảm và chỉ là một nhà văn, một
blogger bất bình trước các vấn đề nóng bức của đất
nước mà đem trang blog Quê Choa chuyên chở các ý tưởng mà anh
thấy không thể có vấn đề nghiêm trọng nào đáng cho nhà
nước kết án, dẫn đến việc bắt giữ anh.

<b>Sứ mệnh, trách nhiệm của người cầm bút</b>

Bọ Lập từng nói với chúng tôi:

<b>Nguyễn Quang Lập:</b> <i>Trước đây "Quê Choa" chỉ lập ra
để viết văn chương cho vui thôi chứ không nói chuyện thời
sự báo chí gì đâu, nhưng dần dà thấy nhiều chuyện chướng
tai gai mắt quá, mình là thằng nhà văn mà không lên tiếng thì
chẳng ra làm sao cả, thế nên tôi buộc phải lên tiếng thôi
chứ còn lúc đầu chỉ làm một blog văn chương cho vui chứ
không có ý định làm cái gì cả. Nhưng dần dần cuộc sống
nó đập vào mình, nó buộc mình phải lên tiếng. Nếu không
lên tiếng thì mình thấy nó thế nào! Không được! Không xứng
đáng là một thằng nhà văn! Buộc phải lên tiếng.</i>

Trang blog Quê Choa từ khi khai sinh tới nay đã là vùng đất vun
đắp cho biết bao bài viết giá trị bằng số lượng người
xem đáng kinh ngạc. Bắt nguồn từ cách tiếp cận với công
nghệ thông tin, Bọ Lập đã thấy được ảnh hưởng của một
trang blog nếu mang đúng hơi thở thời đại, tức là những sinh
hoạt chính trên lòng lề đường thời sự chứ không nằm ở
những suy tư có tính triết học: trăn trở một mình, một bóng
đêm, hay một số phận.

Bọ Lập mang nhiều số phận, nhiều hình ảnh, nhiều chân dung
của từng con người thật vào sách của anh để giới thiệu
tới những con người, những "số phận" không kém phần
nghiệt ngã khác. Sách của anh đậm đặc nhân văn, blog của anh
đầy ắp thời sự, cả hai làm cho người đọc yêu mến và
cả hai làm cho không ít người khó chịu, đặc biệt khi họ
đánh hơi thấy có hình ảnh của họ trong đó.

Hình ảnh của họ là ai? Là những quan liêu hách dịch, những
trợ lý luồn cúi xu nịnh. Những lãnh đạo đầu ngắn nhưng
bao tử quá to. Những cấu kết ma quỷ giữa thế lực này với
nhóm lợi ích kia. Những con người khi thức dậy việc đầu
tiên là nghĩ tới tiền, tới hợp đồng tới lừa lọc.

Những con người ấy chằm chằm theo dõi Quê Choa và dĩ nhiên
Bọ Lập phải biết nhưng đề phòng họ đến bắt thì Bọ
rất chủ quan vì nghĩ mình tàn tật và không ai có can đảm đi
bắt một người vô hại như anh.

<b>Nguyễn Quang Lập: </b><i>Tôi không bị mọc đuôi! Đơn giản
là vì tôi què tôi có chạy đàng trời nếu có ai người ta
muốn bắt. Họ theo tôi làm gì! Nhưng tôi biết có một sự khó
chịu, một sự khó chịu nào đó, mơ hồ, nhưng cụ thể thì
không có.</i>

<b>Dư luận phản ứng</b>

Văn nghệ sĩ là giới nhạy cảm trước thân phận con người,
cái làm nên tác phẩm, vì vậy đã rất bất bình với tấm
thân xiêu vẹo của anh trong nhà giam. Nhà văn Tô Nhuận Vỹ,
nguyên Tổng biên tập báo Sông Hương cho việc bắt giữ một
người lâm trọng bệnh như thế là ngu muội và tàn nhẫn, ông
nói:

<i>-Riêng việc một nhà văn đang bị bệnh, một nhà văn có
tiếng đã đóng góp trong văn học nghệ thuật đối với đất
nước trong sáng tác, tôi nói về mặt sáng tác cái đã mà bắt
họ là hoàn toàn không nên một tí nào và không tốt. </i>

<i>Về mặt sáng tác còn mặt hoạt động xã hội tôi sẽ nói
sau, một người có đóng góp lớn, đang bị bệnh mà bắt thì
lợi bất cập hại đối với những người bắt. Ngay bản thân
nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm là người trong Bộ chính trị của
Đảng Cộng sản Việt Nam mà khi có một bài thơ tâm huyết
thậm chí nhạy cảm thì gửi duy nhất cho Quê Choa thì có nghĩa
là bản thân của Quê Choa không có gì quá đáng. Cũng có nghĩa
là bản thân Quê Choa không có gì là tệ hại và đứng về
mặt yêu nước của nó thì Bọ Lập có tâm huyết. </i>

<i>Cho nên nói một cách nhẹ nhàng thì những người chủ
trương bắt Lập chỉ có thể nói khù khờ và ngu dại.</i>

Con người của Bọ Lập chắc chắn không thể bị quên lãng
cho dù anh có bị buộc phải ngồi tù bao nhiêu năm đi nữa.
Lịch sử văn học Việt Nam cho thấy sự bắt bớ, đàn áp và
tiêu diệt người sáng tác có tư tưởng đối lập luôn có
kết quả ngược lại.


<i>Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo, một người bạn vong niên của
Bọ Lập cũng không thể chấp nhận cách bắt người này ông
cho biết:</i>

<i><i>-Việc bắt Nguyễn Quang Lập tôi cũng quá bất ngờ bởi
vì anh Lập không những là một nhà văn và một người nổi
tiếng mà viết lách rất ôn hòa, có cá tính mạnh nhưng thái
độ lại rất ôn hòa. Hai nữa là anh ấy đang bệnh vì liệt
nửa người nên tôi vẫn nghĩ cấn phải có cách nào tốt hơn
bởi khống chế người ta qua cách họ phát biểu hay đăng
những bài viết của người khác có tính phản biện mà bắt
người thì làm cho gia đình rất là lo lắng và bạn bè cũng
như dư luận người ta thấy là không nên làm mà phải có nhân
văn, thiện tâm đối với người bệnh nó gây một chấn động
không hay.</i></i>

<i> Còn nhà thơ Đỗ Trung Quân một trong vài người bạn chân
tình của Bọ Lập trước khi bị bắt cho biết ông không ngạc
nhiên. Nhà thơ cho rằng không bắt Bọ Lập mới là chuyện
đáng ngạc nhiên. Một nhận xét chua chát nhất mà chúng tôi
nhận được từ các nhà văn thân hữu của Bọ Lập:

<i>-Tất cả những cái mà Lập đưa lên trang blog mà chúng ta
thấy của những người viết khác nhau. Vị trí tên tuổi nghể
nghiệp khác nhau như là một con đò chở vấn đề. Có những
vấn đề khác nhau rất nhiều nhưng suy cho cùng đó là phản
biện đưa đến một kết quả đúng đắn nhất cho một xã
hội tốt đẹp. Tôi không có cảm giác bất cứ cái gì về
những bài của Lập đưa nhưng nhà nước này không phản ứng
tôi mới lấy làm lạ. Phản ứng là đúng bởi vì một nhà
nước trong thể chế như thế này, với những điều luật như
258, như 88 thì không có gì mới là chuyện lạ. Cá nhân tôi
không thấy là chuyện lạ.</i>

<i>Chúng tôi vẫn đùa với nhau như thế này: Chúng tôi là
những tù nhân dự bị. Có một câu chuyện rất hay, trong một
bữa tiêc của một người bạn khác anh không làm nghề viết
lách mà chỉ là người kinh doanh bình thường anh nói "ngay khi
tôi chọn một thái độ im lặng, không phản kháng không xuống
đường thì thật ra tôi đã ngồi trong một nhà tù nhỏ trong
nhà tù lớn. Bởi vì khi tôi chọn thái độ đó thì nỗi sợ
hãi đã giam cầm tôi rồi". Câu chuyện đó có thể khái quát
lên rằng chúng tôi tự hiểu mỗi người tự cố làm hết sức
mình cho đất nước cho xã hội còn điều gì nó đến thì
phải đón nhận nó một cách bình tĩnh bởi vì chúng tôi ở
cái tuổi không còn nông nỗi mà không suy nghĩ. Mà khi cái gì
thấy đúng, lẽ phải thì chúng tôi chọn lựa nó và sự chọn
lựa nào cũng có giá của nó cả.</i>

<b>Nỗi sợ của người cầm quyền</b>

Nguyễn Quang Lập không đề phòng được người vào thăm trang
blog Quê Choa tăng lên tới con số 100 triệu lượt người xem.
Con số khổng lồ này có lẽ là nguyên nhân trực tiếp việc
bắt chủ nhân của nó và bắt đầu từ ngày 6 tháng 12 Quê Choa
đã trở thành quá khứ.

Nhà văn Thùy Linh nhận xét việc bắt Bọ Lập chỉ do tâm lý
hoảng loạn của những người đang nắm quyền lực và bà cũng
nhận xét rằng việc bắt bớ ấy sẽ không làm cho những
người có cách làm việc như Bọ Lập chùn bước:

<i>-Việc nhà nước bắt anh Nguyễn Quang Lập đúng là nó gây
ra chấn động bởi vì anh Lập thực sự không đáng là người
phải chịu sự đối xử bất công đến mức như thế. Bởi vì
nếu theo con mắt nhà nước thì sự nguy hiểm có lẽ nhiều
người con nguy hiểm hơn anh Lập nhiều nhưng không hiểu sao họ
lại lựa chọn anh Lập. Có thể một phần vì ảnh hưởng của
blog Quê Choa nó đến được rất đông đảo độc giả. Chúng
ta không thể phủ nhận ảnh hưởng của cá nhân anh Lập đối
với tiếng nói phản biện trong nước cho nên họ hoảng sợ, lo
sợ.</i>

<i>Trong chừng mực nào đó nó giống như hành vi trả thù. Trả
thù những tiếng nói, con người không chịu khuất phục. Việc
này trong ngắn hạn có thể sẽ gây ra những lo âu trong giới
cầm bút hay giới đấu tranh dân chủ nói chung nhưng về lâu
dài tôi nghĩ điều đó không khiến người ta sợ hãi, chùn
bước. </i>

<i>Thực tế cho tới giớ phút này có rất nhiều vụ bắt bớ
đã xảy ra nhưng mà những tiếng nói đấu tranh dân chủ hay
những hoạt động thì không hề có sự giảm bớt mà thậm chí
có xu hướng ngày càng nhân rộng ra vì vậy việc bắt bớ của
chính quyền đương nhiên phản tác dụng và người ta càng
thấy rõ sự bế tắc trong biện pháp đối thoại của chính
quyền đối với tiếng nói dân chủ. Cái sự bắt bớ này hoàn
toàn là sự bế tắc.</i>

Nhà văn Nguyễn Quang Lập từng nhận xét nhiều văn nghệ sĩ
đã bị đối xử rất bất công như Phùng Quán trước đây hay
Tống Văn Công ngày nay. Hai con người này đã khiến anh băn
khoăn cho số phận của những ngòi bút chân chính. Lấy sự
thật làm căn bản và khát khao mang sự thật ấy ra ánh sáng là
lẽ sống của họ lại bị nhìn một cách méo mó và bất công:

<b>Nhà văn Nguyễn Quang Lập: </b><i>Cá nhân tôi nhận xét Phùng
Quán ngoài là một nhà thơ ông là người có tính công dân rất
mạnh. Và tất cả những bài thơ anh hay nói mạnh mẽ ví dụ
như "Chống tham ô lãng phí" hay "Lời mẹ dặn", chỉ vì
tính công dân mạnh và anh ấy muốn góp ý cho Đảng, cho xã
hội những tiếng nói trung thực nhất của một nghệ sĩ. Thế
nhưng có người đã cố tình hiểu nhầm ý tốt đẹp của
Phùng Quán.</i>

<i>Riêng điều này tôi có nghĩ đến Tống Văn Công, một
đảng viên, một tổng biên tập làm cách mạng bao nhiêu năm
chứ có xa lạ gì, rất có tâm huyết mà cũng bị người khác
cố tình hiểu sai hiểu chệch nó đi và quy kết ông ta quá
nặng nề (là mưu đồ, thù nghịch…). Nếu làm như thế thì
tất cả những kẻ sĩ ở nước Nam này mà muốn có tiếng nói
trung thực với Đảng sẽ sợ không dám nói gì cả. Bản thân
tôi cũng sợ không dám nói nữa, thật sự là thế. Khi trung
thực góp ý thì có ý sai ý đúng. Ý đúng thì xem xét, ý sai
thì không nghe và cùng lắm thì mắng lại người ta chứ quy
kết người ta là không được.</i>

Dù cẩn thận và đề phòng nhưng Bọ Lập vẫn chủ quan nghĩ
mình đang làm những việc đúng đắn, cần làm trong guồng máy
đang thiếu những nhân tố như anh. Anh không biết rằng chính
anh là nhân tố cản đường thăng tiến của quyền lực chứ
không phải ngược lại như anh và hàng triệu người đang nghĩ.

Thật đáng buồn cho thân phận nhà văn Việt Nam, nhất là
những nhà văn tốt, có tâm huyết với ngòi bút và nhân vật
của mình.




***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141227/nha-van-nguyen-quang-lap), một
số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc
giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận
có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng
dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!