<div class="boxright220"><img
src="http://mobile.thesaigontimes.vn/Uploads/Articles/124217/3c677_images__1_.jpg"
/><div class="textholder">Đại diện VietinBank cho rằng tài khoản
của khách hàng thì do khách hàng quản lý và sử dụng. Câu nói
này đã khiến dư luận ngạc nhiên. Ảnh TL SGT</div></div>
Ngày 16/12/2014, tại phiên tòa phúc thẩm xử vụ án Huỳnh Thị
Huyền Như lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đã xuất hiện
một câu hỏi quan trọng từ đại diện Viện Kiểm sát giữ
quyền công tố : "tiền của khách hàng vào tài khoản của
VietinBank có phải là tài sản của ngân hàng hay không?"
Đây là một câu hỏi thuộc về kiến thức cơ bản của luật
dân sự mà bất cứ sinh viên năm thứ 2 ngành luật nào cũng
phải biết. Tuy nhiên, theo tường thuật của báo Tuổi trẻ
ngày 16/2/2014, đột nhiên câu hỏi này trở thành khó tới mức
không trả lời nổi.
Đại diện VietinBank cho rằng tài khoản của khách hàng thì do
khách hàng quản lý và sử dụng. Điều này cũng giống như
gửi xe thì người có xe tự chịu trách nhiệm nếu mất.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho rằng tùy theo quy định của
Bộ Luật dân sự (BLDS), nhưng không viện dẫn được điều
nào.
Luật sư đại diện VietinBank cho rằng tiền này không phải tài
sản của ngân hàng và ngân hàng không sở hữu tài sản của
khách hàng mà chỉ tạm thời sử dụng tài sản này phục vụ
cho việc cho vay và dùng vào các mục đích tài chính (?).
Trong khi đó, chỉ có đại diện Ngân hàng Navibank và ACB cho
rằng đây chính là tiền huy động vốn và tiền huy động vốn
là tài sản của ngân hàng, các ngân hàng thương mại sử dụng
tiền này để cho vay và dùng vào các mục đích kinh doanh khác
của ngân hàng.
Thật ra, câu trả lời đã nắm trong Điều 472 BLDS: "Bên vay
trở thành chủ sở hữu tài sản vay kể từ thời điểm nhận
tài sản đó." Ngoài ra, Điều 166 BLDS còn quy định "Chủ
sở hữu phải chịu rủi ro khi tài sản bị tiêu hủy hoặc bị
hư hỏng do sự kiện bất khả kháng, trừ trường hợp có
thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác".
Trong quan hệ tiền gửi, ngân hàng là người đi vay (đó là lý
do tại sao họ phải trả lãi) và người gửi tiền là người
cho vay. Vậy tiền gửi ngân hàng là thuộc quyền sở hữu của
ngân hàng theo Điều 472 BLDS. Nếu tiền đó mất, ngân hàng
phải chịu rủi ro, chứ không phải là người gửi tiền, theo
Điều 166 BLDS. Các bên không có thỏa thuận gì khác và pháp
luật cũng không có quy định gì khác. Như vậy, câu trả lời
đúng là câu trả lời của ACB và Navibank.
<div class="boxright200"><div class="simplequote"><div class="quotebody">Thí
dụ, tôi vay anh một khoản tiền để xây nhà, thì căn nhà đó
vẫn là của tôi chứ không phải của anh, và tiền vay là tiền
của tôi (quan hệ sở hữu). Tôi chỉ phải trả anh một khoản
tiền tương đương và lãi (quan hệ nghĩa vụ) khi đến hạn
trả.
Hiểu như vậy, chúng ta sẽ thấy vụ án Huyền Như (và những
vụ tương tự với những ngân hàng khác) có thể có kết cục
hợp lý hơn: Vietinbank là người bị hại.</div><br
class="quoteclear"></div></div>
Một số quan điểm viện dẫn đến khoản 22 Điều 4 Luật các
tổ chức tín dụng (TCTD) năm 2010, khoản 8, Điều 3 Nghị định
64/2001/NĐ-CP quy định tài khoản thanh toán là tài khoản do
người sử dụng dịch vụ thanh toán mở tại các tổ chức cung
ứng dịch vụ thanh toán để thực hiện giao dịch thanh toán
theo quy định của NHNN, để hiểu rằng tiền gửi là của
khách hàng. Quan điểm này nhầm lẫn khái niệm tiền gửi (tài
sản) và tài khoản (nơi ghi nợ, có của số tiền gửi). Hay
nói cách khác là nhẫm lẫn giữa quan hệ sở hữu và quan hệ
nghĩa vụ.
Việc ngân hàng (bên vay) sở hữu tiền nhận của người gửi
tiền (bên cho vay) không có gì là mâu thuẫn, bởi lẽ ngân hàng
không phải trả lại đúng đồng tiền, số seri mà ngân hàng
nhận từ người gửi (như gửi xe đạp), mà chỉ phải trả
đúng loại tiền mình đã nhận.
Điều 471 BLDS quy định "Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa
thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên
vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay
tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ
phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy
định".
Một số khác lại cho rằng tiền gửi nếu còn "nằm" trong
tài khoản của người gửi tiền thì của người gửi tiền,
chỉ khi nào ngân hàng rút ra thì mới của ngân hàng. Lập luận
này lại càng mâu thuẫn, và trái với quy định của BLDS nêu
trên.
Ngay Quyết định 1284/2002/QĐ-NHNN về mở và sử dụng tài
khoản tiền gửi cũng chỉ quy định tại khoản 1 Điều 11 một
số trường hợp ngân hàng được phép trích số tiền từ tài
khoản của người gửi tiền ra, tuy nhiên điều đó cũng không
thay đổi bán chất tiền gửi của khách hàng vào ngân hàng thì
đã thuộc tài sản của ngân hàng rồi.
Tuy nhiên, ngân hàng có trách nhiệm trả đủ cả vốn lẫn lãi
cho người gửi tiền khi đến hạn. Hành vi "trích tài
khoản" thể hiện quan hệ nợ-có giữa ngân hàng và chủ tài
khoản mà thôi.
Nói tóm lại, quan hệ sở hữu và quan hệ nghĩa vụ là hai
loại quan hệ khác nhau và không thể nhầm lẫn. Tài khoản thể
hiện quản hệ nghĩa vụ (nợ/có), tiền là tài sản, tiền
của ai thuộc về khái niệm sở hữu. Thí dụ, tôi vay anh một
khoản tiền để xây nhà, thì căn nhà đó vẫn là của tôi
chứ không phải của anh, và tiền vay là tiền của tôi (quan
hệ sở hữu). Tôi chỉ phải trả anh một khoản tiền tương
đương và lãi (quan hệ nghĩa vụ) khi đến hạn trả.
Hiểu như vậy, chúng ta sẽ thấy vụ án Huyền Như (và những
vụ tương tự với những ngân hàng khác) có thể có kết cục
hợp lý hơn: Vietinbank là người bị hại. Huyền Như có trách
nhiệm bồi thường cho Vietinbank. Vietinbank có trách nhiệm trả
nợ (tiền gửi và lãi) cho người gửi tiền (bên cho vay). Trong
quan hệ này không quan trọng Vietinbank có lỗi đối với người
gửi tiền hay không.
Luật sư LNT & Partners
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141218/le-net-tien-gui-vao-ngan-hang-tai-san-cua-ai),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét