<div class="special_quote"><strong>Tin liên quan:</strong>
<ul>
<li><a
href="http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/cuba-an-mung-sau-quyet-dinh-lich-su-voi-my-3122256.html">Cuba
ăn mừng sau quyết định lịch sử với Mỹ</a></li>
</ul></div>
<strong>Hôm Thứ Tư, Tổng Thống Mỹ Barack Obama từ Washington và
Chủ Tịch Cuba Raul Castro từ Havana cùng lúc nói chuyện với dân
chúng, loan báo Hoa Kỳ-Cuba đang tiến tới nối lại bang giao đã
gián đoạn 53 năm, kể từ Tháng Giêng năm 1961. </strong>
Theo lời tuyên bố của Tổng Thống Obama tại tòa Bạch Ốc:
"Năm chục năm qua đã chứng tỏ rằng cô lập không có hiệu
quả và bây giờ đến lúc phải có một đường hướng
mới."
<div class="boxcenter400"><img
src="http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/articlefiles/199941-US%20Cuba_Dail-400.jpg"
/><div class="textholder">Chủ Tịch Raul Castro của Cuba và Tổng
Thống Mỹ Barack Obama cùng lúc nói chuyện với dân chúng qua
truyền hình hôm 17 Tháng Mười Hai về kế hoạch khôi phục quan
hệ ngoại giao Mỹ-Cuba, sau 53 năm bị cắt đứt kể từ Tháng
Giêng năm 1961. (Hình: AP)</div></div>
Nói chuyện trên truyền hình tại Cuba, Chủ Tịch Raul Castro cho
biết dù hãy còn nhiều bất đồng quan điểm sâu sắc giữa hai
nước, bây giờ cần biết "ứng xử một cách văn minh hơn."
Ðường phố Havana êm ả trong khi nhiều người dân tập trung
quanh màn ảnh truyền hình công cộng theo dõi bài diễn từ của
ông Raul Castro và ở các giáo viên ở trường học cũng ngưng
giảng dạy để đón nghe tin tức lịch sử. Tại trường Ðại
Học San Geronimo ở Old Havana, chuông nhà thờ đổ hồi đón
mừng.
Raul và người anh, Fidel Castro, lãnh đạo cuộc khởi nghĩa lật
đổ nhà lãnh đạo độc tài Fugencio Batista ngày 1 Tháng Giêng
năm 1959. Thoạt đầu Hoa Kỳ công nhận chính quyền mới nhưng
tới 1961 chấm dứt quan hệ, khi Fidel Castro hoàn toàn ngả về
cánh tả và quốc hữu hóa tài sản của các cơ sở kinh doanh
Mỹ.
Ông tổng thư ký Liên Hiệp Quốc gọi sự kiện ngày Thứ Tư,
17 Tháng Mười, là "rất tích cực" và ngỏ lời cám ơn nhà
lãnh đạo hai nước đã thúc đẩy bước tiến quan trọng này.
Bản thông cáo do Tòa Thánh Vatican đưa ra nói rằng Ðức Giáo
Hoàng "muốn bày tỏ lời ngợi khen nồng nhiệt Hoa Kỳ và Cuba
'về nỗ lực vượt qua những trở ngại để đi tới quyết
định lịch sử phục vụ lợi ích của nhân dân cả hai
nước.'"
<strong>Loan báo đột ngột</strong>
Tái lập bang giao với Cuba là một sự kiện được loan báo
đột ngột, mặc dầu từ lâu đã có dự tính và những thương
lượng. Tổng Thống Jimmy Carter có ý muốn này ngay sau khi nhiệm
chức năm 1977 và đã thương thuyết trao đổi tù binh bị bắt
trong vụ Vịnh Con Heo năm 1961. Nhưng tiếp đó là những bất
đồng ý kiến đối với việc Cuba gởi phái bộ quân sự qua
Phi Châu và tình hình căng thẳng do làn sóng dân tị nạn Cuba
đổ bộ vào Hoa Kỳ, mọi tiếp cận ngừng hẳn khi Tổng Thống
Ronald Reagan đắc cử năm 1980.
Tổng Thống Obama đã sử dụng quyền của Hành pháp để ban
hành quyết định, tuy nhiên chưa thể hoàn toàn hủy bỏ lệnh
cấm vận vì đây là thẩm quyền của Quốc Hội, trong đó có
sự ủng hộ cũng như chống đối từ các nhà lập pháp thuộc
cả hai đảng.
Hôm Thứ Ba, 16 Tháng Mười Hai, Tổng Thống Obama và Chủ Tịch
Castro điện đàm trong 45 phút để xác định các thỏa hiệp
đã đạt được qua 18 tháng mật đàm do Canada và Tòa Thánh
Vatican đứng làm trung gian.
<strong>Trao đổi tù nhân</strong>
Trong những thỏa hiệp có việc Cuba trả tự do cho Alan Gross,
nhà thầu làm việc với cơ quan USAID, bị bắt giữ từ 5 năm,
và đổi lại Hoa Kỳ phóng thích 3 người Cuba bị buộc tội
gián điệp.
<div class="boxcenter400"><img
src="http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/articlefiles/199941-Obama-US-Cuba-400.jpg"
/><div class="textholder">Tổng Thống Obama tại tòa Bạch Ốc hôm
Thứ Tư, loan báo với dân chúng Hoa Kỳ về kế hoạch bình
thường hóa quan hệ Hoa Kỳ-Cuba. (Hình: Doug Mills-Pool/Getty
Images)</div></div>
Alan Gross đã nói chuyện qua điện thoại với Tổng Thống Obama
khi ở trên máy bay rời khỏi Cuba hôm Thứ Tư. Theo lời tổng
thống, việc giam giữ Gross đã là trở lực chính trong việc
bình thường hóa quan hệ với Cuba.
Tuyên bố khi về tới một căn cứ quân sự Washington, ông cho
là đã học được bài học qua 5 năm bị cầm tù, rằng "tự
do không phải là cái tự nhiên có."
Theo ông Mỹ và Cuba bây giờ nên từ bỏ đường lối chống
lại nhau vì "hai cái sai không thành một cái đúng." Gross nói
ông vẫn quý trọng và yêu mến dân chúng Cuba, họ không có
trách nhiệm về những gian khổ của ông. Ông tin rằng việc
dân Mỹ không quên ông là thiết yếu cho sự sống còn của
mình.
Sau đó Gross đã đến gặp Ngoại Trưởng John Kerry, theo dự
tính sẽ là vị ngoại trưởng Mỹ đầu tiên đặt chân lên
đất Cuba từ 60 năm.
Ba người Cuba được Mỹ phóng thích thuộc trong số 5 người
bị bắt ở Florida năm 1998 và bị truy tố về tội gián điệp,
âm mưu xâm nhập các căn cứ quân sự kể cả bộ Tư Lệnh
Miền Nam của quân lực Hoa Kỳ và các cơ quan ở Florida Keys.
Theo Cuba thì 5 người này không có hành động xâm phạm chủ
quyền Hoa Kỳ và nhiệm vụ của họ là nhằm ngăn chặn các
tổ chức tị nạn quá khích hoạt động tấn công khủng bố
về Cuba... Trong nhiều năm Cuba đã mở chiến dịch vận động
cho 5 người được đề cao là anh hùng ở trong nước.
Rene Gonzalez, mang quốc tịch Mỹ và Cuba, được thả năm 2011
khi mãn án tù 13 năm và được trở về Cuba năm 2013 với điều
kiện từ bỏ quốc tịch Mỹ. Fernando Gonzalez bị tù hơn 15 năm,
được tha Tháng Hai năm 2014 và trục xuất về Cuba.
Ba người còn lại, Antonio Guerrero, Ramon Labanino, Gerardo Hernandez,
án tù từ 20 năm đến chung thân, được phóng thích cùng lúc
với việc Cuba trả tự do cho Alan Gross.
<strong>Thay đổi thể chế độc tài?</strong>
Cắt đứt bang giao và cấm vận Cuba đã kéo dài qua 10 đời
tổng thống Hoa Kỳ và không đem lại kết quả gì cụ thể.
Cuba vẫn tiếp tục là một chế độ độc tài đàn áp theo
đuổi những hoang tưởng xã hội chủ nghĩa và để dân chúng
phải gánh chịu nhiều khó khăn cực nhọc trong cuộc sống.
<div class="boxcenter400"><img
src="http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/articlefiles/199941-Cuba-400.jpg"
/><div class="textholder">Bức ảnh lịch sử: Tổng Thống Mỹ Barack
Obama nói chuyện với Chủ Tịch Raul Castro của Cuba qua điện
thoại từ Tòa Bạch Ốc hôm 16 Tháng Mười Hai công bố kế
hoạch khôi phục quan hệ ngoại giao với Cuba, sau 53 năm bị
cắt đứt kể từ Tháng Giêng năm 1961. (Hình: Getty
Images)</div></div>
Hoa Kỳ công nhận chính quyền cách mạng Cuba do Fidel Castro và
Raul Castro lãnh đạo ngay từ buổi đầu sau khi lật đổ Tổng
Thống Fulgencio Batista, nhưng mối quan hệ xấu dần khi Hoa Kỳ
mạnh mẽ phê phán việc xét xử kiểu tòa án nhân dân để
hành quyết hàng loạt những phần tử trung thành với chế độ
cũ.
Năm 1960, Cuba quốc hữu hóa các xưởng lọc dầu từ chối
lọc dầu thô từ Liên Xô và tiếp đó tất cả các cơ sở kinh
doanh khác của Mỹ.
Tháng Mười năm 1960, chính quyền Tổng Thống Eisenhower ban hành
lệnh cấm vận hầu hết các hàng xuất cảng của Cuba. Ðầu
năm 1961, chính quyền Tổng Thống Kennedy cắt dứt quan hệ
ngoại giao với Cuba. Ba tháng sau Fidel Castro tuyên bố Cuba là
một nước xã hội chủ nghĩa, một ngày trước khi Hoa Kỳ
trực tiếp yểm trợ cho các đơn vị quân nổi dậy đổ bộ
vào vịnh Con Heo. Hành động quân sự lật đổ Fidel Castro thất
bại và nhiều âm mưu ám sát Castro do CIA bí mật tổ chức cũng
bất thành.
Tháng Mười năm 1962, Cuba cho Liên Xô đặt các giàn hỏa tiễn
chiến lược trên đất nước mình và sự việc này có nguy cơ
biến chến tranh lạnh thành chiến tranh nguyên tử. Hải Quân Hoa
Kỳ được lênh phong tỏa Cuba và Tổng Thống Kennedy chấp
thuận cho phép đổ bộ tấn công nếu cần, nhưng cuối cùng
Liên Xô lùi bước rút hỏa tiễn khỏi Cuba.
Từ đó Cuba trở thành một quốc gia Cộng Sản cô lập tại
Mỹ Châu được sự giúp đỡ của đồng minh duy nhất là Liên
Xô. Năm 1991, Liên Xô tan rã, Cuba hoàn toàn bị cô lập, nền
kinh tế suy sụp nhưng vẫn tiếp tục theo đường lối cũ. Tới
2006, Fidel Castro già yếu bệnh hoạn, người em Raul Castro lên
kế vị, không thay đổi chế độ dù sau đó muốn thực hiện
những đổi mới nhưng không có hiệu quả vì thiếu vốn.
Nền kinh tế hấp hối của Cuba năm 2014 tăng trưởng 1.4%.
Ðồng thời dầu lửa mất giá gây ảnh hưởng nặng. Venezuela
mỗi năm trợ giúp cho Cuba khoảng $3 tỷ dưới hình thức dầu
thô. Một nguồn tài trợ quan trọng khác là Nga cũng đang trong
tình trạng khốn đốn.
Webster Hare, cưu đại sứ Anh ở Cuba nhận định: "Cuba tối
cần tài nguyên kinh tế và ngoại tệ. Nhưng nhìn quanh thế
giới chỉ có một số ít nước bạn. Nga và Iran đều đang
chịu cấm vận. Còn người Trung Quốc là những doanh gia có
đầu óc tính toán rất kỹ. Vậy nếu muốn kiếm ra ngoại tệ
ở đâu thì Hoa Kỳ là nước đứng đầu danh sách."
Một nguyên nhân nữa khiến Cuba muốn mở cửa. Fidel Castro năm
nay 88 tuổi, Raul 83, cả hai hiểu rằng không còn thời gian bao
nhiêu nữa để lãnh đạo cuộc cách mạng khởi xướng nửa
thế kỷ trước.
Alzugaray, một nhà ngoại giao đã về hưu, nói rằng cải cách
sẽ gặp chống đối của những thành phần thủ cựu, nhưng
Raul Castro có đủ uy tín và quyền lực để vượt qua, nếu ông
ta không làm bây giờ, người kế vị chưa chắc làm nổi.
<strong>Thời điểm thuận lợi</strong>
Theo nhận xét của nhiều quan sát viên, Tổng Thống Obama chọn
một thời điểm thuận lợi để bất ngờ đưa ra quyết
định. Chắc chắn một số nhà lập pháp Mỹ gốc Cuba sẽ
chống đối. Nhưng bây giờ Quốc Hội sắp nghỉ lễ và tới
Tháng Giêng đảng Cộng Hòa mới kiểm soát cả hai viện. Thêm
nữa, dư luận muốn mở cửa với Cuba đang có chiều hướng
thuận lợi và có lẽ những chống đối chỉ là cho có lệ.
<table cellspacing="1"> <tbody> <tr> <td > <img
src="/absolutenm2/articlefiles/199941-Cuba-400.jpg" >
<em>
Học sinh trong một lớp học ở thủ đô Havana theo dõi bài
diễn văn của Chủ Tịch Raul Castro qua truyền hình loan báo về
kế hoạch bình thường hóa quan hệ với Hoa Kỳ. (Hình: Getty
Images)</em>
</td></tr></tbody></table>
Về mặt cá nhân, sau khi đảng Dân Chủ mất đa số ở Quốc
Hội, Tổng Thống Obama phải chuẩn bị trước một tình thế
khó khăn. Ông không muốn hai năm cuối nhiệm kỳ trở thành
bất động và muốn để lại nhiều di sản trong sự nghiệp
của mình, Ðiều này thể hiện qua việc đã sử dụng quyền
của hành pháp cho nhiều vấn đề từ di dân tới môi trường,
thỏa hiệp khí thải với Trung Quốc và bây giờ là Cuba.
Trong lời phát biểu với dân Mỹ, Tổng Thống Obama nhấn mạnh
rằng ông vẫn quan tâm sâu sắc về thành tích nhân quyền của
Cuba nhưng không tin rằng đường lối Hoa Kỳ đã thi hành 1/2
thế kỷ có hiệu lực gì trong việc thúc đẩy thái độ của
chính quyền Cuba.
Thượng Nghị Sĩ Marco Rubio tiểu bang Florida, không đồng ý như
thế, nói là chính sách mới của Hoa Kỳ sẽ không tác động
gì đến chính quyền và tình trạng nhân quyền ở Cuba.
Thượng Nghị Sĩ Harry Reid tiểu bang Nevada thì cho là dù ông
vẫn rất quan tâm tới nhân quyền nhưng "ủng hộ tiến tới
bằng một đường hướng mới là đúng."
Các giới chức Hành pháp cao cấp cho biết Cuba đáp ứng với
thỏa hiệp đã đồng ý sẽ có những cải thiện về vấn đề
nhân quyền và bước đầu là phóng thích 53 tù nhân chính trị.
Trong kế hoạch của Tổng Thống Obama có việc mở tòa đại
sứ ở Havana, cử một viên chức cao cấp đến Cuba để nhận
định xem Cuba có là một nước tán trợ khủng bố hay không,
và quan trọng nhất là mở rộng quan hệ kinh tế với Cuba.
Hoa Kỳ cũng sẽ nới lỏng hạn chế du lịch tới Cuba nhất là
các chuyến đi với mục đích nhân đạo như thăm viếng gia
đình và thân nhân. Tất cả những việc ấy, bằng cách này
cách khác, cuối cùng sẽ giúp tạo điều kiện cải thiện
đời sống của dân chúng Cuba.
Còn quyết định bãi bỏ cấm vận Cuba sẽ tùy thuộc Quốc
Hội, nhưng các quan sát viên tin rằng phe ủng hộ sẽ thắng phe
phản đối.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141218/hoa-ky-cuba-noi-lai-bang-giao-sau-hon-nua-the-ky),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét