Việc kiểm duyệt các thông tin liên quan đến tình dục, bạo
lực hoặc chính trị thường được biện minh bởi các nhà
cầm quyền "vì muốn tốt cho xã hội". Tuy nhiên, các nghiên
cứu về kiểm duyệt (Ashmore, Ramchandra, & Johns, 1971, Wicklund and
Brehm, 1974, Worchel & Armold, 1973, Workchel, 1992) đều cho thấy phản
ứng của con người trước các thông tin bị kiểm duyệt là
muốn được tiếp cận thông tin đó hơn, hoặc ủng hộ thông
tin bị kiểm duyệt hơn so với trước khi nó bị cấm.
<div class="boxcenter400"><img
src="http://dienngon.vn/Content/Blog/Articles/1411/social-media-censorship-890x395.jpg"
/><div class="textholder">Ảnh: kiểm duyệt bảo vệ bạn khỏi
điều gì? (nguồn: internet)</div></div>
Hơn thế nữa, khi một thông tin bị kiểm duyệt người dân
không những "thèm muốn" có thông tin đó hơn mà họ còn tin
vào thông tin đó hơn, cho dù họ chưa biết thông tin đó. Nghiên
cứu của Worchel, Arnold và Baker cho thấy khi sinh viên ở trường
North Carolina biết các bài nói chuyện phản đối ý tưởng xây
dựng các khu ký túc cho phép cả nam và nữ sinh viên ở chung
thì họ trở nên thông cảm với lý lẽ của những người
phản đối hơn. Như vậy, những ai có lý lẽ yếu hoặc không
được thuyết phục có thể thu được sự ủng hộ cao hơn
bằng cách làm cho các bài nói chuyện của họ bị cấm. Nói
cách khác, thay vì cố gắng truyền tải thông điệp của mình
rộng rãi họ chỉ cần làm thông điệp của mình bị chính
thức kiểm duyệt, và sau đó công bố sự kiểm duyệt để
nhận được sự ủng hộ rộng rãi hơn.
Việc kiểm duyệt các thông tin liên quan đến tình dục cũng
thường có tác dụng ngược. Các nghiên cứu gần đây cho thấy
các quốc gia có những cấm đoán về tình dục, bao gồm cả
Việt Nam, thì có số người tìm kiếm từ khóa "tình dục"
trên internet nhiều nhất. Các quốc gia châu Phi cấm quan hệ
tình dục cùng giới thì đứng đầu bảng về việc tìm kiếm
phim khiêu dâm đồng tính. Rõ ràng, việc kiểm duyệt chính
thức đã thúc đẩy ham muốn có được thông tin về tình dục
tăng lên.
Một nghiên cứu bởi Zellinger, Fromkin, Speller và Kohn ở trường
đại học Purdue (Hoa Kỳ) với sinh viên đại học cho kết quả
khá thú vị. Sinh viên được chia làm hai nhóm. Nhóm một được
cho xem mẩu quảng cáo về một cuốn tiểu thuyết kèm dòng chữ
"sách chỉ cho người lớn từ 21 tuổi trở lên". Nhóm hai
được xem mẩu quảng cáo tương tự nhưng không có dòng chữ
hạn chế độ tuổi. Kết quả cho thấy nhóm một có tỉ lệ
muốn đọc sách và có cảm giác thích cuốn sách hơn nhóm hai.
Rõ ràng, việc giới hạn tiếp cận đã làm cho sinh viên có
cảm giác tích cực về cuốn sách hơn. Điều này làm những
người cổ vũ cho việc kiểm duyệt cần phải suy nghĩ, liệu
việc cấm có làm tăng khát vọng của học sinh với những
chất liệu về tình dục, và họ có thể nghĩ mình thích chủ
đề tình dục hơn.
Một nghiên cứu nổi tiếng về tác động của việc khan hiếm
thông tin được thực hiện bởi Knishinsky. Thí nghiệm được
thực hiện bởi các sinh viên marketing phục vụ ở một cửa
hàng bán thịt bò. Sinh viên được chia ngẫu nhiên làm ba nhóm
để nói chuyện với khách hàng. Nhóm một sử dụng phần trình
bày tiêu chuẩn, sau đó hỏi khách hàng muốn mua bao nhiêu thịt
bò. Nhóm hai sử dụng phần trình bày tiêu chuẩn, sau đó cung
cấp thêm thông tin là trong vài tháng tới thịt bò sẽ trở nên
khan hiếm. Nhóm ba, ngoài bài trình bày tiêu chuẩn, thông tin về
khả năng khan hiếm, khách hàng còn được cho biết tin này
đến từ một nguồn tin đặc quyền của riêng cửa hàng.
Kết quả thí nghiệm cho thấy, khách hàng ở nhóm hai được
tiếp nhận thông tin về sự khan hiếm đã mua nhiều hơn gấp
đôi nhóm một. Khách hàng ở nhóm ba khi biết thêm tin có
được từ nguồn độc quyền đã mua nhiều gấp sáu lần so
với nhóm một, nhóm chỉ tiếp nhận lời chào bán hàng tiêu
chuẩn. Chính sự "khan hiếm" thông tin đã tăng độ thuyết
phục lên nhiều lần.
Như vậy, việc kiểm duyệt thông tin nhiều khi có tác dụng
ngược vì nó tăng sự mong muốn được tiếp cận thông tin,
tăng cảm tình với lý lẽ của thông tin bị kiểm duyệt, và
đặc biệt tăng độ thuyết phục của nguồn tin khan hiếm.
Đây chính là lý do ở những quốc gia có nền báo chí chính
thống bị kiểm duyệt, độc giả thường tìm đến những
nguồn tin bị cấm và họ thường tin các nguồn tin này hơn. Khi
đó, các nguồn tin "chính thống" thường ít có tính thuyết
phục, thậm chí bị nghi ngờ mang tính tuyên truyền khiến
người đọc không còn quan tâm dẫn đến cả hai mục đích
"kiểm duyệt" và "tuyên truyền" đều thất bại.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141123/le-quang-tac-dung-nguoc-cua-kiem-duyet-thong-tin),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét