<center><img src="https://www.danluan.org/files/u4527/untitled_8.jpg"
width="560" alt="untitled_8.jpg" /></center>
Trên FB <a href="https://www.facebook.com/culoo.hoang?fref=nf">Nhân Thế
Hoàng</a>, hôm nay 30-10-2014, tôi đọc thấy đoạn văn sau đây:
Nhiều bạn bè trong nước cứ chê rằng: Người Việt mình
xấu xí, lười nhác, giỏi làm thầy hơn làm thợ nên đất
nước mới không phát triển chứ không phải do đường lối
chính sách, vì đường lối chính sách đưa ra là đúng chỉ do
người thực hiện không làm đúng theo chỉ thị mà thôi.
Cái này là điệp khúc mà mấy bạn trẻ cuồng đảng hay phát
ngôn để bảo vệ khi có ý kiến trái chiều chê trách về các
vấn đề xã hội hay tình trạng bê bết của nền kinh tế
hiện nay.
Thế bạn có biết, cũng là người Việt nhưng năng suất lao
động của 3 triệu người Việt ở Mỹ tương đương với năng
suất lao động của 90 triệu người Việt trong nước hay không?
Con số 100 tỷ USD tạo ra hằng năm của 3 triệu người Việt
ở Mỹ đã nói lên điều đó, điều này chứng minh người
Việt không thua kém bất cứ dân tộc nào trên thế giới về
độ thông minh, cần cù, chịu khó, chỉ là do bị kèm cặp quá
nên 90 triệu người trong nước mới làm việc kém năng suất
và hiệu quả như vậy. Người xưa có câu: "Cây quýt trồng ở
đất này thì ngọt mà mang sang đất khác thì chua", và lạ thay
cây quýt Việt thường chua ở xứ mình nhưng lại ngọt ở xứ
người!
Xin ghi nhanh ở đây mấy suy nghĩ của bản thân tôi về
chuyện này:
<b>Lịch sử vấn đề </b>
Nhiều thói hư tật xấu ở người Việt mà chúng ta mới phát
hiện, theo tôi, đã có từ thời trung đại, từ thế kỷ XIX
về trước.
Khi làm chuyên mục <i>những lời cảnh tỉnh của người
xưa,</i> đăng trên TTVH hồi 2005-2007 và sau có đưa vào blog cá
nhân, tôi chủ yếu lấy ý kiến của các nhà trí thức VN đầu
thế kỷ XX.
Đối tượng phê phán của họ là cách sống cách suy nghĩ làm
ăn của người Việt trước khi bước sang thời hiện đại,
tức là trước khi chuyển qua thời Pháp thuộc. Bản thân các
trí thức này sở dĩ có cái nhìn sáng suốt đó cũng là sau khi
theo học ở các nhà trường người Pháp mới mở, có được
cách nhìn cách nghĩ của phương Tây.
Từ sau 1945, yếu tố tự phê phán trong tư duy người Việt
ngày càng thui chột, các trí thức được đào tạo sau cách
mạng khi suy nghĩ về người Việt chủ yếu làm nổi bật các
mặt tích cực trong tính cách người Việt. Để làm gì? Để
động viên người ta đi đánh giặc.
Trong và sau chiến tranh, nhiều thói xấu cũ của người Việt
càng trở lại đậm đà sâu sắc hơn, người ta lại hay giở
lý ra để tự biện hộ. Chỉ đến khi bắt tay vào việc làm
ăn sinh sống theo nhịp sống bình thường gặp nhiều cú sứt
đầu mẻ trán thì cái nhu cầu tự phê phán kia mới trở lại.
Nhưng dùng lại một câu trong ruyện Kiều --<i>rằng quen mất
nết đi rồi,</i> -- chúng ta thiếu hẳn những nhà nghiên cứu
nhìn sâu vào các quá trình tâm lý xã hội và xem xét sự phát
triển của cộng đồng trong chiểu dài lịch sử, đối chiếu
với những chuẩn mực phổ quát của con người hiện đại,
từ đó làm cuộc phân tích toàn diện để giúp cho cả cộng
đồng có được một cuộc tự nhận thức chính xác.
Các lời bàn cãi hiện nay còn loanh quanh và thiếu sức thuyết
phục, nhiều khi lại đi lạc hướng.
<b>Tại sao lại có hiện tượng ở trong nước thì dở, ra
nước ngoài mới tử tế?</b>
Dẫn chứng mà bạn Nhân Thế Hoàng nêu lên là không thể cãi
được.Theo tôi nó chỉ chứng tỏ, cái hay cái tốt ở người
mình không bền chắc. Chỉ khi bị buộc phải làm theo sự chỉ
đạo của người khác, chúng ta mới dứt bỏ được thói quen
cố hữu từ ngàn đời ông cha để lại để có thể sống và
làm việc như mọi con người tử tế khác trên thế giới.
Chính trường hợp 3 triệu người VN ở Mỹ mà bạn Hoàng nêu
là nằm trong hoàn cảnh đó.
Trở lại với đầu thế kỷ XX. Tôi nói điều sau đây với
tâm lý rất ngần ngại – nó đi ngược với những điều tôi
cùng với mọi người quen cho là như vậy nhưng nghĩ đi nghĩ
lại thấy không tự bác bỏ được nên buộc phải nói -- đó
là, chính do sự bảo trợ của người Pháp, sống trong một nhà
nước do người Pháp quản lý, mà người Việt có được sự
thay đổi trong tính cách và có những bộ phận đạt được
cách sống cách suy nghĩ trình độ làm việc của con người
hiện đại.
Kết luận tạm thời của tôi: chúng ta là một cộng đồng
kém về năng lực tự quản lý. Trong những điều mà chúng ta
học được từ văn hóa Trung Hoa, cái chúng ta học được ít
nhất là văn hóa tổ chức xã hội, văn hóa quyền lực. Cai
trị học – bên Trung quốc người ta gọi là <b>trị quốc chi
đạo</b> -- là cả một vấn đề lớn, muốn có kết luận
thuyết phục cần trở lại với các tài liệu lịch sử, phải
nhiều người mới làm được, tôi chỉ nêu sơ sơ như vậy.
Dưới đây để chứng minh cho mấy ý kiến trên, tôi chỉ
lấy một số ví dụ không phải trong khu vực chính trị mà
chỉ là trong phạm vi đời sống thông thường.
--Trong thế kỷ XX, chúng ta bắt đầu có những nhà khoa học
tự nhiên đạt chuẩn quốc tế. Nhưng nhìn vào tiểu sử của
họ ta thấy ngay không người nào trong họ là không trải qua
việc một thời gian dài học ở nước ngoài. Thực tế VN, nền
giáo dục VN không thể đào tạo ra họ. Ngô Bảo Châu – cũng
như Tôn Thất Tùng, Trần Đức Thảo trước kia -- không chỉ là
hiện tượng của văn hóa VN mà còn là hiện tượng của văn
hóa Tây phương, trước tiên là văn hóa Pháp. Sao ta lại cứ
cố quên như vậy?
--Trong phạm vi hướng nghiệp cho con em trong các gia đình bình
thường, chị Phương Quỳnh bạn tôi có lần kể cho tôi chuyện
sau. Con mình học khá giỏi, nhưng đi làm cho các ông chủ trong
nước một hồi, thấy đằng nào cũng chết. Làm cho nhà nước
thì gặp toàn những ông chủ dốt, lại còn cái lối phong kiến
cổ lỗ, coi bọn mới ra trường như kẻ ăn người ở, chuyên
sai vặt. Làm cho tư nhân cũng phần lớn là bọn trương ra cái
biển thật to để dọa thiên hạ, chưa làm đã lo buôn lậu
với lại đi hối lộ cấp trên cùng là sẵn sàng cạnh tranh
với các đồng nghiệp bằng mọi thủ đoạn man rợ. Các cậu
có con bây giờ thì phải tính trước đi, cố hướng con cái
kiếm được việc cho các hãng nước ngoài, ở đó cắn răng
mà học lấy nghề thì mới nên người được.
Vài điều tôi tạm rút ra cho mình:
+ Xã hội VN từ nhiều thế kỷ nay chỉ được tổ chức theo
những nguyên tắc quá đơn giản. Việc quản lý con người theo
nghĩa đầy đủ nhất của chữ này chưa bao giờ được coi như
một nghiệp vụ mà người ta phải học hỏi mới làm được.
+ Chính vì chúng ta không có những nhà quản lý giỏi, những
ông chủ giỏi mà mọi nghề nghiệp trong xã hội đều cứ mãi
mãi lạc hậu, và trước mắt chỉ đi làm ăn dưới quyền chỉ
đạo của người nước ngoài, ta mới khá lên được.
+Chỉ lúc đó, ta mới có quyền tự hào. Chỉ lúc đó, dân ta
mới sửa được những tính xấu cố hữu như lười biếng
dối trá ăn cắp …và – cho tôi bổ sung thêm một thói xấu
nữa -- là chỉ giỏi cãi bừa cãi sằng, hễ ai động vào tử
huyệt của mình là chửi người ta thiếu thiện chí.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141030/vuong-tri-nhan-dau-la-nguyen-nhan-moi-yeu-kem-cua-nguoi-viet),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét