Võ Thị Hảo - Cất “lưỡi hái tra tấn” trên đầu người VN

<em>Mỗi quốc gia thành viên phải bảo đảm rằng mọi hành vi
tra tấn đều cấu thành tội phạm theo luật hình sự của
nước mình. Điều này cũng áp dụng với những hành vi cố
gắng thực hiện việc tra tấn hoặc hành vi của bất kỳ
người nào đồng lõa hoặc tham gia việc tra tấn.</em>

<em>Mỗi quốc gia thành viên phải trừng trị những tội phạm
này bằng những hình phạt thích đáng tương ứng với tính
chất nghiêm trọng của chúng.(Điều 4. Công ước chống tra
tấn của Liên hợp quốc).</em>

<strong>* Cam kết cứ ký, ""luật rừng" cứ làm?</strong>

Ngày 7/11/2013, VN ký công ước quốc tế về chống tra tấn,
đứng sau 154 quốc gia khác đã ký trước đây và ở năm thứ
29 sau khi công ước ra đời. Lại càng quá trễ khi gần một
năm sau – ngày 23/10/2014 Chủ tịch nước mới trình QH phê
duyệt tại kỳ họp này. Đến nay hệ thống luật pháp VN cũng
chưa sửa đổi gì để phù hợp cam kết đã ký. Tình trạng vi
phạm công ước tại VN ngày càng dồn dập với nhiều vụ
việc nghiêm trọng, gây nhiều người chết khiến người dân
càng thêm phẫn nộ.

Điều này chứng tỏ những người có trách nhiệm của VN đã
thờ ơ trong việc bảo vệ tính mạng và phẩm giá của người
dân.

<center><img
src="http://www.rfavietnam.com/files/anh%20cho%20bai%20cat%20l%C6%B0%C6%A1i%20hai%2C%20cadab%20ap%20nguoi%20bieu%20tinh.jpeg"
width="400" /></center><center><em>Nguồn ảnh: Vietbao.
2/8/2011</em></center>

Trong khi đó, Điều 2 của Công ước cấm việc tra tấn, và
yêu cầu các bên ký kết phải có biện pháp hữu hiệu để
phòng chống tra tấn ở bất kỳ lãnh thổ nào dưới thẩm
quyền pháp lý của mình. <em>Việc cấm tra tấn này là tuyệt
đối và không được vi phạm. </em>

"Không có bất cứ trường hợp đặc biệt(ngoại lệ) nào
có thể được viện dẫn để biện minh cho tra tấn, bao gồm
cả chiến tranh, mối đe dọa của chiến tranh, bất ổn chính
trị nội bộ, tình trạng khẩn cấp chung, hành vi khủng bố,
tội phạm bạo lực, hoặc bất cứ hình thức xung đột vũ
trang nào. Tra tấn không thể được biện minh như một phương
tiện để bảo vệ an toàn công cộng hoặc ngăn chặn các
trường hợp khẩn cấp. Cũng không có thể được biện minh
bằng các lệnh từ các sĩ quan cấp trên hoặc các quan
chức.".

Việc ký và phê chuẩn Công ước này là một việc hết sức
cần thiết mà nhà cầm quyền VN không thể trì hoãn thêm
được nữa trước áp lực quốc tế, nhất là khi phải "dọn
mình" cho những tiêu chuẩn tối thiểu về nhân quyền nếu
muốn đạt một số quyền lợi về kinh tế.

Nhưng khi trình QH phê chuẩn, VN lại gây thất vọng khi tuyên
bố: Không áp dụng trực tiếp các quy định của Công ước
của LHQ chống tra tấn và các hình thức đổi xử hoặc trừng
phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người. Việc
thực hiện các quy định của Công ước này sẽ theo nguyên
tắc Hiến pháp và pháp luật thực định của Việt Nam trên cơ
sở thỏa thuận hợp tác song phương hoặc đa phương với
nước khác và nguyên tắc có đi, có lại...(.(theo VnExpress, bài
"Chủ tịch nước trình công ước về chống tra tấn").

Nếu thế thì không chỉ có nhiều điều trái Công ước, mà
còn trái với Luật ký kết, gia nhập và thực hiện điều
ước quốc tế của VN đã quy định tại khoản 1 điều 6:
"trong trường hợp văn bản quy phạm pháp luật và điều
ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là
thành viên có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp
dụng quy định của điều ước quốc tế".

Qua những động thái này, người ta có thể đo được mức
độ thành thật và thiện chí của nhà cầm quyền trong việc
bảo vệ người dân VN.

Thẩm tra việc phê chuẩn Công ước, Chủ nhiệm UB Đối ngoại
Trần Văn Hằng lại nhấn mạnh: việc phê chuẩn là cơ sở
pháp lý quan trọng góp phần hiệu quả vào công tác đấu tranh
chống các luận điệu vu cáo, xuyên tạc về việc tra tấn,
ngược đãi phạm nhân, người bị tạm giữ, tạm giam của các
thế lực thù địch nhằm chống phá Nhà nước ta.

Như vậy, người ta có thể đặt câu hỏi: phải chăng ông
không thấy không nghe không biết về bao người dân chết bởi
tay công an và những người bị bức cung nhục hình tra tấn ở
khắp nơi, thông tin được đưa rất nhiều trên báo chí VN. Vì
thế ông mới có thể nói rằng đó là vu cáo và xuyên tạc! Và
lẽ nào người dân lại bị rẻ rúng tới mức nhà cầm quyền
chỉ quan tâm việc ký cam kết chống tra tấn để dập tắt
những "luận điệu xuyên tạc" chứ không vì tính mạng của
người dân?!

Điều 13 Công ước quy định: mỗi thành viên phải đảm bảo
rằng bất kỳ cá nhân nào cho rằng họ bị tra tấn trên lãnh
thổ thuộc quyền tài phán của mình đều có quyền khiếu nại
với cơ quan có thẩm quyền của nước đó và được những cơ
quan này xem xét một cách khẩn trương và khách quan. Quốc gia
đó cũng phải thực hiện các biện pháp để bảo đảm rằng
người khiếu nại và nhân chứng được bảo vệ tránh sự
ngược đãi hay hăm dọa như là hậu quả của việc khiếu nại
hoặc cung cấp bằng chứng.

Điều 14 ghi rõ, "mỗi quốc gia thành viên phải đảm bảo
trong hệ thống pháp luật của mình rằng các nạn nhân của
hành động tra tấn sẽ được cứu chữa và có quyền khả thi
được bồi thường công bằng và thỏa đáng, kể cả được
cung cấp những điều kiện để phục hồi một cách đầy đủ
đến mức có thể. Trường hợp nạn nhân chết do bị tra tấn,
những người phụ thuộc vào người đó có quyền hưởng bồi
thường.

Không một quy định nào trong điều này ảnh hưởng tới bất
kỳ quyền được bồi thường nào của nạn nhân hay của
người khác có thể có theo pháp luật quốc gia".(Công ước)

Bất kỳ một mạng dân nào bi bức cung, nhục hình, tra tấn
hoặc chết oan ức dưới bàn tay của cơ quan hành pháp, cũng
như bất kỳ một vụ điều tra nào để oan sai, một phiên tòa
nào xử trái pháp luật... cũng đều thuộc trách nhiệm của
người đứng đầu đơn vị, ngành, lĩnh vực đó. Người đó
phải hết lòng sửa chữa, đền bù thiệt hại trong quyền hạn
trách nhiệm của mình và thường phải từ chức. Gần đây
nhất, hai vị Bộ trưởng của Nhật đã từ chức ngay khi để
xảy ra một chút xíu lạm dụng trong lĩnh vực mình quản lý.

<center><img
src="http://www.rfavietnam.com/files/5%20CA%20danh%20chet%20nguoi.%20am%20anh%20vet%20thuong%20nan%20nhan.jpeg"
width="400" /></center>

<center><em>nguồn ảnh: Vietbao. Bai "5 công an dùng nhục hình. Ám
ảnh vết thương nạn nhân. 27/3/2014</em></center>

Nhưng VN thì không. Người dân VN chỉ còn cách trông đợi vào
lương tâm hiếm hoi của người thi hành công vụ. Và vì thế
ngày càng nhiều dân chết oan ức.

<ul> <li><strong>Vẫn "vừa đá bóng vừa thổi
còi"</strong></li> </ul> Để thực thi Công ước chống tra tấn,
VN cần làm nhiều điều, trong đó có việc rà soát, sửa đổi,
bổ sung các quy định pháp luật có liên quan. Nội dung này
không thể tùy tiện, mà phải phù hợp các quy định của công
ước.

Phải sửa đổi, bổ sung bộ luật Hình sự năm 1999 (sửa
đổi, bổ sung năm 2009) ở các nội dung: bổ sung tội danh tra
tấn để phù hợp với định nghĩa tra tấn trong đó có hành vi
tra tấn về tinh thần; sửa đổi, bổ sung quy định về tội
dùng nhục hình, tội bức cung và một số hành vi xâm phạm
tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm con người có thể bị coi là
tra tấn.

VN cũng chưa từng có Luật tạm giữ tạm giam. Vì thế VN cần
xây dựng luật này, đồng thời ban hành các văn bản hướng
dẫn thi hành luật Thi hành án hình sự.

Hiện VN chưa có quy định về tội danh tra tấn, từ chối dẫn
độ đối với người có nguy cơ bị tra tấn, chưa quy định
cụ thể việc bồi thường tổn thất cho nạn nhân bị tra
tấn...Tất cả đều là những điều luật hết sức quan
trọng, sống còn đối với người dân cũng như để ngăn ngừa
sự lạm dụng của cơ quan công quyền nên rất cần sự khách
quan, chất lượng cao.

Nhưng kỳ này, QH vẫn lặp lại sai lầm trong quy trình xây
dựng luật. Một sai lầm mà nhiều đại biểu QH đã cảnh
tỉnh từ các kỳ họp trước. Đó là hiện trạng "vừa đá
bóng vừa thổi còi".

Về vấn đề này đã có một nhận định rất xác đáng qua
tổng kết của Hội luật gia Hà Nội:

"Với quy định Trưởng ban soạn thảo "là người đứng
đầu cơ quan, tổ chức chủ trì soạn thảo", trong hầu hết
các trường hợp, đó là Bộ trưởng các Bộ, cơ quan ngang bộ
phụ trách lĩnh vực mà văn bản quy phạm pháp luật điều
chỉnh.

Như vậy việc "làm luật" từ chức năng, nhiệm vụ của QH
đã tự động chuyển sang cho cơ quan hành pháp. Tình trạng
"vừa đá bóng vừa thổi còi" đã được hợp thức hóa.
Đây là nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến tình trạng
nhiều văn bản quy phạm pháp luật chỉ có tác dụng nâng cao
quyền lực của cơ quan quản lý nhà nước, không xét đến
hoặc xét đến với mức độ rất mờ nhạt, chung chung về
quyền của đối tượng thi hành". ((theo luatsungaynay.vn, bài "
5 hạn chế, bất cập cơ bản của Luật ban hành văn bản Quy
phạm pháp luật").

Lần này cũng vậy, đơn vị được QH giao soạn thảo những
luật liên quan đến Công ước chống tra tấn là Bộ Công an,
trong khi trách nhiệm làm luật và sửa luật là của QH.

Như vậy, ngành duy nhất có thể lạm dụng tra tấn, bức cung
nhục hình thì lại được giao ban hành dự thảo, sửa chữa
luật để ngăn chặn quyền lạm dụng của chính họ! Làm sao
tránh được sự thiếu khách quan khi xây dựng luật?! Nếu xẩy
ra, điều này không những nguy hại cho toàn xã hội và cho chính
ngành công an vì sẽ mất nhiều cán bộ, chiến sĩ vì có điều
kiện dấn sâu vào phạm tội.

Như vậy, QH cần xem xét lại việc chuẩn bị thực thi Công
ước chống tra tấn. Nếu cứ theo cách làm hiện nay, việc đó
chỉ càng tăng thêm quyền lực của ngành công an, người dân
thì cứ tiếp tục chết oan. Cũng cần đề phòng nguy cơ ngay
cả khi có thuê chuyên gia giỏi để soạn ra một luật khách
quan phù hợp công ước quốc tế thì trên thực tế đã cho
thấy từ nhiều năm nay, hệ thống tư pháp và hành pháp rất
nhiều khi vẫn không tuân theo công ước quốc tế mà lại hành
xử theo luật VN.

Nguy cơ bị lạm dụng, tra tấn, bức cung, nhục hình vẫn như
một lưỡi hái thần chết treo lơ lửng trên đầu người VN.

<strong>VTH
</strong>



***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141031/vo-thi-hao-cat-luoi-hai-tra-tan-tren-dau-nguoi-vn),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!