Sao lại là “giải phóng Thủ đô”?

Kỷ niệm ngày 10/10 năm nay, hệ thống tuyên truyền Việt Nam
(đảng, nhà nước, truyền thông nhà nước) nhất loạt gọi
sự kiện này là ngày "giải phóng Thủ đô".

Tên gọi sự kiện đó được chỉ đạo từ những văn kiện
của đảng về những ngày lễ lớn trong năm 2014, 2015.

Dụng ý tuyên truyền trong cách gọi đó được công khai, và do
vậy nó trở thành mục đích chính của việc tổ chức kỷ
niệm. Bằng cách ấy, đảng muốn tiếp tục khẳng định công
ơn, truyền thống bách chiến bách thắng; mong làm nhoè được
chút ít những hèn nhược trong việc xử lý mối quan hệ hiện
nay với ông anh phương bắc. Song về lịch sử, cách gọi đó
lại có tác dụng xuyên tạc lộ liễu, trở nên phản tác dụng
giáo dục về tính khách quan, trung thực.

Đó là chuyện của năm nay, kỷ niệm 60 năm. Trong quá khứ, cả
ở kênh văn kiện chính trị, tài liệu nghiên cứu, giáo dục
lịch sử và những cách dùng thông thường khác, sự kiện này
được gọi là tiếp quản Thủ Đô, cùng với sự tiếp quản
tất cả những vùng khác trong thời hiệu 300 ngày tính từ
20/7/1954 của Hiệp Định Genève (với Hà Nội là 80 ngày). Từ
"tiếp quản" là từ được dùng trong văn bản Hiệp Định,
cùng với những từ khác như "tập kết" (thường dùng cho
số cán bộ Việt Minh chuyển từ miền Nam ra phía bắc vĩ
tuyến 17), "tiếp thu" (dùng cho cán bộ của Quốc Gia Việt
Nam theo chiều ngược lại), "rút lui", "chuyển giao"...Đây
là ngôn ngữ chính thức được dùng trong đàm phán Genève, trong
Hiệp Định cùng các phụ lục và trong toàn bộ hồ sơ của
Hội nghị quân sự Trung Giã (4/7 – 27/7/1954).


Về thực tế lịch sử, trước khi văn bản Hiệp định được
các bên đồng ý ký vào rạng sáng ngày 21/7/1954, tất cả nội
dung thoả thuận đều cơ bản đã được thông qua trước đó
với sự đổi chác, đi đêm giữa các cường quốc mà VNDCCH
chỉ là một công cụ hợp lý hoá cho quá trình đó, trực tiếp
là sức ép của Trung Quốc. Do vậy, mọi vấn đề kỹ thuật
về giải quyết thế cài răng lược, đình chiến, rút lui,
chuyển giao, tiếp quản giữa ba bên (Pháp, VNDCCH, Quốc gia Việt
Nam) đã được giải quyết tại Hội nghị quân sự Trung Giã 14
ngày trước thời hạn ký. Theo thoả thuận này, 80 ngày sau khi
Hiệp định có hiệu lực, người Pháp phải rút khỏi Hà Nội,
chuyển giao (Anh: transfer; Pháp: transfert) cho phía VNDCCH; lực
lượng tiếp quản quân sự là Sư đoàn 308 và Trung đoàn Thủ
Đô. 17 giờ ngày 9/10/1954, phía Pháp đã thực hiện đúng hiệu
lực này.

<center><img
src="https://www.danluan.org/files/u23/chu-tich-uy-ban-quan-chinh-vuong-thua-vu.jpg"
width="570" height="531" alt="chu-tich-uy-ban-quan-chinh-vuong-thua-vu.jpg"
/></center>

<em><center>Thiếu tướng Vương Thừa Vũ, Chủ tịch Ủy ban Quân
chính Hà Nội trong đoàn quân
tiếp quản Thủ Đô. (Ảnh chụp tại phố Hàng
Đào).</center></em>

Tất cả tài liệu từ trước đến nay đều ghi như thế.
Nhiều các diễn đạt khác gọi ngày này là "ngày trở về"
(bài hát của nhạc sĩ Đỗ Nhuận). Ngay trong dịp 60 năm này,
diễn văn của ông Phạm Quang Nghị tại lễ kỷ niệm cũng
viết "Bốn mươi vạn nhân dân Thủ đô náo nức trong rừng
cờ đỏ sao vàng, với niềm vui sướng tột độ đón mừng
đoàn quân chiến thắng trở về". Thông thường thì gọi là
"tiếp quản". Báo Tiến Phong điện tử ngày 10/10/2014 với
tiêu đề "Tiếp quản Thủ Đô: Biểu tượng khải hoàn của
Hà Nội" cũng ghi ý kiến của ông Dương Trung Quốc "Sự
kiện 10/10/1954 nói cho đúng là ngày tiếp quản thủ đô, diễn
ra thanh bình, không hề có tiếng súng". Vậy thì gọi "giải
phóng Thủ đô" làm gì cho nó nặng nề, lại giả dối ?

Một chi tiết nhỏ, song rất có ý nghĩa nữa là danh xưng Thủ
đô Hà Nội, xét ở thời điểm 1954. Ai cũng biết trước 1945,
kinh đô của Việt Nam là Phú Xuân. Hiến pháp VNDCCH 1946 quyết
định Hà Nội là Thủ Đô. Song đây là bản Hiến Pháp không
có hiệu lực pháp lý, toàn bộ. Vậy chỉ hiệu lực hoá một
điều duy nhất về qui định Thủ Đô, liệu có giá trị không?

Ngày 10/10/2014

<strong>Xích Tử</strong>

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141010/sao-lai-la-giai-phong-thu-do),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!