Ngày mồng 2 tháng Mười, nội các Obama vừa <u>công bố</u> sẽ
nới lỏng lệnh cấm bán các thiết bị quân sự có tính hủy
diệt cho Việt Nam từng được duy trì trong nhiều thập niên
qua. Chính quyền Hoa Kỳ sẽ cho phép Lầu Năm Góc và các công ty
Mỹ được <u>cung cấp</u> cho Việt Nam các "thiết bị phòng
vệ liên quan đến an ninh hàng hải." Động thái này trùng
khớp với chuyến thăm Washington của Phó Thủ tướng Việt Nam
Phạm Bình Minh – tại đó ông đã có các cuộc gặp với Bộ
trưởng Ngoại giao John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng Chuck
Hagel – và được đưa ra khá bất ngờ. Nếu xem xét các luồng
ý kiến trái ngược về vấn đề này, có thể suy luận dường
như việc giữ kín quyết định nói trên đến phút cuối là
chủ ý của phía Hoa Kỳ.
Bao trùm lên trên quyết định đó là thành tích nhân quyền
cực kỳ yếu kém của Việt Nam và thái độ khăng khăng không
chịu thực hiện những cải cách cơ bản của chính quyền Hà
Nội. Cũng giống như nước láng giềng phía Bắc là Trung Quốc,
Việt Nam đã thay đổi rất nhiều kể từ khi Hoa Kỳ chấm dứt
can thiệp quân sự từ giữa thập niên 70, khi lệnh cấm vận
vũ khí bắt đầu được áp đặt: Quốc gia này đã giàu có
hơn rất nhiều, đã hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế
giới, và đã nới lỏng sự kiểm soát của nhà nước đối
với doanh nghiệp. Nhưng cũng tương tự như trường hợp của
Trung Quốc, bản chất thực sự của chế độ vẫn được giữ
nguyên: Là một nhà nước phi dân chủ, độc đảng, áp đặt
hạn chế khắt khe về các quyền tự do cơ bản.
Chính quyền Hoa Kỳ biện hộ cho quyết định thay đổi chính
sách nói trên với lập luận rằng các thiết bị hàng hải
không thể dùng vào việc đàn áp đối lập. Lập luận này
không xác đáng. Đương nhiên, chính quyền Hà Nội sẽ không
đem ngư lôi ra phóng vào đám đông biểu tình. Lực lượng an
ninh Việt Nam không cần các thiết bị quân sự phức tạp để
dập tắt tiếng nói của những người phản đối chính quyền.
Khi họ muốn bắt các nhà bất đồng chính kiến và blogger, họ
chỉ việc lái xe đến địa điểm biểu tình, hay tư gia và
bắt người cần bắt. Việt Nam không cần phải mua súng, dùi
cui hay bình xịt hơi cay từ Hoa Kỳ - ngành an ninh Việt Nam có
thể mua được các trang thiết bị không mấy đắt tiền này
từ các thị trường sẵn có.
Nhưng quyết định về việc bắt đầu bán vũ khí sát thương
của Hoa Kỳ đã gạt sang một bên bao công sức và lòng can
đảm của các nhà hoạt động ở Việt Nam, những người trông
chờ Hoa Kỳ và các quốc gia dân chủ khác gây sức ép buộc
Đảng Cộng sản cầm quyền phải chấm dứt chính sách <a
href="http://www.hrw.org/world-report/2014/country-chapters/121858"
target="_blank">đàn áp có hệ thống</a> và thực hiện các cải
cách nghiêm túc.
Quyết định này phát đi một thông điệp tới đảng cầm
quyền ở Việt Nam rằng có cải cách hay không là tùy họ, vì
đằng nào họ cũng sẽ được đối xử như thế. Đây chắc
chắn không phải là loại thông điệp chúng ta muốn gửi đến
Hà Nội.
Nội các Obama nói rằng chính quyền Việt Nam đang đi những
bước ngắn hướng đến cải cách. Hà Nội tỏ ra sẵn sàng
đối thoại về khả năng đóng cửa một số trung tâm quản
chế cưỡng bức lao động những người sử dụng ma túy, thay
thế bằng các trung tâm cai nghiện tự nguyện. Chính phủ Việt
Nam cũng đã ký, tuy chưa phê chuẩn, Công ước Chống Tra tấn,
một công ước nhân quyền quốc tế buộc các quốc gia phải
coi tra tấn là một tội hình sự, và vào ngày 26 tháng Chín
vừa qua, Việt Nam cũng đã <a
href="http://www.washingtonblade.com/2014/09/26/breaking-u-n-human-rights-council-adopts-lgbt-resolution/"
target="_blank">bỏ phiếu thuận</a> cho một công ước của Liên
Hiệp Quốc về quyền của người đồng tính, lưỡng tính và
chuyển giới. Giới chức Hoa Kỳ cũng dẫn một bằng chứng
nữa của động thái tích cực là việc phóng thích các tù nhân
chính trị: khoảng 10 trường hợp trong vòng vài tháng gần
đây.
Nhưng nếu nhìn kỹ hơn sẽ thấy sự việc khác hẳn. Tra tấn
vẫn là chuyện <a
href="http://www.hrw.org/vi/news/2014/09/15/vi-t-nam-tinh-tr-ng-t-vong-va-ch-n-th-ng-khi-b-cong-giam-gi-ph-bi-n-vi-t-nam"
target="_blank">phổ biến</a> ở Việt Nam, và chính quyền chưa
hề có hành động nào hướng tới việc thay đổi các điều
luật hình sự hóa tự do ngôn luận hay thành lập các tổ chức
chính trị. Nhiều tù nhân được trả tự do trong thời gian
gần đây bị bệnh nặng hoặc ốm yếu không làm gì được.
Về trường hợp của nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng Cù
Huy Hà Vũ – một luật gia từng phê phán lãnh đạo nhà nước
tham nhũng và quản lý yếu kém – không phải chính quyền phóng
thích ông mà thực ra là ép buộc ông lưu vong ở Hoa Kỳ, vì
chính quyền Hà Nội nghĩ rằng ở đó ông sẽ bị hạn chế
khả năng tổ chức chống đối chế độ độc đảng ở Việt
Nam.
Đồng thời, vẫn còn hơn 150 người Việt Nam nữa <a
href="http://www.hrw.org/vi/news/2014/08/24/vi-t-nam-cac-nha-ho-t-d-ng-ph-i-ra-toa-vi-l-i-giao-thong-ng-y-t-o"
target="_blank">bị kết án</a> trong những năm gần đây vì bày
tỏ ý kiến hay có các hoạt động khác theo cách ôn hòa vẫn
còn đang <a
href="http://www.hrw.org/world-report/2014/country-chapters/121858"
target="_blank">bị giam giữ</a> - trong đó có những nhà hoạt
động nổi tiếng như <a
href="https://www.hrw.org/vi/news/2013/09/30/vi-t-nam-c-n-h-y-b-cao-bu-c-vi-m-c-dich-chinh-tr-d-i-v-i-ng-i-ch-trich"
target="_blank">Lê Quốc Quân</a>, <a
href="https://www.hrw.org/vi/news/2010/05/11/vi-t-nam-c-n-h-y-b-b-n-n-d-nh-cho-c-c-nh-ho-t-ng-d-n-ch-n-h"
target="_blank">Trần Huỳnh Duy Thức</a> và <a
href="https://www.hrw.org/vi/news/2012/09/21/vi-t-nam-c-n-h-y-b-c-o-bu-c-v-ph-ng-th-ch-c-c-blogger"
target="_blank">Nguyễn Văn Hải</a>. Việc hành hung các nhà bất
đồng chính kiến, thường do côn đồ lạ mặt thực hiện,
đang có chiều hướng <a
href="https://www.eff.org/deeplinks/2014/06/undercover-security-people-attacked-tran-thi-nga-prominent-vietnamese-blogger"
target="_blank">gia tăng</a>.
Việt Nam vẫn tiếp tục hạn chế khá ngặt nghèo quyền tự do
tín ngưỡng, đàn áp các nhà thờ Cơ Đốc giáo độc lập,
chùa Phật giáo độc lập và các cơ sở tôn giáo độc lập
khác. Trong khi giới chức đưa ra con số các cơ sở thờ tự
được đăng ký đang gia tăng, như một bằng chứng cho việc
cải cách, thì rất nhiều nhà thờ <a
href="http://www.uscirf.gov/sites/default/files/Vietnam%202014.pdf"
target="_blank">không muốn hoặc không được</a> đăng ký và vẫn
bị coi là ngoài vòng pháp luật. Dù thế nào chăng nữa, cũng
không thể dẫn số lượng giấy đăng ký đã được cấp để
làm bằng chứng của cải cách – vì các nhóm tôn giáo lẽ ra
không cần chờ sự ban phước của chính quyền mới được
tồn tại. Đặc sứ của Liên Hiệp Quốc về tự do tôn giáo
Heiner Bielefeldt phải <a
href="http://bigstory.ap.org/article/un-official-vietnam-violates-religious-freedom"
target="_blank">cắt ngắn</a>chuyến công tác tại Việt Nam vào
tháng Bảy vì chính quyền sách nhiễu những người ông cần
gặp và can thiệp vào công việc của đặc sứ.
Những người ủng hộ bán quyết định bán vũ khí của chính
phủ Hoa Kỳ nói rằng Việt Nam cần các trang thiết bị hàng
hải và tàu chiến tốt hơn để đối phó với hành động tranh
chấp chủ quyền của Bắc Kinh ở vùng biển Đông Nam Á, nhất
là sau bế tắc về tranh chấp hải quân hồi tháng Năm, sau khi
Bắc Kinh đặt <a
href="http://www.washingtonpost.com/world/china-withdraws-oil-rig-from-waters-disputed-with-vietnam-but-warns-it-could-return/2014/07/16/51f584a0-6128-4cd4-bad0-cb547907be30_story.html"
target="_blank">giàn khoan dầu</a> trong lãnh hải Việt Nam. Quyết
định nới lỏng cấm vận phần nào là một phản ứng trước
sự kiện tháng Năm, nhưng cũng phải được coi là một bước
đi trong chiến lược "xoay trục về Châu Á" của nội các
Obama nhằm tập trung các mối quan tâm về kinh tế và quân sự
vào châu Á, dù có <a
href="http://blogs.cfr.org/asia/2014/10/01/the-pivot-and-democratic-regression-in-southeast-asia/"
target="_blank">phải hy sinh</a> một số giá trị dân chủ.
Tập trung quan tâm hơn về Châu Á trước hết phải là tận
trung quan tâm tới <em>người châu Á</em> – trong trường hợp
này là khoảng 90 triệu người Việt Nam. Quan hệ ngoại giao
khăng khít hơn với Hà Nội không nên đạt được bằng sự hy
sinh quyền lợi của những người dân, nhà hoạt động, blogger
đang đấu tranh cho dân chủ và tự do.
<b>Nguồn: </b> <a
href="http://www.foreignpolicy.com/articles/2014/10/03/torpedoes_dont_kill_people_hanoi_kills_people_vietnam_arms_sales"
target="_blank">Foreign Policy</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141015/john-sifton-tai-sao-hoa-ky-khong-nen-ban-vu-khi-cho-viet-nam),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét