<strong><i>Nhân đọc bài viết của ông Lê Nguyên Hồng trên
diễn đàn BBC "Các tổ chức dân sự Việt Nam: "tốt hay
xấu", cũng như nhìn lại tiến trình vận động dân chủ trong
cộng đồng Việt Nam nên tôi cũng xin có đôi dòng ý kiến tham
gia trình bày</i></strong>
<center><img
src="https://fbcdn-sphotos-b-a.akamaihd.net/hphotos-ak-xap1/v/t1.0-9/10403646_10204249065455976_732295567432356416_n.jpg?oh=7891cf6ecdfac049e53752b792b2c722&oe=54C39646&__gda__=1422478463_a0387cbde49a86b8a1f53190c588c285"
width="560" /></center>
Trước nhất, cần phải nhìn nhận một vấn đề là Xã Hội
Dân Sự và Dân Chủ Pháp Trị là một nhu cầu chính đáng xuất
phát từ thực tiễn phát triển của dân tộc và đất nước.
Đảng Cộng Sản đang cầm quyền, dù muốn cũng không thể đàn
áp mãi được, cho dù họ có xây thêm nhà tù và song song là
từ chối nhận vốn vay-viện trợ-hợp tác kinh tế "kèm
điều kiện nhân quyền" của tư bản phương Tây.
Lúc này, sự bàn thảo góp ý để tiến trình dân chủ sắp
đến đi đúng hướng là cần thiết. Lưu ý về đảng cầm
quyền dùng các bài bản an ninh trấn áp như ông Lê Nguyên Hồng
nêu ra là cần thiết cho các hội đoàn dân sự độc lập.
Nhưng kèm theo là tự củng cố nội lực của phe dân chủ để
mình mạnh lên cũng cần lưu tâm. Khi một tổ chức dân sự ra
đời, nó có hoạt động và vận hành đúng như một tổ chức
dân sự, dân chủ tiêu biểu hay không là cái cần lưu ý. Cái
vỏ mang tên dân sự và dân chủ nhưng trong ruột vẫn "tập
trung dân chủ" như đảng cầm quyền đang áp dụng thì nó
chẳng có lợi ích gì cho tiến trình dân chủ nói chung và xã
hội dân sự nói riêng.
<b>Dân chủ tập trung và tập trung dân chủ</b>
Theo tôi, "dân chủ gấp triệu lần dân chủ tư sản" theo
đảng cầm quyền đang áp dụng là như sau
1/ Đảng viên được góp ý, nhưng quyết định do Trung ương
đảng (hoặc Bộ Chính Trị, cũng có khi là quyết định cá
nhân của vị nào đó trong Bộ Chính Trị)
2/ Đảng viên bỏ phiếu tín nhiệm đại diện hay lãnh đạo
(bí thư) nhưng danh sách ứng viên do Trung ương đưa xuống.
3/ Ngoài xã hội là "đảng cử dân bầu". Toàn dân bỏ
phiếu nhưng không được tự ứng cử, danh sách ứng viên phải
do đảng cử, Mặt trận thông qua, dân chọn. Nhân dân không
được lập hội đoàn và có tiếng nói riêng, tất cả phải do
đảng hay bộ phận của đảng lập ra;
Đó là các biểu hiện tiêu biểu hình thái "dân chủ tập
trung" của đảng cầm quyền áp dụng trong nội bộ cũng như
các hội đoàn do họ lập ra. Dần dần vì nhu cầu dân chủ
trong chính nội bộ, đảng tiến bộ hơn chút dù còn nửa vời.
Đảng tiến từ "tập trung dân chủ" sang "dân chủ tập
trung". Đó là trước đây mọi việc do trung ương quyết
định rồi đưa xuống các đảng bộ và đảng viên có ý kiến
thêm vào và thực hiện. Hiện nay toàn thể đảng viên có thể
góp ý đưa lên trung ương, trung ương chọn lọc, quyết định,
xong đưa xuống để thông qua và thi hành. Đảng cộng sản áp
đặt toàn xã hội cũng thế, đều là "dân chủ tập trung".
Những chuyện lùm xùm vừa qua trong Hội Nhà Báo Độc Lập, suy
cho cùng chính là do họ đang thực hiện theo cách "dân chủ
tập trung" khi các quyết định do Ban Chủ Tịch đưa ra, các
hội viên góp ý cũng không được tiếp thu và chú trọng (Các
góp ý theo tôi là đúng đắn-thiết thực của các ông Hà Sỹ
Phu, Mai Thái Lĩnh, Lê Ngọc Thanh…khi còn là hội viên). Tiêu
biểu nhất của hình thái "dân chủ tập trung" trong Hội này
là về quyết định khai trừ ông Ngô Nhật Đăng ra khỏi Hội,
sau khi Ban Chấp Hành đưa ra bỏ phiếu toàn thể. Với 18 hội
viên ủng hộ giữ lại Ngô Nhật Đăng cùng 2 người ủng hộ
giữ luôn tư cách ủy viên quản trị-tổng cộng 20 người, 19
người ủng hộ khai trừ, 12 phiếu không có ý kiến. Kết quả
đó cho thấy các ý kiến đề nghị giữ ông Đăng là hội viên
là đa số, nhưng Ban Chủ Tịch vẫn quyết định khai trừ ông
Đăng dù đó chỉ là ý kiến của thiểu số. Như vậy về sau
quần chúng có còn tin tưởng Hội Nhà Báo Độc Lập sẽ dân
chủ hơn Hội Nhà Báo do đảng lập ra ?
Trong tương lai không chỉ có Hội Nhà Báo Độc Lập mà sẽ
còn các đoàn thể hội nhóm dân sự-dân chủ khác ra đời.
Cần chú ý để làm sao tránh được tiền lệ này. Không thì
nguy cơ một tổ chức dân sự bị quần chúng chối bỏ là có
thể, khi quần chúng nhận định "họ nói là đấu tranh dân
chủ, nhưng bản thân và tổ chức của họ hành xử không khác
gì các tổ chức của đảng". Hệ lụy tiếp theo là thay vì
cùng tham gia tranh đấu, quần chúng thờ ơ và chỉ trích y như
đang chỉ trích đảng cộng sản.
<b>Dân chủ chủ pháp trị và dân chủ tham gia</b>
Năm 2013 đến nay, nhiều tổ chức dân sự đã ra đời ở
Việt Nam, tôi xin góp ý cho các tổ chức đó và các tổ chức
sẽ ra đời một số ý kiến, hầu qua đó họ có thể lớn
mạnh và thu hút quần chúng hơn:
1/ Mỗi tổ chức cần có Quy chế sinh hoạt trong đó qui định
các phương thức sinh hoạt, các cơ cấu điều hành tổ chức;
quyền hạn Ban Đại Diện hay Ban Điều Hành hay Ban Phối Hợp
(không nên gọi là Ban Chủ tịch), những vấn đề gì cần
lấy ý kiến toàn thể thành viên những vấn đề gì Ban này có
quyền đại diện tổ chức lên tiếng trước công chúng, khi có
vấn đề lớn (tranh chấp hay mâu thuẫn) thì giải quyết thế
nào…thủ tục tu chỉnh Quy chế, cơ chế bảo đảm thực thi
Quy chế...
2. Các thủ tục bầu cử, bỏ phiếu, những vấn đề nào cần
2/3 số phiếu, cần quá bán số phiếu (thí dụ trục xuất hội
viên, khai trừ hội viên sáng lập có công lao đóng góp từ
đầu…), vấn đề nào cần bao nhiêu thành viên hiện diện bỏ
phiếu thì cuộc bỏ phiếu đó mới có giá trị.....
3. Trong cơ cấu ban đại diện cần có ít nhất 2 cơ cấu độc
lập, một để điều hành, phối hợp công việc nội bộ, và
một để kiểm soát và duy trì việc thực thi đúng qui chế, quy
chế phát ngôn nhân…
Một số gợi ý trên chính là hình thái của pháp trị (tổ
chức vận hành theo quy chế) và dân chủ tham gia (hội viên có
quyền lực trong việc thông qua quy chế và tham gia sinh hoạt
chung). Điều này góp phần cân bằng và kiểm soát quyền lực
(check and balance) để ngăn chặn mọi hình thức độc tài, tránh
việc độc tài núp danh dân chủ. Quy chế sinh hoạt rõ ràng như
trên có thể làm uy tín và sự lớn mạnh của tổ chức tăng
thêm, thu hút nhiều hội viên, và sinh hoạt của hội đoàn dân
sự được phát triển. Quan trọng hơn, để tổ chức dân sự
ngày càng tiêu biểu cho sinh hoạt thực sự dân chủ.
Trước khi nói đến thể chế dân chủ pháp trị thì cần chú
trọng cho quần chúng quen dần với các giá trị của dân chủ
pháp trị và người tranh đấu cần tiên phong trước nhất. Nên
thấy mục đích của việc vận động áp dụng dân chủ pháp
trị là để bảo vệ và thực hiện được sinh hoạt nguyên
tắc dân chủ chân chính đúng nghĩa "của dân, do dân và vì
dân". Áp dụng tinh thần dân chủ pháp trị (thay cho nhân
trị-đảng trị), dân chủ tham gia, có sự tự giác tự chủ
(nhân chủ) của thành viên, chính là cơ chế tốt nhất nhằm
ngăn chặn việc thao túng hội đoàn theo tư duy thiểu số của
một số cá nhân, nhóm trong đó...Mục đích cuộc vận động
dân chủ pháp trị cần xem rộng như thế, là những bước
thực tập cần thiết, chuẩn bị cho chế độ và xã hội dân
chủ chân chính có toàn dân tham gia.
Không có pháp trị (rule of law), luật pháp không được mọi
người tôn trọng. Điều này có thể thấy rõ ở đảng cầm
quyền hiện nay đang áp dụng đối với đất nước khi hay có
việc "xử quan nhẹ hơn xử dân". Nếu quy chế sinh hoạt dân
chủ công bố ra không được chính các lãnh đạo hội đoàn
dân sự tôn trọng và thực thi thì mọi hô hào dân chủ chỉ
là giả hiệu như dân chủ kiểu cộng sản (dân chủ tập
trung). Đối với hội đoàn thì pháp trị là Quy chế và cơ
chế bảo đảm thực thi Quy chế. Đối với quốc gia thì pháp
trị là Hiến pháp, Tòa Bảo Hiến, các đạo luật và hệ
thống tòa án độc lập và chuyên nghiệp…Trong cả hai trường
hợp đều có tính trọng pháp (thượng tôn luật pháp), bất
kể ai đều phải tôn trọng luật pháp, kể cả các lãnh đạo
đảng cầm quyền (tôn trọng Hiến pháp), cũng như Chủ tịch
hội (tôn trọng Quy chế), nếu vi phạm đều bị xử trị.
Nếu phe dân chủ thực sự áp dụng tinh thần pháp trị (rule of
law) này trong lề lối sinh hoạt của mình, tôi nghĩ rằng dù
đảng cầm quyền có dùng an ninh hay các nghiệp vụ cài cắm,
cuối cùng tệ nhất họ cũng chỉ dùng đàn áp để làm nó tan
rã (và sau đó sẽ bị dư luận lên án) chứ không cầm nắm nó
được, vì hệ thống tuân thủ và thực thi quy chế làm bộc
lộ và ngăn chặn ý đồ đó. Theo tôi, chúng ta có thể không
cho ra đời tổ chức dân sự, còn hơn chúng ta hình thành nó
rồi để an ninh bảo vệ đảng cầm nắm (nguy hiểm cho quần
chúng hơn) như ông Lê Nguyên Hồng cảnh báo.
Trước khi nói đến việc tranh đấu là để góp tay xây dựng
nền dân chủ cho đất nước, cần góp tay xây dựng dân chủ
trong chính tổ chức của mình. Một đoàn thể-tổ chức có vài
chục thành viên mà còn không áp dụng tinh thần dân chủ pháp
trị đúng nghĩa được, thì lấy gì để quần chúng tin rằng
chúng ta sẽ làm được điều đó trên bình diện quốc gia ?
<b>Kết luận</b>
Chế độ đảng cộng sản toàn trị đã ngự trị vào cách tư
duy và sinh hoạt của người dân và của toàn xã hội trải qua
nhiều thế hệ (69 năm cho đến nay). Hiện nay theo quá trình giao
lưu quốc tế, người dân có cơ hội tiếp cận với quốc tế
không cộng sản, bắt đầu nhận ra sự khác biệt giữa chế
độ cộng sản và chế độ tự do dân chủ. Tuy nhiên vì chỉ
tiếp cận qua sách vở hay trên mạng chưa được trải nghiệm
nhiều qua thực tế trong nếp sống và sinh hoạt dân chủ nên
dễ quay trở lại với cách tư duy và sinh hoạt không thật sự
dân chủ, không thật sự tôn trọng dân chủ pháp trị đúng
nghĩa.
Điều này hầu như có thể thấy ở mọi người, dù mức độ
có thể ít nhiều khác nhau, tùy môi trường chính trị-xã hội
trong hay ngòai nước, và tùy độ tuổi. Nguyên nhân vì, do
nhiều lý do khác nhau, trong đó có việc nước ta chưa bao giờ
có được chế độ thật sự dân chủ pháp trị và toàn dân
tham gia, kể cả miền Nam trước 1975, dù đã được hưởng tự
do dân chủ hơn miền Bắc.
Người dân chủ, cả trong và nước, cần tìm cách thực hiện
dân chủ pháp trị chân chính ngay trong suy nghĩ và sinh hoạt
hàng ngày, cũng như trong mỗi đoàn thể của mình. Cứu cánh
(dân chủ pháp trị) phải nằm ngay trong phương tiện (thực thi
dân chủ pháp trị ở chính mình và trong tổ chức mình tham
gia). Không thể đem cứu cánh (dân chủ pháp trị) biện minh cho
phương tiện (hành xử độc tài) trong quá trình xây dựng các
tổ chức dân chủ và dân sự độc lập. Dùng cứu cánh (thiên
đường XHCN) để biện minh cho phương tiện (độc tài cộng
sản), chính là sai lầm khởi nguồn của chủ nghĩa cộng sản.
Người tranh đấu nếu một khi sa vào lề lối này, sẽ tự cô
lập mình khỏi quần chúng đang cần dân chủ pháp trị đích
thực, và như thế thì tranh đấu với ai và thắng được ai ?
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140921/nguyen-an-dan-nguoi-tranh-dau-dan-chu-chua-dan-chu),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét