<center><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjuNtwJquzGypCUnTMqyp_FKMfGsk1Vb9-aCXaKwoLfklYE8V898KoxNufgrhoIat-A6ZZTbx9d6N4z9acWE7rRA8BHsfhXPGWk5AjlvtFzJ8BGUs6Edf3TdUMzv_0eIW_mCqh3LEIkCV0/s1600/demo.gif"
width="320"></a></center>
<center><em>Ảnh minh họa.</em></center>
<b>DÂN CHỦ PHƯƠNG TÂY - NỀN DÂN CHỦ GẮN VỚI XÃ HỘI DÂN
SỰ</b>
- Nền dân chủ ở châu Âu gắn liền với việc nhà thờ và
nhà vua thoái bộ quyền lực. Trừ một số ít nước như Pháp
trải qua tàn sát để có dân chủ, hầu hết các nước châu Âu
có sự chuyển hóa nhẹ nhàng nền phong kiến. Trong cuộc nội
chiến đạo giáo ở Pháp, người Công giáo đã tàn sát người
anh em Tin Lành. Đạo Tin lành bị trục xuất ra khỏi Công giáo
và trở thành hệ thống riêng. Nhờ phân hóa tôn giáo, quyền
lực của Rô-ma giảm đi, theo đó là nhà nước phong kiến. Giai
cấp trung lưu Pháp tiếp cận với các tư tưởng về tự do.
Cách mạng 1789 thành công. Lực lượng dân chủ và cộng hòa
đã lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế và cả Giáo hội
Công giáo. Sau khi tướng Đờ-gôn làm chính biến, nước Pháp
mới thực sự có nền cộng hòa.
Nước Anh ngày nay là thể chế dân chủ có vua, nền dân chủ
Anh không đến từ bạo lực. Vua và nữ hoàng phải thay đổi
chính sách và giao lại quyền cho người dân. Hiến pháp mới ra
đời, người dân bầu quốc hội và thủ tướng. Quốc hội
lập pháp, thủ tướng hành pháp. Bên hoàng gia quyền làm vua cha
vẫn được bảo đảm truyền con nối. Cai trị nước Anh là
những người sáng suốt, không cố chấp. Đặc biệt là Nữ
hoàng Elisabeth. Bà đã tự bỏ bớt quyền lực của hoàng gia và
nhận định thuần lý, tôn trọng quyền cơ bản của các thuộc
địa. Các thuộc địa Anh ít chiến tranh. Gan-đi tranh đấu cho
một Ấn Độ không cần tới xung đột vũ trang. Mã Lai, một
thuộc địa khác của Anh cũng nhanh chóng độc lập mà không có
chiến tranh. Tất cả các thuộc địa của Anh đều có độc
lập sớm vì các miền đất Anh quản lí đều đề cao luật
pháp. Hồng Kông, cũng là vùng nước Anh cai trị nhưng có
thượng tôn luật pháp, dẫn đến kinh tế phát triển gấp bội
so với Trung Hoa đại lục. Cụ Hồ Chí Minh khi sang Hồng Kông
vẫn được đối xử tốt. Luật sư Francis Henry Loseby - một
người Anh ở Hồng Kông được phép biện hộ cho Hồ Chí Minh.
Nếu Hồng Kông không là thuộc địa của Anh mà của một
nước nào khác như Ý hay Bồ Đào Nha thì không thể có chuyện
này.
Việt Nam lớn hơn Bỉ về địa lý rất nhiều nhưng tinh thần
dân chủ dân Bỉ cao hơn dân ta rất nhiều. Động tới quyền
của dân Bỉ là họ phản đối ngay. Luật Bosman nổi tiếng và
còn đang hiện hành trong bóng đá hiện đại là nỗ lực của
một người Bỉ. Cầu thủ Bosman qua Luc-xăm-bua chơi bóng nhưng
bị cản trở vì lí do ngoại kiều. Bosman cho rằng như thế là
hiếp đáp quyền làm người và kiện lên tòa án châu Âu, tiền
đi kiện kêu gọi đóng góp từ giới cầu thủ. Bosman người
Bỉ thắng kiện, luật Bosman ra đời cho phép cầu thủ tự do
thi đấu ở châu Âu. Đó là hành động anh hùng của giới bóng
đá, của một người Bỉ. Tinh thần dân chủ đã tập dượt
từ thế kỷ 18, trải qua 400 năm nên dân Bỉ đã thấm nhuần.
Không phải chính quyền nắm quyền lực mà là các tổ chức
dân sự. Ở Bỉ có Hội bảo vệ người tiêu dùng rất mạnh.
Hãng nào quảng cáo không đúng, bị phát hiện sai phạm là
phải bồi thường cho khách hàng. Bất kỳ chuyện gì ức hiếp
cá nhân cũng được các tổ chức dân sự can thiệp. Chính phủ
cũng phải lùi bước trước xã hội dân sự. Có một lần một
giáo sư người Bỉ gốc Việt tên là Nguyễn Đăng Hưng đi xe
bị bể bánh. Ông gọi điện thoại cho hiệp hội bảo vệ
người tiêu dùng. Hội viết thư yêu cầu sở quản lí cầu
đường bồi thường vì người dân đã đóng thuế thì không
được có ổ gà. Chính quyền Bỉ đã trả hết số tiền gồm
tiền mua bánh mới và ba ngày lương cho giáo sư Hưng vì ông
không có xe đi làm.
<b>DÂN CHỦ PHƯƠNG ĐÔNG - TẬP DƯỢT DÂN CHỦ</b>
Dân chủ phương Đông và phương Tây khác nhau. Ở phương Tây,
không ai phải thần phục ai cả. Nhưng ở phương Đông, dân
chủ phải gắn liền với một minh quân. Hầu hết các nhà sáng
lập chế độ ở châu Á đều là những nhà độc tài.
Ở Singapo, Lý Quang Diệu cũng toàn trị trong thời gian dài
nhưng biết hành xử thượng tôn pháp luật. Trong khi ở miền
Bắc Việt Nam, nhà nước đóng cửa trường luật và xét xử
trong phút chốc để lấy mạng người và lấy đất trong cải
cách ruộng đất 1954. Chính phủ Sing-ga-po còn khác chính phủ
Việt Nam ở chỗ họ không dùng giáo dục tuyên truyền cho
đảng riêng, dạy người dân có cái nhìn đa chiều về xã
hội. Nhờ đó Sing-ga-po, một làng cá đã trở thành cường
quốc với dân trí cao. Còn ở Việt Nam, thời lượng suy tôn
lãnh tụ và ca ngợi chế độ trong sách giáo khoa lớn làm học
sinh bị nhồi sọ đến gần như không còn tư duy phản biện.
Về đối nội, Thiên hoàng Minh Trị của Nhật Bản là ông vua
thành công nhất ở châu Á. Ông nghe lời giới trí thức đưa ra
những chính sách thân phương Tây, học từ phương Tây. Nhờ
điều này, Nhật Bản nhanh chóng có công nghệ. Nguyễn Trường
Tộ cũng sang Pháp về kể chuyện đèn không cần dầu, "con
trâu" ngoáy vào đít là chạy bon bon, nhưng bị vua và các quan
trong triều cho là lộng ngôn hoang tưởng.
Hiến pháp của Nhật là hiến pháp dân chủ. Nền giáo dục
Nhật đào tạo con người đại nghĩa và dân Nhật đi đâu cũng
được thế giới tôn trọng. Hiến pháp Việt Nam là do đảng
Cộng sản viết để bảo vệ quyền lực của mình, gây ra
nhiều bất bình và đưa xã hội trở thành dối trá vì bóp méo
chân lý. Người Việt không tiếp xúc với chân lý nên ra nước
ngoài bị phân biệt đối xử vì văn hóa kém, hay trộm cắp và
gian lận…
Thái Lan nằm kề Việt Nam nhưng may mắn hơn Việt Nam. Nhà vua
Bhumibol Adulyadej nhượng bộ cho người Anh những điều kiện
để bảo đảm nền hòa bình và mở mang đất nước. Vua Thái
Bhumibol Adulyadej sáng suốt hơn vua Tự Đức khi để tư bản
nước ngoài và nội địa phát triển. Triều đình Huế lại
thực hiện chính sách bế quan tỏa cảng cực đoan. Nhà Nguyễn
tàn sát các nhà truyền đạo phương Tây và hạch sách thương
gia nước ngoài làm họ phẫn nộ. Và dư luận quốc tế không
ai bênh vực Việt Nam khi Pháp và Tây Ban Nha đổ bộ vào.
Thái Lan tuy giữ được hòa bình nhưng Thái Lan không phát
triển về công nghệ. Vào thời điểm 1975, công nghệ của
Băng-cốc thậm chí còn chưa sánh kịp công nghệ của Sài Gòn.
Còn công nghệ của Hà Nội thì chưa bằng Băng-cốc. Nhưng sau
1965, Việt Nam tụt hậu so với Thái Lan về khoa học kỹ thuật
và dẫn đến thua kém về kinh tế. Nguyên nhân chính là do chế
độ bao cấp tồn tại quá lâu và văn hóa chính trị độc tài
không tôn trọng sáng kiến.
Thái Lan biến đổi sang quân chủ lập hiến có tổ chức bầu
cử phổ thông. Tuy nhiên nền dân chủ non trẻ phát xuất sau
xung đột quân sự dữ dội. Dân chủ là một văn hóa. Người
dân chưa có thói quen hành xử theo dân chủ nên nóng lòng bầu
Yingluck nhưng lại không tôn trọng các quyết định của bà,
tìm mọi cách lật đổ bà, biểu tình triền miên mà không có
yêu sách chính đáng. Nền độc tài trở lại. Đảng đông
nhất Thái Lan là đảng Dân Chủ chưa có tinh thần tôn trọng
trọng hiến pháp, xây dựng đất nước. Việc quân đội Thái
trở lại nắm chính quyền gây phản ứng. Mỹ cắt viện trợ.
Các tập đoàn kinh tế rút khỏi Thái Lan và suy thoái kinh tế
đến nay chưa phục hồi.
Philipin dân chủ hơn Thái Lan. Cũng có biểu tình như thời
Mạc-cốc, cũng có đảo chính, nhưng sau đó xã hội phục hồi
và tôn trọng dân chủ. Những quyết định của tống thống
được quốc hội và nhân dân tôn trọng. Gần đây, quyết
định khởi kiện Trung quốc ra tòa án quốc tế của tổng
thống được người Phi-lip-pin và thế giới ủng hộ mạnh
mẽ. Benigno Aquino III là một tổng thống quyết đoán, khích lệ
được ý chí dân tộc và có triển vọng được bầu làm lãnh
tụ lãnh đạo thêm một nhiệm kỳ nữa.
Trở lại Hàn Quốc thời điểm những năm1953, Phác Chánh Hy
cũng là một nhà độc tài như Kim Nhật Thành ở Triều Tiên,
cũng gây ra nhiều vụ tàn sát. Ông này bắt trí thức ở nước
ngoài phản đối chính quyền về nước để xử lý. Nhưng Phác
Chánh Hy cũng dần dần xây dựng pháp chế dân chủ, lấy giáo
dục nhân văn là chính nên dần dần xã hội phát triển. Tầng
lớp trung lưu Hàn Quốc ngày càng giàu có và kéo được quyền
lực về phía mình. Xã hội Hàn Quốc được như ngày nay là
nhờ nền dân chủ thấm sâu vào văn hóa của người dân.
Tại Đài Loan, cha con Tưởng Giới Thạch và Tưởng Kinh Quốc
cũng rất độc tài, song về sau dần cho phép các đảng khác
hoạt động. Quốc dân đảng cai trị nhưng vẫn cho phép người
bản địa lập đảng riêng, không giống như Việt Nam khi chính
phủ cộng sản gán tội danh phản động cho các đảng mới thai
nghén và bỏ tù lãnh tụ các phong trào dân chủ.
Ngày nay Đài Loan có những công ty vươn ra khắp thế giới, có
đạo đức kinh doanh và uy tín hơn hẳn các công ty đại lục.
Nhiều công ty của Đài Loan ở Việt Nam kiểm soát nhiều ngành
công nghiệp của Việt Nam.
<b>GIẢI PHÁP DÂN CHỦ Ở VIỆT NAM?</b>
Muốn có dân chủ không chỉ có thể chế mà còn phải có văn
hóa tập dượt lâu dài. Nhiều nhà dân chủ ở Việt Nam không
chỉ bị chính quyền bắt bớ mà ngay cả chính người thân
của họ cũng phản đối con đường dân chủ của họ. Nếp
nghĩ của người Việt Nam ghét phiền phức, nhiều khi thấy
chuyện bất bình cũng để yên cho qua. Cả một xã hội toàn
những người không biết hành động để đòi công lý nên dân
chủ còn xa vời. Thế hệ trẻ phải được giáo dục nhân văn,
và được biết những quyền lợi của người dân là chính,
người lớn và nhà cầm quyền không được áp đặt tư
tưởng. Phải để cho thế hệ tương lai tiếp xúc các tư
tưởng tiến bộ để đảm đang và xây dựng tổ chức dân
sự. Chỉ có xã hội dân sự mới đưa đất nước ra khỏi
cảnh độc tài kém tiến bộ.
Thế nhưng ở Việt Nam, các tổ chức mang tên có vẻ dân sự
như Đoàn thanh niên, Hội sinh viên hay Hội phụ nữ lại là con
bài của đảng cầm quyền. Vì vậy, người Việt phải nhanh
chóng thay đổi các tổ chức này, nếu cần thiết thì có thể
lập các tổ chức khác tương đương.
Trong xu thế toàn cầu hóa, xã hội dân sự sẽ là xu thế bắt
buộc của thế giới. Hi vọng các tổ chức dân sự sẽ đi vào
cuộc sống ở Việt Nam. Nhà nước có thể thay đổi nhưng tổ
chức dân sự phải được ngự trị lâu dài trong xã hội để
dân có thể dựa vào, đề kháng sự lạm dụng của tham nhũng,
tài phiệt, và các nhóm lợi ích.
<i>Bài viết thể hiện quan điểm và văn phong riêng của tác
giả.</i>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140824/ton-phi-dan-chu-tu-dong-sang-tay-va-tro-ve-viet-nam),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét