Trong chương trình Ngữ văn bậc Trung học Cơ sở và Trung học
Phổ thông ở Việt Nam, lớp 6 có bài thơ "Đêm nay Bác không
ngủ" của Minh Huệ; lớp 7 có hai bài thơ "Cảnh khuya" và
"Rằm tháng Giêng" của Hồ Chí Minh, bài "Đức tính giản
dị của Bác Hồ" của Phạm Văn Đồng và bài báo
"<em>Những trò lố hay là Varen</em> và Phan Bội Châu" của
Nguyễn Ái Quốc; lớp 8 có ba bài thơ "Tức cảnh Pác Bó",
"Ngắm trăng" và "Đi đường" của Hồ Chí Minh; lớp 9 có
bài "Phong cách Hồ Chí Minh" của Lê Anh Trà và bài thơ
"Viếng lăng Bác" của Viễn Phương; lớp 11 có "Vi hành"
và <em>Nhật kí trong tù</em> của Nguyễn Ái Quốc; lớp 12 có
"Tuyên ngôn độc lập" của Hồ Chủ tịch và bài thơ "Bác
ơi" của Tố Hữu; duy nhất lớp 10 vắng bóng Bác Hồ, chỉ
vì chương trình lớp này dành riêng cho văn học cổ trung đại.
Bao nhiêu Bác Hồ thì đủ cho môn Văn? Dường như rút một Bác
khỏi chương trình khác nào xóa một Bác trên tờ bạc [1], là
chuyện kinh thiên động địa [2].
Song muốn chăm sóc nhu cầu kính yêu và thương nhớ lãnh tụ
thì môn Văn trong trường phổ thông không phải là chỗ thắp
hương thích hợp nhất. Văn chẳng được gì, Bác cũng chẳng
được gì, nếu không muốn nói là đôi bên cùng thiệt. Có lẽ
không một giáo viên nào giảng bài "Đêm nay Bác không ngủ"
lại không bất giác nghĩ đến vô số những dị bản của bài
thơ này, với một hình ảnh Bác Hồ nằm ngoài chủ trương và
sự kiểm soát của Bộ Giáo dục. Còn bài thơ "Viếng lăng
Bác" của Viễn Phương thì đẩy Bác – hay đúng hơn là phần
còn lại của Bác – vào một khung cảnh thật tăm tối. Nguyên
văn như sau:
<em>Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.</em>
<em>Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng</em>
<em> Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ</em>
<em> Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ</em>
<em> Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.</em>
<em>Bác nằm trong giấc ngủ bình yên</em>
<em> Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền</em>
<em> Vẫn biết trời xanh là mãi mãi</em>
<em> Mà sao nghe nhói ở trong tim.</em>
<em>Mai về miền Nam thương trào nước mắt</em>
<em> Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác</em>
<em> Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây</em>
<em> Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này…</em>
Bác là một mặt trời đỏ, ở trong lăng. Song cũng ở trong
lăng, Bác lại được một mặt trăng dịu hiền phủ bóng. Mặt
trăng và mặt trời rơi vào vị trí ấy là xảy ra nhật thực.
Dù không phải là khoa học để buộc phải chính xác, văn
chương cũng không phải là một rổ đinh vít vô chính phủ hay
một vương quốc toàn mây mù. Muốn thế nào, viếng lăng Bác
như thế giống rưng rưng nước mắt xem nhật thực.
Cho nên tôi chỉ có thể khâm phục quyết tâm giảng dạy của
các nhà sư phạm ở Việt Nam. Ngoài những tin <em>văn hóa</em>
như "<a
href="http://giaoducthoidai.vn/van-hoa/cong-khai-nang-nguc-linh-chi-uon-het-co-240840-l.html">Công
khai nâng ngực, Linh Chi ưỡn hết cỡ</a>" hay "<a
href="http://giaoducthoidai.vn/van-hoa/phi-cong-tre-lo-anh-cuoi-phi-thanh-van-soc-nang-237478-l.html">Phi
công trẻ lộ ảnh cưới, Phi Thanh Vân sốc nặng</a>", "<a
href="http://giaoducthoidai.vn/van-hoa/ha-ho-tao-song-du-luan-voi-dam-phoi-nguc-260785-l.html">Hà
Hồ tạo sóng dư luận với đầm 'phòi' ngực</a>"…, mới
đây tôi còn đọc được trên tờ <em>Giáo dục & Thời
đại</em> của Bộ Giáo dục và Đào tạo <a
href="http://giaoducthoidai.vn/trao-doi/meo-ra-cau-hoi-trac-nghiem-mon-ngu-van-114849-v.html">mẹo
ra câu hỏi trắc nghiệm môn Ngữ văn</a> của một giảng viên
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, với chính bài thơ xem
nhật thực nói trên. Để tìm "cảm xúc chủ đạo" của tác
giả, học sinh được chọn một trong bốn giải đáp:
A. Nỗi đau đớn, tiếc thương vô hạn của nhà thơ khi Bác
không còn nữa.
B. Tình yêu và lòng biết ơn vô hạn của tác giả khi đến
viếng Bác.
C. Những xúc động nghẹn ngào của tác giả khi từ miền Nam
ra thăm lăng Bác.
D. Suy nghĩ về quê hương, đất nước của tác giả khi vào
lăng viếng Bác.
A, C, D đều trật, đều là những phương án nhiễu. Phải có
"cái nhìn sâu sắc và khái quát về tổng thể bài thơ", như
yêu cầu của người ra đề, mới chọn được trúng lời giải
B. Nếu phải học chương trình Ngữ văn bậc Trung học ở Việt
Nam hôm nay, chắc chắn tôi trượt.
© 2014 pro&contra
______________________
[1] Trừ tờ mệnh giá 100 đồng hầu như không còn được sử
dụng, tất cả các tờ tiền Việt Nam khác đang lưu hành đều
in hình Hồ Chủ tịch.
[2] Bắc Triều Tiên vừa giải phóng tờ bạc có mệnh giá cao
nhất, 5000 wŏn, khỏi sự án ngữ vĩnh viễn của Chủ tịch
Vĩnh cửu Kim Nhật Thành, trong khi cũng như ở Việt Nam, trừ hai
tờ có mệnh giá nhỏ nhất, 1 giác và 5 giác, tất cả các tờ
bạc Trung Quốc khác đều in hình Mao Trạch Đông.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/node/28719), một số đường liên kết và
hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận
để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn
tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt
tường lửa tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc
ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét