Mình thực sự nghĩ cái quan trọng của một phát thanh viên đài
truyền hình quốc gia không phải là nên nói theo giọng vùng,
miền nào mà là cần phải có cá tính trong bản tin.
Ở một quốc gia mà đài truyền hình trung ương đóng vai trò
phát thanh cho chính quyền thì các phát thanh viên không còn đóng
vai trò của người dẫn chương trình (anchorman) nữa mà chỉ
còn là người phát thanh (announcer). Tuy nhiên, điều đó không
có nghĩa là các phát thanh viên không được đưa chính kiến
của mình vào một mẫu tin tức. Yuri Levitan, phát thanh viên
huyền thoại của Liên Xô, được biết đến nhiều vì khả
năng đưa chính kiến vào giọng nói, cách đọc bản tin của
ông. Những buổi phát thanh của ông thường thu hút người nghe
và tiếp thêm sức mạnh cho Hồng quân Liên Xô trong Đệ nhị
Thế chiến. Levitan là một người gốc Do Thái và chưa ai đặt
câu hỏi liệu Levitan có phát âm tiếng Nga chuẩn không.
Edward Murrow, một anchorman huyền thoại khác của đài CBS Hoa
Kỳ, cũng là một ví dụ về hình mẫu phát thanh viên chúng ta
nên trông chờ. Giọng nói của Murrow không phải chuẩn đặc
trưng Hoa Kỳ. Ông nói nhanh và nhiều khi có cảm giác nuốt
chữ. Nhưng cái làm cho Murrow trở thành huyền thoại chính là
ánh mắt cương nghị, lối nói không khoan nhượng và có chính
kiến rõ ràng trước những vấn đề của nước Mỹ. Chính
Murrow và các bản tin của ông đã góp phần đánh lùi chủ
nghĩa chống Cộng cực đoan của Thượng nghị sĩ McCarthy.
Tiếp theo sau Murrow là một huyền thoại khác của CBS là Walter
Cronkite. Cronkite trở thành biểu tượng của truyền hình Hoa
Kỳ, đặc biệt là sau buổi phát hình tin Tổng thống Kennedy
bị ám sát. Trực tiếp trên truyền hình, không có sẵn kịch
bản, những gì Cronkite nói lúc đó hoàn toàn là những thông tin
tường thuật trực tiếp từ hiện trường. Người Mỹ cảm
kích Cronkite vì trong thời khắc khó khăn như vậy, ông vẫn
hoàn thành hết bài tường thuật của mình một cách khách quan
nhất, bình tĩnh nhất. Chẳng ai hỏi Cronkite có phát âm chuẩn
tiếng Mỹ hay không.
Vì sao lại như vậy? Đơn giản, theo mình, bởi vì tuy có hơi
nghe không quen tai giữa các vùng miền, nhưng người Mỹ hay
người Nga không ai cảm thấy khó chịu vì âm điệu khác của
đồng bào mình cả. Cái làm mình bực bội nhất khi xem những
cuộc tranh luận gần đây đó là thái độ không chấp nhận
cái đa dạng từ những người ủng hộ giọng Hà Nội "chuẩn".
Mình có rất nhiều bạn Hà Nội và có tình cảm gắn bó với
đất Hà Nội, nhưng có một điều mình không thích ở Hà Nội.
Đó là mình cảm giác trong khi Sài Gòn chấp nhận những người
địa phương đến và giữ gìn bản sắc của họ (bún bò, mì
quảng ở Sài Gòn không nấu giống hủ tiếu) thì để sống ở
Hà Nội, người địa phương phải ít nhiều chiều lòng người
Hà Nội, từ việc pha tiếng đổi giọng, đến đổi khẩu vị
(bún bò ở Hà Nội nấu như phở). Mình có một người bạn
từng bị chủ lao động yêu cầu phải đổi từ giọng miền
Trung thành giọng Hà Nội nếu muốn làm việc. Một MC khác
chuyên dẫn chương trình dành cho sinh viên cũng nói giọng Bắc
thay vì giọng Nghệ An đặc trưng của cô. Mình không phủ nhận
ở đâu cũng sẽ có những khó khăn giữa những người có
giọng khác nhau, nhưng thay vì bắt người ta đổi giọng cho
hợp ý mình, hoặc đóng cửa một công việc nào đó với họ,
tại sao bản thân không tự biết học hỏi thêm một nét đa
dạng khác của đồng bào mình. Đó mới là tôn trọng lẫn
nhau.
Việc trước mắt không phải là tranh cãi xem phát thanh viên nên
nói giọng Hà Nội hay giọng Huế, Sài Gòn, Tây Nguyên hay miền
Tây mà là tạo điều kiện cho phát thanh viên được có chính
kiến, có cảm xúc khi thực hiện công việc của mình. Trong
một sự kiện gần đây, khi mà khách mời của VTV quên tắt
chuông điện thoại, người ta chú ý quá nhiều đến hình ảnh
xử lý là vứt điện thoại sang một bên của khách mời (theo
mình là rất cương quyết và tôn trọng khán giả) thì ít ai
đề cập đến sự bất động như tượng của cô phát thanh
viên. Lẽ ra cô phát thanh viên cần linh hoạt và đỡ lời giúp
khách mời thay vì ngồi như không có chuyện gì xảy ra như
vậy. Bất động, thiếu cá tính, rập khuôn và máy móc như
vậy thì dù có nói giọng chuẩn từ đời vua Hùng cũng không
xứng đáng được góp mặt trên đài truyền hình quốc gia!
[*] Tựa đề bài viết do BBT Dân Luận đặt.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140827/le-nguyen-duy-hau-hay-ton-trong-nhung-net-da-dang-cua-dong-bao-minh),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét