<center><img
src="http://lh5.ggpht.com/-xpt4u_naGAc/U86wVUahU2I/AAAAAAAAxWY/OyqXebdI4qI/clip_image001%25255B4%25255D.jpg?imgmax=800"
width="364"></center>
<center><em>Nhạc sĩ Tuấn Khanh, Hình: Uyên Nguyên/Blog
hoadam</em></center>
Sự hời hợt, dễ dãi và tính thương mại hóa đang ngày càng
lấn lướt sự nghiêm túc và những chắt lọc, tinh tế vốn có
trong âm nhạc và hoạt động biểu diễn nghệ thuật ở Việt
Nam … Và một trong những nghệ sĩ tâm huyết với nghề đã
từng nhiều lần lên tiếng về hiện tượng trên là nhạc sĩ
Tuấn Khanh, hôm nay, anh có cuộc trò chuyện với Vũ Hoàng…
<b>Vũ Hoàng:</b> <i>Xin chào nhạc sĩ Tuấn Khanh, cám ơn anh đã
giúp chúng tôi thực hiện chương trình này, thưa nhạc sĩ, nếu
nhìn vào bức tranh hiện nay của đời sống âm nhạc trong
nước, một cái nhìn khách quan anh có thể gửi đến thính giả
đài RFA là gì thưa anh?</i>
<b>N.S Tuấn Khanh:</b> Dạ, chào anh Vũ Hoàng, xin chào quý khán
thính giả. Để nói về âm nhạc Việt Nam lúc này, thật khó
để có thể nói bằng một câu nói, nhưng trước tiên để
diễn đạt cho rõ ràng và dễ hiểu thì tôi muốn kể một câu
chuyện là: Trước khi nhạc sĩ Phạm Duy mất khoảng một năm,
tôi có gặp ông và hỏi ông là đánh giá về tình hình âm
nhạc Việt Nam hiện nay như thế nào và theo ông nó có gì khác
biệt với những người thưởng thức âm nhạc và những
người sáng tác nói chung trong giới chuyên nghiệp âm nhạc
trước đây thì có gì gọi là khác biệt, thì nhạc sĩ Phạm
Duy trả lời một câu ngắn gọn rằng: <i>Nhiều năm trước,
chúng ta nghe âm nhạc bằng trái tim còn ngày nay chúng ta nghe âm
nhạc ngoài da</i>. <i>Câu này cậu cứ nghĩ đi rồi nó sẽ đến
từng chút, từng chút một rồi cậu sẽ nhận thấy. </i>Thực
sự lúc đó tôi chỉ hiểu được một phần, tôi chỉ nghĩ
rằng lúc đó người ta lắng nghe âm nhạc bằng những ngôn từ
sâu sắc, những giai điệu hay có sự chọn lọc với những
chắt chiu của người nghệ sĩ, cho đến những người biểu
diễn và sáng tác đến công chúng và công chúng có một sự
hưởng ứng mang tính nhất định như vậy. Thế hệ âm nhạc
điện tử tới và người ta thích những cảm giác nhiều hơn
những thứ đó, người ta có thể vào vũ trường nghe những
tiếng, những nhịp đập của âm nhạc mới, những âm thanh
mới, những sound mới… người ta tạo ra những cảm giác mới
nhiều hơn là những dòng sáng tác mới.
<div class="boxright200"><div class="quotebody"><div class="quoteopen"><img
class="quoleft" src="/misc/quoleft.png"/></div>Nhiều năm trước, chúng
ta nghe âm nhạc bằng trái tim còn ngày nay chúng ta nghe âm nhạc
ngoài da. Câu này cậu cứ nghĩ đi rồi nó sẽ đến từng chút,
từng chút một rồi cậu sẽ nhận thấy<img class="quoright"
src="/misc/quoright.png"/> <br class="quoteclear"></div><div
class="quoteauthor">» Nhạc sĩ Phạm Duy</div></div>
Nhưng tới ngày hôm nay, tôi còn cảm nhận sâu sắc hơn từ
những suy nghĩ của nhạc sĩ Phạm Duy là bởi vì con người hôm
nay, "ngoài da" hôm nay chính là sự hời hợt và tính chất
thương mại của đời sống ở trong nước ngày càng mạnh tới
mức làm cho người ta quên đi những ý nghĩa tốt đẹp nhất
của âm nhạc.
Tôi lấy một câu chuyện gần đây trường hợp của một
người hát karaoke nổi tiếng trên mạng, người ta gọi anh là
ca sĩ Lệ Rơi, đó là một người hát hoàn toàn mang tính
nghiệp dư, giải trí, mang tính cá nhân… không có gì gọi là
nghệ thuật, nhưng lại được hệ thống thương mại đẩy
tới mức tổ chức một buổi biểu diễn riêng, thậm chí dự
định ra album riêng, thâu bài hát riêng… Dĩ nhiên, tất cả
không nghe những thứ đó như một tác phẩm nghiêm túc, một
chương trình biểu diễn nghiêm túc, nhưng nó có thể bán
được vé, bởi người ta vào đó không phải là nghe âm nhạc
mà là người ta khều nhau mỉm cười, cười ngặt nghẽo,
cười lăn lộn và thấy vui với trò đó. Âm nhạc không chỉ
là phương tiện trong một thời buổi của thương mại mà còn
là phương tiện nằm ở vị trí thấp nhất trong ý nghĩa
phương tiện mà hôm nay chúng ta đang thấy. Thật là khó nói
về âm nhạc Việt Nam hôm nay thế nào, nhưng tôi có thể nói
rằng là nó ảnh hưởng từ rất nhiều thứ, nó ảnh hưởng
luôn cả một thế hệ những người trẻ lớn lên trong một
nền giáo dục của chế độ cộng sản Việt Nam và chủ nghĩa
duy vật, đó là những thứ chạy theo những giá trị tức
thời, không biết gọi tên nó là gì và nó dẫn đến âm nhạc
là một trong những biểu hiện đầu tiên âm nhạc mỗi ngày suy
đồi, suy thoái, ở đây âm nhạc chỉ là một phần trong đó.
<div class="boxright200"><div class="quotebody"><div class="quoteopen"><img
class="quoleft" src="/misc/quoleft.png"/></div>Con người hôm nay,
"ngoài da" hôm nay chính là sự hời hợt và tính chất
thương mại của đời sống ở trong nước ngày càng mạnh tới
mức làm cho người ta quên đi những ý nghĩa tốt đẹp nhất
của âm nhạc<img class="quoright" src="/misc/quoright.png"/> <br
class="quoteclear"></div><div class="quoteauthor">» Nhạc sĩ Tuấn
Khanh</div></div>
<b>Vũ Hoàng:</b> <i>Với những gì anh phân tích thì có thể
thấy là giới trẻ hiện nay phần lớn là chạy theo những giá
trị ảo, bề ngoài…vậy nếu so sánh với thời gian trước và
bây giờ thì nhạc sĩ Tuấn Khanh thấy từ sự thưởng thức cho
đến sáng tác đã thay đổi ra sao?</i>
<b>N.S Tuấn Khanh:</b> Tôi muốn nói thế này, ngày xưa với khán
giả và những người trong nghề âm nhạc Việt Nam, tôi sẽ
bắt đầu nói về trước 1975 và sau 1975. Sáng tác âm nhạc,
biểu diễn âm nhạc và lắng nghe âm nhạc là hình thái thưởng
thức, chia sẻ, đầy tính nghệ thuật và trân trọng lẫn nhau.
Tôi còn nhớ rằng là có những người sáng tác chỉ cần một
người ca sĩ hát sai một chữ của họ thôi, khán giả không
nhận ra, nhưng người nhạc sĩ đau khổ suốt vì bài hát lỡ
ghi âm rồi. Sau năm 1975, với chế độ kiểm duyệt, có rất
nhiều bài hát được đưa lên, được duyệt, được ra đời,
in đĩa hay phát hành sách…Những nhà kiểm duyệt dựa trên lý
trí và sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong suy nghĩ của họ, họ
sẵn sàng gạch đi những chữ nào họ cảm giác không ổn theo
quan điểm chính trị của họ, tôi đã nhìn thấy những nhạc
sĩ vật vã và đau khổ với những con chữ của họ bị cắt
đi như vậy, có những người khác chọn lựa bằng cách rút
lại không cho phát hành để bảo vệ một chữ của họ mà
thôi. Nói như vậy, để quý thính giả hiểu rằng âm nhạc như
mỗi phận đời của mỗi người, người ta trân trọng nó hết
sức vậy đó. Nhưng cho đến ngày hôm nay, trào lưu tiểu
thuyết ngôn tình của Trung Quốc du nhập vào Việt Nam, với
những ngôn ngữ đơn giản, chủ yếu là tạo ra một thông
điệp mang tính gần gũi của lứa thiếu niên, pha trộn sự hài
hước, bất chấp những quy tắc về ngữ pháp, do đó dẫn
đến chuyện âm nhạc cũng xuất hiện ngôn ngữ gọi là "ngôn
tình trong âm nhạc." Tôi có thể dẫn một vài từ mà quý vị
sẽ ngạc nhiên <i>"từ trên trời rơi xuống, anh yêu em dài
lâu"</i> hay<i>"anh biết yêu em một lần, anh biết yêu em hai
lần, rồi thể nào cũng yêu em nhiều lần"</i> có những ngôn
ngữ mình không thể hiểu được người ta viết thế để làm
gì và nếu có sửa cả câu thì bài hát vẫn không thay đổi
được ý nghĩa đó, chỉ ở trong tình trạng ngôn tình đơn
giản vậy mà thôi.
Điều đó mình không trách được trào lưu hay sự tiếp xúc
văn hóa từ Trung Quốc đưa qua, bên cạnh đó, đời sống văn
hóa và lối giáo dục của Việt Nam hiện nay qua nhiều năm là
một sự tác động ghê gớm lên giới trẻ và dẫn đến tình
trạng là giới trẻ cảm thấy họ chia sẻ và thích ngôn ngữ
gần gũi đó, hời hợt đó, có thể gọi là giẫm đạp lên
các quy tắc ngữ pháp cũng như bẻ gẫy tất cả những quy tắc
của tiếng Việt cũ, nhưng họ có cả một thế hệ chia sẻ
với nhau. Còn những thế hệ còn lại họ ôm lại những gì
trân trọng nhất và họ nhìn bất lực vì không biết thế nào
để can thiệp những điều đó.
<div class="boxright200"><div class="quotebody"><div class="quoteopen"><img
class="quoleft" src="/misc/quoleft.png"/></div>Nhiều thập kỷ trước
người ta có những trò chơi của Sơn Đông Mãi Võ bởi những
trò đó vui lạ, vẫn phải tốn tiền để vui lạ với những
chuyện đó, nhưng nó sẽ phải thay đổi thường xuyên. Ngày
nay, sân khấu reality show cũng giống sân khấu của Sơn Đông
Mãi Võ như vậy, nhưng số tiền và quy mô bỏ ra lớn hơn rất
nhiều<img class="quoright" src="/misc/quoright.png"/> <br
class="quoteclear"></div><div class="quoteauthor">» Nhạc sĩ Tuấn
Khanh</div></div>
<b>Vũ Hoàng:</b> <i>Cám ơn những chia sẻ của anh, những qua
cuộc trò chuyện với anh khiến Vũ Hoàng thấy là hiện nay
những cuộc thi tìm kiếm tài năng, tìm kiếm ca sĩ nở rộ,
nhưng thực chất những người đó sẽ trở thành ca sĩ thực
thụ hay không thì còn là một câu hỏi bỏ ngỏ, quan điểm
của anh về những chương trình này như thế nào?</i>
<b>N.S Tuấn Khanh:</b> Việt Nam là một quốc gia có nền kinh tế
phát triển nóng, tức là trong một thời gian ngắn và đột
nhiên khá giả, dẫn đến việc thưởng thức, chi tiêu và tất
cả mọi thứ muốn ngang bằng với những quốc gia phát triển,
nhưng giá trị đó chỉ mang tính tức thời chứ không lâu dài.
Tôi còn nhớ có những chương trình trò chơi trên sân khấu,
reality show từ nước ngoài mang về với tiền bản quyền rất
cao mục đích thu hút quảng cáo, kiếm được nhiều tiền và
làm những chương trình mới lạ. Khởi đầu, nó có vẻ rất
tốt đẹp bởi nó còn tuân theo các quy tắc của các nhà tổ
chức nước ngoài đem đến, nhưng khi họ mua với giá rẻ hay
từ các nhà sản xuất thứ 3…thì họ bắt đầu bóp méo
những thứ đó và cho rằng làm sao có càng nhiều lượng khán
giả coi, càng nhiều sự kiện bất kể đó là scandal hay không
với mục đích là để thu hút lấy được quảng cáo dựa trên
số người coi. Nói một cách nào đó, cho đến giờ phút này
Việt Nam từ nhiều năm trước, nhiều thập kỷ trước người
ta có những trò chơi của Sơn Đông Mãi Võ bởi những trò đó
vui lạ, vẫn phải tốn tiền để vui lạ với những chuyện
đó, nhưng nó sẽ phải thay đổi thường xuyên. Ngày nay, sân
khấu reality show cũng giống sân khấu của Sơn Đông Mãi Võ như
vậy, nhưng số tiền và quy mô bỏ ra lớn hơn rất nhiều.
Lúc nãy anh có nói rằng có những ngôi sao được tìm ra từ
những chương trình tìm kiếm tài năng, đó chỉ là những tên
gọi để giới thiệu cho mục đích thâu tóm tiền bạc, thương
mại của các chương trình mà thôi. Một nền công nghiệp biểu
diễn ở VN hiện nay chưa hoàn toàn có, cho nên những cách
"tìm kiếm tài năng" chỉ là việc thu hút khán giả, để
rồi sau đó chấm dứt chương trình những người từ hạng
nhất cho đến hạng mười đều vô vọng tìm con đường của
mình bởi vì bản thân VN không có nhà sản xuất lớn, cũng như
không có hệ thống phát hành lớn và cũng không biết làm sao
để vượt qua điều đơn giản nhất là giải quyết được
nạn ăn cắp bản quyền… Những điều như vậy là những bất
cập cho chúng ta thấy rằng khi một quốc gia không tổ chức
đủ một hệ thống công nghệp biểu diễn để bảo toàn chính
bản thân mình thì việc tìm ra những tài năng chỉ là những
trò chơi "đánh trống bỏ rùi" mà thôi.
<b>Vũ Hoàng:</b> <i>Xin cám ơn nhạc sĩ Tuấn Khanh rất nhiều và
hi vọng sẽ được trao đổi với anh về những vấn đề âm
nhạc trong một chương trình không xa.</i>
<b>Nguồn:</b> <a
href="http://www.rfa.org/vietnamese/programs/MusicForWeekend/the-virtue-of-mus-is-forg-07202014063939.html">rfa.org</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140723/vu-hoang-nguoi-ta-dang-quen-nhung-y-nghia-tot-dep-nhat-cua-am-nhac),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét