Trên 2.000 năm phát triển và mở mang bờ cõi, An-nam từ một
vùng đất cỏn con của xứ Giao Chỉ đã tiến hành hai cuộc Nam
tiến và Tây tiến vĩ đại, để đến cuối thế kỷ XVII hình
thành nên diện mạo cong cong hình chữ S từ ải Nam Quan đến
mũi Cà Mau như ngày nay.
Trong công cuộc mở mang đó, thượng tầng An-nam đã áp dụng
mô hình quản trị địa phương theo văn hóa làng xã dựa trên
chủ thuyết của Khổng Khâu. Có nghĩa, tính họ tộc, tính
cộng đồng và phong tục tập quán được duy trì tối đa dựa
trên những chuẩn mực về giá trị gia đình và lễ nghĩa.
An-nam thường có câu: "Phép vua thua lệ làng". Thượng tầng
thường dung túng cho cái "lệ" đấy để tiện quản lý, vì
họ nắm đàng chuôi quyền bổ nhiệm người đứng đầu. Chính
vì thế, hoạt động chính trị - xã hội trong các làng xã là
sự cạnh tranh gay gắt giữa các dòng họ để giữ các vị trí
quyền lực.
Để tăng sức mạnh trong cuộc cạnh tranh và duy trì quyền
lực này. Mối quan hệ họ hàng được sử dụng triệt để.
Những kẻ có quyền lực sẽ xây dựng vây cánh của mình dựa
trên mối quan hệ họ hàng. Con em cháu chắt trong họ được
gây dựng để nắm những vị trí quan trọng và có tính kế
thừa. Chính vì vậy An-nam có câu tục ngữ: "Một người làm
quan, cả họ được nhờ".
Người làm quan phải tuân theo luật lệ của dòng họ, phải
kính trọng bề trên cho dù họ có là bần nông thối tai khai
bẹn. Đổi lại, họ được dòng họ trọng vọng, là niềm tự
hào của dòng họ, là cái phao để những người trong dòng họ
bám vào nhờ vả, hay tự AQ với những "giấc mơ con" chưa
bao giờ thành hiện thực. Câu tục ngữ: "Thấy người sang
bắt quàng làm họ" cũng xuất phát từ mối quan hệ này.
Những dòng họ yếu hơn thì liên kết với nhau để âm mưu
lật đổ dòng họ đang nắm giữ quyền lực. Và cuộc chiến
quyền lực giữa các dòng họ âm ỉ, kéo dài, không bao giờ
chấm dứt từ đời này qua đời khác, từ triều đại này qua
triều đại khác.
<center><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBEB6ycNIs-Cw-lcwTkfu2Ea7G_BEgT0Bwk8wl-_SBw_TLFHzRX0GPILJAjnzLB7wKzl5GWy_Kcscsbvnm7zw2SfPXZ-5sI451oWh_aKGsj2Exie25F44orlJ-pKarWhv_4TAz22d4RdbU/s1600/1339694837.jpg"
></center>
Ngay cả thượng tầng trung ương tại các thị thành cũng bị
ảnh hưởng sâu sắc tư duy quan lại theo văn hóa làng xã. Mỗi
khi có binh biến hay thay đổi triều đại, con vua cháu chúa, con
cái quan lại đại thần,… đều chạy trốn hoặc bị lưu đày
về các vùng sâu, vùng xa hoặc đi khai phá vùng đất mới. Ở
đó, họ bị ảnh hưởng sâu sắc bởi văn hóa làng xã, và sử
dụng mối quan hệ dòng họ như một cách để duy trì và phát
triển, thậm chí phục thù. Thế nên, đến khi họ vươn ra
được thị thành, hoặc giành lại được gianh sơn, thì tư duy
củng cố quyền lực theo văn hóa làng xã và mô hình nhà nước
Khổng giáo đã hằn sâu trong đầu óc họ.
An-nam là một dân tộc không có tính kiên trì, hay bảo thủ,
hay nghi ngờ và lá mặt lá trái. Vì vậy họ rất hay lừa
người khác và rất sợ bị người khác lừa, bị người khác
hạ bệ,… thậm chí sợ cả việc bị nói xấu sau lưng. Một
sự suy diễn và sợ hãi một cách rất đàn bà của một dân
tộc âm tính. Thế nên khi một người làm quan, họ sẽ xây
dựng vây cánh để củng cố quyền lực, dĩ nhiên sự tin
tưởng nhất là con em cháu chắt trong gia đình và dòng họ.
Quan lại An-nam luôn muốn quyền lực được cha truyền con
nối. Vì thế họ luôn có tư duy dọn sẵn đường đời cho con
cái, và cho cả cháu chắt có năng lực trong dòng họ. Câu tục
ngữ: "Nhất con nhì cháu" là thế. Và họ bằng mọi cách
xây dựng một tường thành vững chắc để con cháu họ có
thể bước lên một cách dễ dàng với sự hậu thuẫn và ủng
hộ tối đa của vây cánh họ tạo dựng.
Một đặc tính không thể xóa bỏ của dân An-nam là tư tưởng
kỳ hào quan lại. Khi có điều kiện, tính kỳ hào của họ
trỗi dậy như một sự khát khao, một sự thỏa mãn. Mục tiêu
trong đời của dân An-nam là phải được làm quan. Đi học cũng
để làm quan, kiếm tiền cũng để làm quan. Cung quan lộc như
ám ảnh cả cuộc đời của họ.
<center> * * * </center>
Khi mô hình nhà nước phong kiến bị sụp đổ, qua một thời
gian thăng trầm. An-nam đã và đang xây dựng mô hình nhà nước
XHCN. Tuy nhiên, phần lớn những con người nằm trong hệ thống
quản lý của nhà nước này vẫn mang nặng trong đầu tư duy
làng xã và tư tưởng của một nhà nước Khổng giáo. Nhất là
những thành phần được làm quan do chủ nghĩa lý lịch.
Thế nên một bộ phận không nhỏ những người làm quan, cho
dù nắm giữ vị trí cao, nhưng tư duy lại là quan làng, quan xã
của chế độ phong kiến lạc hậu và thối nát. Và họ áp
dụng triệt để cách làm quan một cách rất làng xã. Nghĩa là
phải lấy họ hàng làm gốc, làm vây cánh. Phải gây dựng cho
anh em, con cháu trong dòng họ.
<center><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWZooJI838Pak5aHS-TMC6ZscWvLSPgeRdksONvtTW0bpGOATb9EXekdqswC_oPnUivVCqo7YiUbCgRh1feADlRscbxaiA_XzvMsdS-yyX19YQtscrw5udVEEWlNOhrKMCMi9OxJ0sZ4ZO/s1600/con-ong-chau-chajpg.jpg"
width="320"></center>
Bên cạnh đó, khi đã đặt chân vào quan trường, trong đầu
họ luôn luôn mặc định họ lúc nào cũng là quan, kể cả khi
không còn quyền lực vẫn khệnh khạng như quan. Và họ luôn
bị ám ảnh quyền lực đến mức luôn nghĩ mưu tính kế để
leo cao, leo sâu trong quan trường. Nếu không được thì cũng
phải giữ chặt, giữ lâu dài ghế quan mà họ đang có. Và
việc xây dựng vây cánh, đưa con cái người thân vào để
củng cố quyền lực là cách thức được lựa chọn và tận
dụng triệt để.
Xét một cách toàn diện về bản chất thì thấy, quan trường
ngày nay chả khác gì ngày xưa, cũng chỉ là bình mới rượu cũ
mà thôi. Đấy chính là lý do tại sao hiện nay, khi phần lớn
đại đồng thế giới tiến tới một xã hội văn minh hiện
đại, thì An-nam vẫn loay hoay trong cái ao làng như thời cuối
thế kỷ XIX.
Và đấy cũng là lý do tại sao cần lao An-nam vẫn chưa thể
ngẩng mặt lên theo đúng nghĩa với mỹ từ "công dân hiện
đại" được. Cũng như chủ nghĩa COCC vẫn là lá bài quan
trọng trong chiến lược duy trì quyền lực của hệ thống
chính trị An-nam hiện tại.
© 2014 <a href="http://bautx.blogspot.com/"><b>Baron Trịnh</b></a>
Nguồn hình ảnh: <i>Sưu tầm trên internet</i>.
Địa chỉ <a
href="https://www.facebook.com/baron.trinh"><b>Facebook</b></a> và <a
href="https://twitter.com/barontrinh"><b>Twitter</b></a> của <a
href="http://bautx.blogspot.com/"><b>Baron Trịnh</b></a>.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140708/baron-trinh-quan-chuc-va-van-hoa-lang-xa),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét