Đã sang năm mới nhưng dường như ngành văn thơ vẫn chưa
hề làm công việc "tống cựu nghinh tân". Mỗi cơ thể
sống, mỗi ngày phải thanh toán cả triệu tế bào da
để giúp cho làn da tươi tắn. Không dọn nền cũ thì
chẳng ai có thể xây cất một ngôi nhà mới. Không dọn
mặt đất thì cũng chẳng ai có thể đào xuống những
vỉa quặng đã lộ thiên. Ở nước ta đã từng có
chuyện, mỏ than kia chỉ bới đất lên để lấy than,
thời gian đầu năng xuất rất cao, nhưng càng xuống sâu
thì lớp đất bới vội vàng phía trên cản trở việc
lấy than bên dưới, rút cục năng xuất ngày càng xuống
thấp, chính vì sự cản trở của việc làm qua loa cẩu
thả. Tống cựu nghinh tân không phải chuyện của một năm,
mà là của mỗi ngày như phương ngôn của người xưa
"Nhật tân, nhật nhật tân, hựu nhật tân". Điều ấy vô
cùng dễ hiểu và giản dị như mặt trời làm mới trái
đất mỗi ngày với ban mai tinh khôi và hoàng hôn xán
lạn.
Kinh tế là mối quan tâm sống còn của mọi người cũng
như toàn xã hội, như phương ngôn của người Việt
"đồng tiền liền khúc ruột". Có nghĩa đồng tiền
là nuôi sống ngay từ giữa dạ dầy, và nó còn có
thể nâng cánh con người lên tiên như "có tiền mua tiên
cũng được", hơn thế còn có thể đảo điên cả luật
pháp như "nén bạc đâm toạc tờ giấy". Nhưng kinh tế
của chúng ta đang lâm vào khủng hoảng rất nghiêm trọng.
Sự nghiêm trọng ở đây, không chỉ là thiếu vốn, mà
còn nghiêm trọng gấp bội khi nó không bao hàm bất kỳ
thứ nguyên lý nào để níu giữ nó. Triết gia Hegel nói
"Khi dựng nhà, người thợ đều phải dựng đứng cột
vuông góc với mặt đất, có thế tòa nhà mới đứng
vững". Nhưng nền kinh tế của chúng ta liệu có dựng
lên những nguyên tắc để đứng vững, hay nó chỉ là
cách lướt sóng ăn ngay?! Bới đất lên moi vốn tự có,
rồi thì trơ ra cả một đống rác ùn ùn xung quanh, giờ
làm sao giải quyết đống rác tồn động đó mà không
mất tiền để trả công?
Cụ thể mới đây các chuyên gia kinh tế nói: vì được
ưu tiên vay vốn quá dễ dàng, nên các doanh nghiệp nhà
nước làm ăn không hiệu quả, vu vơ, đầu tư ngoài ngành,
xuất hiện các thứ "lỗ giả lãi thật", vốn ảo,
vốn chéo… chẳng khác gì một công trình bị ăn bớt
thập diện tứ phía, làm sao ngôi nhà không bị lung lay?
Và từ đó người ta thấy không thể nào sống sót
nếu không tái cơ cấu, muốn làm ăn có lãi thì các
doanh nghiệp phải tuân thủ qui chế thị trường, đầu tư,
xây dựng. Phải cổ phần hóa, để thoát khỏi tình
trạng "cha chung không ai khóc"…
Hình ảnh hàng vạn doanh nghiệp phá sản cho chúng ta một
bài học quá rõ ràng, đó là: khi hưởng quá nhiều ưu
tiên về vốn, người ta đã ỉ lại, dễ dãi làm ăn,
tạo ra những sản phẩm "nhanh nhiều tốt rẻ" để
rồi rút cục: mọi thứ đều rơi về trọng lượng thật
– tiền nào của ấy. Của rẻ thành của ôi, của thối,
không bán được. Thành phá sản.
Nhà văn, nhà thơ bao cấp của chúng ta cũng vậy. Tại sao
các cây bút lại ào ào chen lấn vào cửa Hội Nhà văn?
Đơn giản vì muốn được hưởng ưu tiên. Thôi thì
được quyền leo vào rân rồng văn nghệ, có khác gì
mấy con cua con ốc được bày bán trong sạp "chợ Đồng
Xuân", tiện thể được xét giải, khéo chạy chọt thập
thò một chút dễ ẵm giải như bỡn. Còn nếu không vào
Hội thì sao? Của mình là kim hoàn chắc gì có chỗ bày
bán để người ta biết đến? Còn mơ đến giải
thưởng ư? Khác nào gỗ quí tận thâm sơn cùng cốc
kiếm cơ hội vào cung vua phủ chúa?!
Mới đây, khi trò chuyện với nhau, mấy nhà văn cán bộ
thừa nhận: Hội nhà văn hàng nghìn người ư, liệu có
được mấy cây bút biết viết văn? Có một bài viết
rất nghiêm túc chỉ ra: số cây bút Việt nổi tiếng
nhiều hơn tác phẩm. Vậy có nghĩa là gì? Những
người nổi tiếng này, nhiều khi chỉ là một bài thơ
hay không có, cuốn sách càng không, tiểu thuyết cũng
không… vậy họ nổi tiếng bằng cái gì? Tất nhiên là
bằng tất cả những gì thuộc tâm lý nghe hơi nồi chõ,
bày đàn, truyền miệng. Bây giờ là thời xum xuê công
nghệ truyền thông, thì số lượng tác giả không tác
phẩm lớn nổi tiếng lại càng tăng vọt.
Xu thế tự túc, tự giác, cổ phần hóa để chịu
trách nhiệm về số vốn của mình, cũng như trách
nhiệm về lối đầu tư và phát triển của mình đang
là xu thế tất yếu của thời đại. Điều này đã
được minh thị quá rõ ràng ở Việt Nam khi hàng vạn
doanh nghiệp được ưu tiên vốn đang ngắc ngoải trong cơn
phá sản. Vậy mà trớ trêu thay hàng năm vẫn thấy cảnh
cả trăm cây bút đang thập thò lách vào cửa Hội Nhà
văn, rồi tưng bừng đánh trống ghi tên, điểm danh như
học trò. Có một phương ngôn chọc cười rằng: "Trung
quốc có Tào Ngu mà không ngu. Việt Nam có Đoàn Giỏi mà
không giỏi". Có người còn bình: trời ơi làm sao
người giỏi mà lại có một đoàn kia chứ?
Tại sao có tình trạng này? Chỉ có mỗi một cách trả
lời: vì người ta yếu ớt quá mới phải chạy chọt
tìm kiếm sự ưu tiên về vốn. Và càng ưu tiên về
vốn người ta càng chỉ có tác phẩm nhanh nhiều tốt
rẻ bất tài mà thôi. Thiết nghĩ, nền văn chương muốn
tiến bộ cũng nên nghĩ đến "cổ phần hóa" cũng
như giải thể để cơ cấu lại, sao cho mỗi cây bút biết
tự lực tự cường, đi trên chính đôi chân của mình,
cũng như viết văn bằng chính cái đầu, quả tim và bàn
tay của mình. Hãy nhớ dù hát to vẫn chỉ là tốp ca.
Còn hát hay dù bé vẫn cứ là đơn ca. Giọng đơn ca hay
mới khó, còn tốp ca thì gom đâu chẳng thành, từ nông
trường, đến hợp tác xã, cứ gom người lại bắt
nhịp là thành tốp ca thôi.
Nền văn học bao cấp quá lâu làm cho chúng ta chỉ thấy
người ta khoe tài bằng cách: túi của tôi có nhiều tem
phiếu, nhiều giải thưởng mậu dịch hơn anh. Còn khoe
giọng đơn ca ư, xin lỗi chúng tôi chỉ quen hát tốp ca?!
<em><strong>
NHĐ</strong> 06/02/2014</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20140207/nguyen-hoang-duc-de-vay-von-doanh-nghiep-pha-binh-nhieu-bao-cap-van-tho-pha-binh),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét